Articles de revues sur le sujet « Stanisława Biskupa i Męczennika »
Pour voir les autres types de publications sur ce sujet consultez le lien suivant : Stanisława Biskupa i Męczennika.
Créez une référence correcte selon les styles APA, MLA, Chicago, Harvard et plusieurs autres
Consultez les 50 meilleurs articles de revues pour votre recherche sur le sujet « Stanisława Biskupa i Męczennika ».
À côté de chaque source dans la liste de références il y a un bouton « Ajouter à la bibliographie ». Cliquez sur ce bouton, et nous générerons automatiquement la référence bibliographique pour la source choisie selon votre style de citation préféré : APA, MLA, Harvard, Vancouver, Chicago, etc.
Vous pouvez aussi télécharger le texte intégral de la publication scolaire au format pdf et consulter son résumé en ligne lorsque ces informations sont inclues dans les métadonnées.
Parcourez les articles de revues sur diverses disciplines et organisez correctement votre bibliographie.
1
Labuda, Gerard. « Wznowienie dyskursu w sprawie męczeństwa i świętości biskupa krakowskiego Stanisława ». Nasza Przeszłość 108 (30 décembre 2007) : 5–57. http://dx.doi.org/10.52204/np.2007.108.5-57.
Texte intégralRésumé :
Omówienia męczeństwa i świętości biskupa krakowskiego Stanisława (1072-1079) podjął się T. Wojciechowski w Szkicach historycznych jedenastego wieku, Kraków 1904, analizując dwa rozdziały Kroniki Polskiej Anonima-Galla, księga I, rozdziały 27 i 289, z których pierwszy opisuje konflikt biskupa Stanisława, oskarżonego o "zdradę" (traditio) i skazanego przez króla Bolesława Chrobrego (1058-1081) na śmierć przez "amputację kończyn" (truncatio membrorum), podczas gdy drugi opisuje przybycie króla Bolesława, wypędzonego ze swojego kraju i powitanego przez węgierskiego króla Władysława (1077-1095), w przyjazny, ale i zimny sposób. W eseju VIII "Factum o św. Stanisławie" Wojciechowski, w przeciwieństwie do wcześniejszych publikacji, wykazał, że użyte przez kronikarza określenie "namaszczony Chrystus" odnosiło się zarówno do króla, jak i biskupa, który został wymieniony z imienia. Jednak według inskrypcji we współczesnym kalendarzu był to z pewnością Stanisław i to on został oskarżony o zdradę (traditor, traditio). Interpretacja ta była sprzeczna ze znanymi poglądami historyków, którzy uważali biskupa Stanisława za męczennika, słusznie kanonizowanego w 1253 roku.Z inicjatywy miesięcznika "Przegląd Powszechny" odbyła się w Krakowie w 1909 r. zbiorowa dyskusja pt. "Sprawa św. Stanisława", w której większość uczestników odrzuciła wnioski Wojciechowskiego, a tylko dwóch, Adam Miodoński i Stanisław Smolka, poddało je rozsądnej krytyce. Spór rozstrzygnęła odręczna analiza kroniki, dowodząca trafności określenia: christus. W związku ze zbliżającą się (w 1979 r.) 900. rocznicą śmierci biskupa Stanisława, z inicjatywy arcybiskupa krakowskiego, kardynała Karola Wojtyły, od 1972 r. organizowano "Sesje Naukowe" przygotowujące do tego jubileuszu. Na pierwszej sesji ks. prof. B. Przybyszewski przedstawił referat o dziejach archidiecezji krakowskiej, który został rozpowszechniony w kręgach kościelnych.Na drugiej sesji w dniu 25 maja 1973 r. Gerard Labuda wygłosił wykład na temat "Factum św. Stanisława", oparty na ówczesnych wynikach badań i własnych interpretacjach dokumentów źródłowych. Trzecia faza dyskursu o męczeństwie i świętości rozpoczęła się podczas sympozjum w maju 1979 r., którego wnioski zostały opublikowane w 1981 r. Spośród wszystkich referatów i rozpraw najbardziej godna uwagi była praca Mariana Plezii Sprawa św. Stanisława ("Analecta Cracoviensia", t. IX, s. 251-413). Jej główną zaletą była drobiazgowa analiza wszystkich omawianych źródeł, zwłaszcza Anonima-Galla (z wyjątkiem rozdziału 28, księgi I) i kroniki mistrza Wincentego, a także odręcznego listu papieża Paschała II, skierowanego do kilku ówczesnych arcybiskupów, głównie jednak do arcybiskupa "polskiego". Papież upomina w nim następcę za niezłożenie obediencji i nieuzyskanie paliusza, głównie z powodu potępienia jednego z biskupów sufraganów. Sprawa adresata tego listu jest przedmiotem dyskusji od wielu lat.Już bez analizowania spornych kwestii uwidacznia się zasadnicza różnica. Dla księdza Przybyszewskiego biskup Stanisław od początku swego konfliktu z królem Bolesławem był rzecznikiem uciśnionych i to w ich obronie sięgał po "miecz przekleństwa", co przyniosło mu męczeńską śmierć, nagrodzoną koronacją w 1253 roku. Zdaniem Gerarda Labudy biskup Stanisław był jednym z głównych organizatorów buntu możnowładców i rycerzy, który kosztował go życie. W tych źródłach pojawia się jako "zdrajca", ale także jako "grzesznik", do którego król dodał grzech obstrukcji.
2
Owczarek, Agnieszka. « Walory historyczne i artystyczne kościoła pw. Świętych Wojciecha i Stanisława w Wilamowie ». Biuletyn Uniejowski 10 (30 novembre 2021) : 249–72. http://dx.doi.org/10.18778/2299-8403.10.09.
Texte intégralRésumé :
Neogotycki kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika i św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Wilamowie to przykład zabytkowej sztuki sakralnej na terenie gminy Uniejów. Mimo że ma wartość zabytkową oraz położony jest w pobliżu głównych tras komunikacyjnych, pozostaje obiektem mało znanym. W obiegowej opinii funkcjonuje raczej jako niewielki kościół wiejski niż godny uwagi i wart odwiedzenia obiekt sakralny.
W artykule przedstawiono na podstawie analizy specjalistycznej literatury, źródeł pisanych oraz przekazów ustnych historię kościoła oraz parafii, których okoliczności powstania osnute są lokalnymi legendami. Omówiono ponadto wystrój i otoczenie zabytku, skupiając się przede wszystkim na walorach historycznych i artystycznych obiektu, których analiza wykazała potencjał turystyczny miejsca i możliwości wykorzystania go jako celu w kontekście turystyki dziedzictwa kulturowego.
3
Rozhkov, Vladyslav. « Dzieje parafii pw. św. Stanisława – Biskupa i Męczennika w Gródku Podolskim w latach 1941-1991 ». Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 118 (29 juin 2022) : 291–334. http://dx.doi.org/10.31743/abmk.11891.
Texte intégralRésumé :
Od końca XVIII wieku w Gródku Podolskim funkcjonowały dwa kościoły – jeden pw. św. Anny i św. Antoniego, drugi pw. św. Stanisława – Biskupa i Męczennika. W 1935 roku świątynie te zostały zamknięte przez władze sowieckie, a wkrótce zdewastowane. Zamknięto także kaplicę wybudowaną w 1845 roku na cmentarzu. Katolicy z Gródka zostali pozbawieni opieki duszpasterskiej. Odrodzenie życia religijnego na Ukrainie Sowieckiej nastąpiło w okresie okupacji niemieckiej. Wierni odzyskali świątynie i mogli swobodnie sprawować nabożeństwa. W roku 1943, dzięki staraniom katolików gródeckich, zaczął do nich przyjeżdżać ks. Franciszek Oleń z diecezji łuckiej, który odprawiał w kaplicy cmentarnej Msze św. oraz udzielał sakramentów. Pod koniec 1944 roku funkcję proboszcza parafii w Gródku objął 25-letni kapłan z archidiecezji lwowskiej ks. Jan Olszański, przyszły biskup diecezji kamieniecko-podolskiej. Prowadzona przez niego katechizacja dzieci, która była w ZSRS zakazana, spowodowała, że w 1959 roku został on wydalony do wioski Manikowce. W ciągu wielu lat opiekę duszpasterską nad katolikami z Gródka sprawowali dojeżdżający kapłani. Dopiero w 1970 roku do parafii św. Stanisława skierowano ks. Franciszka Karasiewicza, który pełnił tam funkcję proboszcza do 1977 roku. Z powodu pogarszającego się stanu zdrowia, spowodowanego nieustannym nękaniem ze strony lokalnych władz, duchowny opuścił Gródek Podolski, a na jego miejsce wyznaczono ks. Władysława Wanagsa MIC. Już na początku swojej pracy w Gródku nowy proboszcz miał zamiar w miejsce małej kapliczki zbudować nowy kościół, zachowując dotychczasowe wezwanie św. Stanisława – Biskupa i Męczennika. W 1988 roku pomimo sprzeciwu władz państwowych ks. W. Wanags zdecydował się na rozpoczęcie budowy kościoła. W dniu 17 września 1988 roku bp Vilhelms Ņukšs poświęcił nowy kościół w Gródku Podolskim. Była to pierwsza świątynia katolicka powstała na Ukrainie Sowieckiej.
