Artykuły w czasopismach na temat „Etyka wolności”
Kliknij ten link, aby zobaczyć inne rodzaje publikacji na ten temat: Etyka wolności.
Utwórz poprawne odniesienie w stylach APA, MLA, Chicago, Harvard i wielu innych
Sprawdź 39 najlepszych artykułów w czasopismach naukowych na temat „Etyka wolności”.
Przycisk „Dodaj do bibliografii” jest dostępny obok każdej pracy w bibliografii. Użyj go – a my automatycznie utworzymy odniesienie bibliograficzne do wybranej pracy w stylu cytowania, którego potrzebujesz: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver itp.
Możesz również pobrać pełny tekst publikacji naukowej w formacie „.pdf” i przeczytać adnotację do pracy online, jeśli odpowiednie parametry są dostępne w metadanych.
Przeglądaj artykuły w czasopismach z różnych dziedzin i twórz odpowiednie bibliografie.
1
Kowalczyk, Ks Stanisław. "Etyka – zagrożenie wolności nauki?" Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym 13, nr 2 (15.05.2010): 19–23. http://dx.doi.org/10.18778/1899-2226.13.2.02.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Paper has three parts. Te first part gives the reasons for need of liberty external-social of science guaranteed by law. Speaks about it Declaration of human rights in 1948 and social teaching of Church – including documents of Vaticanum II and Jean Paul II, which indicate of subjectivity and dignity of man as person. The second part of this paper based on personalism demonstrates that science can harmoniously develop only in the climate of internal-moral freedom of scientist. The purpose of science is revelation of truth, but effects of scientific investigations – in particular of biological-medical sciences – influence on the life of human individuals and societies. Conscious and free activity of man has ethical character, therefore liberty of science ought to be responsible liberty and then to be subordinated the ethical criterions. Science cannot ignore values and rules moral. The third part of paper stated that good of human person and common good of society demand juridical limitations of scientific inquiries’ liberty. Liberty is man’s right but also its obligation to respect of human person’s fundamental rights – including right to life, integrality and dignity. Therefore internal-ethical and external-juridical limitations are necessary of scientist’s liberty.
2
Ostolski, Adam. "Ekonomia wolności". Etyka 34 (1.12.2001): 202–6. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.932.
Pełny tekst źródła
3
Bogusławski, Andrzej. "O „ wolności woli”". Etyka 25 (1.12.1990): 191–227. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.347.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
The author rejects Marek Witkowski’s conclusion to the effect that no one is morally responsible for anything. This conclusion is based on the implication “x is morally responsible à x’s will is free” and the claim “no one’s will is free” which is justified, in its turn, by pointing out that there are only two possibilities of how it comes about that one wants something: either one’s state is necessitated according to a certain law or it is coincidental, both the possibilities entailing, in Marek Witkowski’s opinion, the absence of the freedom of the will as he understands it.
4
Tischner, Józef. "Apostolstwo odzyskanej wolności". Etyka 28 (1.12.1995): 109–18. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.370.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
The author justifies the thesis that the very truth of Christianity cannot be cleared up without recognizing the value of freedom. Freedom enables us to walk toward God as well as to get away from him. There are few things harder to understand than the fact that a man is afraid of freedom and therefore he tends to flee from it towards a totalitarian system of government.
5
Panufnik, Maciej. "O wolności i konieczności, woli i zniewoleniu". Etyka 22 (1.12.1986): 306–10. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.1031.
Pełny tekst źródła
6
Michalik, Sebastian. "Koncepcja wolności ponowoczesnej w twórczości Zygmunta Baumana". Etyka 35 (1.12.2002): 39–60. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.813.
Pełny tekst źródła
7
Szumlewicz, Piotr. "Hannah Arendt i skok do królestwa wolności". Etyka 33 (1.12.2000): 239–45. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.939.
Pełny tekst źródła
8
Piróg, Mirosław. "Inny w nas. Kwestia Innego w świetle koncepcji cienia Carla Gustava Junga". Etyka 58, nr 1 (29.11.2019): 211–18. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.1266.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
W artykule przedstawiam zastosowanie Jungowskiej koncepcji cienia do problematyki Innego.Wskazuję na możliwości teoretyczne, jakie otwiera przed refleksją etyczną Jungowskakoncepcja cienia, oferująca możliwość intrapersonalego rozważenia tego problemu. Koncepcjata daje możliwość odmiennego i pełniejszego spojrzenia na kwestie wolności, równości iodpowiedzialności.
9
Szulińska, Joanna. "Pojęcie przeznaczenia i problem wolności w poematach Homera i wierzeniach orfickich". Etyka 29 (1.12.1996): 109–27. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.635.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
The paper focuses on a problem of human freedom in Homer’s poems and the Orphic creeds. First efforts at defining the human autonomy can be found in Greek myths. Later philosophical conceptions follow them.
10
Kleszcz, Ryszard. "Nauczyciel akademicki: neutralność czy aksjologiczne zaangażowanie?" Etyka 44 (1.12.2011): 79–97. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.453.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
W artykule poddaje się dyskusji problem aksjologicznej neutralności (Wertfreiheit) w sferze dydaktyki uniwersyteckiej. W opinii Maxa Webera nauka wymaga obiektywności oraz wolności od wartościowania u osób ją uprawiających, które winny kierować się bezosobowym powołaniem (Beruf) skierowanym jedynie na poszukiwanie prawdy. Neutralność aksjologiczna pociąga za sobą w konsekwencji nie¬wartościowanie w dydaktyce uniwersyteckiej. W pracy autor rozpatruje argumenty wysuwane przez prof. Iję Lazari Pawłowską skierowane przeciwko weberowskiej neutralności aksjologicznej, zwłaszcza w domenie dydaktyki uniwersyteckiej.
