Articles de revues : « Skólastarf »

1

Þórlindsson, Þórólfur. « Listin að mennta sumarskáld : Um kenningar Dr. Brodda Jóhannessonar ». Tímarit um uppeldi og menntun 26, n^o 1-2 (22 décembre 2017) : 1. http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2017.26.1.

Texte intégral

Résumé :

Dr. Broddi Jóhannesson var einn áhrifamesti skólamaður tuttugustu aldar á Íslandi. Hann lét til sín taka á nánast öllum sviðum menntunar- og skólastarfs. Broddi var sjálfstæður hugsuður. Hann fléttaði saman vísindarannsóknir, íslenska bændamenningu, eigin athuganir og reynslu á afar frumlegan og sérstæðan hátt. Reyndar setti hann aldrei fram grundvallarkenningar sínar í samræmdri heild. Hann bauð ekki heldur upp á formúlur eða staðlaðar skyndilausnir í kennslu og skólastarfi. Þess í stað lagði hann áherslu á frelsi nemenda og kennara til þess að velja sér verkefni, ákveða kennsluaðferðir og efnistök, takast á við óvissu og efla kjark efans. Þannig vildi Broddi ná því markmiði skólastarfs að veita öllum nemendum jafnt sem kennurum tækifæri til þess að verða sjálfstæðir, skapandi einstaklingar, tilbúnir til þess að takast á við viðfangsefni daglegs lífs og sækja fram á eigin forsendum. Í þessari grein er fjallað um nokkrar grunnhugmyndir Brodda um uppeldi og skólastarf. Þá er leitast við að sýna fram á hvernig Broddi vann með þaulhugsað greiningarkerfi er setti manngildið ofar skrifræði, frelsi og sköpun ofar stöðluðum vinnubrögðum og gagnrýnin vinnubrögð ofar kennivaldi og kreddutrú.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

2

Björnsson, Jóhann. « Þurfalingar eða virkar og gerandi verur ? Hugleiðing um menntun, tilgang og tilvistarverkefni ». Tímarit um uppeldi og menntun 30, n^o 2 (7 janvier 2022) : 29–43. http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2021.30.6.

Texte intégral

Résumé :

Grein þessi er byggð á reynslu höfundar af kennslu grunnskólabarna á unglingastigi, umræðu fagfólks og lestri stefnumótandi plagga um menntamál. Tvær megináherslur í menntun sem togast á eru skoðaðar, en það er annars vegar menntun sem tilvistarverkefni og hins vegar menntun þar sem áhersla er á góðan árangur í námsgreinum. Þegar menntamál eru annars vegar, hvort sem það er í virku skólastarfi eða í stefnumótandi plöggum, eins og aðalnámskrá grunnskóla, má ávallt finna ákveðna sýn á hvað það er að vera manneskja og hvað menntun er. Rætt er um þessa sýn sem er ekki alltaf augljós. Í þessari grein er lesendum boðið upp á samtal um hugtökin menntun og manneskja og mikilvægi þess ítrekað að skólastjórnendur, kennarar og aðrir sem standa að skólastarfi ígrundi og ræði menntaheimspekilegar spurningar. Það er af hinu góða að stefnumótandi plögg í menntamálum, eins og aðalnámskrá, séu ekki ofurskýrir og óhagganlegir leiðarvísar um skólastarf heldur krefjist ávallt virkrar ígrundunar og túlkunar. Mikilvægt er að „stóru spurningarnar“ sem eru menntaheimspekilegs eðlis verði hvorki út undan í skólastarfi né í menntamálaumræðunni. Þegar hugtökin menntun og manneskja eru skoðuð í aðalnámskrá grunnskóla leiða þau mann að menntun sem tilvistarverkefni og hugtökum tengdum því, eins og ábyrgðarhugtakinu. Þar kemur fram skýr krafa um að nemendur séu ábyrgir einstaklingar og að menntun í skólum stuðli að ábyrgð. Til þess að uppfylla þá kröfu er mikilvægt að virk ígrundun og rökræða menntaheimspekilegra viðfangsefna fái verulegt vægi í skólastarfi.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

3

Hansen, Börkur, et Amalía Björnsdóttir. « Skólastjórar í grunnskólum tilfærslur í starfi 1998 til 2020 ». Tímarit um uppeldi og menntun 32, n^o 1-2 (8 janvier 2024) : 37–60. http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2023.32.3.

Texte intégral

Résumé :

Starfsmannavelta meðal skólastjóra í grunnskólum hér á landi hefur ekki mikið verið rannsökuð. Helsti hvati slíkra rannsókna er að kanna hreyfanleika eða stöðugleika í starfi því rannsóknir benda almennt til þess að mikil starfsmannavelta í skólum hafi neikvæð áhrif á skólastarf. Þessi rannsókn byggist á upplýsingum frá Hagstofu Íslands um skólastjóra sem störfuðu í íslenskum grunnskólum á árunum 1998 til 2020. Meginniðurstöður eru þær að stöðugleiki meðal skólastjóra í grunnskólum sé talsverður, það er að þeir starfi að meðaltali nokkuð lengi í sama skóla. Aðeins um fimmtungur hópsins stýrði fleiri en einum skóla, það er færði sig til milli skóla. Stöðugleiki var meiri í stórum skólum en litlum og sést það til að mynda á því að í litlum skólum á landsbyggðinni er stöðugleikinn mun minni en í stórum skólum. Niðurstöður sýna að almennt er stöðugleiki talsverður en tíð skólastjóraskipti eru helst í litlum skólum sem eru flestir á landsbyggðinni.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

4

Sigurðardóttir, Dóra Margrét, et Guðrún Ragnarsdóttir. « Fagleg forysta eða stjórnun í erli dagsins : Hlutverk og staða aðstoðarskólastjóra í grunnskólum Reykjavíkur ». Tímarit um uppeldi og menntun 29, n^o 2 (16 décembre 2020) : 91–112. http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2020.29.5.