4
Godula-Węcławowicz, Róża. « Z religijnego dziedzictwa Krakowa. Procesje z Wawelu na Skałkę ». Journal of Urban Ethnology 21 (20 décembre 2023) : 27–44. http://dx.doi.org/10.23858/jue21.2023.002.
Texte intégralRésumé :
Od średniowiecza w religijnej przestrzeni Krakowa zaznaczają się dwa loca sacra: Wawel i Skałka, trwale połączone hagiograficzną legendą św. Stanisława, biskupa i męczennika. Od ponad ośmiuset lat kult św. Stanisława jest tyleż ciekawym, co złożonym zjawiskiem, które miało wiele odsłon. W ciągu dziejów przybierało ono różne formy i różne stopnie natężenia, a jego spektakularnym wyrazem były cykliczne obrzędy religijne, rozgrywane w przestrzeni miasta zawartej między kościołem katedralnym na wawelskim wzgórzu a sanktuarium na Skałce. Najdłuższą żywotność miały coroczne uroczystości patronalne oraz obrzęd koronacyjny, należący do cyklicznego systemu objęcia królewskiego tronu. Ich charakterystycznym akcentem były publiczne procesje z Wawelu na Skałkę. Spośród wielu do dziś przetrwała procesja majowa, która bywa ujmowana jako kontynuacja wszystkich poprzednich. Autorka stawia pytanie o zasadność utożsamiania tych form obrzędowych.
5
Piech, Stanisław. « Rok świętego Stanisława Biskupa Męczennika w diecezji tarnowskiej (7 V 1978 - 30 IX 1979) ». Folia Historica Cracoviensia 9 (26 janvier 2016) : 135. http://dx.doi.org/10.15633/fhc.1271.
Texte intégral
6
Kopeć, Jan. « Kościół parafialny pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Ligocie Bialskiej (diecezja opolska) ». Folia Historica Cracoviensia 9 (26 janvier 2016) : 99. http://dx.doi.org/10.15633/fhc.1266.
Texte intégral
7
Pajor, Piotr. « Kaplice św. św. Piotra i Pawła oraz św. Mikołaja w przestrzeni katedry krakowskiej w XIII–XV wieku ». TECHNE. Seria Nowa, no 5 (30 décembre 2020) : 39–59. http://dx.doi.org/10.18778/2084-851x.09.03.
Texte intégralRésumé :
Artykuł prezentuje propozycję nowego odczytania funkcji, historii i przekształceń formalnych kaplic św. św. Piotra i Pawła oraz św. Mikołaja, przylegających do korpusu nawowego katedry w Krakowie. Kaplice te dostawiono jako aneksy do katedry romańskiej, ale podczas powstawania obecnego kościoła (1320–1364) zostały przebudowane i włączone do nowej budowli. Kaplica św. św. Piotra i Pawła została prawdopodobnie ufundowana przez biskupa Prandotę jako miejsce spoczynku relikwii św. Stanisława po jego kanonizacji w 1253 roku. W gotyckiej katedrze ołtarz tego świętego przeniesiono do jej centralnego punktu, ale obie kaplice także odgrywały rolę w jego kulcie. W kaplicy św. Mikołaja wystawiano bowiem relikwie głowy męczennika, zaś w kaplicy św. św. Piotra i Pawła – relikwie ramienia oraz dawny kamienny sarkofag, w którym szczątki spoczywały w okresie po kanonizacji.
8
Trąba, Mariusz. « Opis parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czeladzi z 1791 roku (Fragment nieodnalezionej wizytacji dekanatu siewierskiego diecezji krakowskiej z lat 90. XVIII wieku) ». Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 114 (21 décembre 2020) : 421–54. http://dx.doi.org/10.31743/abmk.11784.
Texte intégralRésumé :
W 1846 r. proboszczem parafii św. Stanisława w Czeladzi został mianowany ks. Wojciech Janecki. Okazało się wówczas, że parafia nie posiada aktualnego inwentarza dóbr i praw majątkowych. W poszukiwaniu tego dokumentu zwrócono się do Konsystorza Generalnego Diecezji Krakowskiej. Pomimo poszukiwań dokumentu takiego nie odnaleziono. W archiwum Konsystorza odkryto jedynie dokument opisujący miasto Czeladź oraz parafię czeladzką sporządzony w 1791 r. Jego odpis przesłano do Konsystorza Diecezji Krakowskiej w Kielcach. Ten właśnie dokument jest przedmiotem niniejszego opracowania. Prawdopodobnie dokument pod nazwą Opisanie Kościoła i Parafii Miasteczka Czeladź z 1791 r. stanowi fragment większej całości; być może wizytacji dekanatu siewierskiego z tego okresu. Wskazuje na to jego treść oraz struktura będąca powtórzeniem tego typu dokumentów z końca XVIII wieku, np. wizytacji sąsiedniego dekanatu bytomskiego z lat 1792-1793. Dotychczasowe poszukiwania w archiwach kościelnych i państwowych nie przyniosły pozytywnych rezultatów w zakresie odszukania źródeł potwierdzających przeprowadzenie owej wizytacji. Publikowany dokument stanowi jedno z najważniejszych źródeł dotyczących dziejów Czeladzi w końcowym okresie istnienia Rzeczypospolitej szlacheckiej. Jego autor podaje dokładne dane dotyczące parafii oraz kościoła w Czeladzi w ostatnich latach przed zaborami. Należy podkreślić, że dokument ten nie został wykorzystany w dotychczasowych badaniach nad dziejami miasta Czeladzi.
9
Janicki, Jan Józef. « Święty Stanisław - Biskup i Męczennik na znaczkach pocztowych ». Folia Historica Cracoviensia 9 (26 janvier 2016) : 73. http://dx.doi.org/10.15633/fhc.1260.
Texte intégral
10
Janicki, Jan Józef. « Św. Stanisław – biskup i męczennik. Główny patron Polski ». Ruch Biblijny i Liturgiczny 50, no 3 (30 septembre 1997) : 203. http://dx.doi.org/10.21906/rbl.1107.
Texte intégral
11
Kaczmarek, Tomasz. « Błogosławiony Michał Kozal, biskup i męczennik ». Folia Historica Cracoviensia 15 (23 février 2024) : 197–216. http://dx.doi.org/10.15633/fhc.1186.
Texte intégral
12
Tomko, Andrzej, et Tomasz Chłopecki. « Aktywność biskupa Stanisława Adamskiego w okresie II Rzeczypospolitej ». Roczniki Teologiczne 66, no 12 (29 janvier 2020) : 123–36. http://dx.doi.org/10.18290/rt.2019.66.12-9.
Texte intégralRésumé :
Artykuł Działalność Biskupa Stanisława Adamskiego w okresie II Rzeczypospolitej w sposób złożony przedstawia kształtowanie się koncepcji Biskupa Adamskiego po odzyskaniu przez Polskę Niepodległości. Złożona problematyka tego okresu w historii Polski skłoniła Autorów do zwrócenia szczególnej uwagi na tematykę państwa, prawa, nauki, roli Kościoła katolickiego oraz gospodarki w myśli Biskupa Stanisława Adamskiego, postaci z całą pewnością obdarzonej niezwykłymi talentami – kapłana, obywatela, społecznika, ekonomisty, senatora.
13
Rajman, Jerzy. « Przedkanonizacyjny kult św. Stanisława biskupa ». Nasza Przeszłość 80 (30 décembre 1993) : 5–49. http://dx.doi.org/10.52204/np.1993.80.5-49.
Texte intégral
14
Morawa, Józef. « Myśl eklezjologiczna kard. Karola Wojtyły w kazaniach o św. Stanisławie, biskupie i męczenniku ». Ruch Biblijny i Liturgiczny 61, no 1 (31 mars 2008) : 39. http://dx.doi.org/10.21906/rbl.315.
Texte intégralRésumé :
Die homiletische Erbe von Bischof und Kardinal Karol Wojtyła aus Jahren 1958-1978 enthält 6110 maschinengeschriebenen Seiten. Leider bis heute warten sie auf eine thelogisch- wissenschaftliche Bearbeitung und Veröffentlichung. Unter vielen Themen, die von dem Krakauer Bischof in seinen Predigten zur Sprache gebracht wurden, gibt es auch ekklesio- logische Erwägungen, die mit dem Leben und Hirtenzeugnis des hl. Stanislaus, Krakauer Bischof und Märtyrer, gebunden sind.Der Kardinal K. Wojtyła nähert seinen Zuhörern die Bedeutung des Krakauer Märtyrers auf zwei Ebenen: historischen und theologischen. Aus beiden Ebenen kommen die belehren- den, thelogischen Inhalte, die durch die Ideen des II Watikanischen Konzils, wie auch durch das Jubiläum des 900-jährigen Hirtendienstes und Märtyriums des Bischofs Stanislaus (+ 1079) bereichert wurden. Die Kirche – nach K. Wojtyła – bedeutet eine Sorgegemeinschaft um das Heil aller Menschen, wie auch um das Reifen des Glaubens. Viele Homilien hat Kard. K. Wojtyła an die Priesteramtskandidaten gerichtet, deshalb findet man die Themen, die für das sakramentale Priestertum gelten. Die in den Krakauern Kirchen versammelten Zuhörer fanden in seinen Predigten auch mehr universalen Themen, wie das Verhältnis der Gesamtkirche zu den Einzelkirchen. Letzlich geht es dem Krakauer Kirchenhirt um die Bereicherung des Glaubens von Mitgliedern seiner Kirche, daß sie das Zeugnis vor der Welt in sich ständig verändernden Bedingungen geben können.
