Gotowa bibliografia na temat „Ev Mimari”

İnsanoğlu, geçmişten bugüne bulunduğu coğrafyaya bağlı olarak doğanın sunmuş olduğu farklı malzemeleri işleyerek ve kullanarak çeşitli binalar/hacimler uygulama becerisi göstermiştir. İlkel malzemelerle başlayan yapı üretme süreci, değişen ve gelişen zamanla farklı malzeme ve yeni yapım teknikleri üzerinden devam etmiştir. İçinde bulunulan dönemin şartlarına ve sunduğu olanaklara bağlı olarak ortaya konan her mimari yapı, beraberinde farklı mimari üslupların da ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bunlardan bir tanesi de brütalist üslup olarak tanımlanan mimari yaklaşım olmuştur. Üslubun temelinde, işlenmemiş ham beton malzemenin farklı amaçları yerine getirmek üzere kullanılması yatmaktadır. Farklı mimarlar tarafından brütalist üslupla tasarlanmış ve uygulanmış, bireysel ve kamusal alanlara hizmet eden pek çok yapıya/kent donatısına rastlanmak mümkündür. Çalışmanın örneklemini oluşturan ve 1962-1982 yıllarında İngiltere’nin Londra kentinde inşa edilen, farklı eylemlere ev sahipliği yapan The Barbican Center da brütalist üslubun ikonik örneklerinden biri olarak gösterilebilir. Bu örnekle amaçlanan; önemli bir mimari öğe olan ve yapı kompleksini ayakta tutan/yapının tüm yükünü taşıyan, betonarme kolonlar dizisi olarak kullanıcıyı karşılayan “pilotilerin”, yapı kompleksi sınırlarında, içeride ve dışarıda kamusal alan tanımına uyan tüm alanlar (farklı eylemlere izin veren alanlar/peyzaj alanları) üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden betimleyici vaka çalışması yaklaşımı kullanılarak tek durum deseni ile çalışmanın örneklemi bütüncül bir akış sağlanarak yorumlanmıştır. Çalışma, brütalist mimari ilkeleri gereği çalışmanın örneklemi olan The Barbican Centre üzerinden mimaride önemli bir taşıyıcı öğe olan ve pek çok mimar tarafından farklı tasarım fikirleri ve mekânsal organizasyonlar için kullanılan “piloti” kavramının öneminin anlaşılması ve kamusal alan üzerinde yarattığı/yaratacağı etkileri açısından literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Doğal çevre ve ekolojik yaşam inşaat endüstrisinden önemli ölçüde etkilenmektedir. Bu nedenle sürdürülebilir mimari, çevre sorunlarına çözüm önerisi getirmesi ve gelecek nesillerin ihtiyaçlarına cevap vermesi nedeniyle güncel bir tasarım yaklaşımı olarak görülmektedir. Malzemelerin yeniden kullanılması ve geri dönüşümü sürdürülebilir tasarım ve mimaride önemli bir değer olarak kabul edilir. Bu nedenle nakliye konteynerleri mimari nesneleri şekillendirmenin yenilikçi trendlerinden biridir. Sabit veya taşınabilir konut yapıları oluşturmakta kullanılan nakliye konteynerleri, taşıma kolaylığı, kurulum ve montaj hızı, inşaat süresini kısaltması gibi birçok nedenden dolayı tercih edilmektedir. Bu çalışmanın amacı nakliye konteynerlerinin yeniden kullanımının sürdürülebilirliğe katkısını incelemek ve konteyner evlerin mimarisini keşfetmektedir. Konteyner evlerin yapısal sürdürülebilirlik değerlendirmesinin yapılması bu çalışmanın problemi olarak seçilmiştir. Seçilen konteyner ev örneklerinin iç mekân özelliklerinin sürdürülebilirlikle ilişkisi literatür çalışmaları ile desteklenmiştir. Nakliye konteynerlerinin ekonomik avantajları, malzemenin geri dönüşümü, ekolojik kaynakların verimli kullanımı yönünden sürdürülebilirliğe birçok katkısı bulunmaktadır.