Texte intégral

Résumé :

Niðurstöður rannsókna á erlendum vettvangi sýna að hlutverk aðstoðarskólastjóra í stjórnun og forystu skóla verður umfangsmeira eftir því sem kröfur um árangur nemenda aukast og skólastarf verður flóknara. Einnig sýna rannsóknir að hlutverk aðstoðarskólastjóra í grunnskólum getur verið mjög margþætt og brotakennt. Greinin fjallar um reynslu aðstoðarskólastjóra af hlutverki sínu og stöðu þegar kemur að stjórnun og forystu, og er byggð á viðtölum við átta aðstoðarskólastjóra sem valdir voru af handahófi úr hópi aðstoðarskólastjóra í grunnskólum Reykjavíkur. Helstu niðurstöður rannsóknarinnar eru þær að aðstoðarskólastjórar í Reykjavík sjá sjálfa sig sem stjórnendur skóla fremur en faglega leiðtoga, enda fer mestur tími þeirra í daglega stjórnun skólans, svo sem að leysa úr forföllum starfsfólks og koma að úrlausnum ýmissa mála er snúa að nemendum og starfsfólki. Aðstoðarskólastjórarnir vildu gjarnan geta sinnt faglegri forystu í meiri mæli en þeir gera, en þeir upplifa að í erli dagsins gefist þeim fá tækifæri til slíkrar forystu. Niðurstöðurnar vekja upp áleitnar spurningar um starfsumhverfi aðstoðarskólastjóra, stöðu þeirra og óskýrt hlutverk.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

5

Gunnþórsdóttir, Hermína, et Lilja Rós Aradóttir. « Þegar enginn er á móti er erfitt að vega salt : Reynsla nemenda af erlendum uppruna af íslenskum grunnskóla ». Tímarit um uppeldi og menntun 30, n^o 1 (2 juillet 2021) : 51–70. http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2021.30.3.

Texte intégral

Résumé :

Frá síðustu aldamótum hefur íslenskt samfélag tekið hröðum breytingum og hefur hlutfall íbúa sem teljast innflytjendur aukist úr 2,6% árið 2000 í 15% árið 2020 (Hagstofa Íslands, e.d.). Markmið rannsóknarinnar sem hér er greint frá var að öðlast skilning á upplifun, samskiptum og félagslegri þátttöku nemenda af erlendum uppruna í íslenskum grunnskólum með það að leiðarljósi að koma betur til móts við náms- og félagslegar þarfir þessa nemendahóps. Tekin voru viðtöl við átta grunnskólanemendur af erlendum uppruna í 6., 7., 9. og 10. bekk í einum skóla á landsbyggðinni. Leitast var við að skilja hvernig skólinn mætti þörfum þeirra og á hvaða hátt hann styddi nemendur í daglegu lífi ásamt því að skoða hvernig tengslum þeirra við aðra nemendur skólans af íslenskum uppruna væri háttað. Fjallað verður um niðurstöður rannsóknarinnar út frá eftirfarandi þemum: móðurmál og mikilvægi þess; að upplifa sig öðruvísi; stuðningur í námi; samskipti og félagsleg þátttaka. Lærdómur rannsóknarinnar fyrir skólastarf er meðal annars sá að til að þessi nemendahópur fái betur notið sín og styrkleika sinna er mikilvægt að skólinn hafi frumkvæði að því að skilja og greina þarfir nemendanna.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

6

Jónatansdóttir, Sigrún, Kristján Ketill Stefánsson, Steinunn Gestsdóttir et Freyja Birgisdóttir. « Má rekja mun á lesskilningi kynjanna til mismikillar þátttöku í skólastarfi ? » Tímarit um uppeldi og menntun 26, n^o 1-2 (22 décembre 2017) : 87. http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2017.26.5.

Texte intégral

Résumé :

Kynjamunur á lesskilningi, þar sem stúlkur standa sig betur en drengir, er nokkuð þekktur víða um heim. Einnig er vitað að virk þátttaka stúlkna í skólastarfi er meiri en drengja en tengsl virkrar þátttöku í skólastarfi og lesskilnings eru hins vegar minna þekkt. Aukin þekking á þessu sviði getur átt þátt í að bæta lesskilning ungmenna auk þess að draga úr þeim kynjamun sem fram kemur á lesskilningi. Markmið rannsóknarinnar var að kanna (1) hvort kynjamunur kæmi fram á lesskilningi og virkri þátttöku í skólastarfi, (2) að hve miklu leyti kynjamunur á virkri þátttöku í skólastarfi geti skýrt kynjamun á lesskilningi (miðlunartilgáta) og (3) hvort virk þátttaka í skólastarfi skipti jafn miklu máli fyrir drengi og stúlkur þegar kemur að árangri í lesskilningi (tilgáta um mismunandi áhrif). Rannsóknin er byggð á gögnum úr langtímarannsókninni Þróun sjálfstjórnunar og farsæll þroski ungmenna á Íslandi. Alls tók 561 nemandi þátt. Mæling á virkri þátttöku í skólastarfi fór fram við upphaf 9. bekkjar og notaðar voru niðurstöður sömu nemenda úr lesskilningshluta samræmdra prófa í íslensku við upphaf 10. bekkjar. Formgerðargreining var notuð til að prófa tilgátur rannsóknarinnar. Drengir komu verr út úr lesskilningsprófum og sýndu minni virka þátttöku í skólastarfi en stúlkur. Virk þátttaka miðlaði að fullu áhrifum kyns á lesskilning og ekki fannst greinanlegur munur á forspá virkrar þátttöku í skólastarfi um lesskilning eftir kyni. Því er hugsanlegt að kynjamuninn á lesskilningi hafi mátt rekja til skorts á virkri þátttöku drengja í skólastarfi og að aukinn stuðningur við virka þátttöku í skólastarfi sé líklegur til að skila sér í auknum lesskilningi hjá báðum kynjum.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

7

Óskarsdóttir, Edda, et Anna Magnea Hreinsdóttir. « Úthlutun og ráðstöfun fjármuna í grunnskóla fyrir alla ». Tímarit um uppeldi og menntun 31, n^o 2 (9 janvier 2023) : 45–64. http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2022.31.8.

Texte intégral

Résumé :

Markmið rannsóknarinnar var að varpa ljósi á núverandi úthlutun og ráðstöfun fjármuna til grunnskóla með það í huga að skoða hvaða breytinga er þörf til að fjármögnun styðji starfshætti sem einkenna hugmyndafræði og stefnu um menntun fyrir alla. Rannsóknin var tilviksrannsókn þar sem byggt var á gögnum úr samstarfsverkefni þrettán sveitarfélaga um fjármögnun menntunar fyrir alla í grunnskólum. Helstu niðurstöður rannsóknarinnar eru að allt bendir til þess að úthlutun og ráðstöfun fjármagns til skóla sé sambærileg milli sveitarfélaganna þrettán sem tóku þátt í verkefninu. Töldu þátttakendur að fjármögnun grunnskóla byggðist á úreltum aðferðum, svo sem áherslu á flokkun og greiningu nemenda, sem þörf sé á að endurskoða með það að markmiði að auka sjálfræði skólastjórnenda í ráðstöfun fjármuna svo að þeir geti stutt skólana betur sem faglegar stofnanir sem geti leyst flest þau viðfangsefni sem upp koma í skólastarfi. Þannig geti fjármögnun stutt breytingar á skólamenningu, kennsluháttum og skipulagi stuðnings innan skóla.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

8

Pálsdóttir, Kolbrún Þ., et Kristján Kristjánsson. « Farsæld sem markmið menntunar ». Tímarit um uppeldi og menntun 32, n^o 1-2 (8 janvier 2024) : 83–106. http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2023.32.5.