11
Laskowska, Ewa. "Etyka seksualna, małżeństwo i rodzina jako zniewolenie czy ostoja prawdziwej wolności? Analiza obrony małżeństwa i rodziny w pismach Gilberta Keitha Chestertona". Analecta Cracoviensia 53 (31.12.2021): 57–71. http://dx.doi.org/10.15633/acr.5303.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Rewolucja kulturowa postępuje przez dzieje, niosąc wyzwolenie uciemiężonemu człowiekowi. Po oswobodzeniu go z ucisku klasy społecznej głosi ona wyzwolenie ze sztywnych norm kulturowych, etyki seksualnej, nierozerwalnego małżeństwa, trudności, jakie powoduje posiadanie rodziny, a nawet uwolnienie człowieka z okowów własnej, określonej płci. Czy jednak rzeczywiście jest to wyzwolenie? Zdaniem Gilberta Keitha Chestertona, który był świadkiem początków przemian społecznych, jakie następowały już na przełomie XIX i XX wieku, rewolucja obyczajowa może prowadzić do bardziej wyrafinowanej formy zniewolenia – zniewolenia umysłu. Artykuł przedstawia obronę etyki seksualnej, małżeństwa i rodziny proponowaną przez Chestertona, starając się odpowiedzieć na pytania, czy głos tego pisarza może być aktualny i intrygujący również współcześnie oraz czy może on ubogacić obecne spory nowym punktem widzenia.W odniesieniu do potrzeby wyzwalania się od norm pisarz odwraca perspektywę, ukazując, iż to nie katolicka etyka seksualna, nierozerwalność małżeństwa i rodzina są okowami zniewalającymi człowieka, lecz ciągłe zmiany, swoboda seksualna oraz rozwody – to one prowadzą bowiem do osłabienia ludzkiej woli i intelektualnego zniewolenia. Prawdziwa wolność ukryta jest natomiast, w sposób nieoczywisty i paradoksalny, właśnie w przestrzeganiu etyki seksualnej, trwałym małżeństwie i rodzinie, które nie tylko stanowią chrześcijańskie ideały, ale są wyjątkowo racjonalne.
12
Laskowska, Ewa. "Etyka seksualna, małżeństwo i rodzina jako zniewolenie czy ostoja prawdziwej wolności? Analiza obrony małżeństwa i rodziny w pismach Gilberta Keitha Chestertona". Analecta Cracoviensia 53 (29.06.2022): 57. http://dx.doi.org/10.15633/acr.4306.
Pełny tekst źródła
13
Jawor, Marek. "Józef Tischner - między dialogicznym a aksjologicznym rozumieniem wolności". Humanistyka i Przyrodoznawstwo, nr 14 (28.09.2018): 173–90. http://dx.doi.org/10.31648/hip.1103.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
W artykule przedstawiono etyczny aspekt idei wolności, jednej z głównych koncepcji filozofii Józefa Tischnera. Krakowski filozof w swej twórczości pierwotnie ukazywał wolność w horyzoncie etyki ufundowanej na doświadczeniu apelu wartości przedmiotowych i ich hierarchii – zaczerpniętej od Maksa Schelera. Następnie, pod wpływem twórczości Emmanuela Lévinasa, wzbogacił swa koncepcje wolności o doświadczenie „mowy” twarzy inne- go. Tym samym w jego filozofii zarysowało się napięcie miedzy dwoma paradygmatami myślowymi: fenomenologia wartości i filozofia dialogu. Ostatecznie można pogodzisz powyższe paradygmaty. Takowa synteza ukazuje specyfikę i nowatorstwo idei wolności tworzonej przez Józefa Tischnera.
14
Winecki, Jan. "EWOLUCJA SZWEDZKIEGO MODELU GOSPODARKI". Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 74, nr 4 (3.11.2018): 123–47. http://dx.doi.org/10.14746/rpeis.2012.74.4.10.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Autor rozpatruje model szwedzki z punktu widzenia jego ewolucji w czasie, a następnie dokonuje konfrontacji tego modelu z rzeczywistością ekonomiczną oraz ocenia oddziaływanie tego modelu na efektywność szwedzkiej gospodarki. Co się tyczy ewolucji modelu, autor zwraca uwagę na szczególne historyczne uwarunkowania: relacji władzy królewskiej i chłopstwa. Te relacje przyczyniły się do ukształtowania się demokratycznych i egalitarystycznych cech stosunków społeczno-politycznych i ułatwiły wprowadzenie przez socjaldemokrację tego modelu w czasach współczesnych. Autor podkreśla ideologiczne – kolektywistyczne – cechy modelu szwedzkiego i konsekwencje tejże ideologii. Ewolucja modelu rozpoczęła się po ostrym kryzysie pierwszej połowy lat 90. XX w., a jej w wyniku nastąpiła redukcja skali wydatków publicznych z ok. 70% PKB do 50% PKB obecnego. Po kryzysie model, umownie nazywany przez autora modelem 2.0, przestał być czymś unikalnym i stał się jednym z wariantów tak zwanego europejskiego modelu socjalnego. Autor negatywnie ocenia wpływ oryginalnego modelu szwedzkiego i jego współczesnych pozostałości na efektywność szwedzkiej gospodarki. Dowodem na to są między innymi wyższy wzrost wydajności i produktywności kapitału, szczególnie w przemyśle przetwórczym, po redukcji udziału wydatków publicznych w PKB oraz zwiększeniu zakresu wolności ekonomicznych i obywatelskich (ograniczenie państwa niańki). Nadal jednak gospodarka boryka się z niezdolnością tworzenia miejsc pracy – ich liczba nie rośnie od 1975 r. – oraz z niewysokim poziomem innowacyjności gospodarki (mimo bardzo wysokich wydatków na B+R). Autor formułuje więc tezę, że osiągnięcia szwedzkiej gospodarki mają dwa główne źródła. Pierwsze to historyczne tradycje (etyka protestancka) wpływające na wysoki poziom społecznej dyscypliny, ale słabnące z upływem kolejnych dziesięcioleci istnienia modelu szwedzkiego 1.0. Natomiast drugie to wcześniejsze osiągnięcia szwedzkiej gospodarki jej fazie liberalnej (1860-1950), kiedy rosła ona najszybciej na świecie. W innych warunkach erozja efektywności pod wpływem kolektywistycznych rozwiązań oryginalnego modelu szwedzkiego byłaby znacznie szybsza.