15
Janicki, Jan Józef. « Logos i etos świętości w świetle tekstów liturgicznych o św. Stanisławie Biskupie i Męczenniku ». Folia Historica Cracoviensia 9 (26 janvier 2016) : 53. http://dx.doi.org/10.15633/fhc.1257.
Texte intégral
16
Bielak, Włodzimierz. « Jeszcze w sprawie factum biskupa krakowskiego Stanisława ze Szczepanowa ». Nasza Przeszłość 115 (30 décembre 2011) : 144–62. http://dx.doi.org/10.52204/np.2011.115.144-162.
Texte intégralRésumé :
Wciąż dyskutowana jest śmierć biskupa krakowskiego Stanisława ze Szczepanowa. Ta zagadka nie została do tej pory rozwiązana. Opinie historyków skupiają się zwykle na rzekomym zaangażowaniu Stanisława w bunt rycerstwa polskiego przeciwko Bolesławowi Śmiałemu. Celem artykułu jest przedstawienie odmiennej interpretacji znanych źródeł historycznych, głównie kronik Galla Anonima, bulli papieża Paschalisa II, adresowanej rzekomo do arcybiskupa gnieźnieńskiego oraz kronik Wincentego Kadłubka. Staraliśmy się pokazać, że konflikt między biskupem Stanisławem a Bolesławem Śmiałym powstał z przyczyn osobistych. Przyczyną gwałtownej reakcji króla było prawdopodobnie bezpodstawne oskarżenie o jakieś intymne związki między biskupem a żoną Belesława. Na taki przebieg wydarzeń wskazuje tzw. tradycja dworska wysoce mu nieprzychylna. Św. Stanisław działał przeciw zachowaniu króla, ale władza biskupia nie powstrzymała króla. Wydaje się, że ktoś prześladowany, próbując ratować życie odwracając uwagę króla, oskarżył św. Stanisława o „grzeszną niewierność”. Są to nowe odkrycia, które nie były wcześniej opisywane w historiografii.
17
Walkusz, Jan. « Działalność duszpasterska biskupa Stanisława Wojciecha Okoniewskiego 1926-1939 ». Nasza Przeszłość 84 (30 décembre 1995) : 211–56. http://dx.doi.org/10.52204/np.1995.84.211-256.
Texte intégral
18
Korolev, Sergej V. « Cenne i rzadkie polskie superekslibrisy heraldyczne ze zbiorów Biblioteki Narodowej Rosji w St. Petersburgu ». Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi 3 (15 septembre 2020) : 171–96. http://dx.doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2009.259.
Texte intégralRésumé :
Książki oznaczone polskimi superekslibrisami, znajdujące się w zespole druków zachodnioeuropejskich Rosyjskiej Biblioteki Narodowej, pochodzą nie tylko z Biblioteki Załuskich w Warszawie. Dowodzi tego materiał źródłowy opublikowany przez Autora stanowiący prezentację (zdjęcie z opisem) ułożonych alfabetycznie 24 superekslibrisów, w tym m.in.: poety, dyplomaty, biskupa warmińskiego Jana Dantyszka (1485-1548); biskupa krakowskiego, kanclerza wielkiego koronnego Samuela Maciejowskiego (1499-1550); biskupa płockiego, kanclerza wielkiego koronnego, dyplomaty, bibliofila Piotra Wolskiego-Dunina (1531-1590); działacza reformacyjnego, parlamentarzysty Mikołaja Dłuskiego (ok. 1540-1584); dyplomaty Samuela Łaskiego (po 1553-1611); arcybiskupa lwowskiego, dyplomaty, bibliofila Jana Andrzeja Próchnickiego (1553-1633); profesora i podkanclerzego Akademii Krakowskiej Stanisława Bątkowskiego (zm. 1617), biskupa krakowskiego, kanclerza wielkiego koronnego Jakuba Zadzika (1582-1642); królowej polskiej, żony Jana III Sobieskiego Marii Kazimiery de la Grange d`Arquien (1641-1716); marszałka wielkiego koronnego Franciszka Bielińskiego (1683-1766).
19
Kazienko, Ewelina. « W świetle świętych patronów nowotarskich w dobie średniowiecza ». Nasza Przeszłość 126 (30 décembre 2016) : 59–87. http://dx.doi.org/10.52204/np.2016.126.59-87.
Texte intégralRésumé :
Rozwój sieci parafialnej na terenie nowotarszczyzny, a zarazem szerzenie kultu świętych, swój rozkwit przeżywało w XIV stuleciu. Jednak możemy na bazie zachowanych źródeł również dostrzec pierwsze zręby zarówno osadnictwa, jak i pierwszych parafii jeszcze w XIII wieku. Co związane było z działalnością mnichów cysterskich, którzy otrzymali w 1234 r. przywilej zagospodarowania wymienionego regionu od wojewody krakowskiego Teodora Gryfity. Część fundacji parafialnych utworzona została z inicjatywy królów polskich, którzy wspierali rozwój organizacji kościelnych na Podhalu. Pisząc o oddawaniu czci świętym nie można pominąć o ważnej roli wśród mieszkańców przede wszystkim wstawiennictwa św. Katarzyny Aleksandryjskiej, która do dziś patronuje nowotarskiej farze oraz miastu. Powierzając swe codzienne troski i prośby, mieszkańcy podhalańskiej ziemi zwracali się także do patronów Polski: śś. Wojciecha i Stanisława, biskupów męczenników, jak i do innych świętych pańskich, którzy ponieśli śmierć za wiarę w Chrystusa. Ważnym elementem pobożności ludowej stało się pielęgnowanie kultu Matki Bożej. Celebrowano w kościołach święta maryjne, które zakorzeniły się w tradycji lokalnej. Ponadto w Ludźmierzu funkcjonowało sanktuarium maryjne, do którego pielgrzymowali licznie mieszkańcy zarówno okolicznych wsi, jak i odleglejszych regionów.
20
Grzebyk, Tomasz. « „Aby świętemu złożyć hołd męczennikowi” wybrane zagadnienia związane z kultem św. Tomasza Becketa w średniowiecznej Anglii ». Resovia Sacra 28 (31 décembre 2021) : 119–37. http://dx.doi.org/10.52097/rs.2021.119-137.
Texte intégralRésumé :
29 grudnia 2020 r. minęło 850 lat od czasu męczeńskiej śmierci świętego Tomasza Becketa. Jakkolwiek historia tej postaci jest w polskiej literaturze historiograficznej i hagiograficznej często porównywana do Stanisława ze Szczepanowa, to zarówno formy oddawania czci jak i zasięg kultu angielskiego męczennika był o wiele szerszy niż cześć oddawana biskupowi krakowskiemu. Zadaniem, jakie postawił sobie autor artykułu, jest przybliżenie niektórych aspektów kultu Tomasza Becketa na ziemiach średniowiecznej Anglii, wyrażanego w piśmiennictwie, jubilerstwie, sztuce oraz architekturze. W tym celu autor posłużył się dostępnymi najnowszymi ustaleniami badaczy tego tematu, reprezentującymi dziedziny takie jak: historia, archeologia oraz historia sztuki.
21
Dziwoki, Julia, et Halina Kowalczyk. « Kancelaria biskupa Stanisława Adamskiego w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach ». Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 65 (8 avril 2020) : 83–148. http://dx.doi.org/10.31743/abmk.8658.
Texte intégral
22
Kliś, Zdzisław. « Średniowieczne cykle przedstawieniowe życia, męczeństwa i cudów św. Stanisława, Biskupa ». Folia Historica Cracoviensia 9 (26 janvier 2016) : 85. http://dx.doi.org/10.15633/fhc.1263.
Texte intégral
23
Węcławowicz, Tomasz. « Schody na Skałkę. Z zagadnień ikonografii męczeństwa św. Stanisława Biskupa ». Folia Historica Cracoviensia 9 (26 janvier 2016) : 263. http://dx.doi.org/10.15633/fhc.1285.
Texte intégral
24
Kanior, Marian. « Zasługi biskupa Stanisława Kostki Załuskiego dla Akademii Krakowskiej (1746-1758) ». Folia Historica Cracoviensia 7 (22 janvier 2016) : 167. http://dx.doi.org/10.15633/fhc.1401.
Texte intégral
25
Kuźmina, Dariusz. « Życie i działalność prymasa Stanisława Karnkowskiego – postulaty (problemy) badawcze ». Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis | Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 21 (12 mars 2024) : 17–39. http://dx.doi.org/10.24917/20811861.21.2.