Texte intégral

Résumé :

Greinin fjallar um tengsl farsældar og menntunar á Íslandi með hliðsjón af hræringum á sviði alþjóðlegrar menntastefnu og nýjustu rannsóknum á sviðinu. Sérstaklega er fjallað um svokallaða farsældarkenningu í menntun sem hverfist meðal annars um heildstæða sýn á þroska, nám og hæfni nemenda og hvernig íslenska menntasamfélagið þarf að bregðast við á næstu misserum og árum. Greint er á milli ólíkra hugmynda um farsæld sem menntunarmarkmið (og gagnrýni á þær) er endurspegla ólíka fræðilega og faglega sýn. Höfundar sýna fram á ákveðna togstreitu í opinberri umræðu og skort á skilningi á því hvernig nám fer fram. Alþjóðastofnanir, svo sem OECD og UNESCO, leggja sífellt meiri áherslu á heildstæða hæfni og farsæld sem markmið menntunar. Engu að síður snýst opinber umræða gjarnan um bóklegan námsárangur, svo sem PISA, sem mótar einatt ákvarðanir og viðbrögð stjórnvalda. Höfundar færa rök fyrir mikilvægi samstarfs og samþættingar milli ólíkra sviða í menntakerfinu, annars vegar skólastarfs og hins vegar skipulagðs frístundastarfs þar sem unnið er með óformlegan og hálf-formlegan (e. informal og non-formal) lærdóm. Rýna þarf í hvernig þróa megi árangursríkt skóla- og frístundastarf sem skipulagt er með farsæld sem markmið menntunar að leiðarljósi. Meginniðurstaðan er sú að móta þurfi sameiginlega sýn á það hvað farsæld felur í sér, og skýra betur hvaða hlutverki ólíkar stofnanir og faghópar gegna í að styðja farsæld nemenda (ungmenna). Það er samfélagslegt ákall og skýr stefna stjórnvalda að horfa skuli til farsældar sem markmiðs menntunar. Sýnt er fram á að aukin þekking og stuðningur við heildstæða menntun styður slík áform, en kallað er eftir dýpri hugtakaskilningi og aðgerðum menntasamfélags til að ljá fallegum orðum á blaði hagnýta jarðbindingu

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

9

Ragnarsdóttir, Guðrún, et Jón Torfi Jónasson. « Stofnunareðli framhaldsskóla í faraldurskreppu. Ný reynsla og breytt umboð skólastjórnenda ». Veftímaritið Stjórnmál og stjórnsýsla 18, n^o 2 (14 décembre 2022) : 283–312. http://dx.doi.org/10.13177/irpa.a.2022.18.2.6.

Texte intégral

Résumé :

Á vormánuðum 2020 hóf COVID-19 innreið sína. Í kjölfarið var öll staðbundin kennsla í framhaldsskólum færð í fjarkennslu út vorönnina og um haustið breyttist fyrirkomulag skólastarfs ítrekað í takt við síbreytilegar sóttvarnareglur. Markmið þessarar rannsóknar er að öðlast skilning á verkefnum og aðstæðum skólastjórnenda, skólameistara og aðstoðarskólameistara, og samskiptum þeirra við ýmsa hagaðila úr ytra og innra umhverfi framhaldsskólanna á fyrsta ári faraldursins. Jafnframt er leitast við að skoða hvernig niðurstöðurnar speglast í nýstofnanakenningum (e. neo-institutional theories). Leitað var eftir reynslu skólastjórnenda við mjög breyttar aðstæður og breytt umboð þeirra til aðgerða. Byggt var á blandaðri rannsóknaraðferð. Stuðst var við gögn úr tveimur spurningalistakönnunum frá Menntavísindastofnun sem náði til framhaldsskólastigsins alls og sex viðtöl við skólameistara og aðstoðarskólameistara úr þremur framhaldsskólum. Vissir þættir starfsins losnuðu úr viðjum stofnanaramma framhaldsskólans, afstofnanavæddust (e. deinstitutionalised) og breyttust mikið í faraldrinum á meðan áherslur aðila úr ytra umhverfi skóla styrktu stofnanaumgjörð skólanna og drógu úr umboði skólastjórnenda til áhrifa. Rannsóknin staðfestir fyrri niðurstöður um að í sumum tilvikum sé eðlilegt að túlka viðbrögð skólastjórnenda sem viðbrögð stjórnenda skipulagsheilda (e. organizational leadership) og í öðrum tilfellum sem stjórnenda stofnana (e. institutional leadership). Samskiptaform milli ólíkra aðila breyttust og verkefni og verkaskipting þróuðust eftir því sem á leið. Samhliða auknu ákalli kennara um kennslufræðilegan stuðning tóku stjórnendur forystu um vissa tæknilega þætti. Þeir fóru þó ekki út fyrir það umboð sem þeir töldu sig hafa og virtu faglegt sjálfstæði kennara. Mikið álag var á skólastjórnendum og gjá myndaðist á milli starfsfólks að mati viðmælenda, einkum í upphafi faraldursins, sem aftur ýtti undir einangrun í starfi skólastjórnenda. Niðurstöðurnar vekja athygli á eðli skóla sem stofnana annars vegar og skipulagsheilda hins vegar og vekja upp áleitnar spurningar, m.a. um álag, verkaskiptingu og umboð stjórnenda til aðgerða. Þá dregur rannsóknin fram veikleika í samskiptum á milli ólíkra hópa í faraldrinum.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

10

Sigurgeirsson, Ingvar. « Framsækið skólastarf - vegvísar til framtíðar ». Netla, 13 décembre 2022. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2022.72.