15
Czachorowski, Marek. "PSYCHOFARMAKOTYRANIA? PSYCHIATRYZACJA PONOWOCZESNOŚCI JAKO UCIECZKA OD WOLNOŚCI". Studia z zakresu nauk prawnoustrojowych. Miscellanea IX (19.12.2019): 19–51. http://dx.doi.org/10.5604/01.3001.0013.7196.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Okazało się, że wielokrotnie wyrażane ostrzeżenie przed nową „psychofarmakotyranią” ma swoje rzeczowe podstawy. Prowadzą ku niej z konieczności wpierw globalne procesy „medykalizacji”, „psychiatryzacji” i „psychofarmakologizacji”. Dotyczą one nie jakiegoś peryferium człowieka, ale samego naszego człowieczeństwa (istoty człowieka), bo sprowadzają problemy moralne - a tylko te dotyczą człowieka jako człowieka – do problemów zdrowotnych, „leczonych” psychofarmaceutykami. Prowadzi to zmian w funkcjonowaniu człowieka w jego człowieczeństwie, bo modyfikuje działanie ludzkiego rozumu, woli i uczuć. Identyfikacja tej manipulacji – kluczowa wpierw dla etyki, zajmującej się dobrem i złem moralnym, czyli dobrem i złem człowieka jako człowieka - jest jednak utrudniona, czy nawet uniemożliwiona na gruncie rozpowszechnionych dzisiaj modeli psychiatrii, dogmatycznie zamkniętych na klasyczną antropologię filozoficzną i klasyczną etykę. Autor ukazał ten antropologiczny i etyczny redukcjonizm u podstaw rozpowszechnionej w środowiskach psychiatrycznych (ale nie wszystkich) akceptacji psychofarmakologicznej manipulacji masami, jakoby dla ratowania ich zdrowia (zwłaszcza przed epidemią depresji) i „poprawienia” jakoby ułomnego człowieczeństwa.
16
Kaczorowski, Paweł. "Co z tą wolnością?" Etyka 46 (1.12.2013): 140–41. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.873.
Pełny tekst źródła
17
Witkowski, Marek. "Wolność, konieczność, przypadek". Etyka 25 (1.12.1990): 173–89. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.348.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Freedom is incompatible with necessity, say philosophers. But it is also incompatible with chance. For neither about necessity nor about chance can you do anything. Your deliberate actions are based on what you want to do. But what you want to do does not ultimately depend on you but on necessity (determinism) or blind chance (indeterminism). You can do as you please, but you cannot please as you please. Thus, you are not free and no one can blame you, unless he wants to improve you.
18
Leśniczak, Rafał. "Granice wolności słowa a prawo do prywatności – niemieckie zasady deontologii dziennikarskiej na tle uregulowań międzynarodowych". Media - Kultura - Komunikacja Społeczna 4, nr 13 (5.02.2019): 101–17. http://dx.doi.org/10.31648/mkks.2969.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Celem artykułu jest określenie, w jaki sposób kodeksy etyczne wybranych ważniejszych niemieckich mediów wypowiadają się na temat kwestii wolności słowa i prywatności (ang. privacy). Autor podjął od strony teoretycznej zagadnienia dotyczące wolności słowa i ochrony prywatności w mediach. Odwołał się do uregulowań deontologicznych tychże mediów i uregulowań międzynarodowych. Materiał badawczy stanowią kodeksy etyczne dwóch największych niemieckich dzienników, „Bild” oraz „Süddeutsche Zeitung”, kodeks agencji prasowej DPA oraz kodeks etyczny niemieckiego nadawcy radiowo-telewizyjnego ARD. Analizie poddano także zapisy deontologiczne Niemieckiej Rady Prasowej oraz ważniejsze regulacje międzynarodowe w odniesieniu do deontologii dziennikarskiej w kwestii granic wolności słowa i prawa do prywatności. Pozwala to spojrzeć na regulacje zawodowej etyki dziennikarskiej Niemiec w szerszym kontekście. W podjętej analizie sięgnięto zatem do regulacji UNESCO i Unii Europejskiej (Europejska Konwencja Praw Człowieka, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Rezolucja 1003 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, Karta praw podstawowych Unii Europejskiej). Uzyskane wyniki uzupełniono analizą istotnych międzynarodowych rozporządzeń dotyczących etyki dziennikarskiej.
19
Goćkowski, Janusz. "Wolność i odpowiedzialność w uprawianiu nauki". Etyka 24 (1.12.1988): 155–81. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.337.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
The article begins from a consideration of the relationships between ethics and method, dignity and trustworthiness of the scholar in his normal activity. Then the views of Stanisław Ossowski are presented concerning the conditions of the permanence and development of the normal academic life, and his commandments for the academic professions are quoted safeguarding the normal academic life. A discussion of the question of freedom and responsibility in academic research is combined with Ossowski’s conception of philosophy of science. Ossowski had a conception of the historical mission and function of science. With it was connected a notion of indispensable freedom of the scientists which they must possess to be able to perform their professional tasks normally. Ossowski also had a conception of the duties and professional responsibility of the scientists. The article ends with a review of threats to the normal functioning of science and of the countermeasures that should be used, according to Ossowski, in order to ensure growth of science and unencumbered performance of scholarly tasks.
