Artigos de revistas sobre o tema "Władza (filozofia)"
Siga este link para ver outros tipos de publicações sobre o tema: Władza (filozofia).
Crie uma referência precisa em APA, MLA, Chicago, Harvard, e outros estilos
Veja os 50 melhores artigos de revistas para estudos sobre o assunto "Władza (filozofia)".
Ao lado de cada fonte na lista de referências, há um botão "Adicionar à bibliografia". Clique e geraremos automaticamente a citação bibliográfica do trabalho escolhido no estilo de citação de que você precisa: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.
Você também pode baixar o texto completo da publicação científica em formato .pdf e ler o resumo do trabalho online se estiver presente nos metadados.
Veja os artigos de revistas das mais diversas áreas científicas e compile uma bibliografia correta.
1
Sznajderski, Tadeusz Krzysztof. "Filozofia Oświecenia: społeczeństwo – umowa społeczna – własność – władza". Horyzonty Polityki 11, n.º 34 (5 de agosto de 2020): 49–65. http://dx.doi.org/10.35765/hp.1864.
Texto completo da fonteResumo:
CEL NAUKOWY: Celem pracy jest charakterystyka koncepcji prawa natury, społeczeństwa, umowy społecznej, własności głównych filozofów Oświecenia J. Locke’a i J.J. Rousseau.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problematyka badań zaprezento‑ wana w pracy ma charakter eksploracyjny i odpowiada na następujące pytania: Jakie są główne elementy Oświecenia jako epoki filozoficznej? Jakie były kon‑ cepcje społeczeństwa i umowy społecznej J. Locke’a oraz J.J. Rousseau? Jakie były teorie własności w teoriach obu myślicieli ?Metodę badawczą oparto na analizie poglądów i fragmentów tekstów głównych prac J. Locke’a i J.J. Rousseau.
PROCES WYWODU: Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej zawarta jest charakterystyka okresu Oświecenia. Druga obejmuje charakterystykę spo‑ łeczeństwa, umowy społecznej, własności i władzy politycznej obu myślicieli.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Autor przedstawia, że obie koncepcje Locke’a i Rousseau uznają za najistotniejsze: samodzielność świata przyrody, społeczeństwa i podmiotu ludzkiego w porównaniu z wcześniejszymi teoriami filozoficzno-społecznymi. Prawa natury i umowy społeczne są podstawą norm moralnych.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Obie przedstawione oświeceniowe koncepcje człowieka i społeczeństwa oparte są na koncepcji na‑ tury i praw natury stworzonych przez Boga. Natura jest okresem pierwotnym, wzorcowym, doskonałym. Własność, relacje egoistyczne między ludźmi i władza utrudniają życie i rozwój człowieka. Na podstawowych ideach teorii filozoficz‑ nych Locke’a i Rousseau zbudowane zostały fundamenty całej epoki Oświecenia.
2
Winczewski, Damian. "Fenomenologia autorytetu w ujęciu Alexandre Kojève’a". Horyzonty Polityki 13, n.º 45 (2 de junho de 2022): 11–30. http://dx.doi.org/10.35765/hp.2312.
Texto completo da fonteResumo:
Cel badawczy: Celem badawczym artykułu jest przedstawienie teorii autorytetu Alexandre’a Kojève’a poprzez prezentację jego założeń filozoficznych i politycznych.
Problem i metody badawcze: Głównym problemem analizowanym w niniejszym artykule jest omówienie implikacji politycznych płynących z zastosowania metody fenomenologicznej w odniesieniu do pojęcia autorytetu. Filozofia Kojève’a stanowi próbę krytycznego namysłu, której efektem jest fenomenologiczne oddzielenie autorytetu od siły i przemocy, co prowadzi do interesujących konkluzji wskazujących na to, że stabilna władza polityczna nie może być oparta na przemocy, lecz na pokojowych rządach prawa.
Proces wywodu: Artykuł rekonstruuje kolejne fazy teorii autorytetu Kojève’a, prezentując znaczenie samego filozofa w kulturze, następnie omawia jego definicję autorytetu i wynikające stąd wnioski polityczne. Została zrekonstruowana wizja uniwersalnego i homogenicznego państwa opartego na supremacji władzy sądowniczej. Finalnie tekst wieńczy część krytyczna – omówienie propozycji Kojève’a.
Wyniki analizy naukowej: Z jednej strony zostają przedstawione słabe strony refleksji filozoficznej bohatera tekstu, które ufundowane są na intuicyjnej i subiektywnej spekulacji w kwestii autorytetu. Z drugiej strony przemyślenia Kojève’a zawierają wiele przenikliwych refleksji na temat współczesnych teorii demokratycznych. Jego analizy mogą zostać potraktowane jako jedna z perspektyw tłumaczących dzisiejsze problemy integracji europejskiej.
Wnioski, innowacje i rekomendacje: Artykuł pokazuje, w jaki sposób filozoficzne myślenie teoretyczne potrafi wskazać na istotne problemy w procesie integracji europejskiej.
3
Wielomski, Adam. "Thomas Hobbes i teologia polityczna władzy suwerennej". Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem 42, n.º 4 (21 de setembro de 2021): 281–305. http://dx.doi.org/10.19195/2300-7249.42.4.13.
Texto completo da fonteResumo:
Tekst ten stanowi moją osobistą polemikę z tradycyjną interpretacją teorii politycznej Thomasa Hobbesa, zwykle uznawaną za ateistyczną i stanowiącą jedno ze źródeł filozofii oświecenia. W mojej ocenie Hobbes jest nieortodoksyjnym kalwinem, woluntarystą i fideistą religijnym, podczas gdy jego idea stanu natury i umowy społecznej stanowią wyłącznie teoretyczny model państwa. Jako fideista i woluntarysta kalwiński, Hobbes jest zwolennikiem gomaryzmu, czyli nieortodoksyjnie kalwińskiego uznania wolnej woli ludzkiej. Jego wizja suwerenności stanowi, że ludzka władza polityczna jest pochodna wobec wizji wszechmogącego Boga. Oto klasyczny przykład teologii politycznej sformułowanej przez Carla Schmitta w XX stuleciu. Główną teologiczno-polityczną analogią w dziele Hobbesa jest ta, że władza ludzka stanowi tylko refleks władzy Stwórcy. Dla tego kalwina władza Boska jest nieodparta, nieograniczona przez prawa natury. Teologiczno-politycznym refleksem nieodpartej władzy Boga jest równie nieodparta władza suwerena, która nie może być ograniczona przez konstytucję, prawa fundamentalne czy ustawy. Dla Hobbesa, wszelka władza ludzka jest jedynie refleksem Boskiej nieodpartej władzy. W wizji tego angielskiego filozofa mamy więc moc suwerena ustanowienia narodowego wyznania i podjęcia decyzji o kościele, dogmatach, rytach i liturgii, jego monopol na decyzje polityczne i administracyjne, negację konstytucjonalizmu, zakaz oporu i penalizację zbrodni ateizmu, stanowiącego negację nieodpartej władzy Boga, a w konsekwencji, tejże samej władzy króla, skoro suweren jest Imago Dei.
4
Grzeliński, Adam. "Ludzka natura i społeczność ludzka. Dawid Hume o początkach państwa". Humanistyka i Przyrodoznawstwo, n.º 13 (7 de outubro de 2018): 123–36. http://dx.doi.org/10.31648/hip.1364.
Texto completo da fonteResumo:
Artykuł rekonstruuje najważniejsze elementy filozofii polityki Dawida Hume’a dotyczące możliwość ukonstytuowania się państwa. Zdaniem szkockiego filozofa warunkiem wyjścia ze stanu natury jest określenie praw własności, które w dalszej konsekwencji prowadzi do stworzenia prawa pozytywnego oraz wskazania reguł sprawowania władzy. Hume wskazuje na psychologiczne przesłanki powstania państwa, odnajdując je w naturalnej dla wszystkich ludzi motywacji egoistycznej i ograniczonej życzliwości. Wizja powstania państwa, wynikająca ze sposobu, w jaki Hume rozumiał udział rozumu i namiętności w ludzkim doświadczeniu, stanowi jednocześnie kontynuację krytycznego namysłu nad filozofią praktyczną wywodzącą się w brytyjskiej filozofii od Locke’a i Hobbesa.
5
Krasnodębski, Zdzisław. "Rządy prawa czy rządy ludzi? Władza i prawo w sporze o „praworządność”". Horyzonty Polityki 15, n.º 50 (30 de março de 2024): 15–44. http://dx.doi.org/10.35765/hp.2610.
Texto completo da fonteResumo:
CEL NAUKOWY: Analiza używanych w dyskursie politycznym pojęć, często redukowanych do sloganów, takich jak rule of law, „konstytucjonalizm”, „demo kracja”. Refleksja nad relacją między rządami prawa a władzą polityczną i jej swoistością w demokracji. Wskazanie na ewolucję pojęcia konstytucji oraz na konstytucjonalizm jako szeroką filozofię polityczną. Zastosowanie tej analizy do polityki UE oraz sporu na linii Polska – Unia Europejska na temat praworządności.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Analiza pojęciowa, rozważania teo retyczne z elementami historycznymi.
PROCES WYWODU: Artykuł przechodzi od krótkiej prezentacji znaczenia „praworządności” – rule of law – w obecnej polityce i retoryce UE do kwestii politycznej natury konfliktu między Komisją Europejską a Polską i Węgrami, by następnie podjąć ogólny problem związku między władzą polityczną i prawem w demokracji oraz toczących się dyskusji naukowych na ten temat. W dalszych krokach przedstawia główne argumenty przeciw „konstytucjonalizmowi” jako filozofii politycznej i odnosi je do Unii Europejskiej, a w szczególności do sporu z Polską. Na zakończenie przedstawia zmianę dyskursu w Polsce po wyborach parlamentarnych 2023 roku.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Ujawnienie płytkości obecnego dys kursu politycznego w UE i w Polsce oraz wykazanie, jak trudny i głęboki jest problem relacji między demokracją a władzą większości parlamentarnej, przy krywany sloganem „rządy prawa”. Sugerowane cytowanie: Krasnodębski, Z. (2024). Rządy prawa czy rządy ludzi? Władza i prawo w sporze o „praworządność”.
WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wniosek dotyczący UE – swoista konstytucjonalizacja Unii odbywa się kosztem demokracji w państwach członkowskich, ale jednocześnie prowadzi do wzmocnienia władzy politycznej Komisji Europejskiej. Wniosek dotyczący Polski: o ile możemy mówić o zwy cięstwie „konstytucjonalizmu” unijnego w Polsce po ostatnich wyborach, o tyle na poziomie krajowym mamy do czynienia z „demokracją majorytarną”, z bez względną przewagą władzy politycznej nad prawem, umożliwiającą jego igno rowanie lub nawet działanie wbrew niemu.
6
Pilch, Tadeusz. "Władza polityczna w refleksji humanizmu pedagogiki społecznej". Pedagogika Społeczna Nova 3, n.º 5 (29 de agosto de 2023): 15–42. http://dx.doi.org/10.14746/psn.2023.3.5.1.
Texto completo da fonteResumo:
Artykuł przedstawia złożoną i wielopłaszczyznową historię władzy jako zjawiska politycznego, oraz humanizmu jako systemu wartości moralnych z naciskiem na ich humanitarny sens, czyli na mechanizmy regulujące stosunki międzyludzkie. Zarów no władza jak i obszar humanizmu ogólnoludzkiego, są zjawiskami bardzo silnie uzależnionymi od czasu i warunków, jakie czas kształtuje i narzuca rzeczywistości, zarówno w obszarze zachowań społecznych człowieka, jak i warunków materialnych, gospodarczych w jakich kolejne pokolenia i różne formacje kulturowe określonych społeczeństw egzystują. Historia człowieka dość jednoznacznie ukazuje dominację zjawiska władzy nad elementami kultury i innych humanistycznych warunków i wartości życia ludzkiego. Czynnik decydujący o jakości życia społecznego, oraz kształtowania się jakości kultury i cywilizacji człowieka, zależy od charakteru władzy, która objawiać się może w postaci „służby”, lub w postaci „panowania”. Rozróżnienie tych dwu form władzy sięga korzeniami do źródeł religijnych ksiąg Nowego Testamentu, oraz do najstarszych dokumentów filozofii greckiej, do Arystotelesa i Stoików. Jednak praktyka władzy starożytnej, a jeszcze bardziej średniowiecznej doprowadziła do trwałego ukształtowania się władzy jako narzędzia panowania. Najdobitniej objawiło się to w koncepcjach makiawellizmu na początku 16. w. Następnie artykuł ilustruje historyczne przykłady władców „służebnych” i władców „panujących”. Niestety, dominacja tych drugich nad pierwszymi jest przytłaczająca. Równocześnie zauważyć można w narracji historii powszechnej wyjątkowe traktowanie wszelkiej władzy bez względu na jej udokumentowane winy i okrucieństwo. I ta pobłażliwość wobec władzy panującej jest zdumiewająca zważywszy na ciągłość okrucieństwa i zbrodni, jakie obciążają władzę od starożytności do współczesności, zważywszy na fakt, że władza na wszelkie sposoby niszczyła naczelną wartość współczesnego świata: godność ludzką. Wiek XX nie pozostawia złudzeń, że w konflikcie między wartościami humanizmu i jej główną wartością – godnością człowieka niekwestionowanym zwycięzcą jest „władza”.
7
Litwin-Lewandowska, Dorota. "Konflikt polityczny na przykładzie sporu o Trybunał Konstytucyjny". Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia 23, n.º 2 (17 de julho de 2017): 207. http://dx.doi.org/10.17951/k.2016.23.2.207.
Texto completo da fonteResumo:
Artykuł porusza problem procedur i specyfiki funkcjonowania nowoczesnego państwa demokratycznego oraz zagrożeń wynikających ze słabości demokracji mimo istnienia mechanizmów zabezpieczających ją przed nadużyciami. Problem ten jest rozpatrywany na przykładzie toczącego się konfliktu politycznego o Trybunał Konstytucyjny, instytucję o gwarantowanej konstytucyjnie niezależności. Konflikt ten pokazał, że w Polsce pojawiła się konieczność dyskusji i być może weryfikacji dotychczasowej filozofii i praktyki demokratycznej. Również to, że prawo i rządy prawa nie są wystarczającymi gwarantami stabilności ustroju demokratycznego, tym bardziej strażnikami praw i wolności obywatelskich. Ułomność systemu demokratycznego polega na tym, iż w imię właściwie pojętych zasad demokratycznych możliwe jest wypaczanie systemu przez tworzenie złego prawa. Działania uczestników demokracji, głównie decydentów, są lege artis, ale prowadzą do jej osłabiania. Demokratycznie urządzone społeczeństwo jest bez wątpienia autonomiczną wspólnotą i poliarchią, a przyjęło jako formę swojej organizacji demokratyczny system rządów. Demokracje są natomiast systemami wybitnie konfliktogennymi, choćby z tego powodu iż opierają się na zasadzie równości wszystkich poglądów i wszystkich podmiotów biorących udział w demokracji. Taka logika prowadzi w prostej konsekwencji do pojawienia się niezgodności i konfliktów, a nawet walk pomiędzy uczestnikami demokracji. Ta właściwość demokracji wymusiła stworzenie odpowiednich procedur rozstrzygania konfliktów, by zagwarantować w miarę optymalne wychodzenie z sytuacji kryzysowych, mogących w ostateczności doprowadzić nawet do upadku systemu demokratycznego. Przyjęto zatem prostą zasadę matematyczną, co prawda wtórną wobec wszystkich innych sposobów rozwiązywania konfliktów – zasadę większości. Jest ona regułą demokratycznej gry, bez której nie mogłyby istnieć rządy większości. Przedmiotem społecznego zainteresowania stał się ostatnio Trybunał Konstytucyjny, jedna z wielu instytucji demokratycznego państwa, która dotychczas nie wywoływała aż takich sporów merytorycznych i politycznych. Konflikt o Trybunał ma przede wszystkim charakter formalno-prawny, jest to techniczny spór, którego rozwiązanie powinno być podyktowane przez obwiązujące prawo, a jego rozstrzyganiem powinni się zająć eksperci z dziedziny prawa. Tak jednak nie jest. Konflikt ten przerodził się w konflikt o charakterze politycznym, stał się więc rzeczywistym konfliktem interesów, uzupełnionym dodatkowo o wartości. Zaktywizował ponadto społeczeństwo oraz środowisko prawnicze. Gdy rozważa się jeden z typów konfliktów, mianowicie polityczny, definiuje się go jako taki, którego przedmiotem jest władza, a podmiotami biorącymi w nim udział są te jednostki, grupy, instytucje, organizacje, które bezpośrednio mają wpływ na politykę lub oddziałują na nią za pośrednictwem kanałów politycznych. Praktyka demokratycznych państw świata zachodniego nie wskazuje drogi, na początku której stoi znak „zwycięzca bierze wszystko”. Praktykę tę wyznacza filozofia i teoria demokracji oraz kilkusetletni dorobek z takimi dogmatami, jak choćby monteskiuszowski trójpodział władz czy współczesna definicja demokracji, według której są to rządy większości gwarantujące prawa mniejszościom.
8
Wolny, Miron. "Korespondencja pomiędzy Antygonem II Gonatasem a Zenononem z Kition – przyczynek do rozważań nad tworzeniem kręgu intelektualnego na dworze Antygonidów". Echa Przeszłości, n.º XXII/2 (17 de novembro de 2021): 23–44. http://dx.doi.org/10.31648/ep.7201.
Texto completo da fonteResumo:
Przedmiotem rozważań podjętych przez autora przedłożonego tekstu jest zapamiętana przez Diogenesa Laertiosa korespondencja, która została wymieniona pomiędzy władcą Antygonidów Antygonem II Gonatasem (283–239 p.n.e.) a filozofem Zenonem z Kition (333/2–262 p.n.e.). Sprowadza się ona jedynie do dwóch listów, podanych w retorycznej konwencji i będących ekspozycją poglądówstoickich. Antygon w swoim liście do Zenona prosi filozofa o intelektualne wsparcie dworu. Ten jednak dyplomatycznie odmawia przyjęcia propozycji gościny, usprawiedliwiając swoją decyzję zaawansowanym wiekiem. Analiza wymiany myśli pomiędzy królem a filozofem wskazuje, że chociaż prezentacja poczynań Antygona może być obarczona echem negatywnego przekazu na temat Macedonii, to jednak działania władcy wskazują na chęć budowania intelektualnej rangi oświeconego dworu Antygonidów. Poza uczestnictwem w rywalizacji dworów, będącej elementem hellenistycznej konwencji, zwrócenie się w kierunku prominentnego filozofa miało również dla władcy ważny wymiar indywidulany. Antygon, który chciał postrzegać siebie jako zwycięzca Pyrrusa (272 p.n.e.), dążąc jednocześnie do zademonstrowania nad Epirotą swojej wyższości, także w sferze intelektualnej.
9
Bokajło, Wiesław. "Jeana Monneta metody integracji Europejczyków prowadzące do przekształcenia w Stany Zjednoczone Europy". Rocznik Integracji Europejskiej, n.º 17 (30 de dezembro de 2023): 7–35. http://dx.doi.org/10.14746/rie.2023.17.1.