Texte intégral

Résumé :

Í þessari grein er leitast við að velja og lýsa nokkrum dæmum um nám og kennslu í anda framsækinnar kennslufræði (e. progressive education) í íslenskum grunnskólum. Dæmin eru sótt í vettvangsathuganir höfundar sem fylgst hefur með kennslu í vel á annað hundrað skólum undanfarna hálfa öld. Valin voru dæmi um nemendamiðað nám þar sem byggt hefur verið á fjölþættum markmiðum og áhersla lögð á þátttöku, sjálfstæði og ábyrgð nemenda, sköpun og samvinnu. Hér má nefna þegar nemendur fá að takast á við heildstæð, samþætt og merkingarbær viðfangsefni sem þeir taka til athugunar og kanna til nokkurrar hlítar. Efnið er sótt til bæði fámennra og fjölmennra skóla hér á landi, í dreifbýli og þéttbýli.Skoðun höfundar er að framsækin kennslufræði eigi enn brýnt erindi við kennara og nemendur. Færð eru rök að því að mikill skyldleiki sé með áherslum hennar og þeim hugmyndum sem nú eru uppi í námskrám og alþjóðlegri stefnumörkun um kennsluhætti sem mikilvægt er talið að þróa til að undirbúa nemendur sem best fyrir líf og starf í samfélagi 21. aldar.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

11

Kristjánsdóttir, Anna Jóna, et Börkur Hansen. « Reynsla stjórnenda og gæðastjóra í framhaldsskólum af notkun gæðastjórnunarkerfa ». Netla, 21 août 2023. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2023/12.

Texte intégral

Résumé :

Á síðustu 30 árum hafa ýmis stjórnvaldsákvæði verið sett sem kalla á skipulögð vinnubrögð í framhaldsskólum. Bæði er um að ræða ákvæði sem eiga sérstaklega við um skólastarf, svo sem um mat á skólastarfi, og ákvæði sem almennt eiga við um opinberar stofnanir, eins og um meðferð mála, skjalavörslu og jafnlaunavottun. Gæðastjórnun er safn aðferða sem sem nýttar hafa verið við stjórnun og geta reynst gagnlegar við að skapa umgjörð til að uppfylla ofangreind ákvæði og stuðla að aukum gæðum skólastarfs. Aðferðir gæðastjórnunar eru nýttar í nokkrum framhaldsskólum. Markmið þessarar rannsóknar er að draga fram reynslu og lærdóm stjórnenda og gæðastjóra fjögurra framhaldsskóla af notkun og innleiðingarferli gæðastjórnunarkerfa. Tekin voru alls átta viðtöl við stjórnendur og gæðastjóra. Þeir lýsa leið skólanna að gæðastjórnun, áskorunum sem þeir hafa mætt, leiðum til árangurs og ávinningi af gæðastjórnun. Gæðahandbók er nýtt í öllum skólunum og allir nýta þeir matsniðurstöður til umbóta. Helsta áskorunin að mati viðmælenda var að vinna tengd gæðastjórnun væri mikil, tímafrek og flókin. Það sem helst styður árangur er að þeir sem leiddu innleiðingu á gæðastjórnun voru framsæknir, leituðu sér aðstoðar, öfluðu sér þekkingar, voru með gott teymi í kringum sig og áttu virkt samtal við starfsfólk um gæðastjórnun. Viðmælendur sögðu mikinn ávinning vera af notkun gæðastjórnunarkerfa, verklag væri skýrt og leiðbeinandi, samræmi væri í úrlausnum mála og þekking varðveittist innan skólanna. Þeir töldu einnig að verklagið stuðlaði að umbótum, skólaþróun og eflingu faglegra vinnubragða

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

12

Guðmundsdóttir, Hildur Dröfn, et Rannveig Björk Þorkelsdóttir. « Taktu til við að tvista : Námsleikir í skólastarf ». Netla, 30 janvier 2020. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2019.17.

Texte intégral

Résumé :

Meginmarkmið þessarar greinar er að fjalla um námsleiki, þ.e. kennslufræðilega leiki og frjálsan leik barna með fræðilegu yfirliti út frá kenningum Fröbel, Dewey, Piaget og Vygotsky um frjálsan leik og hvernig kenningar Gagné um skilyrði fyrir námi og kenning Csikszentmihalyi um flæði tengjast kennslufræðilegum leik. Þá er Aðalnámskrá grunnskóla skoðuð út frá leiknum og skoðaður munurinn á kennslufræðilegum leik og frjálsum leik. Einnig er fjallað um þróun og tilgang námsspilsins Taktu til við að tvista. Það er námsspil sem tengir saman nám og leik og getur hentað vel til upprifjunar á námsefni og til að auka þekkingu nemenda. Spilið má nota í öllum námsgreinum og með öllum aldurshópum. Rannsóknarspurning sem þessari grein er ætlað að svara er eftirfarandi: Hvernig getur nám átt sér stað í gegnum regluleik? Markmiðið með spilinu er að ýta undir samskipti og samvinnu nemenda og að nemendur fái hreyfingu og útrás í kennslustundum. Einnig er markmiðið að auka færni nemenda í viðkomandi námsgrein og að þeir séu virkir þátttakendur í eigin námi. Niðurstöðurnar benda til þess að þegar kennslufræðilegir leikir eru notaðir til þjálfunar og endurtekningar á ákveðnum námsþáttum má auðvelda nemendum að öðlast ákveðna færni í námsþættinum. Því má leiða líkum að því að nám eigi sér stað í gegnum leik og nemendur geti aukið við þekkingu sína og færni með þessari kennsluaðferð.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

13

Björnsdóttir, Kristín, et Eiríksína Eyja Ásgrímsdóttir. « „COVID bjargaði mér“ : störf kennara í fyrstu bylgju heimsfaraldurs ». Netla, 18 février 2021. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2020.16.

Texte intégral

Résumé :

Sá fáheyrði atburður gerðist snemma árs 2020 að Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin lýsti yfir heimsfaraldri af völdum COVID-19 veirunnar. Smit bárust til Íslands og líkt og í öðrum löndum heims var brugðist við með samkomubanni og fjarlægðarreglum, sem varð til þess að skólastarf raskaðist og kennarar þurftu að breyta kennsluháttum og skipulagi. Þrátt fyrir að íslenskir grunnskólanemendur hafi átt kost á að sækja sinn skóla hluta úr degi varð veruleg röskun á skólastarfi. Á Íslandi er skóli án aðgreiningar yfirlýst skólastefna þar sem mætt skal þörfum nemenda á einstaklingsgrundvelli. Í greininni er sagt frá niðurstöðum eigindlegrar rannsóknar á upplifun og reynslu kennara í grunnskólum án aðgreiningar á tímum COVID-19. Sjónum er beint sérstaklega að upplifun og reynslu kennara af skólastefnunni fyrir tíma heimsfaraldurs og því síðan lýst hvaða áhrif heimsfaraldurinn hafði á störf þeirra og aðstæður nemenda. Í greininni er hugmyndum Michel Foucault um stjórnvaldstækni (e. governmentality) beitt í þeim tilgangi að útskýra hvernig kennurum og skólastarfi er stjórnað. Þátttakendur rannsóknarinnar voru 14 grunnskólakennarar sem allir störfuðu á miðstigi eða höfðu reynslu af kennslu á miðstigi. Viðtöl voru tekin á tímabilinu febrúar–september 2020. Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að þeir kennarar sem tóku þátt í rannsókninni hafi bæði upplifað jákvæð og neikvæð áhrif COVID-19 faraldursins á störf sín og líðan. Þeir lýstu mikilli stýringu og eftirliti með skólastarfi sem þeir töldu breytast við neyðarstig almannavarna og upplifðu aukið frelsi. Þeir töldu sig njóta meira trausts til að stýra betur með hvaða hætti þeir skipulögðu kennslu og nám. Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að heimsfaraldurinn og viðbrögð við honum afhjúpuðu aðstöðumun milli skóla og heimila hvað tölvutækni varðar. Um leið og kennarar sáu jákvæðar hliðar á skertu skólastarfi verður ekki horft fram hjá því að ákveðin forréttindahyggja ríkti við neyðarstigið sem hefur hvað mest áhrif á þá nemendur sem standa höllum fæti í skólakerfinu sökum fötlunar, heimilisaðstæðna og uppruna.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