20
Kozioł, Piotr. "Przeznaczenie a stoicka koncepcja wolności". Humanistyka i Przyrodoznawstwo, nr 1 (14.08.2018): 55–68. http://dx.doi.org/10.31648/hip.356.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Artykuł prezentuje i charakteryzuje sto-icką koncepcję wolności. Uważa się, że stoicki determinizm nie wyklucza koherentnej teorii wolności ludzkiej woli. Autor twierdzi, że stoi¬cy pozostawili wyjątek w teorii przeznaczenia, aby człowiek mógł być twórcą własnych myśli. Tylko w takiej sytuacji ludzie mogą być odpo-wiedzialni za efekty swych rozważań i ma sens uprawianie etyki normatywnej.
Stoicy uważali, że aktów psychicznych nie dotyczy determinizm. Jest to założenie me-todologiczne, którego podstawą jest niemożliwość pełnego poznania przez człowieka tej sfery rzeczywistości. W rezultacie takiego rozumienia człowiek może się ciągle zgadzać lub nie zgadzać z wydarzeniami występującymi na świecie i zależy to wyłącznie od niego samego.
21
Cegieła, Anna. "Dyskurs publiczny w warunkach wolności słowa. Perspektywa etyki komunikacji". Poradnik Językowy, nr 1/2022(790) (10.09.2021): 34–49. http://dx.doi.org/10.33896/porj.2022.1.2.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Sociological and linguistic studies show that the language of public communication is not morally constrained and does not lead to dialogue and understanding. Despite the fact that language and the public sphere are a common good, politicians and the media damage them by means of degradation, discrimination, and untruth
22
Gryżenia SDB, Kazimierz. "Prawo i etyka czynnikami kształtującymi wolność osoby ludzkiej". Logos i Ethos 2 (1.11.2014): 177. http://dx.doi.org/10.15633/lie.802.
Pełny tekst źródła
23
Domaradzki, Jan. "Prawo do niewiedzy a obowiązek wiedzy w opiniach rodzin osób z chorobą Huntingtona". Etyka 47 (1.12.2013): 18–33. http://dx.doi.org/10.14394/etyka.537.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Dyskusja bioetyczna nad prawem do niewiedzy i obowiązkiem wiedzy o ryzyku genetycznym koncentruje się na opiniach genetyków i bioetyków. Artykuł ten ukazuje z kolei poglądy na te oba zagadnienia wyrażane przez członków rodzin pacjentów z chorobą Huntingtona należących do Polskiego Stowarzyszenia Choroby Huntingtona. Wsparcie badanych dla prawa do niewiedzy wynikało z przekonania o istnieniu prawa od prywatności i autonomii oraz negatywnych psychospołecznych skutków wiedzy. Jego negacja oparta była na założeniu, że ignorancja szkodzi innym, a wiedza pozwala uniknąć choroby. Wyniki ukazują dużą polaryzację opinii: o ile duża część badanych akcentuje powinność jednostki wobec innych i obowiązek wiedzy, o tyle równie liczna grupa podkreślała autonomię i wolność wyboru, wspierając prawo do niewiedzy.
24
Perz, Tomasz. "Samorealizacja człowieka według Jerzego Chmurzyńskiego". Roczniki Kulturoznawcze 14, nr 2 (23.06.2023): 141–59. http://dx.doi.org/10.18290/rkult23142.7.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Artykuł przedstawia poglądy Jerzego Chmurzyńskiego, ojca polskiej etologii, na temat mechanizmów ludzkiego zachowania w kontekście zagrożeń ekologicznych. Człowiek w procesie ewolucji stworzył nową rzeczywistość — kulturę, która wyniosła go na ponad poziom zwierzęcy. W ludzkim zachowaniu są obecne mechanizmy biologiczne i kulturowe, które wchodzą ze sobą w rozmaite relacje w perspektywie filogenetycznej i w ontogenezie. Człowiek oprócz wartości kulturowych dąży, podobnie jak zwierzęta do osiągnięcia wartości biologicznych. Jednak ludzki mechanizm zachowania nie opiera się tylko na instynktach, w ich miejsce wchodzi wolność wyboru wraz ze świadomą etyką. Chmurzyński zarysowuje nakazy etyki biologicznej w znacznym stopniu zbieżne z Dekalogiem, które chronią wartości biologiczne: homeostazę osobniczą, maksymalizację dostosowania i dobrostan. Najważniejszym postulatem jest wezwanie do samorealizacji — „bądź sobą w swojej ludzkiej naturze”. Degradacja ludzkiej natury jest istotną przyczyną współczesnych zagrożeń ekologicznych, dlatego Chmurzyńskie postuluje o dobre programy wychowawcze, które pomogą w procesie samorealizacji, czym przyczynią się do lepszej ochrony środowiska naturalnego.
25
Hrechorowicz, Artur. "Aksjologiczne źródła etyki u Osho". Humanistyka i Przyrodoznawstwo, nr 23 (12.08.2018): 253–71. http://dx.doi.org/10.31648/hip.328.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
W artykule autor dowodzi, że u podstaw etyki Osho leżą indywidualizm i subiektywizm. Wraz z autonomicznym podmiotem, to znaczy człowiekiem postrzeganym jako twórca wartości, stanowią one najważniejsze źródła moralności tej koncepcji. Ponadto kluczową rolę odgrywają tutaj pojęta w sposób bliski Sartre’owi wolność, a także odpowiedzialność, świadomość i samorealizacja.