Edebiyatı ve kendisi hakkında en çok çalışma yapılmış ve hala yapılan edebiyatçılardan birisi de Tevfik Fikret’tir (1867-1915). Tevfik Fikret’in evi hakkında yapılmış detaylı bir çalışma ise bulunmamaktadır. Doktora tez çalışmasından üretilmiş bu metin, Fikret’in kendi tasarladığı, 1906’dan 1915’teki ölümüne dek yaşadığı ve Aşiyan olarak adlandırdığı evini anlama çabasıdır ve yorumsal bir yaklaşıma sahiptir. Odağını İstanbul, Rumelihisarı’nda inşa edilmiş evin mimarisinin oluşturduğu metinde, evin bahçesi, dekorasyonu ve eşyalarına ilişkin çalışma makalenin sınırlarını aşacağından bu konulardan kısaca bahsedilmiştir. Toplumsal ve kentsel yaşam dönüşümünün ivmelendiği 19. yüzyıl İstanbulu’nda Osmanlı kültürel seçkinleri, geleneksel olanın dışındaki düşünce tarzları ve estetik beğenileriyle yeni bir yaşam ortamı aramış ve yaratmaya çalışmışlardır. İstanbul’da yeni oluşan yerleşmelerde, Batı’dan gelen yeni biçimlere zaten açılmış olan konut mimarisi yaygınlık kazanmıştır. 1896-1901 arasında Tevfik Fikret’in yayın yönetmenliğini üstlendiği dönemde Servet-i Fünûn dergisi çevresinde toplanan edebiyatçılar, edebi başlangıcı Fransa’da olan Estetik Hareket’in de temel sloganı haline dönüşmüş “Sanat sanat içindir” görüşünü benimsemiştir. Servet-i Fünûn topluluğunun önde gelen temsilcilerinden Tevfik Fikret’in tasarladığı ve inşa ettiği evi Aşiyan’ın incelendiği bu çalışma ile yüzyıl dönümü kültürel seçkinlerinin yeni yaşam ortamı arayışlarındaki yönelişler ve geç Osmanlı toplumunun ev kavrayışındaki değişimin bir yönü araştırılmaktadır. Aşiyan, bir geç dönem Osmanlı entelektüelinin yaşam dünyasını aydınlatması açısından önemli veriler sunar. Evin mimari unsurlarında, mekânsal biçimlenişinde ve ev eşyalarının seçiminde Arts and Crafts ve Estetik Hareket’in etkisi görülür. Fikret’in evini kendisinin tasarlamış olması, mekânsal, biçimsel ve dekoratif tercihlerinin anlamlandırılmasına imkân verir. Ev, şair Tevfik Fikret’in düşünsel, duygusal dünyasını yansıtan şiirsel bir imgenin mimari ifadesi olarak yorumlanabilir.

Kadınlara yönelik Osmanlıca süreli yayınlar, kadın mücadelesinin mecrası olmakla beraber hane tezyini ile ilgili de değerli makaleler içermekteydi. Bu makalelerde; ev eşyası, mobilyalar, oda süsleri ve tefrişi tartışılıyor, iç mekânlara yapılacak küçük dokunuşlarla evleri güzelleştirmenin önemi vurgulanıyordu. Erken Cumhuriyet döneminde yayınlanan Süs mecmuası (1923-24) da öncülleri gibi ev estetiğine eğilmiş fakat dahası, yayına koyduğu kendin-yap-uygulamalarıyla ilk defa ev kadınlarına yönelik bir dekorasyon kampanyası geliştirmiştir. Bu makale, Süs mecmuasındaki kendin-yap literatürünü ve bu literatürün öne çıkardığı farklı faillik durumlarını inceleyerek (iç) mimari yayıncılığına farklı roller ve pozisyonlardan katkı sağlamış kadınları tarih yazımına kazandırmayı hedeflemektedir. Mecmuadaki çeşitli mimari meşguliyetlere odaklanan makale gerek bir ölçek gerekse yücelik ifade eden bir niteliksel durum olarak “büyüklük” (greatness) konusunu sorunsallaştırarak kadınları, mimarlık eğitimine resmî olarak erişemedikleri bir dönemde mimarlığın failleri olarak tartışmaktadır. Süs mecmuasındaki kendin-yap rehberleri, kadınların mimarlık ile küçük ölçek, mekân ve roller içinden yoğun olarak ilgilendiğini, bu ilişkilenmeleri gün yüzüne çıkarmak içinse farklı yaklaşımlar geliştirmemiz gerektiğini göstermektedir.