Texto completo da fonteResumo:
Pierwszym celem artykułu jest przedstawienie koncepcji Jeana Monneta dotyczącej integracji ludów w rozwoju historycznym, zwłaszcza europejskim, zgodnie z jego credo: „Nie tworzymy koalicji między państwami, ale unię między ludźmi”. W jego koncepcji ostatecznym celem każdego etapu integracji jest to, że Wspólnota jest sposobem jednoczenia narodów; każda forma integracji wymagała odpowiednich instytucji: „instytucje są ważniejsze od mężczyzn”. Zdefiniował poszczególne etapy integracji europejskiej: od Wspólnoty Europejskiej, nieokreślonej Fédération européenne i wreszcie Stanów Zjednoczonych Europy (les Etats-Unis d’Europe): „Zjednoczenie narodów europejskich w Stanach Zjednoczonych Europy jest sposobem na podniesienie standardu ich życia i zachowanie pokoju”. Monnet rozumiał federalizm zarówno jako długą drogę prowadzącą do celu, jak i cel ostateczny, który nie zostanie osiągnięty od razu jako całość: będzie on budowany stopniowo poprzez konkretne osiągnięcia, które tworzą faktyczną solidarność. Dla Monneta pojęcie solidarności jest powiązane z pojęciami subsydiarności i suwerenności. Skuteczność ponadnarodowej/ponadpaństwowej organizacji (systemu międzynarodowego) zapewnia „władza międzynarodowa”, która stała się np. wysoką władzą Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Do tego rodzaju władzy należy delegowanie suwerenności: część suwerenności narodowej państw członkowskich jest delegowana do niezależnego organu ponadnarodowego – tam „uprawnienia decyzyjne” mają charakter fuzji suwerenności lub łączenia suwerenności.Drugim celem artykułu jest przedstawienie metod realizacji kolejnych etapów integracji europejskiej – od Wspólnoty Europejskiej, Federacji Europy do Stanów Zjednoczonych Europy. Metody te opierały się na jego „instytucjonalizmie”, ideach chrystianizmu H.-F. Amiela i racjonalizmie Kartezjusza, a zwłaszcza jego metodzie dyskursu. Ten rodzaj racjonalizmu został wzmocniony przez filozofię zdrowego rozsądku. Metoda dochodzenia do „prawdy” poprzez dyskurs wzmocniony filozofią zdrowego rozsądku stała się teoretyczną podstawą metody „uzgodnionego działania” i realizacji „cząstkowych” elementów procesu federalizmu. Zgodnie ze swoim credo stosował tę samą metodę: „nakłaniania ludzi do wspólnego zasiadania przy stole” zarówno przy opracowywaniu planów ze swoimi współpracownikami, jak i w negocjacjach politycznych czy gospodarczych. Partnerami w negocjacjach byli nie tylko politycy, ale także ekonomiści i przedstawiciele związków zawodowych. Po rezygnacji ze stanowiska przewodniczącego Wysokiej Władzy Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Monnet wdrożył swoją koncepcję Fédération européenne poprzez Komitet Działania na rzecz Stanów Zjednoczonych Europy.
10
Pakalski, Dariusz. "Kanta odpowiedź na pytanie: Czym jest głupota." Litteraria Copernicana 47, n.º 3 (16 de novembro de 2023): 17–28. http://dx.doi.org/10.12775/lc.2023.021.
Texto completo da fonteResumo:
Kant definiuje głupotę jako brak władzy sądzenia, autonomicznej władzy poznawczej, polegającej w jego systemie na umiejętności zastosowania teorii do praktyki. Władzę tę określa filozof jako rzecz wrodzoną, „szczególny talent”, którego w przeciwieństwie do teorii nie można się nauczyć. Zatem głupota nie jest jednoznaczna z brakiem wykształcenia czy wiedzy. Autor omawia Esej o schorzeniach głowy Kanta jako tekst uchodzący za analizę tej przypadłości, będący jednak w rzeczywistości klasyfikacją chorób psychicznych (przypadek polskiego „proroka” Jana Pawlikowicza Zdomozyrskich Komarnickiego oraz szwedzkiego wizjonera Emanuela Swedenborga), analizuje w tym kontekście inne artykuły i wypowiedzi filozofa oraz przedstawia konsekwencje wynikające z powyższego pojęcia głupoty w perspektywie trzech Kantowskich Krytyk. Nasuwa się wniosek, że głupota nie jest zjawiskiem uleczalnym, zatem jej problem pozostaje zawsze aktualny, stanowiąc wyzwanie dla opartego na mentalnej dojrzałości projektu Oświecenia.
11
Michalik, Sebastian. "Wojna i władza w filozofii politycznej Hobbesa". Etyka 36 (1 de dezembro de 2003): 137–57. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.412.
Texto completo da fonteResumo:
The subject of this article are two fundamental concepts of Hobbes’ political philosophy: “war of all against all” and political power. The analysis of anthropological basis of Hobbes’ political theory is of crucial importance for these considerations. It shows that the state of nature and the political state create dialectical relationship, not an insurmountable opposition. The further exploration leads to the conclusion that the sovereign power is identical with the rights and brutal actions of the individual living in the state of nature. In other words, political state is merely a continuation of conflicts taking place in the “war of all against all”. In order to conceal this fact Hobbes provides the sovereign power with the ideological effect of objectivity. The power based in sheer violence is masked as Leviathan who exists in the minds of its subject, creating an illusion of a cohesive social order devoid of any antagonisms and, therefore, objective.
12
Kędziora, Krzysztof. "Henry Sidgwick i John Rawls o neutralności normatywnej teorii moralnej". Etyka 41 (1 de dezembro de 2008): 130–46. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.650.
Texto completo da fonteResumo:
W artykule zaprezentowane zostały zarówno podobieństwa, jak i różnice w rozumieniu projektu teorii moralnej u Henry’ego Sidgwicka i Johna Rawlsa. W pierwszej części omówione zostało rozumienie teorii moralnej przez autora The Methods of Ethics, w części drugiej przedstawiono koncepcję Rawlsa jako kontynuację, pod pewnymi względami, dzieła Sidgwicka. Według tego ostatniego teoria moralna jest porównawczą analizą różnych metod etyki odkrywanych w potocznej świadomości moralnej. Teoria moralna jest niezależna od metafizyki i psychologii oraz rozstrzygnięć właściwych dla nich problemów, takich jak problem wolnej woli czy źródeł władzy moralnej. Autor Teorii sprawiedliwości bezpośrednio nawiązuje do rozumienia teorii moralnej przedsta-wionego przez Sidgwicka. John Rawls stwierdza: „przez »teorię moralną« rozumiem systematyczne i porównawcze badanie koncepcji moralnych, zaczynając od tych, które historycznie i według obecnych szacunków wydają się najbardziej istotne”. Należy podkreślić niezależność teorii moralnej rozumianej jako etyka normatywna od innych dziedzin filozofii. Zadaniem filozofii moralnej jest rozwiązanie zagadnień powiązanych z tradycyjną problematyką filozoficzną (metafizyczną czy epistemologiczną), które dotyczą na przykład istnienia prawdy moralnej. Odpowiedzi udzielane przez filozofię moralną zależą od pogłębienia naszego rozumienia struktur koncepcji moralnych.
13
Ostolski, Adam. "Dyskurs u władzy. Filozofia polityczna Michela Foucaulta". Etyka 36 (1 de dezembro de 2003): 159–72. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.411.
Texto completo da fonteResumo:
This paper examines one of the important aspects of Michel Foucault’s political philosophy: different mechanisms subordinating people to the governing discourse. In contrast to the prevailing theories of the “public sphere”, seeking an liberation through the liberation of speech, Foucault focuses his attention on the “order of the discourse”, and the inevitable power that language has upon people. Among numerous strategies of power/knowledge the following seem to be of the greatest importance: the power of fiction, exclusion, normalization, and the appropriation of discourse.
14
Momro, Jakub. "Wiedza w wierszu. Filozofia czasu postlirycznego". Teksty Drugie 5, n.º 2020 (2020): 73–95. http://dx.doi.org/10.18318/td.2020.5.6.
Texto completo da fonteResumo:
W artykule została przedstawiona genealogia poezji w czasie postlirycznym. Wychodząc od idealistycznych źródeł poezji jako wiedzy i władzy sądzenia, autor skupia się na dwóch modelach wiersza nowoczesnego: kontemplacyjnego i spekulatywnego. W pierwszej części szkicu analiza poezji Friedricha Hölderlina pokazuje siłę i ograniczenia poezji jako dyskursu „innej wiedzy”, w drugiej – zostały pokazane ograniczenia dekonstrukcyjnego sposobu lektury. Centralnym problemem tekstu staje się ostatecznie problem osobliwości i przygodności nowoczesnego wiersza.
15
Stępień, Marek. "Działania podejmowane przez władze diecezjalne w związku z dekretem Rady Państwa PRL z dnia 9 lutego 1953 r. o obsadzeniu duchownych stanowisk kościelnych na przykładzie wybranych diecezji". Warszawskie Studia Pastoralne 3, n.º 32 (7 de janeiro de 2018): 121. http://dx.doi.org/10.21697/wsp.2016.11.3.32.07.
Texto completo da fonteResumo:
Po II wojnie światowej, komuniści objeli władzę w Polsce. Ich działania miały na celu szybkie wdrożenia zasad filozofii marksistowskiej poprzez, między innymi, zmniejszenie a następnie zapobieganie funkcjonowania opozycji. Na froncie walki ideologicznej stanął także Kościół katolicki, którego działalność została uznana przez państwo jako główną przeszkodę w osiągnięciu postawionych celów. Działalność duszpasterska Kościoła w Polsce była znacznie ograniczyła w tym czasie, a w wielu przypadkach wręcz niemożliwa. W dniu 9 lutego 1953 roku, Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wydał dekret w sprawie mianowania na stanowiskach urzędniczych w Kościele. W artykule opisano działania podjęte w związku z tym dekretem oparte na przykładach wybranych diecezjach. Kościół Polski nie spodziewałem się nowych przepisów i natychmiast interweniował u władz państwowych, słusznie sądząc, że wydane przepisy nie służą do represjonowania duchowieństwa. Choć Dekret Rady Państwa z lutego 1953 roku obowiązywał, biskupi wielokrotnie protestowali przeciwko sposobowi jego reazilizacji dając przykłady pokazujące, że urzędnicy państwowi wykonując postanowienia dekretu bardzo często łamią prawo.