26
Jasiński, Karol. "O duchowym fundamencie Europy". Studia Warmińskie 55 (31.12.2018): 25–41. http://dx.doi.org/10.31648/sw.3060.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Celem artykułu jest wskazanie duchowego fundamentu Europy, którym powinno być chrześcijaństwo. Artykuł składa się z trzech części. W części pierwszej autor zwrócił uwagę na różne projekty integracji Europy, które stworzyli Alkuin, Otto, czeski król Jerzy, książę de Sully, I. Newton, K. Popper, a na koniec W. Churchill, K. Adenauer, R. Schuman i A. de Gasperi. Początkowo były one motywowane inwazją islamu. Jednakże bardzo szybko pojawiła się potrzeba budowy Europy na trwałym fundamencie, którym był postęp naukowy, społeczeństwo otwarte czy po prostu chrześcijaństwo jako źródło racjonalnej etyki, wartości i duszy Europy. W drugiej części autor przedstawił problem europejskiej jedności, który doszedł do głosu zwłaszcza w kontekście reformacji. Obecnie próbuje się przywrócić jedność na podstawie instytucji politycznych i gospodarczych czy też modelu federacji, ale zapomina o chrześcijaństwie. W trzeciej części autor ukazuje duchową historię Europy, która ma swoje początki w chrześcijaństwie. Jej punktem odniesienia jest idea prawdy i idea bezwarunkowego istnienia, która przybiera formę idei Boga i idei ludzkiej godności. Rezultatem duchowości chrześcijańskiej są następujące wartości: wiara w postęp, nadzieja na lepszy świat, poczucie historii, monogamiczne małżeństwo i rodzina, wolność, sprawiedliwość, etyka pracy, tolerancja, brak dyskryminacji, pomocniczość, partycypacja i solidarność.
27
Łuszczyński, Artur. "Wolność w myśleniu Tomasza G. Masaryka". Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius) 66, nr 1 (17.07.2019): 269. http://dx.doi.org/10.17951/g.2019.66.1.269-281.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
<p>W artykule przeprowadzono analizę paradoksów dotyczących pojęcia wolności, występujących w filozofii politycznej Tomasza G. Masaryka. Czeski prezydent i mąż stanu stał się symbolem nie tylko dla swoich rodaków, ale też uosabiał demokratyczny ideał dla obywateli wielu krajów Europy Środkowo-Wschodniej, Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej. Jednakże jego „demokratyzm” nosił bardzo szczególne znamiona, przez co łatwo o błędy w interpretacji głoszonych przez niego idei. Masaryk wyrażał przekonanie o powinności ścisłego powiązania wolnego wyboru z rozumowo rozpoznanym dobrem, co przenosiło środek ciężkości w definiowaniu systemu demokratycznego z liberalizmu na etykę.</p>
28
Jaśtal, Jacek. "Kłopot z etyką. Wyjątkowość podmiotu moralnego a uniwersalność i obiektywność sądów moralnych". Roczniki Filozoficzne 71, nr 3 (27.09.2023): 275–87. http://dx.doi.org/10.18290/rf23713.13.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Jedną z konsekwencji przyjmowania podmiotowej perspektywy w etyce jest coraz bardziej szczegółowy opis właściwości samego podmiotu moralnego ujmowanego jako wyjątkowe indywiduum. Takie podejście prowadzi do fundamentalnego dla etyki pytania: jak połączyć wyjątkowość indywidualnej sytuacji podmiotu moralnego z uniwersalnością sądów moralnych? Barbara Chyrowicz w książce Widok stąd. Dlaczego działamy tak, a nie inaczej? opisuje różne elementy składające się na wyjątkowość sytuacji moralnej oraz rysuje dwie strategie rozwiązania problemu uniwersalizacji: kantowską, odwołującą się do kategorii wolności, oraz arystotelesowską, wskazującą na potrzebę samodoskonalenia. W artykule staram się pokazać, że takie strategie podważają jednak dwa przeświadczenia kluczowe dla współczesnej filozofii moralnej: znaczenie indywidualności podmiotu moralnego (Bernard Williamsa) oraz ograniczenia poznawcze związane z opisem sytuacji moralnej i jego niemożliwy do wyeliminowania wartościujący charakter. Akceptacja tych przeświadczeń nie da się pogodzić z tradycyjnym ujęciem etyki, lecz wymaga rozdzielenia ocen moralnych od całościowej oceny aktywności podmiotu dokonywanej w kategoria sensowności życia, akceptacji konstruktywizmu, relatywizmu oraz partykularyzmu etycznego.
29
Krukowski, Józef. "Prawo Unii Europejskiej a wartości chrześcijańskie". Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 7, nr 9 (28.08.2023): 35–53. http://dx.doi.org/10.32084/bsawp.5753.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Autor wyjaśnił pojęcie prawa oraz pojęcie wartości, zwłaszcza wartości chrześcijańskich. W artykule Autor wyróżnił dwie kategorie wartości chrześcijańskich: 1) swoiste wartości chrześcijańskie oparte na podstawach teologicznych wyodrębniających religię i etykę chrześcijańską. Kościół reguluje sposoby osiągania tych wartości przy pomocy prawa kanonicznego; 2) uniwersalne zasady etyczne, będące podstawowymi wartościami człowieka, takie jak poszanowanie hierarchii wartości, uznanie, że człowiek jest na pierwszym miejscu w tej hierarchii oraz uznanie, że naturalna godność człowieka jest źródłem podstawowych praw i wolności. Prawo Unii Europejskiej odwołuje się do wartości. Politycy Unii Europejskiej zrealizowali projekt budowy wspólnoty zwanej „europejskim społeczeństwem obywatelskim”. Chrześcijanie jako obywatele Unii Europejskiej nie powinni być jedynie biernymi obserwatorami lekceważenia podstawowych uniwersalnych wartości chrześcijańskich. Powinni domagać się od polityków respektowania zasady dobra wspólnego.
