Littérature scientifique sur le sujet « Vincenzo Errante »

Tra il 1932 e il 1936 la casa editrice Utet pubblicň "La Scala d'Oro", una collana graduata per l'infanzia che riscosse fin da subito un enorme successo. Ideatori e direttori della collana furono Vincenzo Errante e Fernando Palazzi, un germanista e un magistrato prestati al mondo dell'editoria. Collaboratori di numerose case editrici, concepirono il loro progetto durante la loro attivitÀ presso Mondadori, come tentativo di risposta ai mutamenti che stavano investendo il mercato del libro scolastico, a seguito dell'imposizione del Testo Unico per la scuola elementare. Tuttavia, le incomprensioni tra i direttori e Arnoldo finirono per favorire la casa editrice torinese. Numerosi corrispondenti scrissero a Palazzi in merito alla pubblicazione della collana. Da tali lettere emerge che punti di forza della serie furono la sapiente scelta dei testi, che mescolavano antico e moderno per fornire al giovane lettore un vasto panorama di conoscenze, e la ricchezza dell'apparato illustrativo, realizzato dai migliori artisti.

Sam rodowód Żyda wiecznego tułacza jest tyleż zawiły, co sieć wyznaczników, które determinują jego pole semantyczne. Pomimo owej złożoności, a może i dzięki niej, postać włóczęgi naznaczonego piętnem nieśmiertelności nieustannie przyciąga twórców wszelkiego rodzaju: począwszy od autorów tzw. literatury „jarmarcznej”, poprzez poetów, dramaturgów i powieściopisarzy, a na mistrzach pędzla oraz badaczach zgłębiających tajniki niniejszego zagadnienia skończywszy. Dziwi jednak fakt, iż dotychczasowe badania wątku legendarnego Żyda ograniczają się w głównej mierze do jego wymiaru socjologicznego oraz kulturowego. Jednakowoż analizy przeprowadzone pod kątem literaturoznawczym bazują przeważnie na tekstach z poprzednich epok, zwłaszcza tych z wieku dziewiętnastego. We wstępie dysertacji zaprezentowano krótki przegląd stanu badań nad analizą postaci Ahaswerusa, postawiono hipotezę badawczą, a zarazem dowiedziono słuszności wybranego instrumentarium analitycznego, pozwalającego na sformułowanie finalnej konfirmacji bądź falsyfikacji wysuniętych założeń zakładających tzw. „śmierć mitu”. Praca dzieli się na trzy proporcjonalne części. W pierwszej z nich zarysowano genezę oraz ewolucję samej legendy, uwzględniając sprostowanie błędnych konstatacji, jakie znaleźć można w niektórych opracowaniach podejmujących wątek jerozolimskiego szewca. Głównie idzie o wątpliwą tożsamość narodową Kartafilusa, prototypu Żyda wiecznego tułacza, a także o pomieszanie dwu różnych postaci: Malchusa i strażnika świątynnego. Pierwszemu św. Piotr miał obciąć ucho podczas aresztowania Jezusa w Ogrójcu, drugi zaś miał fizycznie znieważyć tego ostatniego w trakcie przesłuchania u Kajfasza. Ponadto, gwoli uniknięcia wprowadzenia części analitycznej in medias res, zamieszczono krótki zarys wybranych utworów, datujących się na wcześniejsze epoki, tzn. te, które poprzedzają wiek XX. W drugiej części rozprawy przeprowadzono analizę semiologiczną według schematu Philippe’a Hamona, co pozwoliło na gruntowne zbadanie „etykiety semantycznej” Żyda i tym samym na wyłuskanie wszelkich stycznych z jego legendarnym pierwowzorem. W efekcie możliwe okazało się określenie stopnia, w jakim predesygnacja konwencjonalna przekłada się na analizowane dwudziestowieczne realizacje prozatorskie, których kanwa literacka osnuta jest wokół brodatego włóczęgi. Aby móc natomiast zbadać tożsamość żydowską Ahaswerusa, w obrębie ról tematycznych zastosowany został model analityczny Ido Abrama. Co więcej, na bazie etopoii i prozopografii dokonano typologizacji Żyda wiecznego tułacza, co dało łącznie osiem kategorii wyjściowych oraz możliwe ich kombinacje. Modelem dominującym okazuje się być tutaj ten, którego opatrzono mianem „binarnie heterogeniczny”. Podwaliną teoretyczną trzeciej części jest model semio-pragmatyczny sformułowany przez Vincenta Jouve’a, opierający się na analizie odbioru postaci przez czytelnika („l’effetpersonnage”). Wykazano tutaj sieć korelacji, które zachodzą w procesie czytelniczym między analizowaną postacią a odbiorcą. Otóż istotnym wektorem badań sytuujących się w niniejszej części była próba wglądu w system narracyjny tak, by określić, w jakim stopniu i czy w ogóle zastosowane w tekstach zabiegi narratorskie determinują ewentualny antysemicki wydźwięk i odbiór Tułacza. Przeprowadzona analiza wykazała, że antyżydowski wymiar mogą przybierać te teksty, które przy jednoczesnym odwołaniu się do treści ludowych są głęboko zakorzenione w tradycyjnej wersji legendy, ale ‒ co ważne ‒ usuwają aspekt nawrócenia się Ahaswerusa.