16
Radziszewska, Maria. "Służba dla innych, życie dla i za Ojczyznę. Rozważania na przykładzie biografii pedagogicznej Stanisława Włada". Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie, n.º 15 (30 de dezembro de 2021): 179–205. http://dx.doi.org/10.56583/frp.636.
Texto completo da fonteResumo:
Celem opracowania jest prezentacja biografii pedagogicznej Stanisława Włada (1883-1944). W jego biografii wyróżnia się dwa okresy: austriacki i polski. W okresie austriackim przechodząc przez wszystkie szczeble edukacyjne, uzyskał również stopień naukowy doktora filozofii. Rozpoczął pracę w charakterze zastępcy nauczyciela i zajmował się działalnością naukową. Angażował się w szeroką działalność na rzecz Polonii bukowińskiej. W niepodległej Polsce aktywnie włączył się w odbudowę szkolnictwa, rozwijał działalność dydaktyczną w strukturach uniwersyteckich. Wład był wychowawcą i nauczycielem, dyrektorem gimnazjum, pracownikiem kuratorium oświaty, wykładowcą, zasłużonym działaczem społeczno-oświatowym, czynnym ochotnikiem Powstania Warszawskiego. Jego biogram stanowi wyrazisty przykład dla poszukujących wzorów osobowych w postmodernistycznym, ale i pandemicznym świecie.
17
Horban, Oleksandr, e Hanna Lavrynenko. "„Pułapka legitymizacji” władzy politycznej w kontekście filozofii uniwersalizmu politycznego istnienia". Studia Warmińskie 58 (13 de dezembro de 2021): 161–71. http://dx.doi.org/10.31648/sw.7012.
Texto completo da fonteResumo:
Autorzy analizują współczesny stan sposobów legitymizacji władzy politycznej w kontekście filozofii uniwersalizmu egzystencji politycznej. Specyfika podejścia autorów polega na pojmowaniu legitymizacji jako trwałej, zinstytucjonalizowanej działalności aktorów politycznych, mającej na celu zapewnienie legitymizacji ich „roszczeń politycznych” nie tylko do realizacji żądań politycznych, ale także do zdobywania lub poszerzania władzy politycznej. Autorzy podkreślają, że w toku takich działań podmioty legitymizacji mogą wpaść w „pułapkę legitymizacji” w postaci zastępowania realnych decyzji politycznych politycznym populizmem.
18
Skorupka, Alfred. "FILOZOFICZNE SPOJRZENIE NA WYBRANE AFORYZMY STANISŁAWA JERZEGO LECA". Humanistyka i Przyrodoznawstwo, n.º 27 (24 de janeiro de 2022): 173–84. http://dx.doi.org/10.31648/hip.7486.
Texto completo da fonteResumo:
W artykule zaprezentowano wybrane aforyzmy Stanisława Jerzego Leca, a niektóre z nich autor opatrzył filozoficznym komentarzem. Aforyzmy pogrupowano w siedem działów tematycznych: Wokół filozofii, Orientacja recentywistyczna, O Bogu, Religia, Sprawy ludzkie, Władza i totalitaryzm oraz O sobie samym. Celem niniejszego tekstu jest zatem z jednej strony popularyzacja aforyzmów Leca w środowisku naukowym, a z drugiej – pobudzenie do filozoficznej refleksji nad nimi.
19
Topij-Stempińska, Beata. "Uczniowie z rodzin żydowskich w jezuickim gimnazjum i studium filozofii w Tarnopolu (1820–1848)". Studia Żydowskie. Almanach 13 (31 de dezembro de 2023): 41–56. http://dx.doi.org/10.56583/sz.2408.
Texto completo da fonteResumo:
W 1820 roku w Tarnopolu otwarto gimnazjum, a w kolejnych latach studium filozofii. Decyzją władz zarząd nad placówkami powierzono przybyłym do Galicji jezuitom. Nowo otwarte gimnazjum i studium filozofii cieszyło się dużym zainteresowaniem ze strony społeczności lokalnej. Zgodnie z obowiązującym prawem uczniem gimnazjum, a później słuchaczem studium filozofii, mógł być każdy mieszkaniec cesarstwa, który spełnił określone wymagania. Wśród pierwszych uczniów i słuchaczy byli również synowie z rodzin żydowskich. Łączna liczba uczniów żydowskich nie przekraczała 3% ogólnej populacji w placówkach zarządzanych przez jezuitów. Prowadzone badania dotyczące obecności uczniów z rodzin żydowskich w Tarnopolu są zaledwie rekonesansem badawczym. Celem jest rozpoznanie problemów badawczych i jednocześnie, chociaż w krótkim zarysie, ukazanie obecności dzieci z rodzin żydowskich w jezuickim gimnazjum i studium filozofii w Tarnopolu.
20
Mackiewicz, Wojciech Kamil. "An Heterotopian Hospital: Architecture, Existence, Malady". Kultura i Wartości, n.º 30 (25 de março de 2021): 133. http://dx.doi.org/10.17951/kw.2020.30.133-150.
Texto completo da fonteResumo:
<p>Artykuł przedstawia koncepcję heterotopii autorstwa Michela Foucaulta w jej zastosowaniu do przestrzeni szpitalnej (filozofia medycyny). Przestrzeń ta jest przesycona znaczeniami, metaforami i relacjami władzy. Wszystkie one mają wpływ na powrót do zdrowia przebywających w niej ludzi. Przestrzeń wywiera więc silny wpływ na nasz sposób myślenia w ogóle, przestrzeń "produkuje" myślenie, zatem myślenie, nawet jeśli jest aktem teoretycznym, ma charakter przestrzenny.</p>
21
Woźniak, Kamila. "„Jestem wolą absolutną”. O boskości władzy w filozofii Ladislava Klímy". Poznańskie Studia Slawistyczne, n.º 5 (1 de janeiro de 2013): 213. http://dx.doi.org/10.14746/pss.2013.5.15.
Texto completo da fonte
22
Auerbach, Rachela, Karolina Szymaniak e Monika Polit. "Treblinka. Reportaż [tłum. i przyp. Karolina Szymaniak, oprac. Monika Polit]". Zagłada Żydów. Studia i Materiały, n.º 8 (2 de dezembro de 2012): 21–23. http://dx.doi.org/10.32927/zzsim.626.
Texto completo da fonteResumo:
Rachela Auerbach urodziła się 18 grudnia 1903 r. w Łanowcach na Podolu. Otrzymała polskojęzyczne wychowanie i wykształcenie, ale władała też biegle językiem jidysz. W okresie studiów na lwowskim Uniwersytecie Jana Kazimierza szczególnie zajmowała ją filozofia, historia i psychologia. Znalazła się wśród słuchaczy wykładów profesora Kazimierza Twardowskiego. Należała do Towarzystwa Żydowskich Studentów filozofii UJK. W okresie międzywojennym była jedną z ważnych postaci jidyszystycznego środowiska Lwowa. Redagowała dodatki literackie do gazet codziennych, a także przyczyniła się do powstania pisma „Cusztajer”, gromadzącego na swych łamach galicyjskich twórców piszących w jidysz. W 1933 r. przeniosła się do Warszawy, gdzie aż do wybuchu wojny pracowała jako dziennikarka i krytyczka literacka (pisała między innymi do „Naszego Przeglądu” i do „Literarisze Bleter”) oraz tłumaczka.
Reportaż Racheli Auerbach powstał w 1945 roku. Stanowi zapis wrażeń z wizji lokalnej na terenie byłego obozu śmierci w Treblince. W reportaż o tej ekspedycji, która została przeprowadzona 7 listopada 1945 roku, zostały wplecione obrazy i refleksje dotyczące tego, czym była Treblinka. Chcemy podkreślić, że autorka zajmowała się przesłuchiwaniem świadków i badaniem problematyki obozu śmierci w Treblince już od 1942 roku. Choć jej reportaż ma bardziej literacki niż naukowy charakter, fakty w nim opisane pozostają w zgodzie z dzisiejszym stanem naszych badań dotyczących Treblinki.
23
Filipczuk, Magdalena. "Filozofia życia Lina Yutanga". Rocznik Filozoficzny Ignatianum 29, n.º 1 (30 de março de 2023): 235–60. http://dx.doi.org/10.35765/rfi.2023.2901.14.
Texto completo da fonteResumo:
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie – z perspektywy filozoficznej – pewnej interpretacji pism Lina Yutanga (1895–1976), chińskiego pisarza, myśliciela, tłumacza, lingwisty i wynalazcy. Lin Yutang był przede wszystkim dwujęzycznym autorem i myślicielem, wychowanym i wykształconym w dwóch obszarach kulturowych, a mianowicie w kręgu tradycji chińskiej oraz w chrześcijańskim obszarze świata anglojęzycznego. Jego wielka erudycja i talenty intelektualne sprawiły, że mógł on stać się – w sensie metaforycznym i tym zupełnie dosłownym – pośrednikiem między tradycją chińską oraz dwudziestowieczną cywilizacją Zachodu. W ciągu swojego długiego życia Lin opublikował ponad sześćdziesiąt książek. Czterdzieści z nich ukazało się w przekładach angielskich – i tylko sześć stanowiły powieści. Lista niebeletrystycznych prac Lina jest znacznie dłuższa i obejmuje m.in. krótkie i długie eseje, monografie poświęcone chińskim mędrcom takim jak Konfucjusz, Laozi czy Zhuangazi, a także przekłady i antologie z tłumaczeniami ich dzieł. Szczególną popularność przyniosło Linowi kilka książek beletrystycznych, niezwykle wysoko ocenionych przez krytykę, popularność zyskał Lin również dzięki swym próbom częściowego przeszczepienia kultury chińskiej na grunt zachodni. Po opublikowaniu My Country My People (1935) oraz The Importance of Living (1937) Lin osiągnął wielką sławę jako „filozof chiński”, jednak jego własna myśl filozoficzna, rozproszona w wielu tekstach, rzadko bywała przedmiotem zainteresowania uczonych.