Medreseler, İslam dünyasında eğitim ve bilginin yayılmasında merkezi bir rol oynamıştır. Bu kurumlar, dini ilimlerin yanı sıra matematik, astronomi ve felsefe gibi çeşitli bilim dallarında eğitim vererek, kültürel ve bilimsel gelişmelerin önünü açmışlardır. Mardin, bu tarihi eğitim kurumlarının güzel örneklerine ev sahipliği yapmakta olup, şehrin kendine has mimari dokusunu ve kültürel mirasını bu medreseler aracılığıyla sergilemektedir. Kasımiye Medresesi, Mardin’in en dikkat çekici tarihi yapılarından biridir. Artuklu ve Akkoyunlular dönemlerinde inşa edilen bu medrese, mimari yapısı, taş işçiliği ve süslemeleriyle ünlüdür. Eğitim kurumu olarak kullanılmasının yanı sıra, bölgenin bilim ve din eğitimi merkezi olarak da hizmet vermiştir. Kasımiye Medresesi’nin avlusundaki havuz ve kubbeleri, Mardin’in en çok ziyaret edilen yerlerinden biri haline gelmiştir ve şehrin kültürel değerini artırmaktadır. Bu makalede, Kasımiye Medresesi’nin tarihi sürecini, mimari özelliklerini ve kültürel etkilerini ele alarak, eserin toplumsal hayattaki yerini irdeleyecektir.

Düzenlendikleri ilk günden itibaren EXPO’lar, kentlerin tarihlerinde önemli izler bırakan etkinlikler olmuşlardır. İlk sergi olan 1851 Londra Dünya Sergisinden başlayarak dört farklı kategoride düzenlenen EXPO’ların çoğu miras niteliğinde vurgularla anılmaktadır. Hatırlanabilir olmalarının yanı sıra birer deneysel alan olan sergiler, mimarlığın da içinde bulunduğu pek çok alan için arayışın yeri olmuştur. Yeni buluşların tanıtıldığı, dönemine göre yenilikçi bir tavrın sergilendiği, günümüzde kentlerin ve ülkelerin sembolü haline gelen ikonik yapıların üretildiği sergiler, uluslararası arenada birer gösteri mekânı halini almışlardır. Edinilen deneyimle birçok kent, sonrasında başka büyük organizasyonlara da ev sahipliği yapma fırsatına sahip olmuşlardır. EXPO’ların belki de en somut mirası kente bıraktığı mimari eserlerdir. Bu çalışma 1851 Büyük Sergiden günümüze kadar düzenlenmiş EXPO etkinliklerinin kentlere ve uluslara sağladığı mimari katkıları ortaya koymaya çalışmıştır. Yapısal ve mimari yenilikler, konut çalışmaları ve ikonik yapılar olmak üzere üç başlıkta incelenen bu katkılar düzenlenmiş Sergiler üzerinden anlatılarak tartışmaya açılmıştır.

Akkoyunlular, 14. yüzyıl sonu ile 15. yüzyıl arası Anadolu’da maddi kültür içerisinde bir hayli eser bırakmış ve Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde egemenlik kurmuş bir devlettir. Mezopotamya olarak da bilinen bölge geçmişten beri birçok kültüre, dile, inanca ve medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Çalışmamıza konu olan Akkoyunlular tarafından yapılan Hamza-i Kebir Camiihaçvari bir plana sahiptir. Anadolu da yer alan Türk mimarisinde haçvari plan şeması Selçuklu Dönemi türbelerinin kriptalarında sıkça karşılaşılan bir uygulama olmakla birlikte, ziyaret mekanlarında nadiren kullanılmıştır. Bu çalışmada, Hamza-i Kebir Cami’nin mimari analizi yapılarak türbenin plan şeması bakımından Anadolu Türbe Mimarisi içindeki önemi vurgulanacak; türbe üzerinde yapılan çalışmaların değerlendirilmesi yapılacaktır.