14

Hansen, Börkur, et Steinunn Helga Lárusdóttir. « Forysta sem samstarfsverkefni : Áhersla skólastjóra á valddreifingu og samstarf ». Netla, 30 janvier 2020. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2019.14.

Texte intégral

Résumé :

Í nútímakenningum um skólastjórnun er kastljósinu jafnan beint að sýn skólastjóra á hlutverk sitt og tengsl við samstarfsfólk. Þá er átt við að skólastjórar og kennarar starfi saman að því að þróa skólastarf og kennsluhætti. Markmiðið með slíkum starfsháttum er að stuðla að auknum gæðum í skólastarfi. Í þessari grein er athyglinni beint að þeim afbrigðum samstarfsforystu sem fengið hafa mikið rými í fræðilegri umræðu á 21. öldinni, þ.e. dreifðri forystu (e. distributed leadership) og kennaraforystu (e. teacher leadership). Gögnum var safnað með spurningakönnun sem send var til allra skólastjóra vorið 2017 og var svarhlutfallið 69%. Í niðurstöðum er dregin upp mynd af aðstæðum í skólunum og greint frá hversu miklum tíma skólastjórar telja sig verja til samstarfs við millistjórnendur, kennara og annað starfsfólk, hversu mikla áherslu þeir leggja á þátttöku millistjórnenda og kennara í ákvörðunum og virkja þá til forystu um þróun kennsluhátta. Í umræðunum um niðurstöðurnar er bent á mikilvægi þess að skólastjórar horfi gagnrýnið á hvert markmiðið með virkjun millistjórnenda og kennara er, þ.e. hvort það sé einkum til að létta vinnuálagi af skólastjórum eða til að dreifa forystu um þróun náms og kennslu. Þá þarf að greina hvort launamál, vinnuálag eða aðrir starfstengdir þættir valdi því að meirihluta skólastjóra veitist erfitt að virkja kennara til kennslufræðilegrar forystu í þágu skólastarfsins alls.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

15

Karlsdóttir, Jóhanna. « „Það er enginn aðgerðalaus í skólastofunni hjá mér“ ». Netla, 31 décembre 2023. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2023.4.

Texte intégral

Résumé :

Hér er greint frá störfum leik- og grunnskólakennarans Ástu Egilsdóttur, kennara sem vann af fagmennsku og miklum áhuga á að skoða starf sitt og ígrunda það í þeim tilgangi að vera stöðugt að bæta það og þróa. Ásta starfaði lengst af við Grundaskóla á Akranesi. Hún þótti ná vel til nemenda með fjölbreyttum viðfangsefnum sem vöktu áhuga þeirra. Í greininni er fjallað um á hvern hátt kennarinn Ásta styrkti fagmennsku sína. Eigindlegar rannsóknaraðferðir voru notaðar og gagna aflað með viðtölum við Ástu en auk þess var gerð skjalarýni á fjölbreyttum gögnum sem hún hefur skráð um kennslu sína og nám nemenda, svo sem kennsluáætlunum, sögum og ljósmyndum úr skólastarfi. Unnið var úr gögnunum í samráði við Ástu þar sem megináherslur hennar í starfi eru hafðar til hliðsjónar. Hún hefur ávallt haft það að markmiði að enginn sé aðgerðalaus í skólastofunni. Í því fólst áhersla á virkni nemenda í eigin námi út frá áhuga og getu hvers og eins, ásamt ábyrgð, um leið og námið og kennslan samræmdist hæfniviðmiðum aðalnámskrár grunnskóla. Valin voru þrjú af meginviðfangsefnum Ástu í kennslu sem sýna fagmennsku hennar og framsækið skólastarf. Þau eru eftirfarandi: Nám og kennsla með einingakubbum (e. unit blocks); Sjónrænt skipulag – stundatafla og bekkjarreglur; Námsstöðvar og virkni nemenda í námi. Birtar eru sögur og myndir úr skólastarfi hjá Ástu sem sýna dæmi um hvernig hún skipulagði nám nemenda og kennslu með hliðsjón af megináherslum sínum og leitaðist við að tengja þau kennslufræðilegri umræðu. Dæmin sýna vel að Ásta var viðbragðssnjall kennari sem bar virðingu fyrir nemendum sínum með því að bregðast við hugmyndum þeirra í kennslustofunni. Hún nýtti slík tækifæri til lærdóms innan ramma námskrár.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

16

Hjartarson, Torfi. « Traust og samvinna um skapandi skólastarf í opnu og sveigjanlegu námsumhverfi ». Netla, 31 décembre 2023. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2023.9.