24
Machińska, Hanna. "The System of Justice: European Safeguards". Studia Iuridica 79 (12 de maio de 2019): 107–16. http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0013.1889.
Texto completo da fonteResumo:
Rządy prawa, prawa człowieka i demokracja to trzy filary, na których opiera się funkcjonowanie państw europejskich. Idea rządów prawa jest głęboko zakorzeniona w filozofii integracji europejskiej od czasu ustanowienia Rady Europy, a więc od 1949 roku. Rządy prawa są rozumiane jako poszanowanie dla podziału władz, obowiązek władzy wykonawczej respektowania prawa, zachowanie zasady działania zgodnego z prawem, poszanowania pewności prawa i zasady res iudicata, zachowanie sądowej kontroli egzekutywy, realizowanie prawa do sądu, gwarancja rzetelnego procesu oraz istnienie skutecznego środka odwoławczego. W wielu państwach rządy prawa są zagrożone. Dlatego europejskie zabezpieczenia spełniają ważną rolę. Należy je rozumieć jako różne instrumenty w postaci raportów monitoringowych instytucji Rady Europy, opinii Komisji Weneckiej, misji mającej na celu ocenę sytuacji w danym państwie. Tworzą one pewien krytyczny obraz pozwalający na obiektywną ocenę funkcjonowania państwa, jego instytucji i prawa. Prawo UE stworzyło procedury na podstawie art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej, art. 258 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, które mogą efektywnie powstrzymać naruszenia zasady rządów prawa w państwach członkowskich. Istnieje również instytucja pytań prejudycjalnych, które także mogą taką rolę spełnić. Europejskie zabezpieczenia to także raporty ONZ dotyczące rządów prawa, praw człowieka i demokracji, które przyczyniają się do właściwego stosowania tych zasad. Aby jednak proces hamowania naruszeń rządów prawa, demokracji i praw człowieka był bardziej skuteczny niezbędna jest bliższa współpraca i koordynacja podejmowanych działań. Dotychczasowe doświadczenia dotyczące ograniczania naruszeń tych zasad w Polsce wskazują na wagę i skuteczność oddziaływania europejskich zabezpieczeń.
25
Dobosz, Karolina A. "Ponowoczesne delirium. Recenzja Islamofobii jako technologii władzy Moniki Bobako." Praktyka Teoretyczna 28, n.º 2 (15 de outubro de 2018): 222–34. http://dx.doi.org/10.14746/prt.2018.2.11.
Texto completo da fonteResumo:
Autorka sytuuje książkę Moniki Bobako Islamofobia jako technologia władzy. Studium z antropologii politycznej w kontekście narastającego w ostatnich latach zainteresowania opinii publicznej problemem ksenofobii. Tekst zawiera rekonstrukcję przyjętej przez Bobako perspektywy metodologicznej – łączącej studia nad antysemityzmem z badaniami nad zachodnią islamofobią – która pozwala filozofce przedstawić islamofobię jako element konkretnego projektu polityczno-społecznego. Autorka wskazuje, że praca Bobako, ukazująca etiologię i funkcje islamofobii rozumianej przede wszystkim jako kod, za pomocą którego artykułują się bieżące (neoliberalne) niepokoje społeczeństw europejskich, pozostaje wyjątkowa w kontekście polskich studiów nad antymuzułmańską ksenofobią.
26
Mikołajczuk, Krzysztof. "Pojęcie i cel kary w kościele. Rys historyczno-prawny". Studia Prawnicze KUL, n.º 1 (6 de março de 2016): 81–106. http://dx.doi.org/10.31743/sp.4925.
Texto completo da fonteResumo:
Kościołowi przysługuje własne, wrodzone i niezależne od jakiejkolwiek władzy ludzkiej prawo karania podległych sobie wiernych. Ci, którym przysługuje to prawo, powinni jednak pamiętać, że na pierwszym miejscu są oni pasterzami swojej owczarni, a nie sędziami wymierzającymi karę. Stąd zastosowanie sankcji karnej stanowi ostateczność, gdy nie skutkują inne środki, o czym przypomina prawodawca kodeksowy z 1917 roku. Karą nazywamy reakcję na zachowanie się człowieka wykraczającego przeciwko obowiązującym nakazom lub zakazom. Kara ze swej natury powinna być dolegliwością materialną lub duchową. Powinna być cierpieniem odczuwalnym zmysłami przez przestępcę lub pozbawiać go jakiegoś wymiernego dobra, na przykład życia, wolności, własności określonych uprawnień duchowych lub przywilejów w grupie społecznej. Kolejno kara powinna być wymierzona sprawcy jedynie przez prawowitą władzę (np. kościelną), której podlega. Kara może być zaaplikowana jedynie za przestępstwo dokonane, albowiem kara z natury swej jest odwetem nałożonym na sprawcę przez społeczność ludzką za zburzenie porządku prawnego. Skoro nie zaistniało przestępstwo, nie zaistniał również tytuł prawny do wymierzenia tej kary. Pojęcie kary byłoby niepełne, jeśli poprzestalibyśmy na ustaleniu, czym ona jest, pomijając zagadnienie jej celowości. Zapewne to należy do filozofii kary i daje nam odpowiedź na pytanie, dlaczego istnieje kara i jakie jest jej uzasadnienie. Należy podkreślić, że cel kary usprawiedliwia jej stosowanie i bez wątpienia uprawnia Kościół, lub państwo, do jej wymiaru. W dziejach prawa kanonicznego odnajdujemy różne cele karania w Kościele. Dekret Gracjana, opierając się na nauce św. Augustyna, podkreślał, że kara ma uzasadnienie o tyle, o ile przyczynia się do poprawy przestępcy i innych ludzi. Wydaje się więc celowym przybliżenie tych historyczno-prawnych zagadnień wskazanych w temacie niniejszego artykułu.
27
Potkański, Jan. "Wspólny korzeń rozumu i szaleństwa: zapoznany świat perwersji". wunderBlock. Psychoanaliza i Filozofia, n.º 2/2022 (31 de janeiro de 2023): 121–38. http://dx.doi.org/10.37240/wb.2022.2.7.
Texto completo da fonteResumo:
Artykuł spekulatywnie rozwija niektóre wątki sporu Derridy z Foucaultem, zapoczątkowanego odczytem Cogito i historia szaleństwa, zwłaszcza te dotyczące źródłowej jedności rozumu i dotkniętego obłędem nie-rozumu – figury, której strukturalne wzorce Derrida zaczerpnął z filozofii niemieckiej, przede wszystkim Kanta, Hegla i Heideggera. Zestawienie ich z psychoanalitycznym modelem perwersji pozwala praktycznie odróżnić pełną racjonalność rozumu „wyższego” od pospolitego rozsądku skażonego relacją wiedzy z władzą, do którego rozumność jest zwykle – także przez Foucaulta – redukowana, ze szkodą jednak dla poznawczego i moralnego rozwoju jednostek i cywilizacji.
28
Miksa, Joanna. "Religia i granice uprawnień instytucji państwa wobec jednostki w filozofii Immanuela Kanta". Etyka 46 (1 de dezembro de 2013): 50–64. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.528.
Texto completo da fonteResumo:
Tekst poświęcony jest zagadnieniu relacji między religią a instytucją państwa w filozofii praktycznej Immanuela Kanta. Religia interpretowana jest jako ograniczenie władzy państwa nad obywatelami. Państwo nie może egzekwować od obywateli dopełniania obowiązków cnoty ani stawiać sobie za cel ich szczęśliwości. Jest ono instytucją opartą na normach pochodzących od czystego rozumu praktycznego i w tym sensie jego powstanie jest dopełnieniem prawa moralnego. Jego funkcją jest jednak ochrona własności i określenie praw obywatelskich, a nie troska o moralny rozwój obywateli poprzez gwarantowanie, że będą oni dokonywali moralnie słusznych wyborów lub stawali się ludźmi coraz lepszymi.
29
Tomasiewicz, Marcin. "Utopia anielska jako wzorzec społeczności ziemskiej w myśli Pseudo-Dionizego i Tomasza z Akwinu". Logos i Ethos 58, n.º 1 (3 de abril de 2023): 133–48. http://dx.doi.org/10.15633/lie.59107.
Texto completo da fonteResumo:
Artykuł porusza zagadnienie wpływu nauki o aniołach Pseudo-Dionizego Areopagity i Tomasza z Akwinu na filozofię społeczno-polityczną w średniowieczu. Kluczowym pojęciem, którym posługuje się angelologia Pseudo-Dionizego jest „hierarchia”. Koncepcja hierarchii jest osadzona na założeniach metafizyki neoplatońskiej, stąd też Pseudo-Dionizy przedstawia byty anielskie w porządku enneadycznym. Tak przedstawiona hierarchia wywarła wpływ na rozumienie i uzasadnienie porządku społecznego w wiekach średnich oraz na legitymizację struktury władzy politycznej. Wreszcie, wedle wymienionych autorów głównym celem społeczności anielskiej jest jedność stworzenia w Bogu. Tym samym również idealny porządek polityczny ziemski musi realizować cele eschatologiczne.
30
Orzeł, Tomasz. "Kościół jako społeczność teokratyczna". Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 42, n.º 1 (29 de junho de 2022): 147–65. http://dx.doi.org/10.25167/sth.4836.