Değerli meslekdaşımız Prof.Dr. Uğur Silistreli'nin vefatı üzerine ara verilen Köşk Höyük kazılarına, Niğde Müzesi adına 1995 yılında tekrar başlanmıştır. Dr. Silistreli tarafından açığa çıkarılan mimari ve küçük eserler, onun anısına ekibimiz tarafından hazırlanmakta olan Köşk Höyük I adlı kitapta yayımlanacaktır. Bu makalenin konusu ise 1995 - 1996 yıllarında açığa çıkarılmış, I. kata ait iki evreli bir ev ve buluntularıdır.

Kültürel turizm kapsamında “Tarihi Kent” kavramının büyük bir yeri vardır. Tarihi Kent; sivil mimari yapıları ile geçmiş birçok uygarlığa ev sahipliği yapan, önemli bir kısmı tarihsel sit alanı olan yerleşim alanlarıdır. Bu kentler aynı zamanda sahip oldukları birçok anıtsal tarihi ve mimari yapısı ile kültürel özelliği olan önemli bir turizm bölgeleridir. Türkiye’de Anadolu coğrafyasının barındırdığı tarihsel turizme konu olacak birçok toprak parçası mevcuttur. Uluslararası Kültürel Turizm Tüzüğüne göre, tarihi yerleşimler için öngörülen turizme dayalı bir planlamadan önce yerleşimin ve yapı gruplarına ait araştırmalara dayanan bir temel yaklaşım geliştirilmelidir. Bu çerçevede çalışmada tarihi bir yerleşim olan Konya iline bağlı Sille’nin turizm nedeniyle öngörülen değişimler öncesi turizm potansiyelini ortaya koymak amacıyla kentsel sit alanı içerisinde yer alan somut kültür varlıklarına ait tespitler yapılmıştır.

Tarihî süreç içerisinde birçok uygarlığa ev sahipliği yapan Trabzon, Doğu Karadeniz Bölgesi’nin en önemli şehirlerinden biridir. Haçlı ordularının kutsal toprakları tekrar ele geçirmek amacıyla düzenledikleri IV. Haçlı Seferi sırasında, amaçlarından sapıp Konstantinopolis’i işgal etmeleri belki de Doğu Karadeniz Bölgesi mimarisi için dönüm noktası olmuştur. Trabzon Rum İmparatorluğu’nun 1204 yılında kurulmasından 1261 yılında yıkılmasına kadar bölgede birçok manastır ve kilise inşa edilmiştir. Komnenos sülalesinin başta olduğu bu dönem yapılarında, özellikle de manastırlarda farklı dönemlerde eklemeler yapıldığı görülmektedir. Yapılarda farklı zaman dilimlerinde farklı ustaların çalışmaları hem Konstantinopolis hem de bölgedeki yerel geleneklerin bir arada olmasına olanak sağlamıştır. Çalışmanın konusu Trabzon’un 45 km, Maçka’nın 14 km güneybatısında, Kiremitli Mahallesi’nin 5 km batısında Zavulon Dağı yamaçlarında yer alan Vazelon Manastırı Peygamber İlyas Şapeli’nin mimarisi ve duvar resimleridir. Araştırmada yapının mimari çizimleri yapılmış, günümüzdeki hâli fotoğraflarla belgelenmiş ve yapı bölge içinde benzer örnekleriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın ana konularından biri olan duvar resimlerinin de çizimleri yapılmış, günümüzdeki durumları fotoğraflarla belgelenmiş, ikonografilerine değinilmiş, üslup özellikleri ele alınmış ve hem bölge içinde hem de bölge dışındaki benzer özellikleriyle birlikte karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.