Texte intégralRésumé :
Artykuł omawia działalność duszpasterską i polityczną prymasa Stanisława Karnkowskiego (1520–1603), udział przywódcy Kościoła katolickiego we wprowadzaniu reform trydenckich w Rzeczypospolitej, zaangażowanie w tworzenie kolegiów i seminariów dla kapłanów. Ważną częścią tekstu jest omówienie działalności wydawniczej Karnkowskiego i jego współpracowników. Zostały wskazane najważniejsze potrzeby badawcze nad przygotowaniem pełnej monografii prymasa. Omówiono udział Karnkowskiego w najważniejszych wydarzeniach historycznych, jakie miały miejsce w trakcie pełnienia przez niego obowiązków biskupa włocławskiego, a następnie prymasa – w odniesieniu do wolnych elekcji, konfederacji warszawskiej oraz prawa, jakie tworzył dla zabezpieczenia najważniejszych miast w Rzeczypospolitej, czyli Gdańska (Statuty Karnkowskiego 1570 r.).
26
Kulik, Bogdan. « Jak mówić dziś w Kościele o śmierci ? Śmierć w kontekście pastoralnym w świetle De mortalitate św. Cypriana z Kartaginy ». Teologia Praktyczna, no 19 (15 décembre 2018) : 155–72. http://dx.doi.org/10.14746/tp.2018.19.10.
Texte intégralRésumé :
Tematu śmierci nie można pomijać w głoszeniu Ewangelii. Po pierwsze z tego powodu, że Chrystus zbawił nas, przyjmując śmierć dobrowolnie i pokonując ją przez swoje zmartwychwstanie. Po drugie dlatego, że śmierć jest elementem życia, który dotyczy każdego człowieka bez wyjątku. Jest przejściem, które prowadzi do pełnego połączenia się z Chrystusem. Ale jak o niej mówić w Kościele? Na co należy zwrócić szczególną uwagę? Jakiego języka używać? Artykuł jest próbą szukania odpowiedzi na postawione pytania w świetle nauczania o śmierci św. Cypriana biskupa i męczennika zawartego w jego dziele pt. De mortalitate. Tekst ten, pierwotnie będący najprawdopodobniej kazaniem, które następnie zostało spisane, powstał w czasach prześladowań chrześcijan i podczas szalejącej zarazy. Jest cennym świadectwem pasterskiej troski o powierzone sobie owce i przykładem mówienia o śmierci w kontekście pastoralnym.
27
Lepacka, Anna M. « Początki Kolegium Polskiego w Rzymie ». Studia Warmińskie 50 (31 décembre 2013) : 263–70. http://dx.doi.org/10.31648/sw.201.
Texte intégralRésumé :
W roku 2012 minęła 430. rocznica powołania w Rzymie Kolegium Polskiego. Jego niełatwe początki, które wiążą się z postacią biskupa warmińskiego kardynała Stanisława Hozjusza, ucznia i ideowego spadkobiercy kardynała, dyplomaty i humanisty Stanisława Reszki oraz założyciela kongregacji oratorian świętego Filipa Nereusza, są dosyć słabo znane w literaturze polskiej. Dokumenty zachowane w Archivio della Comunità Oratoriana w Neapolu przebadane dokładnie przez Mario Borelli, przynoszą wiele cennych informacji na temat organizacji instytucji i jej pierwszej siedziby, grona nauczycielskiego, programu nauczania oraz wychowanków. Mimo, że po zaledwie czteroletnim okresie istnienia seminarium, ze względów finansowych musiano je rozwiązać, sam fakt powstania i działalności instytucji o charakterze narodowym, wpisującej się w mozaikę kulturową Wiecznego Miasta drugiej połowy XVI w. zasługuje na szczególną uwagę i pamięć.
28
Turek, Waldemar Jan. « Najstarsze patrystyczne świadectwa refleksji mariologicznej (Ignacy Antiocheński, Justyn Męczennik, Ireneusz z Lyonu) ». Vox Patrum 80 (15 décembre 2021) : 69–86. http://dx.doi.org/10.31743/vp.13123.
Texte intégralRésumé :
Artykuł podejmuje temat refleksji mariologicznej w najstarszych tekstach patrystycznych autorstwa św. Ignacego Antiocheńskiego, św. Justyna męczennika i św. Ireneusza, biskupa Lyonu. Ukazuje mocne powiązanie mariologii z chrystologią u wszystkich trzech autorów. Św. Ignacy odrzuca zdecydowanie nauczanie doketów i ukazuje, że Maryja zrodziła Chrystusa, dała Mu prawdziwe ciało ludzkie, które później pozwoliło Mu cierpieć i umrzeć. U św. Justyna pojawia się przeciwstawienie dzieła Ewy i Maryi, a narodzenie Jezusa Chrystusa z Dziewicy ukazane jest w świetle zapowiedzi starotestamentalnych. Z kolei św. Ireneusz pogłębia w kontekście polemiki z gnostycyzmem paralelizm Ewa – Maryja, biorąc pod uwagę także porównanie między Adamem i Chrystusem. Jak Adam został uformowany z dziewiczej ziemi, tak Chrystus, nowy Adam, został ukształtowany z Dziewicy Maryi, która przez swoją wiarę i posłuszeństwo otworzyła rodzajowi ludzkiemu drogę do nowego życia.
29
Zając, Paweł. « Biskup poznański Andrzej Stanisław Kostka Młodziejowski w obronie Stanisława Konarskiego i polskich pijarów – nieznany list z grudnia 1769 roku ». Poznańskie Studia Teologiczne, no 39 (16 décembre 2021) : 61–83. http://dx.doi.org/10.14746/pst.2021.39.04.
Texte intégralRésumé :
Nuncjusz Angelo Maria Durini bardzo krytycznie oceniał polskich pijarów. W serii depesz do sekretariatu stanu opisał ich domniemane nadużycia oraz negatywny wpływ, jaki na zakonników oraz młodzież im powierzoną wywierał Stanisław Konarski. Ponieważ w Rzymie zaczęto publicznie powtarzać te opinie, pijarzy podjęli się obrony swego dobrego imienia. Poparli ich w tym niektórzy polscy biskupi. W artykule omówiony został nieznany dotąd list biskupa poznańskiego Andrzeja Stanisława Kostki Młodziejowskiego, który pozwala na ukazanie konfliktu nuncjusza z pijarami z perspektywy jednej z najważniejszych osób w Rzeczypospolitej.
30
Gręźlikowski, Janusz. « Wkład biskupa Stanisława Karnkowskiego w dzieło recepcji reformy trydenckiej w diecezji włocławskiej ». Prawo Kanoniczne 44, no 1-2 (5 juin 2001) : 161–84. http://dx.doi.org/10.21697/pk.2001.44.1-2.09.
Texte intégralRésumé :
The resolutions and edicts of the Council of Trent (1545-1563) made some requirements to acquire and implement into force the regional Churches. A reception of reforms of Trent was now carried out by legislative and pastoral activity of bishops - administrators of the dioceses. In the Diocese of Włocławek (these days called Kujawsko-Pomorska Diocese) the reception of Tridentinum at this very beginning time hoppened on ardour, wise and hearty advocate of Church’s revival, it’s structures and hierarchy - bishop Stanislaw Karnkowski. He realised so well, that revival priesthood and reforming the religion’s life must come from the point of clergy’s reforming, keeping the ecclesiastical and revival of sacramental life with instructing the truth of faith. He striven for this by legislative during diocese’s synods held in 1568 and 1579. He supported legislative and pro-reforming activy by issuing his legislative set and also „Reprimands” and „Admonitiones” - liturgical agenda, useful for iniform the liturgy, so helpful for priests. In 1569 he fouded theological seminary in Włocławek. Deep analysis of his legislative activity must lead into conclusion, that he laid the fundations of the new structures for religion’s, priesthood’s and church’s life established by the Council of Trent. Bishop Karnkowski - being the bishop of Włocławek and then the Metropoliotan of Gniezno - was characterised by great legislative activity. The acceptance of Trent’s resolutions in Kujowsko-Pomorska Diecese and also during province’s synod in Piotrkow held in 1589 presided by bishop Karnkowski, was a base for further reforming of religion’s life in the Polish Nation and conducted to the intensification and development of the synod’s activity in the dioeceses, also in the Diocese of Włocławek.
31
Górczyk, Wojciech Jerzy. « Diecezja kamieniecka w drugiej połowie XVIII w. Czasy pontyfikatu biskupa Adama Stanisława Krasińskiego ». Nasza Przeszłość 130 (30 décembre 2018) : 75–114. http://dx.doi.org/10.52204/np.2018.130.75-114.