Texte intégral

Résumé :

Greinin sem hér fer á eftir og rannsóknin sem þar er lýst beinast að viðburðaríkum starfsferli og um margt einstæðri reynslu Margrétar Einarsdóttur grunnskólakennara og skólastjóra. Til grundvallar liggja rannsóknarviðtöl við Margréti ásamt fyrri athugunum höfundar á húsakynnum skóla og innleiðingu nýrra kennsluhátta tengdum nýsköpun og tækni í samvinnu við aðra rannsakendur. Rannsóknin varpar ljósi á samspil stjórnunar, kennslu og húsakynna eða annars námsumhverfis á löngum starfsferli við nokkra íslenska grunnskóla. Leitast er við að draga fram hvernig nýstárleg og opin húsakynni og stundum tækni studdu við eða ýttu undir samstarf kennara, teymiskennslu, samvinnu nemenda og verkefnamiðað nám. Greint er frá lærdómsríkri samvinnu á Dalvík, námsdvöl í Skotlandi og nánum kynnum af söguaðferð, samstarfi kennara í ævintýralegu kennsluumhverfi Korpúlfsstaða og hugmyndavinnu um nýjar skólabyggingar í Reykjavík austanverðri; Ingunnarskóla og Korpuskóla. Lýst er opnum svæðum og framsæknu starfi í Korpuskóla eftir að hann var risinn og greint frá viðbyggingu Vesturbæjarskóla og þróunarstarfi þar um teymisvinnu og innleiðingu á nýsköpun og stafrænni tækni. Leitast er við að draga fram gildi opinna og sveigjanlegra húsakynna þegar efla á samvinnu um nám og kennslu og ýta undir atbeina nemenda í eigin námi. Niðurstöður benda til að opin og nýstárleg húsakynni, ásamt hugmyndum um nám og kennslu sem þar liggja til grundvallar, geti orðið vettvangur fyrir skapandi skólastarf þar sem áhugi og samvinna kennara, ásamt traustri leiðsögn og hæfilegum stuðningi stjórnenda, leiða til fjölbreyttra kennsluhátta og sveigjanlegs náms. Rannsóknarniðurstöður endurspegla þá kennisetningu að til þess að opin og nýstárleg húsakynni kalli fram samráð og teymiskennslu, samvinnu og verkefnamiðað nám lagað að áhuga og þörfum nemenda, þurfi menning og skipulag skóla að haldast í hendur við hönnun bygginga og mótun námsumhverfis.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

17

Ragnarsdóttir, Hanna. « Menntun og þátttaka í nýju landi : Reynsla innflytjenda, flóttafólks og skóla ». Tímarit um uppeldi og menntun 28, n^o 2 (28 janvier 2020). http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2019.28.7.

Texte intégral

Résumé :

Fólki af erlendum uppruna hefur fjölgað mjög á Íslandi undanfarna áratugi. Menntakerfi gegna mikilvægu hlutverki við aðlögun barna og ungmenna að nýju samfélagi og við að stuðla að lýðræðislegri þátttöku þeirra. Markmið þessarar yfirlitsgreinar er að varpa ljósi á helstu niðurstöður nýlegra rannsókna höfundar og samstarfsfólks um málefni barna og ungmenna af erlendum uppruna. Fjallað er um reynslu innflytjenda og flóttafólks af menntun og þátttöku í íslensku samfélagi, reynslu kennara og stjórnenda af menntun barna og ungmenna af ólíkum uppruna, hvernig skólastarf hefur þróast til að mæta þörfum sífellt fjölbreyttari nemendahópa og hvaða leiðir eru færar í menntun fjölbreyttra hópa. Niðurstöður rannsóknanna benda til þess að mörg barnanna og ungmennanna hafi upplifað ýmsa erfiðleika í íslenskum skólum og frístundastarfi. Þrátt fyrir margs konar styrkleika sem þau telja sig hafa eiga þau í erfiðleikum með að læra íslensku og að tengjast íslenskum jafnöldrum. Samskipti heimila og skóla eru í sumum tilvikum ómarkviss og ófullnægjandi. Ein þessara rannsókna varpar þó ljósi á fjölmörg dæmi um öflugt og gott skólastarf, að nokkru leyti í anda fjölmenningarlegrar menntunar, þar sem áhersla er á lýðræðislega þátttöku og þar sem börnum og ungmennum af erlendum uppruna vegnar vel.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

18

Sigurðardóttir, Anna Kristín, Gerður G. Óskarsdóttir, Guðbjörg Andrea Jónsdóttir, Ingunn Gísladóttir et Steinunn Stefánsdóttir. « Menntaumbætur og afdrif þeirra : Fyrstu tíu ár heildstæðrar þjónustu og reksturs grunnskóla hjá Reykjavíkurborg 1996–2005 ». Netla, 18 février 2022. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2022.70.

Texte intégral

Résumé :

Stefnumörkun og umbótaverkefni á vegum opinberra aðila til að efla og bæta skólastarf eru hluti af þróun skóla og skólakerfa um allan heim. Ítarlegar samtímalýsingar á innleiðingu slíkra verkefna liggja aftur á móti ekki alltaf á lausu og lítið er um greiningar eða mat á afdrifum þeirra eða áhrifum.Í þessu riti er sjónum beint að menntaumbótum hjá Reykjavíkurborg og afdrifum þeirra í kjölfar tímamóta í sögu grunnskóla hér á landi þegar þjónusta við þá og rekstur fluttist frá ríki til sveitarfélaga samkvæmt grunnskólalögum frá árinu 1995. Markmiðið er að a) draga upp mynd af umbótamiðuðum aðgerðum sem ráðist var í fyrstu tíu ár heildstæðrar þjónustu og reksturs grunnskóla hjá Reykjavíkurborg árin 1996–2005, með áherslu á stefnumótun, undirbyggingu einstakra stefnumiða og innleiðingu þeirra, en jafnframt innbyrðis samvirkni; b) varpa ljósi á afdrif aðgerðanna á vettvangi skólanna með hliðsjón af niðurstöðum rannsókna og öðrum upplýsingum frá síðustu tveimur áratugum.Til skoðunar voru umbætur á sviði fimm megináhersluþátta í framtíðarsýn borgarinnar en þeir voru: Einstaklingsmiðað nám og samvinna nemenda, skóli án aðgreiningar, sterk sjálfsmynd nemenda og félagsfærni, náin tengsl skóla og grenndarsamfélags, þar með talið foreldrasamstarf, og loks sjálfstæði skóla og jafnræði í umgjörð þeirra, meðal annars skólastjórnun og uppbygging og skipulag skólahúsnæðis. Stuðst er við heimildir frá þessum tíma, og vísað eftir atvikum í fræðilegt og sögulegt samhengi og alþjóðlega umræðu. Þá eru afdrif aðgerðanna skoðuð í ljósi þátta sem fræðimenn hafa talið stuðla að farsælli framkvæmd menntaumbóta yfirvalda.Niðurstöður benda til að áherslur í stefnunni sem snertu ytri umgjörð skólastarfs séu enn við lýði, svo sem einsetnir grunnskólar, breytt hönnun húsnæðis og nemendamötuneyti. Sama á við um sjálfstæði skóla þar sem áhersla var á nemendamiðaðar rammafjárveitingar, mannauðsráðgjöf og fjölgun starfsstétta í skólunum, svo sem námsráðgjafa, skólaliða og millistjórnenda. Kall grunnskólakennara eftir faglegri forystu skólastjórnenda bendir til að áhersla á leiðtogahlutverk stjórnenda hafi ekki náð fullri fótfestu. Aftur á móti voru áhrifin af stefnu um nám og kennslu undir merkjum einstaklingsmiðaðs náms, þar með talinn skóli án aðgreiningar, meiri í orði en á borði. Þrátt fyrir áherslu á víðtækt samstarf og margvíslegan stuðning með símenntun og ráðgjöf náði hún ekki að festa rætur í daglegu skólastarfi þótt hugtakið lifi góðu lífi í opinberri umræðu. Niðurstöður á þessu sviði studdu kenningar um sífellda endurtekningu eldri hugmynda og íhaldssemi í kerfinu. Tengsl skóla og nærsamfélags sýndust laus í reipunum. Sjálfsmynd nemenda og þættir tengdir henni eru enn í brennidepli og stöðugt kannaðir, en erfitt er að meta þróun í þeim efnum. Á heildina litið virðist sú stefnumörkun og umbótaaðgerðir sem ráðist var í á tímabilinu sem hér er til skoðunar engu að síður hafa einkennst af flestum þáttum sem fræðimenn hafa talið farsæla: Áhersla var á nám og kennslu, faglega forystu skólastjórnenda, jöfnuð í umgjörð skólastarfs, víðtækt samstarf, samvirkni áhersluþátta og nýtingu hlutlægra upplýsinga og rannsókna.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