Texto completo da fonteResumo:
W niezwykle szerokim spektrum naukowych zainteresowań bł. Antonia Rosminiego – włoskiego kapłana, filozofa, teologa, polityka i intelektualisty – poczesne miejsce zajmuje jego refleksja eklezjologiczna. Pomimo krytyki, niezrozumienia i wręczprześladowania ze strony niektórych ludzi Kościoła, pozostał wiernym jego synem, co potwierdził swoim heroicznym posłuszeństwem wobec papieża i jego decyzji. Nad Oblubienicą Chrystusa podejmował zarówno refleksję socjologiczną, wypracowując pojęcie „wspólnoty teokratycznej”, jak i teologiczną, tworząc oryginalną koncepcję eklezjologiczną. W jednym ze swoich najważniejszych dzieł: O pięciu ranach Kościoła świętego, wskazał na najważniejsze choroby i słabości toczące Mistyczne Ciało Chrystusa. Zdaniem filozofa ze Stresy należą do nich: oddzielenie ludu od duchownych w sprawowaniu kultu, niedostateczne wykształcenie księży i zakonników, brak jedności pomiędzy biskupami, nadmierny wpływ władz świeckich na nominacje biskupie oraz zbytnie przywiązanie duchownych do dóbr materialnych. W swojej książce wskazał również adekwatne sposoby leczenia poszczególnych ran Kościoła. Echa jego koncepcji odnowy eklezjologicznej można odnaleźć zarówno w dokumentach Soboru Watykańskiego II, jak i w teologii posoborowej.
31
Benisz, Henryk. "Czy można sądzić, że życie jest piękne?: estetyka Schopenhauera". Humanistyka i Przyrodoznawstwo, n.º 20 (3 de setembro de 2018): 245–75. http://dx.doi.org/10.31648/hip.496.
Texto completo da fonteResumo:
Schopenhauer konstruuje swą estetykę, nawiązując do Platońskiej teorii idei oraz rozwijając Kantowską koncepcję władzy sądzenia w odniesieniu do piękna i wzniosłości. Dzięki ujęciu transcendentalnemu potrafi on zobiektywizować estetyczną wartość naturalnych wytworów przyrody i artystycznych wytworów człowieka. Wyróżnione miejsce w jego estetyce zajmuje poezja (dramat) i, w pewnej mierze, filozofia, ponieważ jest to sztuka słowa, w której idee najlepiej wypowiada się za pośrednictwem pojęć. Szczególnego rodzaju sztuką jest muzyka, ponieważ dzięki niej można bezpośrednio docierać do świata idei i wyrażać go w sposób poza- lub ponadwerbalny. Schopenhauer prowadzi ciekawe rozważania na temat woli i przedstawienia, idei i życia, talentu i geniuszu, uroku i wdzięku oraz wielu innych ważnych kwestii pojawiających się w obszarze jego zainteresowań estetycznych.
32
Orzeł, Tomasz. "Kościół jako społeczność teokratyczna". Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 41, n.º 2 (16 de dezembro de 2021): 151–68. http://dx.doi.org/10.25167/sth.3645.
Texto completo da fonteResumo:
W niezwykle szerokim spektrum naukowych zainteresowań bł. Antonia Rosminiego – włoskiego kapłana, filozofa, teologa, polityka i intelektualisty – poczesne miejsce zajmuje jego refleksja eklezjologiczna. Pomimo krytyki, niezrozumienia i wręcz prześladowania ze strony niektórych ludzi Kościoła, pozostał wiernym jego synem, co potwierdził swoim heroicznym posłuszeństwem wobec papieża i jego decyzji. Nad OblubienicąChrystusa podejmował zarówno refleksję socjologiczną, wypracowując pojęcie „wspólnoty teokratycznej”, jak i teologiczną, tworząc oryginalną koncepcję eklezjologiczną. W jednym ze swoich najważniejszych dzieł: O pięciu ranach Kościoła świętego, wskazał na najważniejsze choroby i słabości toczące Mistyczne Ciało Chrystusa. Zdaniem filozofa ze Stresy należą do nich: oddzielenie ludu od duchownych w sprawowaniu kultu, niedostateczne wykształcenie księży i zakonników, brak jedności pomiędzy biskupami, nadmierny wpływ władz świeckich na nominacje biskupie oraz zbytnie przywiązanie duchownych do dóbr materialnych. W swojej książce wskazał również adekwatne sposoby leczenia poszczególnych ran Kościoła. Echa jego koncepcji odnowy eklezjologicznej można odnaleźć zarówno w dokumentach Soboru Watykańskiego II, jak i w teologii posoborowej. W części pierwszej artykułu autor podaje genezę postulatu reformy Kościoła, jaka powinna mieć miejsce „wewnątrz Kościoła”.
33
Kozłowski, Marek. ""Państwo celów" jako instytucja kultury. Czy krytyka władz podmiotu jest wystarczającą podstawą filozofii kultury?" Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica. Ethica-Aesthetica-Practica, n.º 21 (1 de janeiro de 2008): 107–14. http://dx.doi.org/10.18778/0208-6107.21.09.
Texto completo da fonteResumo:
Using E. Wolicka book "Consideration on Kant" as an anchoring point, the author investigates the conditions under which 'kingdom of ends' can successfully play a role of institution of culture, i.e. be translated into rules of action and empirical facts in the sphere of every day life and history.
34
Chachulski, Jakub. "Słowik Kanta, słowik Andersena i mimesis Adorna. Esej śladem XVIII- i XIX-wiecznej prehistorii kilku wątków Teorii estetycznej". Kultura i Wartości, n.º 29 (24 de agosto de 2020): 59. http://dx.doi.org/10.17951/kw.2020.29.59-88.
Texto completo da fonteResumo:
<p>Esej koncentruje się na niektórych aspektach teorii estetycznej Theodora W. Adorno jako szczególnego rodzaju reinterpretacji kantowskich i romantycznych idei piękna naturalnego. Osią przeprowadzonej refleksji jest motyw śpiewu słowika jako paradygmatu piękna natury, wprowadzony przez Kanta w <em>Krytyce władzy sądzenia,</em> i jego reinterpretacja w znanej baśni Hansa Christiana Andersena – oba przywołane w tym samym akapicie pracy Adorna. Napięcie między tymi przeciwstawnymi ujęciami rozpoznane zostaje jako utrzymujące się głęboko w myśli estetycznej frankfurckiego filozofa, szczególnie w kontekście jego kluczowych koncepcji pozoru estetycznego i <em>mimesis</em>.</p>
35
Rebes, Marcin. "Państwo demokratyczne wobec wyzwań edukacyjnych: pomiędzy ideologią, populizmem a filozofią odpowiedzialności za innych". Paedagogia Christiana 51, n.º 1 (8 de agosto de 2023): 65–84. http://dx.doi.org/10.12775/pch.2023.003.
Texto completo da fonteResumo:
W artykule jest poruszony problem wyzwań edukacyjnych, takich jak kreatywność i innowacyjność, przez pryzmat XX-wiecznych problemów wynikających z ideologizacji życia, a także ze zjawiska populizmu, który oznacza nie tylko władzę ludu, ale również niszczenie symetryczności relacji w społeczeństwie. Podstawą tego porządku jest ujmowanie państwa jako substancji etycznej, której podstawą jest odpowiedzialność za innych. Kryzys kultury europejskiej, jej racjonalizm, stwarzał poważne problemy dla człowieka. Człowiek zaczął upraszczać świat, sprowadzać do tego, co należące do świata przyrody, do naturalizmu, a także do metody matematyczno-przyrodniczej. Dzisiejszym wyzwaniem jest przywrócenie racjonalności, ale nie naiwnej, lecz twórczej, która łączy różnorodność i nie niszczy przy tym istniejącej różnicy. Rozum nie jest przeciwieństwem doświadczenia, nie wyklucza go, a nawet nanim buduje swoją podstawę, jaką jest odpowiedzialność za siebie i innych.
36
Wojtaszek, Aleksandra. "Podporządkowani jutra. Chorwacka proza dystopijna w ujęciu postkolonialnym". Porównania 19 (15 de junho de 2016): 150–62. http://dx.doi.org/10.14746/p.2016.19.10295.
Texto completo da fonteResumo:
W literaturze chorwackiej, która od czasu rozpadu Jugosławii zdominowana była głównie przez tendencje neorealistyczne, na przestrzeni kilku ostatnich lat zaobserwować można gwałtowny rozkwit popularności dotychczas prawie nieobecnej dystopii. Zakres środków, którymi posługuje się fantastyka, umożliwia prezentację negatywnych tendencji współczesności na poziomie systemowym, bez konieczności przedstawienia jej poszczególnych epifenomenów. Narzędzi metodologicznych do analizy zaprezentowanych w niniejszym artykule utworów dostarcza refleksja postkolonialna, zaś kluczowymi narzędziami operacyjnymi w proponowanej interpretacji chorwackiej prozy dystopijnej są kategorie wykluczenia, podporządkowania i władzy, zaczerpnięte przede wszystkim z filozofii Michela Foucaulta oraz z prac kontynuatora jego myśli – Giorgio Agambena, a także kwestie relacji i głębokich podziałów pomiędzy centrum a peryferiami, przemocy epistemicznej oraz dyskursu postkolonialnego.
37
Fel, Stanisław. "Dobro wspólne jako wartość i zasada etyczno-społeczna. Perspektywa katolickiej nauki społecznej". Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II 64, n.º 1-2 (30 de junho de 2021): 121–36. http://dx.doi.org/10.31743/znkul.12848.
Texto completo da fonteResumo:
Dobro wspólne jest powszechnie postrzegane jako wartość podstawowa. Nie oznacza to jednak jednolitego sposobu jego rozumienia. Celem artykułu jest rekonstrukcja ujęcia dobra wspólnego i zasady dobra wspólnego z perspektywy katolickiej nauki społecznej, a dokładniej podejścia autorów skupionych w Lubelskiej Szkole Katolickiej Nauki Społecznej. Uwzględnia się przy tym szczególnie dorobek Jana Szymczyka, który podjął próbę syntezy wyników badań tego środowiska w obszarze dobra wspólnego. Ujęcie to wpisuje się w zakorzeniony w tradycji arystotelesowsko-tomistycznej personalistyczny nurt filozofii społecznej i oficjalne nauczanie społeczne Kościoła katolickiego. Charakteryzuje się łączeniem koncepcji ontycznej i instrumentalnej dobra wspólnego, przyjęciem systemu korelujących ze sobą podstawowych zasad etyczno-społecznych (dobra wspólnego, pomocniczości i solidarności) oraz ideą władzy, dla której dobro wspólne stanowi legitymizację oraz wyznacza granice działania.