Texte intégralRésumé :
Ostatnie dziesięciolecie 1. poł. XVIII w. i pierwsze dziesięciolecie 2. poł. XVIII w. w diecezji kamienieckiej to czas pontyfikatu Mikołaja Dembowskiego, który w 1741 r. objął biskupstwo kamienieckie. 24 IX 1759 r. został mianowany biskupem kamienieckim Adam Stanisław Krasiński, w październiku został prekonizowany, 27 stycznia 1760 r. konsekrowany w Skierniewicach. 36 letni okres rządów Krasińskiego sprawia, że o tej części historii diecezji kamienieckiej możemy powiedzieć, że są to czasy pontyfikatu Adama Stanisława Krasińskiego. Krasiński rządy w diecezji oddał w ręce wikariusza generalnego Ignacego Dłuskiego, pomimo iż sufraganem był bp Adam Woyna Orański. W 1775 r. Krasiński wyznaczył biskupa koadiutora Jana Józefa Dembowskiego. Cala diecezja kamieniecka w 1772 r. liczyła ok. 40 tys. katolików co stanowiło ok. 10% wszystkich mieszkańców terenu diecezji, dla których funkcjonowało 58 kościołów parafialnych, 9 kościołów filialnych oraz kilkanaście kaplic, parafie były podzielone na 6 dekanatów. W 1773 r. w diecezji działało 9 zakonów męskich i dwa żeńskie. Byli to dominikanie, franciszkanie konwentualni, bernardyni, kapucyni, karmelici bosi, karmelici (starej obserwy, potocznie nazywani też trzewiczkowymi), jezuici ( do kasaty w 1774 r.), paulini i trynitarze a żeńskie to dominikanki i szarytki. W roku 1795 po III rozbiorze Krasiński, chcąc ratować diecezję przed likwidacją, zrezygnował z biskupstwa na rzecz Jana Dembowskiego. Jednak diecezja została zlikwidowana przez Katarzynę II 17 IX 1795 r. a reaktywowana przez Pawła I w 1798 r.
32
Polak, Maciej. « Wędrówki po „wiedzę bezcenną” Kromerów z XVI-wiecznego Biecza ». Facta Simonidis 16, no 1 (30 juin 2023) : 11–25. http://dx.doi.org/10.56583/fs.2128.
Texte intégralRésumé :
Przedstawiciele rodziny Kromerów, pochodzącej z XVI-wiecznego Biecza, pierwsze kroki w edukacji stawiali w bieckiej szkole parafialnej. Następnie wyruszali poza granice miasta, aby poszerzyć swoje naukowe horyzonty. W artykule przedstawiono cztery różne ścieżki podróży po „wiedzę bezcenną”, opierając się na przykładzie bieckiej rodziny Kromerów. Najstarszy z braci, Marcin, podjął studia na rodzimej Akademii w Krakowie, aby następnie kontynuować zdobywanie wiedzy w Italii. Jego młodszy brat, Andrzej, zapowiadał się na świetnego humanistę, lecz zmarł w trakcie krakowskich studiów. Mikołaj, najmłodszy z braci, podążał utartą przez Marcina ścieżką, uzupełniając ją o ośrodki niemieckie. Ich siostrzeniec, Jan Złotnik, nie podjął głębszych studiów, ale kształcił się na dworze biskupa warmińskiego Stanisława Hozjusza.
33
Gręźlikowski, Janusz. « Eucharystia w statutach potrydenckich synodów włocławskich i innych aktach prawno-duszpasterskich biskupa Stanisława Karnkowskiego ». Prawo Kanoniczne 48, no 3-4 (10 décembre 2005) : 201–35. http://dx.doi.org/10.21697/pk.2005.48.3-4.10.
Texte intégralRésumé :
Important and significant person in the church reform and reception the Trident reform in diocese of Włocławek is person of the bishop Stanisław Karnkowski (1567-1581), next arcbishop gnieźnieński and primate of Poland (1582-1603). Through his two synods of the dioceses of Włocławek of 1568 and 1579 and another acts law-priesthood introduce the reform of Trent and increase change the face of the Włocławek Church. Karnkowski realize, that renovation of priesthood and reparation religious life must to have beginning in reform of the clergy, to keep church discipline and instruction control sacramental life. About this he take care in legislation and pastoral activity. Among the rich problems of the two Włocławek synods and another law-priesthood acts, such as The collection of the synods constitutions of 1579 and Admonitiones, many places Karnkowski as bishop of Włocławek dedicated of performance and receive of the sacraments in this principally the Eucharistic. Through his law-priesthood activity Karnkowski to wish order whole question related with Eucharistic sacrament, his performing, receiving, keeping and cult. This activity was systematic wide and totality. Its refer to the activity exclusively law, intend to do universal of Eucharistic. This activity had practical character, because to serve renovation priesthood in spirit of the Trident Council and increase to know through the clergy problems connected with morality theology, sacramentaly and liturgy. Noteworthy is wide base synod resolution and another law-priesthood acts on the decree of Trident Council as for testify about great care of the bishop Karnkowski abut introduce Trident reform in diocese Włocławek life. Analysis the above acts of law and another activity authorize to find that Karnkowski to wish that perform and receive this sacrament to be celebrated in harmony with Trident norms, thus through his activity to increase to rebirth religious and sacrament life.
34
Skolimowska, Anna. « Ex Saulo Paulus, ex persecutore apostolus ? The spiritual conversion of Bishop Dantyszek in the light of new sources ». Masuro-Warmian Bulletin 312, no 2 (23 juillet 2021) : 209–22. http://dx.doi.org/10.51974/kmw-139051.
Texte intégralRésumé :
Jan Dantyszek był dzieckiem swoich czasów – niewątpliwie przez większą część życia hołdował swobodnym renesansowym obyczajom. Jego sława hulaki i rozpustnika, dyplomaty o licznych kontaktach w rozmaitych, także podejrzanych, środowiskach, następnie zaś surowego biskupa katolickiego w Prusach (pozostającego jednak w dobrosąsiedzkich stosunkach z luterańskim księciem Albrechtem) w powiązaniu z użytą nieco niefortunnie na jego określenie przez Stanisława Hozjusza metaforą przemiany Szawła w Pawła, zrodziła fałszywe mniemanie, jakoby Dantyszek przez długi czas sprzyjał reformacji i dopiero pod wpływem Hozjusza (po przyjęciu go do kapituły warmińskiej w roku 1538) uległ nawróceniu, stając się wojującym katolikiem. To błędne przekonanie stale przewija się w literaturze naukowej, znajdując najpełniejszy wyraz we wprawdzie popularnonaukowej, ale za to jedynej opublikowanej dotychczas drukiem polskojęzycznej monografii Dantyszka.
35
Kuźba, Mariusz Marek. « A Spiritual Consolation i The Ways to Perfect Religion – pisma więzienne św. Jana Fishera (1469–1535), biskupa i męczennika ». Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 43, no 1 (30 juin 2023) : 127–44. http://dx.doi.org/10.25167/sth.5087.
Texte intégralRésumé :
Św. Jan Fisher, przez lata związany z Uniwersytetem w Cambridge i dynastią Tudorów, stał się szczególnym obrońcą jedności Kościoła w Anglii ze Stolicą Apostolską oraz nierozerwalności małżeństwa Henryka VIII z Katarzyną Aragońską. Gdy po raz drugi trafił do więzienia, skierował do swojej siostry, Elżbiety – zakonnicy benedyktyńskiej teksty stanowiące jego duchowy testament: A Spiritual Consolation oraz The Ways to Perfect Religion. Pierwsze dzieło, zredagowane z duchu teologii średniowiecznej, stanowi ostrzeżenie przed możliwą Bożą karą. Drugie, zawierające perspektywę myśli renesansowej, wskazuje 9 dróg do osiągnięcia dojrzałej religijności, umożliwiającejosiągnięcie nieba. Oba dzieła stanowią wartościową literaturę teologiczną, również dla współczesnej teologii.
36
Achremczyk, Stanisław. « Two wills of the castellan of Chełmno, Andrzej Teodor Grabowski ». Masuro-Warmian Bulletin 320, no 1 (31 mai 2023) : 31–56. http://dx.doi.org/10.51974/kmw-162561.
Texte intégralRésumé :
Andrzej Teodor Grabowski ojciec biskupa warmińskiego Adama Stanisława Grabowskiego sporządził dwa testamenty – pierwszy gdy w Prusach Królewskich szalała straszna zaraza w 1711 roku i drugi w 1722 roku, gdy miał 69 lat. W testamencie sprawiedliwie podzielił majętności ziemskie. Jego posiadłości leżały na pograniczu Wielkopolski i Prus Królewskich – województwa pomorskiego Zgromadzony majątek podziałami testamentowymi rozdrobnił się na kilka części ale zbieg okoliczności sprawił, ze jego syn Jan Michał znów wszedł w posiadanie całości ojcowskich majątków. Najstarszy syn zostając senatorem wpierw biskupem chełmińskim później krótko kujawskim i wreszcie warmińskim zrezygnował z swego działu na rzecz młodszego brata Jana Michała . Andrzej Teodor Grabowski dokonał szacunku pieniężnego poszczególnych wsi zatem można na podstawie testamentu zorientować się jak powstawały szlacheckie fortuny i jak one upadały.
37
Graczyk, Waldemar. « "Tu o Polskę i wszystko idzie”. Senatorska aktywność biskupa płockiego Stanisława Łubieńskiego w latach 1627-1632 ». Saeculum Christianum 27 (14 mai 2020) : 83–93. http://dx.doi.org/10.21697/sc.2020.27.w.sp.6.