19

Björnsdóttir, Kristín, et Eiríksína Eyja Ásgrímsdóttir. « „Þá má ekki missa kúlið“ Tilfinningar og tilfinningavinna grunnskólakennara ». Netla, 22 décembre 2021. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2021.14.

Texte intégral

Résumé :

Kulnun í kennslu hefur talsvert verið í umræðunni undanfarin misseri og er yfirleitt rakin til aukins álags í störfum kennara. Á vettvangi stjórnmála og í allri umfjöllun um skólamál er mikil áhersla lögð á árangursríkt skólastarf. Árangurinn er metinn með samræmdum mælingum og skimunum en um leið er farið fram á vissan sveigjanleika þar sem öllum nemendum skal mætt á einstaklingsgrundvelli. Þegar uppi er grunur um að árangur hafi ekki náðst eða að ákveðnum nemendahópum líði illa í skólanum verður almannarómur hávær þar sem skuldinni er skellt á skólakerfið og kennara með óvæginni gagnrýni. Almannarómur hefur skipað kennurum í sérstaka samfélagsstöðu og þegar sú staða er skoðuð í samhengi við heilsu þeirra vakna spurningar um líðan þeirra í vinnunni og hvernig þeir takast á við tilfinningar sínar í kennslu margbreytilegra nemendahópa. Í þessari grein eru skoðaðar tilfinningar og tilfinningavinna (e. emotional labour) kennara og bent á hvaða þættir stjórna þeim. Gerð er grein fyrir niðurstöðum eigindlegrar rannsóknar þar sem viðtöl voru tekin við 14 grunnskólakennara sem höfðu reynslu af kennslu í margbreytilegum nemendahópum. Í greininni verða niðurstöður settar í samhengi við kenningar Söru Ahmed um svokallað tilfinningahagkerfi (e. affective economies) og Arlie Hochschild um tilfinningavinnu. Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að tilfinningar kennara séu fjölbreyttar, síbreytilegar og sveif list í samræmi við álagspunkta skólaársins. Kennarastarfinu virðast fylgja tilfinningar á borð við ástríðu, umhyggju, skömm og sektarkennd. Kennarar þurfa meðal annars að stjórna tilfinningum sínum í samskiptum við stjórnendur, nemendur og foreldra til að skapa traust og jákvætt andrúmsloft til náms um leið og þeir þurfa oft að sætta ólík sjónarmið og skoðanir allra hagsmunaaðila skólastarfsins. Mikilvægt er að skoða tilfinningar og tilfinningavinnu í skólastarfi svo mögulegt sé að draga úr tilfinningavinnu kennara og skapa þannig betra andrúmsloft og vinnuumhverfi öllu skólastarfi í hag.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

20

Ragnarsdóttir, Hanna. « „Það er ekki til ein uppskrift“ Fyrsta ár flóttabarna í leikskólum í þremur sveitarfélögum á Íslandi ». Netla, 11 février 2020. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2019.36.

Texte intégral

Résumé :

Árið 2016 kom hópur sýrlenskra kvótaflóttafjölskyldna til Íslands frá Líbanon og settist að í þremur sveitarfélögum (Stjórnarráð Íslands, 2019). Markmið rannsóknarinnar, sem hófst síðla árs 2016 og er langtímarannsókn, eru að athuga reynslu flóttabarna og foreldra þeirra af leik- og grunnskólastarfi og frístundastarfi; og að athuga reynslu stjórnenda og kennara í skólum og frístundaheimilum af móttöku barnanna, skipulagi náms og samstarfi við foreldrana. Í greininni er fjallað um þær niðurstöður rannsóknarinnar er snúa að reynslu starfsfólks leikskóla af móttöku og starfi með flóttabörnum úr hópnum og foreldrum þeirra fyrsta árið. Fræðilegur grunnur rannsóknarinnar er í gagnrýnum sjónarhornum á menntun og skólastarf (Banks, 2013; May og Sleeter, 2010; Nieto, 2010) og fjöltyngismenntun til félagslegs réttlætis (Chumak-Horbatsch, 2012; Cummins, 2004; Skutnabb-Kangas, Phillipson, Mohanty og Panda, 2009). Gagnrýnin sjónarhorn á menntun og skólastarf og fjöltyngismenntun til félagslegs réttlætis eru mikilvæg tæki til að varpa gagnrýnu ljósi á reynslu barna af menntun og leggja til umbætur. Gagna var aflað með hálfstöðluðum viðtölum við starfsfólk sex leikskóla. Niðurstöður benda til þess að börnunum vegni vel í leikskólunum og samstarf við foreldra gangi almennt vel, ekki síst vegna góðs undirbúnings fyrir komu flóttabarnanna. Það eru þó ærin verkefni sem leikskólarnir standa frammi fyrir, og snerta m.a. ólík tungumál og menningu.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

21

Ragnarsdóttir, Guðrún, et Súsanna Margrét Gestsdóttir. « Togstreita og andstæð sjónarmið : Sýn kennara og skólastjórnenda á þróun framtíðarmöguleika frmhaldsskólans ». Netla, 13 décembre 2022. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2022.80.