38
Rogowska-Stangret, Monika. "Feministyczne stawanie się dzieckiem – utopia czy przyszłość?" Etyka 45 (1 de dezembro de 2012): 88–98. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.461.
Texto completo da fonteResumo:
W artykule przyglądam się twierdzeniu, jakoby feminizm był tęsknotą za wczesnym dzieciństwem, które jawi się jako utracony raj, miejsce utopijnie wyjęte poza ramy relacji panujących w kulturze patriarchalnej i opresji z nimi związanych, a więc także przestrzeń bezpieczeństwa, swobody, radości, spontaniczności i wszechmocy. Przedstawiam dwie możliwości rozumienia powyższej tezy. Po pierwsze, nawiązując do tradycji psychoanalitycznej, S. de Beauvoir oraz S. Bordo, kreślę perspektywę utopijnej tęsknoty za własnym dzieciństwem i neutralnością podmiotu poza relacjami władzy, które owocują pozornym buntem. Po drugie, odwołując się do pojęcia „stawania się-dzieckiem”, zaczerpniętego z filozofii G. Deleuze’a i F. Guattariego, i patrząc nań z perspektywy feministycznej, pokazuję możliwość rozumienia figury dziecka jako enfant terrible feminizmu, cennego z punktu widzenia feminizmu przyszłości.
39
Turzyński, Mikołaj. "Filozofia władzy Michela Foucaulta a badania nad historią rachunkowości: przykład umów o używanie aktywów w XVII–XIX wieku". Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2013, n.º 71(127) (5 de agosto de 2013): 261–70. http://dx.doi.org/10.5604/16414381.1061661.
Texto completo da fonte
40
Augustyn, Leszek. "Życie w cieniu Wielkiego Inkwizytora (Józef Tischner i Fiodor Dostojewski)". Civitas. Studia z Filozofii Polityki 24 (28 de junho de 2019): 41–66. http://dx.doi.org/10.35757/civ.2019.24.04.
Texto completo da fonteResumo:
Podjęta w artykule problematyka dotyczy słynnej figury Wielkiego Inkwizytora, z którą spotykamy się w filozoficznych rozważaniach Józefa Tischnera; oczywiście, figury wprost zaczerpniętej z kart powieści Fiodora Dostojewskiego. Nie są to zresztą jedyne nawiązania myśli Tischnera do „imaginarium filozoficznego” twórcy Braci Karamazow. Warto zatem przyjrzeć się bliżej temu, co kryje się w „cieniu”, jaki roztacza wokół siebie Wielki Inkwizytor. Rozważania, nolens volens, muszą zatem dotyczyć „darów” Wielkiego Inkwizytora: pozornego dobra i pozornej wolności. Innymi słowy: zapytamy o postać Wielkiego Inkwizytora jako – niepokojącą, wciąż groźną – „centralną postać nowożytnej filozofii władzy”. I Dostojewski, i Tischner przywołują bowiem pytania, które nie dają się prostym sposobem odsunąć i gestem tym niejako unieważnić, nadal stawiają nas (i niechybnie stawiać będą) przed niebezpieczeństwem „iluzji” politycznej, w której stawką pozostają najwyższe wartości.
41
Zieliński, Marek Ryszard. "Grzegorz L. Seidler – zapomniany filozof prawa (Dobrochna Minich, Władza państwowa w koncepcjach Grzegorza Leopolda Seidlera, Rzeszów 2013, ss. 123)". Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius) 63, n.º 1 (22 de setembro de 2016): 175. http://dx.doi.org/10.17951/g.2016.63.1.175.
Texto completo da fonteResumo:
<p>Artykuł stanowi polemikę z książką D. Minich na temat idei władzy państwowej w koncepcjach G. Seidlera. Wykazuje sie, że autorka przytacza jedynie poglady G.L. Seidlera, nie wyprowadzając z nich żadnych wniosków.</p>
42
Czeczot, Katarzyna. "O wpływach ciał niebieskich. Wstęp do astrologii politycznej". Praktyka Teoretyczna 41, n.º 3 (15 de outubro de 2021): 71–90. http://dx.doi.org/10.14746/prt.2021.3.4.
Texto completo da fonteResumo:
Punktem wyjścia artykułu jest przemiana, jakiej uległo – wraz z nadejściem zachodniej nowoczesności – pojęcie wpływu, który jeszcze w siedemnastym wieku był definiowany jako oddziaływanie ciał niebieskich na obszar ziemski i dopiero w dziewiętnastym nabrał dzisiejszego, bardziej ogólnego sensu. Przemianę tę zarysowuję na tle innych, charakterystycznych dla nowoczesności procesów. Jednym z nich jest wyrugowanie astrologii z pola nauki, powiązane z triumfem filozofii dualistycznej, narodzinami przemysłowego kapitalizmu, które razem wzięte uprzedmiotowiły i utowarowiły naturę. Drugi z tych procesów to kariera, jaką w dziewiętnastym wieku zaczyna robić pojęcie wpływu, stając się jedną z ważniejszych kategorii nie tylko nauk przyrodniczych, lecz również społecznych, w których – rozumiany bardziej jako władza duchowa – pozwala opisać działanie idei na społeczeństwo i intelektualistów na rząd. Trzecim w końcu – narodziny nowoczesnego podmiotu wraz z charakterystycznym dla niego „lękiem przed wpływem”. Tak zarysowane konteksty pozwalają w nowym świetle zobaczyć nowoczesność jako cywilizację, w której wpływ otoczenia na człowieka został zaklasyfikowany jako jednoznaczne zagrożenie. Pozwalają również zadać pytanie, na ile to właśnie nowoczesne przedefiniowanie relacji człowieka z kosmosem odpowiada za kryzys ekologiczny.
43
Homa SJ, Tomasz. "Jeana Monneta idea zjednoczonej Europy i jej suwerenności". Rocznik Filozoficzny Ignatianum 26, n.º 1 (25 de novembro de 2021): 191–222. http://dx.doi.org/10.35765/rfi.2020.2601.12.
Texto completo da fonteResumo:
Głównym zadaniem niniejszego studium z zakresu filozofii politycznej jest przeanalizowanie dwóch fundamentalnie ważnych koncepcji rozwijanych przez Jeana Monneta: mianowicie idei federacyjnie zjednoczonej Europy oraz jej suwerenności. Analiza ta połączona jest z próbą uchwycenia niektórych istotnych założeń filozoficznych tychże idei i ich ewolucji. Materiały źródłowe, na których opiera się artykuł, to przede wszystkim Wspomnienia Monneta, jego notatki, memoranda, korespondencja z czasów wojny i powojnia, a także wystąpienia jako Przewodniczącego Wysokiej Władzy Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali z lat 1952-1955. Materiały te uzupełniono także o Memorandum Aristide Brianda (1930), przemówienie Winstona Churchilla w Zurichu (1946), Convention for European Economic Cooperation (1948) oraz Erinnerungen Konrada Adenauera (1945-1953). Odnośnie literatury przedmiotu, bazowano na obszernej bibliografii zawartej w pracy Jacka Czaputowicza pt. Suwerenność (2018). W niniejszym studium przyjęto metodę wielodyscyplinarnej analizy źródeł oraz ich historycznej, politologicznej i filozoficznej interpretacji. Przeprowadzone analizy pozwalają, w ocenie autora, mówić o pewnych filozoficznych założeniach Monnetowskiego myślenia o zjednoczonej Europie i jej przyszłości. Zaliczyć można do nich jego rozumienie: (1) konieczności, (2) zmiany, (3) ich specyficznej mocy, (4) etapowości oraz (5) niedokończoności znamionującej istotowo naturę. Przeprowadzona analiza pozwala również na sformułowanie hipotezy o Monnetowskiej filozofii życia i działania, którą można rozumieć jako pewną fenomenologię wspólnoty w swoim stawaniu się, oraz usytuować ją, przynajmniej częściowo, w ramach fenomenologii Europy, sformułowanej przez Ericha Przywarę w rozprawie Idee Europa (1956).
44
Dobrzeniecki, Karol. "„Prawo do prawdy” w perspektywie filozoficznoprawnej. Przyczynek do dyskusji". Przegląd Prawa i Administracji 122 (12 de outubro de 2020): 73–85. http://dx.doi.org/10.19195/0137-1134.122.5.
Texto completo da fonteResumo:
W opracowaniu opisano fenomen „prawa do prawdy” w ujęciu statycznym i dynamicznym. Pierwsze z nich dotyczy norm aktualnie obowiązujących, drugie — prawa, którego charakterystyka dopiero się kształtuje na gruncie filozofii prawa. W prawie międzynarodowym przedmiotem prawa do prawdy jest należna ofiarom wiedza na temat rażących naruszeń praw człowieka dokonanych w przeszłości. Na szczeblu krajowym ustawodawca zakłada, że jawność informacji o działaniach władzy jest niezbędna do efektywnego funkcjonowania mechanizmów demokratycznych. Autor, opierając się na klasycznej teorii prawdy stworzonej przez Arystotelesa, próbuje udzielić odpowiedzi na pytanie, czy liberalna koncepcja „rynku idei” jest wciąż adekwatnym mechanizmem do ochrony tej wartości, a jeżeli nie, to czy ochrona prawdy powinna stać się na większą skalę funkcją prawa publicznego? Prognozuje, że w niedalekiej przyszłości rozwinie się teoria prawa publicznego reali-zującego postulat ochrony prawdy w życiu społecznym i pojęcie to przestanie być jedynie wyrazem pewnej idei czy metafory.