Texte intégralRésumé :
Stanisław Łubieński, as a senator and bishop, had a great influence on the staffing posts and dignities in the diocese of Płock. His rule in the diocese coincided with the Swedish war, the effects of which particularly affected the northern parts of the diocese of Płock. This influenced the evolution of Łubieński’s views from supporting military action to postulating peace as soon as possible. The second issue raised by Łubieński was the matter of the succession to the throne after Sigismund III and the vivente rege election. The articulation of this issue in the Sejms of 1626 and 1631 resulted from his conviction that the best solution for the Commonwealth was to elect Władysław, the eldest son of Sigismund, as king.
38
Hamryszczak, Artur. « Ks. Ludwik Grzebień SI (1939-2020) – uczeń i asystent naukowy księdza profesora Stanisława Librowskiego ». Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 113 (30 juin 2020) : 187–204. http://dx.doi.org/10.31743/abmk.10003.
Texte intégralRésumé :
Jezuita ks. Ludwik Grzebień był studentem, a następnie asystentem naukowym ks. prof. Stanisława Librowskiego. Ich współpraca rozpoczęła się w 1968 r., kiedy opublikowane zostały prace naukowe ks. L. Grzebienia. W tym samym roku podjął studia w Instytucie Historii Kościoła, uczęszczając na seminariom ks. S. Librowskiego. W 1970 r. ks. L. Grzebień przedstawił pracę magisterską pt. Biblioteka biskupa Hieronima Rozrażewskiego (1542-1600). Już po roku od uzyskania magisterium (1971) złożył dysertację pt. Organizacja bibliotek jezuickich w Polsce od XVI do XVIII wieku. Obydwie parce naukowe uzyskały bardzo dobre oceny recenzentów. Po obronie doktoratu w 1972 r. ks. S. Librowski zaproponował ks. L. Grzebieniowi pracę asystenta naukowego w Katedrze Nauk Pomocniczych Historii i Metodologii Historii. W czasie pracy naukowo-badawczej w KUL odznaczył się dużą pracowitością naukową. W roku akademickim 1972/1973 opublikował pięć artykułów naukowych. W sierpniu 1973 r. ks. L. Grzebień wyjechał do Anglii na kurs językowy, kwerendy archiwalne oraz w celu odbycia kolejnego etapu formacji zakonnej. Z pobytu tego nie wrócił do pracy w KUL, poświęcając się realizacji swoich planów naukowych związanych jednak z zakonem jezuitów.
39
GRĘŹLIKOWSKI, JANUSZ. « Odnowa duszpasterska w diecezji włocławskiej w świetle uchwał synodów biskupa Stanisława Karnkowskiego z 1568 i 1579 roku ». Prawo Kanoniczne 58, no 2 (16 juin 2017) : 115–61. http://dx.doi.org/10.21697/pk.2015.58.2.07.
Texte intégralRésumé :
Wielki i potrzebny dar reformy i odnowy duszpasterskiej nakreślony przez Sobór Trydencki został gorliwie i owocnie podjęty przez biskupa Stanisława Karnkowskiego i to z wielkim rozmachem na dwóch synodach diecezjalnych, odbytych w 1568 i 1579 r. Osadzone mocno w dekretach soborowych oraz statutach prowincjonalnych uchwały synodów normowały wiele sektorów życia duszpasterskiego ówczesnej diecezji kujawsko-pomorskiej, uaktywniając samych duszpasterzy, jak i angażując religijnie i moralnie wiernych świeckich. Ten wybitny ustawodawca, reformator, wyrosły i uformowany w atmosferze Tridentinum, zwolennik odnowy trydenckiej Kościoła i jego struktur duszpasterskich, zdawał sobie sprawę, że odnowa duszpasterstwa i naprawa życia religijno-moralnego musi znaleźć swój początek w reformie duchowieństwa, zachowaniu karności i dyscypliny kościelnej oraz w życiu i postępowaniu duchownych zgodnym z duchem powołania kapłańskiego.Odnowie duszpasterstwa służyły też podejmowane wysiłki zmierzające do usprawnienia organizacji dekanatów oraz ożywienie działalności dziekanów, m.in. w zakresie kontroli duszpasterstwa, przypominania proboszczom ich powinności w zakresie poznawania parafian, opieki nad chorymi i ubogimi, zarządzenia odnoszące się do obrony wiary katolickiej zagrożonej reformacją, regulacje odnoszące się do nauczania prawd wiary, nauczania katechetycznego, sprawowania i przyjmowania sakramentów, kultu Bożego i spraw liturgicznych. To wszystko miało służyć posoborowej odnowie duszpasterstwa w Kościele włocławskim.Swoje zaprogramowane działania uzdrawiające i reformujące duszpasterstwo w diecezji realizował nie tylko poprzez działalność synodalną, ale wspierał je poprzez wydane przez siebie Napomnienia oraz Admonitiones – agendę liturgiczną, które służyły ujednoliceniu liturgii i były pomocą dla duszpasterzy, nie tylko w diecezji kujawsko-pomorskiej. Analiza jego działalności ustawodawczej i duszpasterskiej upoważnia do stwierdzenia, że budował w diecezji nowe struktury życia religijnego, duszpasterskiego i kościelnego na bazie programu wytyczonego przez Sobór Trydencki. Stąd należał do najwybitniejszych biskupów polskich tamtego okresu. Zasłynął jako oddany reformator Kościoła katolickiego, obrońca wiary, krzewiciel oświaty, reformator obyczajów duchowieństwa i wiernych świeckich, a przede wszystkim jako wybitny i doświadczony prawnik ustawodawstwa synodalnego w Polsce oraz reformator duszpasterstwa.
40
Włodarski, Łukasz. « Przebieg wizytacji kanonicznej biskupa Leona Wetmańskiego w sierpniu 1938 r. w Drobinie. Z dziejów parafii pw. św. Stanisława B. M. w dwudziestoleciu międzywojennym ». Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 109 (12 mai 2020) : 363–72. http://dx.doi.org/10.31743/abmk.9619.
Texte intégralRésumé :
Drobin położony jest na północnym Mazowszu nieopodal Płocka. W dwudziestoleciu międzywojennym przynależał on administracyjnie do województwa warszawskiego, a nim do powiatu płockiego, natomiast w strukturach kościelnych do diecezji płockiej, a w niej do dekanatu raciąskiego. Proboszczem parafii w latach 1932 – 1956 był ksiądz kanonik Feliks Hilary Godlewski. W Drobinie pod koniec sierpnia 1938 r. odbyła się wizytacja kanoniczna parafii, która przeprowadzona została przez biskupa pomocniczego diecezji płockiej Leona Wetmańskiego. Na podstawie zachowanych sprawozdań w księdze protokołów Parafialnej Akcji Katolickiej oraz dekretu powizytacyjnego zapisanego na kartach kroniki parafialnej odtworzono przebieg wspomnianej wizyty, a także zrekonstruowano stan osobowy poszczególnych bractw i stowarzyszeń katolickich działających w parafii, co w efekcie dało nam ogólny obraz parafii Drobin u progu II wojny światowej.
41
Pawlata, Małgorzata. « Muza w kościele. Poetycka gratulacja Franciszka Dionizego Kniaźnina z okazji konsekracji Księdza Adama Stanisława Naruszewicza Biskupa Koadiutora Smoleńskiego ». Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 34, no 4 (27 janvier 2017) : 301–11. http://dx.doi.org/10.18778/1505-9057.34.23.
Texte intégral
42
Kosman, Marceli. « Gerard Labuda jako badacz kościoła polskiego w średniowieczu ». Nasza Przeszłość 115 (30 décembre 2011) : 123–43. http://dx.doi.org/10.52204/np.2011.115.123-143.
Texte intégralRésumé :
W bogatym i wielowątkowym dorobku wybitnego polskiego historyka Gerarda Labudy (1919-2010), przede wszystkim badacza średniowiecza, którego bibliografia zawiera 2 tys. publikacji, na jednym z czołowych miejsc leży historia Kościoła. Zauważmy, że dochodzenia te dotyczą spraw polityczno-organizacyjnych i początków ustroju państwowego. Jako student pisał rozprawy dotyczące misji polskiej i krzyżackiej w Prusach oraz prób podporządkowania Gniezna przez niemiecki Magdeburg, wydane przed 1939 r. Opublikowane w 1946 r. dzieło kwalifikujące do habilitacji dotyczące powstania państwa piastowskiego (1946) zawiera w znacznej części zagadnienia związane z recepcją katolicyzmu, wzbogacone w dwutomowe wydanie (1987-88) i poszerzone o serię rozpraw, zebranych w Esejach Historycznych X i XI wieku. Dzieje organizacji kościelnej w Polsce we wczesnym średniowieczu (2004). Szczególne miejsce w dorobku G. Labudy zajmują dwie podstawowe monografie dotyczące św. Wojciecha - biskupa praskiego (2000) i św. Stanisława - biskupa krakowskiego (2000). Ta ostatnia długo czekała na publikację, bo autor zatrzymał ją kilka lat temu, by nie była wykorzystywana przez propagandę PRL do walki z Kościołem. W obu księgach ukazano mistrzostwo naukowe związane ze średniowieczną specjalizacją autora. Oprócz monografii i rozpraw autor zgłębiał historię Kościoła w wielu recenzjach krytycznych, pisanych jako rozszerzone artykuły. Poświęcił się studiom dotyczącym Zakonu Krzyżackiego w Prusach i redagował w wielu tomach syntezę, zwłaszcza Dzieje Pomorza i Dzieje polskiej dyplomacji, a także publikował źródła historyczne, czasem nie związane chronologicznie ze średniowieczem Kronika klasztoru franciszkanów w Wejherowie w latach 1633-1676 autorstwa Grzegorza z Gdańska (1996) oraz reedycja Życia św. Wojciecha (1998). Profesor Gerard Labuda uczestniczył w wielu pracach redakcyjnych i konferencjach organizowanych przez instytucje kościelne, Karol Wojtyła jako biskup krakowski i kardynał, a także jako papież Jan Paweł II z zainteresowaniem czytali jego książki.