30
Kopeć-Kaczor, Anna. "Uniwersalizm vs. tradycjonalizm – różne racjonalności, odmienne antropologie". Hybris 48, nr 1 (30.03.2020): 76–95. http://dx.doi.org/10.18778/1689-4286.48.06.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Artykuł przedstawia tezę (postawioną przez Alasdaira MacIntyre'a), że spór o znaczenie takich pojęć jak ‘tożsamość’, ‘podmiotowość’, ‘wolność’, jest nierozstrzygalny. Konflikty wokół nich opierają się na błędnym założeniu, że istnieje tylko jedna prawdziwa racjonalność. MacIntyre konfrontuje taką koncepcję (uniwersalizm) z podejściem, które przyznaje, że istnieje wiele różnych rodzajów racjonalności (zakorzenionych w różnych tradycjach). Pierwsza część artykułu prezentuje jak MacIntyre rozumie uniwersalność i tradycję Druga koncentruje się na takich pojęciach, jak tożsamość i wolność, rozwijanych przez dwie tradycje: liberalizm i etykę cnoty. Na koniec przedstawia wniosek, że czynnikiem odróżniającym od siebie te dwie tradycje jest fakt istnienia (nieistnienia) dóbr doskonałości.
31
Liszka, Katarzyna. "Przyzwoitość epistemiczna. Ćwiczenia z polityki negatywnej Avishaia Margalita". Prace Kulturoznawcze 26, nr 2 (1.02.2023): 41–58. http://dx.doi.org/10.19195/0860-6668.26.2.3.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Tekst dotyczy problematyki z pogranicza epistemologii cnoty, filozofi i społecznej i etyki, zwłaszcza szeroko dyskutowanej w ostatnich latach kwestii sprawiedliwości epistemicznej. Koncentruje się na zagadnieniu upokorzenia epistemicznego, którego znaczenie ujmuje, wychodząc od analizy porównawczej The Decent Society Avishaia Margalita oraz Epistemic Injustice Mirandy Fricker. Artykuł ukazuje punkty styczne tych koncepcji, przede wszystkim pierwszeństwo polityki negatywnej, która konfrontuje się ze złem, przed polityką, która wspiera dobro. Tekst przenosi akcent z pojęcia niesprawiedliwości epistemicznej i kontrastującej z nią cnoty sprawiedliwości świadczeniowej i hermeneutycznej, które proponuje Fricker, na pojęcia upokorzenia i przyzwoitości epistemicznej na podstawie idei społeczeństwa przyzwoitego jako nieupokarzającego Margalita. Celem artykułu jest wyartykułowanie pojęcia przyzwoitości epistemicznej jako podstawowej cnoty moralnej, zarówno prywatnej, jak i instytucjonalnej. Przyzwoitość epistemiczna polega na nieupokarzaniu innych istot ludzkich jako podmiotów wiedzy, przekonań, uczuć, w skrócie — jako wiarygodnych świadków, którzy mogą zaświadczyć o swoim doświadczeniu moralnym i epistemicznym. Przy tym upokorzenie epistemiczne rozumiane jest tu za Margalitem jako kombinacja trzech sensów: (1) traktowania człowieka jak nieczłowieka, (2) wykluczenia z ludzkości lub zapośredniczonego wykluczenia grupy, do której jednostka przynależy, oraz (3) pozbawienia wolności i kontroli nad życiem.
32
Pankiewicz, Ryszard. "Prawo czy obowiązek nauczania religii w szkołach katolickich w Polsce". Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 18, nr 20 (2) (1.12.2023): 203–18. http://dx.doi.org/10.32084/bsawp.7776.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Szkoły podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola katolickie są placówkami oświatowymi o szczególnym charakterze. Niniejsze opracowanie dotyczy analizy obowiązujących polskich przepisów prawa oświatowego w zakresie nauczania religii w tychże placówkach i proponowanych zmian w prawie obowiązującym. Obecnie rodzice dla swoich dzieci mogą dokonać wyboru albo nauki religii, albo etyki. Mogą także nie dokonać żadnego wyboru. W praktyce dochodzi do sytuacji, w których rodzice wybierają szkołę katolicką i jednocześnie nie chcą, aby dziecko uczestniczyło w lekcjach religii. Często w takim przypadku dochodzi do sporów w relacji pomiędzy rodzicami i ich dziećmi a dyrektorami szkół katolickich. W niniejszym artykule postulowane są zmiany w polskim prawie, aby wyeliminować tego typu problematyczne sytuacje, poprzez zagwarantowanie w prawie oświatowym nauczania religii w katolickiej placówce oświatowej. Rodzice dokonując wyboru dla swojego dziecka szkoły katolickiej jednocześnie byliby związani swoim wyborem. W sytuacji zmiany swoich przekonań, realizując swoje konstytucyjne prawo do wolności sumienia i religii w życiu prywatnym i publicznym, a w szczególności prawa rodziców do swobodnego wychowania religijnego i moralnego dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami, zobowiązani byliby do przeniesienia dziecka do innej szkoły wypełniającej ich oczekiwania.
33
Koszkało, Martyna. "Arystoteles, Tomasz z Akwinu, Jan Duns Szkot: Kilka uwag o różnicy między starożytnym i średniowiecznym pojmowaniem cnoty". Roczniki Filozoficzne 72, nr 2 (28.06.2024): 489–510. http://dx.doi.org/10.18290/rf24722.24.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Artykuł przedstawia grecki ideał człowieka cnotliwego prezentowany w koncepcji Arystotelesa w kontraście do odpowiednika tego ideału obecnego w kulturze chrześcijańskiej (Tomasz z Akwinu, Jan Duns Szkot). Pewne elementy etyki Arystotelesa wzbudzały bowiem kontrowersje, szczególnie elitaryzm oraz model megalópsychos i musiały zostać w etyce chrześcijańskiej przekształcone. Ze względu na nowy model antropologiczny (człowieka jako istoty grzesznej) pojęcie cnoty uległo pewnej modyfikacji zwłaszcza w nurtach woluntarystycznych, gdyż cnotliwy człowiek, mimo posiadania dobrego charakteru, jest w ramach takiej wizji podatny na upadek. Artykuł prezentuje koncepcję relacji przyczynowej między cnotą a wolną wolą, odnosząc się do uwag Tomasza z Akwinu i Jana Dunsa Szkota. Ponieważ nie ma miejsca na libertariańsko pojętą wolną wolę w etyce Arystotelesa jego cnotliwy ideał moralny jest w pewnym sensie ideałem zamkniętym w swojej doskonałości. Różnica pomiędzy perspektywą chrześcijańskiej i greckiej etyki polega na tym, że w etyce chrześcijańskiej podmiotowość realizuje się bardziej w wolnych aktach podmiotu niż w praktycznej racjonalności. Tym samym cnota nie może determinować wolnej woli w sposób, który odbierałby woli liberatriańsko pojętą wolność.