45
Bohun, Michał. "Racja stanu i racje pozorów. Esej o źródłach zła w polityce". Principia 69 (30 de dezembro de 2022): 37–55. http://dx.doi.org/10.4467/20843887pi.22.003.17314.
Texto completo da fonteResumo:
Esej jest próbą rozważenia problemu zła w polityce. Punktem wyjścia są refleksje polityczne B. Pascala i M. Montaigne. Historia filozofii służy tutaj do konceptualizacji problemów aktualnych i w gruncie rzeczy nieprzemijających. Namysł nad źródłami władzy i legitymizacją państwa okazuje się uniwersalną medytacją dotyczącą ludzkiego losu i wolności w obliczu egzystencjalnych zagrożeń. Raison d’État and Rationale of Appearances. An Essay on the Roots of Evil in Politics This essay attempts to weigh in on the problem of evil in politics. The starting point follows the political reflections of B. Pascal and M. Montaigne. Here, the history of philosophy is used to conceptualize the problems of the present and, in fact, those that are enduring. Thinking about the sources of power and a state’s legitimacy proves to be a universal meditation on human destiny and freedom when challenged by existential threats.
46
Ogrodnik, Marcin. "Kulturowe aspekty rozwoju gospodarczego Chińskiej Republiki Ludowej". Perspektywy Kultury 35, n.º 4 (30 de dezembro de 2021): 281–98. http://dx.doi.org/10.35765/pk.2021.3504.17.
Texto completo da fonteResumo:
Dynamiczny rozwój gospodarczy Chińskiej Republiki Ludowej zapoczątkowany w 1978 r. jest tematem wielu rozważań na gruncie ekonomii czy politologii. Mimo to, poszukując czynników, które w znaczący sposób wpłynęły na rozwój Państw Środka, mało miejsca poświęca się analizie tak istotnego aspektu, jakim jest kultura. W niniejszym artykule, dokonując przeglądu klasycznych dzieł literatury chińskiej oraz bazując na wywiadach przeprowadzonych z osobami przebywającymi na terytorium Chińskiej Republiki Ludowej, zostały ukazane kulturowe źródła trzech najczęściej wskazywanych przez znawców tematyki cudu gospodarczego Chin czynników w znaczący sposób wpływających na rozwój gospodarczy omawianego kraju. Chiński pragmatyzm, autorytarny charakter władzy oraz tak zwany dynamizm konfucjański mają swoje źródła w głęboko zakorzenionej – i nadal stanowiącej istotny aspekt w funkcjonowaniu społeczeństwa i państwa – filozofii taoistycznej i konfucjańskiej. Poniższy artykuł oprócz wspomnianej analizy ma również na celu ukazanie szerszej perspektywy patrzenia na rozwój gospodarczy Państwa Środka, uwzględniającej warstwę kulturową pozytywnie skorelowaną z dokonującym się rozwojem gospodarczym.
47
Hamerski, Wojciech. "Realpoetik w Polszcze". Forum Poetyki, n.º 15-16 (25 de julho de 2019): 36–51. http://dx.doi.org/10.14746/fp.2019.15-16.26836.
Texto completo da fonteResumo:
Paul Hamilton przedstawił w książce Realpoetik… pomysłową próbę rewizji europejskiego romantyzmu. W swoim komparatystycznym studium zinterpretował twórczość niemieckich, francuskich i włoskich romantyków jako silnie, choć aluzyjnie upolitycznione (uwarunkowania i konsekwencje kongresu wiedeńskiego stanowią najważniejszy kontekst dla wywodów brytyjskiego badacza) rozwinięcie dawniejszego etosu republiki uczonych, a zarazem świadectwo polemicznej lektury filozofii Immanuela Kanta, przede wszystkim zaś Krytyki władzy sądzenia. Artykuł podejmuje próbę przetestowania poręczności koncepcji Hamiltona w refleksji nad literaturą polskiego romantyzmu. Istnieje wiele przeszkód w łatwej asymilacji tytułowej idei Realpoetik. Są nimi m.in. słaba i z reguły nieufna recepcja pism Kanta, ograniczona żywotność brytyjskich kontekstów literackich, stanowiących dla Hamiltona kluczowy, negatywny punkt odniesienia, oraz, być może przede wszystkim, naturalna i niewymagająca szerokich uzasadnień polityczność rodzimego romantyzmu. Na przykładzie twórczości Maurycego Mochnackiego można wykazać, że pomimo trudności w zastosowaniu tez z książki Realpoetik… na rodzimym gruncie, mogą się one okazać inspirujące w lekturze dzieł polskich romantyków, a nawet więcej, uzupełniają obraz nakreślony przez Hamiltona o ważną, a przemilczaną słowiańską perspektywę.
48
Sieradzki, Paweł. "Piotr Michał Czartoryski (1909-1993) – ziemianin, żołnierz, emigrant". Studia Polonijne 39 (30 de julho de 2019): 167–77. http://dx.doi.org/10.18290/sp.2018.7.
Texto completo da fonteResumo:
Katolicki Uniwersytet Lubelski od początków swojego istnienia związał swoje losy z Polonią, która dzięki swojemu materialnemu wsparciu dawała możliwość przetrwania tej lubelskiej uczelni w krytycznych momentach dziejowych. Jednym z takich wybitnych przedstawicieli Polonii kanadyjskiej, związanych przez lata z uniwersytetem, był Piotr Michał Czartoryski. Pochodził z książęcej rodziny, która uformowała go w duchu narodowym i katolickim, zdobył staranne wykształcenie w zakresie filozofii, ekonomii i nauk rolniczych w Belgii i Polsce. W czasie II wojny światowej walczył w oddziałach regularnych, jak i formacjach Armii Krajowej. Po opuszczeniu Polski, w ramach przynależności do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie wykonywał zadania zlecone mu przez najwyższe władze wojskowe na emigracji. Po demobilizacji wyjechał z rodziną do Kanady, gdzie działał jako przedsiębiorca, członek naczelnych organizacji polonijnych oraz propagator i animator polskiego życia kulturalnego i naukowego w Kanadzie. Organizował systematyczne wsparcie materialne dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz rozwijał kontakty naukowe tej uczelni w Kanadzie, w efekcie otrzymując za tę działalność tytuł doktora honoris causa KUL oraz odznaczenia państwowe.
49
Mecke, Christoph-Eric. "The “Rule of Law” and the “Rechtsstaat”: A Historical and Theoretical Approach from a German Perspective". Studia Iuridica 79 (12 de maio de 2019): 29–47. http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0013.1880.
Texto completo da fonteResumo:
Praworządność, rozumiana w swoim najbardziej ogólnym i oryginalnym znaczeniu jako brak arbitralności władzy państwowej, nie jest tylko jedną z wielu zasad prawnych, ale od czasów starożytnych stanowi rdzeń prawa w filozofii politycznej. Chociaż w czasach nowożytnych praworządności nadawano różne definicje, to państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) uzgodniły w art. 2 zdaniu pierwszym Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), że praworządność jest wyrazem wspólnoty wartości w Unii Europejskiej. To uzgodnienie ma nie tylko znaczenie politycznie, ale także jest prawnie wiążące dla wszystkich państw członkowskich UE, niezależnie od zmieniających się większości politycznych, czy krajowych aktów ustawodawczych w samych państwach członkowskich. Jednak wraz z niedawnym wszczęciem postępowań przeciwko Polsce i Węgrom w celu zbadania potencjalnego „ryzyka poważnego naruszenia” wartości UE zgodnie z art. 7 ust. 1 TUE, stało się jasne, że nie ma już politycznego konsensusu między rządami państw członkowskich UE w odniesieniu do tego, w jaki sposób zasada państwa prawa powinna być rozumiana i stosowana w praktyce. Zadaniem orzecznictwa, a nie polityków, będzie zatem ustalenie, jak daleko idący jest obowiązek prawny w odniesieniu do praworządności na podstawie art. 2 TUE i gdzie – poza zakresem prawa europejskiego – zaczyna się prerogatywa polityczna państw członkowskich do działania zgodnie ze specyficznymi okolicznościami, które w nich zachodzą.
50
Sławek, Tadeusz. "Pirandello, czyli jak nie dowierzać swojej rzeczywistości". Fabrica Litterarum Polono-Italica, n.º 4 (22 de março de 2022): 1–32. http://dx.doi.org/10.31261/flpi.2022.04.01.
Texto completo da fonteResumo:
Szkic pragnie przedstawić estetykę Pirandella jako finezyjne dziedzictwo estetyki ruin, której świetnym przedstawicielem we włoskiej tradycji był Giovanni Battista Piranesi. Pisze o tejże estetyce Umberto Eco, że to, co dostrzegamy w pisarstwie włoskiego dramaturga: „zmienia ona radykalnie koncepcję doskonałości formalnej i całkowitości dzieła sztuki”, co więcej – „dopuszcza znajdowanie przyjemności w dziele sztuki mimo tego (a może dzięki temu), że przedstawia ono zniszczenie”. A wszystko sumuje na tej samej stronie cytat z Diderota: „dlaczego piękny szkic urzeka nas bardziej od skończonego obrazu? Bo więcej w nim życia, a mniej formy. Kiedy pojawiają się formy, zanika życie”. Ten sąd francuskiego filozofa mógłby posłużyć jako ważny szlak interpretacyjny dzieła Pirandella.
Instytucja literatury sprawuje władzę nad formą, a więc i nad językiem. Ale jak wynika z rozważań Pirandella, literatura jest instytucją zimną. Litera nie jest w stanie utrzymać ciepła życia, racjonalność nie radzi sobie z „mętami” życia. A ponieważ historia powierza się literze, przechowuje się i przekazuje za jej pośrednictwem, przeto życie zawsze wymknie się z jej jurysdykcji. Dzieło Pirandella to ważny epizod w wielkiej historii zachodniego racjonalizmu, akcentujący to, iż historia to dzieje wysiłków, na ogół niezbyt udanych, do skonstruowania świata wedle zaleceń rozumności.