43
Krowicki, Stanisław Ludwik. « Rzekomy list księcia biskupa krakowskiego Kajetana Ignacego Sołtyka „z niewoli moskiewskiej” do Senatu i polskiego rządu ». Krakowski Rocznik Archiwalny 23 (2021) : 161–79. http://dx.doi.org/10.4467/12332135kra.17.006.14660.
Texte intégralRésumé :
Artykuł dotyczy domniemanego listu senatora przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, biskupa krakowskiego Kajetana Ignacego Sołtyka (1715–1788), skierowanego do kolegów senatorów oraz członków polskiego rządu. Prawdziwy autor listu nie jest znany, lecz z jego treści wnioskować można, iż leżały mu na sercu zmagania konfederatów barskich w latach 1768–1772 przeciwko rosyjskiej agresji w Polsce i na Litwie. Był zatem jednym z nich. Na ich opór bez wątpienia wpływ miała zarysowana w zaprezentowanym liście niezłomna postawa więzionego w Rosji biskupa Sołtyka i jego towarzyszy. Z mroków historii wydobyto w nim także pozytywnych bohaterów Polski i Litwy: św. Stanisława ze Szczepanowa, prymasa Jakuba Uchańskiego, hetmana Jana Karola Chodkiewicza, Radziwiłłów, księcia Jeremiego Michała Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego, a nawet bohaterów starożytnego Rzymu. W rękopiśmiennych kopiach „List Biskupa Krakowskiego” był przechowywany po dworach szlacheckich, mając wpływ na patriotyczne postawy także następnych pokoleń młodzieży i będąc przyczyną wstępowania młodych ludzi w Polsce i na Litwie do oddziałów wojskowych walczących z Rosją. Letter presumed to be from the Bishop of Krakow “under Russian captivity” to the Polish Senate and Government This article concerns a letter presumed to be from a senator in the pre-Partition Commonwealth of Poland, the Bishop of Krakow, Kajetan Ignacy Sołtyk (1715–1788), addressed to his fellow senators and members of the Polish government. The real author of the letter is unknown, but its contents indicate that he felt strongly about the struggles of the Bar confederates in the years 1768–1772 against Russian aggression in Poland and Lithuania. Therefore, he was most likely one of them. Their resistance was certainly fuelled by the unyielding endurance under Russian captivity of Bishop Sołtyk and his companions, as outlined in the letter presented. It also entered the depths of history to find important figures from Poland and Lithuania, such as: Saint Stanislaus of Szczepanów, the Primate of Poland Jakub Uchański, Hetman Jan Karol Chodkiewicz, the Radziwiłłs, Prince Jeremi Michał Wiśniowiecki and John III Sobieski, and even ancient Roman heroes. Handwritten copies of the “Letter from the Bishop of Kraków” were kept at manor houses, serving to educate and inspire future generations in Poland and Lithuania to join military units to fight Russia.
44
Szulc, Dominik. « Zabudowania parafi i św. Stanisława biskupa w Modliborzycach w świetle wizytacji prepozyta Antoniego Franciszka Dunin-Kozickiego z 1781 roku ». Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 94 (17 décembre 2010) : 319–32. http://dx.doi.org/10.31743/abmk.11651.
Texte intégral
45
Włodarski, Łukasz. « Przebieg wizytacji kanonicznej biskupa Leona Wetmańskiego w sierpniu 1938 r. w Drobinie. Z dziejów parafii pw. św. Stanisława B. M. w dwudziestoleciu międzywojennym ». Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne 2018, no 109 (2018) : 363–72. http://dx.doi.org/10.31743/abmk.2018.109.17.
Texte intégral
46
Fedorowicz, Szymon. « Procesje katedralne na ulicach dziewiętnastowiecznego Krakowa (1795-1918) ». Nasza Przeszłość 113 (30 juin 2010) : 67–106. http://dx.doi.org/10.52204/np.2010.113.67-106.
Texte intégralRésumé :
U progu XIX wieku przez kilkaset lat przed rozbiorami Polski w Krakowie istniał bardzo bogaty program procesji katedralnych. W dni pokutne odbywały się procesje do trzech kościołów - dominikanów, franciszkanów i kościoła Najświętszej Marii Panny. Procesje ku czci św. Stanisława odbywały się do kościoła na Skałce. Podobnie było w oktawie jego święta i w następną niedzielę, a także podczas procesji Bożego Ciała. We wspomnianym okresie źródła mówią o procesjach z katedry wawelskiej do kościoła św. Marka i kościoła św. Floriana, a także o kilku innych procesjach okazjonalnych. Najlepiej udokumentowane są procesje Bożego Ciała. Przytoczone opisy i informacje źródłowe pokazują, że XIX-wieczni krakowianie byli bardzo przywiązani do tradycji religijnych. Przywiązanie to przejawiało się w gorliwym celebrowaniu nabożeństw z procesjami i udziałem tłumów. Jeśli ograniczyć się do prostej obserwacji centralnych ceremonii, odprawianych pod przewodnictwem biskupa, łatwo dostrzec skalę tej mody. Zakres wielostronnego entuzjazmu wiernych z praktycznie każdej grupy społecznej. Jeśli jednak godny pochwały zapał uczestników rzeczywiście stanowił przyrzeczenie ich autentycznej wiary, to nie zawsze znajdował odpowiednie formy dla wyrażenia ich duchowych uczuć. W rezultacie często dochodziło do mieszania się autentycznych przejawów uczuć religijnych ze świeckimi i światowymi ekscesami. Pojawiała się sprzeczność, wynikająca z chęci włączenia wszystkiego, co składało się na codzienne życie, w nurt wieczności. Procesje te zawsze były wzorem pobożności ludowej. Dawały wiernym dużą swobodę w wyrażaniu swojej religijności. Zjawisko to można dostrzec w relacjach i opisach procesji w Krakowie w XIX wieku. Procesje te były także znakiem nieustannego wzrostu wiary chrześcijańskiej Polaków.
47
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna. « Rzeźby katedry wileńskiej i ich twórca Tommaso Righi ». Biuletyn Historii Sztuki 81, no 2 (2 avril 2020) : 197–220. http://dx.doi.org/10.36744/bhs.316.
Texte intégralRésumé :
W latach 1783-1790 przebudowywano z inicjatywy biskupa Ignacego Massalskiego katedrę w Wilnie, a do wykonania dużego zespołu rzeźb zaangażowano tam w 1784 r. rzymskiego rzeźbiarza Tommasa Righiego. Celem artykułu jest przedstawienie okoliczności sprowadzenia go z Rzymu oraz próba wyjaśnienia wyraźnego dysonansu między charakterem rzeźb zdobiących wileńską świątynię a klasycystycznymi formami jej fasady.
Do zaangażowania Righiego w Wilnie mógł się przyczynić jego uczeń, rzymski rzeźbiarz Vincenzo Pacetti. Miał on bliskie kontakty z biskupem Massalskim, który będąc w Rzymie odwiedzał jego pracownię i kupował rzeźby, co Pacetti wielokrotnie odnotował w swoim diariuszu. Utrzymywał on ze swoim nauczycielem bliskie stosunki, mógł mieć zatem wpływ na zatrudnienie go przez biskupa Massalskiego. Righi był ważną osobistością w rzymskim środowisku artystycznym, jego kariera przez długie lata rozwijała się pomyślnie, a dokonania spotykały się z dużym uznaniem. Powodem decyzji o wyjeździe mógł być następujący w końcu lat 70. XVIII w. schyłek jego artystycznej działalności i spadek liczby zamówień. Righi 17 maja 1784 r. wyjechał do Wilna, gdzie był zatrudniony przez 6 lat i 4 miesiące: początkowo przy dekoracji pałacu w Werkach pod Wilnem, a od 1786 do 1790 r. w wileńskiej katedrze. W katedrze wykonał 6 posągów i 6 wielopostaciowych reliefów na fasadzie oraz dwa posągi we wnętrzu (wszystkie w stiuku w technice narzutu), które zapewne sam projektował. Wykonał wówczas także cztery biusty w terakocie.
Rzeźby wileńskiej katedry, pełne barokowej ekspresji, odbiegają artystycznym wyrazem od form jej fasady. Wydają się być reminiscencją marmurowych posągów 12 apostołów stojących w niszach głównej nawy bazyliki San Giovanni in Laterano w Rzymie, wykonanych w latach 1703-1718 według rysunków Carla Maratty przez siedmiu rzeźbiarzy. Podobieństwa między posągami w Rzymie i w Wilnie dotyczą nie tylko ich strony formalnej i stylistycznej, ale także usytuowania figur w zwieńczonych trójkątnymi frontonami niszach, nad którymi umieszczono prostokątne płyciny z reliefowymi scenami. Righi był zatrudniony w latach 60. XVIII w. w bazylice San Giovanni in Laterano, wykonał tam trzy pomniki stojące w Baptysterium.