34
Sieja, Anna. "Legal and ethical considerations for Newborn Whole Genome Sequencing". Acta Iuris Stetinensis 45 (2023): 75–100. http://dx.doi.org/10.18276/ais.2023.45-05.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Problematyka sekwencjonowania całogenomowego noworodków jest zagadnieniem niezwykle złożonym i stanowiącym wyzwanie dla współczesnego prawodawstwa oraz bioetyki. Problem ten zyskał na znaczeniu w ostatnich latach dzięki rewolucji technologicznej w branży genomiki i większej przystępności cenowej badań całogenomowych Whole Genome Sequencing Testing. Celem niniejszego opracowania jest ocena zasadności postulatów popularyzacji oraz refundacji kosztów badań sekwencjonowania noworodków poprzez analizę uwarunkowań medycznych, etyki medycznej, wyzwań prawodawczych oraz obecnych uwarunkowań prawnych w tym zakresie. Przyjęto tezę, że stosowanie badań genomowych u niepełnoletnich niesie za sobą daleko idące konsekwencje w zakresie ochrony praw pacjentów. Z jednej strony włączenie badań całogenomowych noworodków do standardu opieki medycznej może przynieść rewolucję w medycynie, z drugiej strony może zagrażać prywatności i autonomii badanych oraz osób z nimi spokrewnionych. W wyniku przeprowadzonych badań wykazano liczne zalety wynikające z rutynowego sekwencjonowania genomu noworodków oraz przedstawiono wykorzystanie tej metody na świecie. Wykazano również, że obecnie obowiązujące w Polsce regulacje prawne nie stanowią wystarczającego zabezpieczenia praw i wolności małoletnich. Prawo przyjmuje rolę niejako „następczą” – z opóźnieniem usiłuje regulować zastany stan faktyczny wywołany gwałtownym rozwojem nowoczesnych technologii oraz odkryć z zakresu genomiki. W ramach postulatów de lege ferenda wskazano, że konieczne jest uaktualnienie oraz ujednolicenie regulacji prawnych w zakresie testów całogenomowych na niepełnoletnich.
35
Gocko, Jerzy. "Problematyka etyczna systemów ekonomicznych w encyklice Centesimus Annus Jana Pawła II". Seminare. Poszukiwania naukowe 12 (30.06.1996): 167–84. http://dx.doi.org/10.21852/sem.1996.13.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Dały to wydarzenia 1989 roku i stulecie „Rerum novarum”. papieża św. Pawła II, okazja do podjęcia tematu ładu gospodarczego i nie tylko zadać ważne pytanie: „Czy można powiedzieć, że po upadku komunizmu Kapitalizm sam zwycięski system społeczny i że jest celem wysiłków krajów próbujących odbudować swoje gospodarki i społeczeństwa? Czy to może on? Model do zaproponowania krajom trzeciego świata poszukującym kierunków dla dążyć do prawdziwego postępu gospodarczego i społecznego?” (CA 42). Papież unika wymieniania jakichkolwiek określeń. Zamiast tego opisuje do szczegóły porządku-etyczne podstawy systemu gospodarczego, czyli wolność, kreatywność człowieka i sprawiedliwości społecznej w sferze gospodarczej. encyklika nie proponuje konkretnego modelu ekonomicznego, lecz ogólną formę etyki uzasadniony porządek ekonomiczny. Refleksja autora dotyczy ekspozycji podstawy etyczne tego modelu i ocena istniejących systemów gospodarki rynkowej w świetle encykliki.
36
Wierzchosławski, Rafał Paweł. "Ontologia społeczeństwa, dobro wspólne i kontestacja. Wokół pewnych kategorii państwa republikańskiego w ujęciu Philipa Pettita". Roczniki Filozoficzne 71, nr 1 (31.03.2023): 183–212. http://dx.doi.org/10.18290/rf23711.9.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Philip Pettit jest jednym z czołowych filozoficznych kodyfikatorów (neo-)republikańskiej koncepcji wolności i rządu, który kieruje się ideałem nie-dominacji (imperium i dominium). Jednocześnie jest autorem wielu ważnych prac z obszaru filozofii nauk społecznych (kwestia wyjaśniania i interpretacji), etyki (konsekwencjalizm), ontologii społecznej (jak istnieją grupy społeczne) oraz filozofii umysłu (jak funkcjonuje podmiot intencjonalny).
W świetle krytyk i polemik, jakie pojawiły się ze strony nowej „fali republikańskiej”, by określić tym mianem zwolenników populistycznego republikanizmu (John P. McCormick i inni), którzy oskarżają przedstawicieli wcześniejszej generacji tradycji republikańskiej, takich jak Johh G.A. Pocock, Quentin Skinner, a zwłaszcza właśnie Philip Pettit, o arystokratyczne „odchylenie” (jedynie klasy wyższe i elity korzystają na projekcie depolityzacji republiki) istotne jest wskazanie na znaczenie dla odczytania projektu republikańskiego wypracowanych przez Pettita rozwiązań w ontologii społecznej. Autor stawia tezę, że dopiero uwzględnienie jego stanowiska w ontologii społecznej pozwala na pełne zrozumienie (co nie znaczy, że akceptację) jego propozycji w filozofii politycznej.
Struktura artykułu jest następująca:
(1) autor przedstawia trzy wymiary ontologii społecznej w ujęciu Pettita;
(2) następnie pokazuje ich znaczenie w definiowaniu kategorii dobra wspólnego w kontekście republikańskiej wspólnoty politycznej (model condominium),
(3) wskazuje na pewne paradoksy związane z realizacją republikańskiego ideału obywatelskiej kontestacji.
Jednocześnie autor zwraca uwagę na ewolucję projektu republikańskiego (pewnych jego aspektów) w zależności od analogicznych ewolucji propozycji (rozwiązań) w ontologii społecznej.
37
Stępkowski, Dariusz. "(R)ewolucja prakseologiczna w myśleniu i działaniu pedagogicznym według Dietricha Bennera". Seminare. Poszukiwania naukowe 24 (10.03.2023): 419–38. http://dx.doi.org/10.21852/sem.2007.24.30.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Zdaniem Dietricha Bennera (ur. 1941) oderwanie refleksji wychowawczej od rzeczywistości edukacyjnej i jej wyjaśnienie doprowadziło do wielkiego kryzysu współczesnej filozofii wychowania. Benner stwierdza, że jedyną szansą na przezwyciężenie kryzysu jest niejako ponowne odkrycie aktywności (po grecku – praxis ) jako fundamentalnego elementu zarówno rzeczywistości edukacyjnej, jak i teorii edukacji. W pierwszym akapicie artykułu przedstawiono wyjaśnienie praxis jako zjawiska ludzkiego. Benner definiuje tę czynność jako zorientowaną obiektowo i podmiototwórczą. Dlatego praktyka jest postrzegana jako sposób na stawanie się człowiekiem. Istnieje sześć indywidualnych i społecznych przejawów praxis, czyli ekonomii, etyki, pedagogiki, polityki, sztuki i religii. Chociaż każdy z nich, zdaniem Bennera, stał się odrębny w czasach nowożytnych, nadal mają pewne cechy wspólne, takie jak fizyczność, wolność, historia i język. W drugim akapicie opisano praktykę pedagogiczną, a edukację przedstawiono jako zorientowaną na cel i mającą charakter paradoksalny. Trzeci akapit zawiera przegląd dwóch trybów działalności pedagogicznej. Pierwsza, wywodząca się ze starożytności, opiera się na doświadczeniu i nauczaniu społecznym. Drugi tryb powstał w czasach nowożytnych i zakłada, że wychowanie nie jest procesem samorządnym, lecz zapośredniczonym przez instytucje pedagogiczne, których głównym celem jest przygotowanie młodych ludzi do dorosłego życia. Ostatni akapit poświęcony jest zakresowi realizacji praktyki pedagogicznej. Zdaniem Bennera realizacja praktyki pedagogicznej odbywa się w trzech wymiarach, tj. samozaprzeczającej się relacji władzy, wychowania przez nauczanie oraz przejścia do współpracy międzypokoleniowej.
38
Skrzypczak, Jędrzej. "Wolność wypowiedzi i prawo do krytyki a lojalność wobec członków samorządu zawodowego – rozważania na tle orzeczenia TK w sprawie art. 53 Kodeksu Etyki Lekarskiej". Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, nr 1 (15.06.2008): 111. http://dx.doi.org/10.14746/ssp.2008.1.04.
Pełny tekst źródła
39
Jaroszewska-Choraś, Dagmara. "Pomiędzy prawem a etyką – wolność słowa w zawodzie adwokata w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka". Studia Prawnoustrojowe, nr 61 (23.09.2023). http://dx.doi.org/10.31648/sp.8970.
Pełny tekst źródłaStreszczenie:
Wolność słowa jest ważną gwarancją nieskrępowanego wykonywania zawodu przez adwokatów. Adwokat należy do zawodów zaufania publicznego co oznacza, że jego wykonywanie określone jest normami etyki zawodowej, treścią ślubowania, odpowiednim wykształceniem, uzyskaną specjalizacją czy też tradycją korporacji zawodowej. Celem i głównym założeniem pracy jest analiza aspektów etycznych i prawnych związanych z wykonywaniem obowiązków zawodowych przez adwokatów w kontekście jednej z ważniejszych gwarancji, z których korzysta – swobody wypowiedzi. W artykule rozpatrywano dwa wątki. Z jednej strony zostało ono poświęcone aspektom związanym etyką zawodową adwokata. Natomiast drugą część artykułu poświęcono analizie wybranego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC). Najważniejszy wniosek, który wynika z przeprowadzonej analizy orzecznictwa ETPC jest taki, że w przypadku osób wykonujących zawód adwokata korzystanie z wolności słowa ma swoje granice. Trybunał wyraźnie rozróżnia kwestie związane ze swobodą wypowiedzi adwokata na sali sądowej oraz poza nią. W pierwszym przypadku swoboda wypowiedzi, z której korzysta adwokat jest dosyć szeroka, ale wypowiedź taka nie może zawierać obraźliwych uwag. Z drugiej strony analiza wyroków ETPC pokazała, iż swoboda wypowiedzi, z której korzysta obrońca poza salą sądową, jest bardziej ograniczona. Natomiast wymiar sprawiedliwości zbyt dosłownie i restrykcyjnie interpretuje słowa adwokatów, czego rezultatem może być nałożenie kary za przekroczenie wolności słowa. Z kolei w sytuacji, gdy jest ona zbyt surowa może doprowadzić do naruszenia art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.