Jesienią 1791 r. Righi opuścił Wilno i wyjechał do Warszawy, gdzie pracował na dworze Stanisława Augusta. W latach 1792-1793 zrealizował szereg rzeźb w letniej rezydencji króla w Łazienkach. Zmarł w Warszawie w końcu 1802 r. Do ostatnich lat pozostał epigonem późnej fazy rzymskiego baroku, powielając schematy i rozwiązania znane mu z czasów dawnej świetności.
48
Buchwald-Pelcowa, Paulina. « „Z dozwoleniem” drukowane ». Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi 10 (10 décembre 2019) : 45–58. http://dx.doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2016.110.
Texte intégralRésumé :
W artykule wskazano na pojawienie się w niektórych drukach szesnastowiecznych (i późniejsze długie i powszechniejsze stosowanie) stereotypowej formuły potwierdzającej, że ukazały się one z pozwoleniem odpowiednich władz, określanych, jako „starsi” bądź „przełożeni”. Wiązało się to z cenzurą prewencyjną, a zwłaszcza oddziaływaniem postanowień Soboru Trydenckiego dotyczących książek. 8 IV 1546 r. na sesji czwartej pierwszej fazy Soboru Trydenckiego nawiązując do postanowień wcześniejszego Soboru Laterańskiego (4 V 1515) określono zasady obowiązujące drukarzy. Nakazano umieszczanie autora i nazwy drukarni na karcie tytułowej. Pod karą anatemy i grzywny zabroniono druku i sprzedaży książek bez badania i zatwierdzenia przez biskupa, a w przypadku dzieł autorstwa zakonników, dodatkowo przez ich przełożonych. W drukach świadczących o zbadaniu dzieła i wskazujących, że nie zawierają one nic przeciwnego wierze, czasem także dobrym obyczajem pojawiły się też w Polsce skrócone formuły Cum licentia Superiorum, Facultate Superiorum, Superiorum Permissu czy „Z dozwoleniem” bądź „Pozwoleniem starszych”. Proces nawet formalnego przyjęcia ustaw soboru zakończonego w grudniu 1563 r. przebiegał powoli. Księgę ich ustaw przyjął król z rąk nuncjusza 7 VIII 1564 r. W latach 1564-1568 wdrożono postanowienia trydenckie w trzech diecezjach. Formuła Cum Facultate Superiorum pojawiła się w 1576 r. na książce (pierwszej!) autorstwa Piotra Skargi, a zarazem pierwszej z nowo uruchomionej drukarni w Wilnie. Wcześniej podobne słowa znalazły się na zagranicznych edycjach Polaków (np. w 1574 r. Stanisława Reszki). Liczne zastosowanie tej formuły stopniowo wzrastało, zwłaszcza na drukach jezuitów, choć brak jej na wielu ich książkach, w tym na większości dzieł Skargi. Są one natomiast na wielokrotnie wznawianych Żywotach i Kazaniach Piotra Skargi.
49
Gręźlikowski, Janusz. « Zmiany ustrojowo-organizacyjne w sądownictwie diecezji włocławskiej w latach 1918-1925 ». Studia Włocławskie 25 (8 septembre 2023) : 433–53. http://dx.doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.25.21.
Texte intégralRésumé :
Działalność sądownictwa diecezji włocławskiej wiązała się ściśle ze zmianami administracyjno-terytorialnymi diecezji. Na przestrzeni historii diecezji włocławskiej było ich bardzo wiele poczynając od okresu kujawsko-pomorskiego (1123-1818), a kończąc na okresie kujawsko-kaliskim (1818-1925) i okresie po 1925 r., czyli okresie ściśle włocławskim. We Włocławku, stolicy diecezji, od XIII wieku, istniał i funkcjonował oficjalat generalny, który w roku 1918 (21 listopada), zgodnie z przepisami Kodeksu z 1917 r. i postanowieniem biskupa włocławskiego Stanisława Zdzitowieckiego przekształcił się w Sąd Biskupi Włocławski. Oficjalat pomorski, początkowo foralny, funkcjonujący dla części pomorskiej diecezji, w XV wieku przekształcił się w generalny, a po zmianie granic diecezji w 1818 r. w diecezji działały dwa oficjalaty generalne: włocławski i kaliski. Ten ostatni był generalnym do roku 1885. Ostateczne zmiany w organizacji sądownictwa diecezji włocławskiej spowodowało wejście w życie norm Kodeksu prawa kanonicznego z 1917 r. Reorganizacja podziału administracyjnego Kościoła w Polsce w 1925 r., większa ilość diecezji, spowodowały, że dla realizowania jurysdykcji sądowej i wykonywania sprawiedliwości wystarczały oficjalaty w stolicach diecezji. Stąd też po 1925 r., wraz ze zmianą granic diecezji i odejściem okręgu częstochowsko-piotrkowskiego do nowych diecezji, przestał istnieć okręgowy konsystorz piotrkowski, a później konsystorz okręgowy kaliski. Poczynając więc od okresu diecezji włocławskiej (od 1925 r.) możemy powiedzieć, że w diecezji istniał i działał tylko trybunał diecezjalny generalny we Włocławku, nazywany Biskupim Sądem Duchownym, później noszący nazwę Biskupiego Sądu Kościelnego Diecezji Włocławskiej czy wreszcie nazywany Sądem Kościelnym Diecezji Włocławskiej. Ta ostatnia nazwa zaczęła funkcjonować głównie po roku 1950 i tak jest obecnie.
50
Białkowski, Michał. « Odnowa posoborowa w Kościele katolickim w Polsce w latach 1978-1989. Zarys wybranych problemów ». Nasza Przeszłość 130 (30 décembre 2018) : 263–323. http://dx.doi.org/10.52204/np.2018.130.263-323.
Texte intégralRésumé :
Lata 1978-1989 to w Kościele katolickim w Polsce faza dojrzała recepcji Soboru Watykańskiego II. Do najważniejszych zjawisk mających wpływ na jej przebieg należały: przemiany polskiej religijności w latach osiemdziesiątych XX w.; nowy model relacji państwo-Kościół katolicki; społeczny wymiar trzech pielgrzymek Papieża-Polaka do Ojczyzny (1979-1983-1987); zmiany personalne i pokoleniowe w Episkopacie Polski. Ważną rolę odgrywała działalność specjalistycznych Komisji Episkopatu Polski, które nadawały całemu procesowi właściwe tempo i wyznaczały główne kierunki zmian. Aplikacja nauczania soborowego w teologii polskiej zaznaczyła swoją obecność w pracach: ks. Józefa Kudasiewicza (biblistyka), ks. Józefa Tischnera (katolicka nauka społeczna), ks. Adama Ludwika Szafrańskiego (eklezjologia), o. Stanisława Celestyna Napiórkowskiego OFMConv. (mariologia, ekumenizmu), ks. Wacława Hryniewicza OMI (ekumenizm), o. Jana Charytańskiego SJ (katechetyka), ks. Franciszka Blachnickiego (teologia pastoralna i liturgika), ks. Eugeniusza Werona SAC (teologia laikatu), biskupa Wilhelma Pluty (teologia pastoralna), ks. Franciszka Woronowskiego (teologia pastoralna) oraz ks. Tadeusza Dajczera (religioznawstwo i fenomenologia religii). Publikacja czterech tomów „Liturgii Godzin” oraz wydanie w 1986 r. „Mszału Rzymskiego dla Diecezji Polskich” stanowiły zwieńczenie odnowy liturgicznej. Z kolei ukazanie się krytycznego III wydania „Biblii Tysiąclecia” (1980 r.), było realizacją postulatów zgłaszanych już w drugiej połowie lat sześćdziesiątych XX w. Kolegialność biskupów znalazła w pełni odzwierciedlenie w przepisach nowego Statutu Konferencji Episkopatu Polski (1987 r.), a synodalność rozwijała się poprzez synody. W latach 1978-1989 trwały obrady jednego synodu prowincjonalnego i dziewięciu synodów diecezjalnych. Sporym osiągnięciem ruchu ekumenicznego było zainaugurowanie dwustronnych dialogów doktrynalnych (odnośnie ważności chrztu św. oraz małżeństw mieszanych). Przystosowana odnowa życia zakonnego w dekadzie lat osiemdziesiątych XX w. miała przede wszystkim wymiar jurydyczny związany z rewizją prawa zakonnego oraz przyjęciem nowych konstytucji. Aktywność świeckich zaowocowała rozwojem wcześniej działających ruchów i stowarzyszeń oraz narodzinami nowych. Dynamiczny wzrost był udziałem Drogi Neokatechumenalnej, Katolickiej Odnowy w Duchu Świętym, Ruchu Światło-Życie, Ruchu Rodzin Nazaretańskich oraz Wspólnot Życia Chrześcijańskiego.