Texte intégral

Résumé :

Ekki fer á milli mála að COVID-19 faraldurinn hafði mikil áhrif á skólastarf víðsvegar um heiminn. Á Íslandi fór starfsemi framhaldsskóla að mestu fram með fjarfundabúnaði í heilt ár og starfsfólk og nemendur sinntu verkefnum sínum að heiman. Markmið greinarinnar er að varpa ljósi á sýn kennara og stjórnenda þriggja framhaldsskóla á þróun framhaldsskólans og framtíðarmöguleika með hliðsjón af þeirri reynslu sem kreppuástand heimsfaraldurs hefur veitt til þessa. Greinin byggir á viðtölum við tólf kennara og sex stjórnendur þriggja ólíkra skóla sem tekin voru ári eftir að framhaldsskólahúsnæði á Íslandi var lokað. Skólarnir og viðmælendur voru valdir með tilgangsúrtaki. Niðurstöðurnar sýna áhugaverða togstreitu og andstæð sjónarmið viðmælenda. Þátttakendur lögðu áherslu á umhyggju fyrir nemendum og að farsóttin hefði skerpt á hugmyndum um félagslegt gildi framhaldsskólans. Einnig bentu þeir á tækniframfarir í kennslu sinni og sáu fyrir sér opnara og sveigjanlegra skólastarf til að koma til móts við þarfir ólíkra nemenda og kennara. Jafnframt fjölluðu þeir um margvíslegar áskoranir í því samhengi. Niðurstöður greinarinnar eru mikilvægt innlegg í áframhaldandi umræðu um þróun framhaldsskólans. Þær sýna reynslu kennara og skólastjórnenda sem staddir voru í óvæntu breytingaferli og hugmyndir þeirra um þróun og framtíðarmöguleika skólastigsins. Höfundar leggja áherslu á að raddir skólafólks verði sterkar í samræðum um mótun framhaldsskóla framtíðarinnar.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

22

Björnsdóttir, Elín Helga, Eyrún María Rúnarsdóttir et Guðrún Kristinsdóttir. « Táknræn eða raunveruleg þátttaka grunnskólabarna : Sýn barna á réttindi og lýðræðislega þátttöku í skóla ». Netla, 16 février 2023. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2023.2.

Texte intégral

Résumé :

Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna er alþjóðlegur mannréttindasamningur sem snertir börn. Sáttmálinn felur í sér viðurkenningu á að börn þarfnist sérstakrar verndar umfram fullorðna og á að tryggja börnum vernd gegn ofbeldi, tækifæri og áhrifamátt. Fræðimenn telja að sá réttur barna sem eigi hvað mest undir högg að sækja varði lýðræðisákvæði hans. Meðal annars er algengt að ákvarðanir sem tengjast málefnum barna séu teknar án samráðs við þau. Síaukin áhersla er lögð á réttindi og þátttöku barna en til að tryggja réttindi þeirra í samræmi við sáttmálann er mikilvægt að allir; börn og fullorðnir, þekki til hans. Fyrir árið 2030 eiga öll sveitarfélög hér á landi að hafa hafið markvissa innleiðingu Barnasáttmálans og er ein leið til þess að nýta hugmyndafræði svonefnds réttindaskóla. Samkvæmt rannsóknum getur innleiðing sáttmálans haft jákvæð áhrif á skólastarf í heild sinni og aukið þekkingu barna á réttindum sínum. Markmið rannsóknarinnar er að varpa ljósi á reynslu og þekkingu barna á lýðræðislegri þátttöku og ávinning af fræðslu í skólum um Barnasáttmálann. Tekin voru rýnihópaviðtöl við 43 börn úr 4. og 8. bekk fjögurra skóla á Akureyri og í Eyjafjarðarsveit. Helstu niðurstöður sýna að þátttakendur virðast kunna skil á innihaldi þeirra réttinda sem Barnasáttmálinn veitir og er skilningur þeirra almennt góður. Börn í réttindaskóla höfðu fengið meiri fræðslu sem skilaði sér í auknum skilningi. Þrátt fyrir góða viðleitni í skólastarfi til að auka þátttöku nemenda í ákvörðunum virtist hún í sumum tilfellum einungis fela í sér táknræna þátttöku þeirra. Álykta má að fræðsla sé forsenda þess að innleiðing Barnasáttmálans njóti velgengni og er von okkar að þessi rannsókn stuðli að jákvæðara viðhorfi til skoðana og þátttöku barna.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

23

Jakobsdóttir, Sólveig, Salvör Gissurardóttir, Skúlína Hlíf Kjartansdóttir, Svava Pétursdóttir et Torfi Hjartarson. « Netkennsla og stafræn tækni í grunnskólum á tímum farsóttar vorið 2020 : Sýn kennara ». Netla, 31 décembre 2021. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2021.16.

Texte intégral

Résumé :

Á vormánuðum 2020 urðu miklar takmarkanir á grunnskólastarfi hér á landi vegna faraldurs COVID-19, skólum var víða skipt í sóttvarnahólf, hópastærðir takmarkaðar, nemendahópar sendir heim um skemmri eða lengri tíma og kennsla á völdum greinasviðum lögð af um skeið. Menntavísindasvið og Menntavísindastofnun Háskóla Íslands stóðu af þessu tilefni fyrir viðamikilli könnun á öllum skólastigum til að meta áhrif faraldursins á menntun og skólastarf. Hér er fjallað um þann hluta könnunarinnar sem sneri að notkun á stafrænni tækni á meðan hefðbundið skólastarf var skert með ýmsu móti þessa vormánuði og byggt á svörum 1550 kennara, sérkennara og leiðbeinenda við 151 grunnskóla. Markmið með þeim hluta könnunarinnar var að draga fram og rýna áhrif faraldursins á netnotkun og beitingu stafrænnar tækni í starfi grunnskóla. Í ljós kom að meirihluti svarenda taldi skólana vel búna stafrænum verkfærum og starfsliðið vel undir það búið að takast á við aukin tölvusamskipti, blandaða kennslu og netkennslu. Þó voru sumir þeirrar skoðunar, ekki síst í hópi kennara á yngri stigum, að ef la þyrfti búnað skóla og kunnáttu kennara á þessu sviði. Meirihluti kennara taldi að aðgengi nemenda að tækni heima fyrir dygði vel til samskipta og netnáms í faraldrinum en sumir kennarar, einkum á yngri stigum, virtust telja að nokkuð hefði skort á aðgengi að búnaði heima hjá nemendum. Niðurstöður sýna að miklar breytingar hafa orðið á kennsluháttum og nýtingu stafrænnar tækni meðan á faraldrinum hefur staðið. Skýrt kom í ljós aukning blandaðs náms og netnáms á unglingastigi, töluverð aukning á miðstigi og merkjanlegar breytingar allt niður á yngsta stig. Þá hafði faraldurinn bæði letjandi og hvetjandi áhrif á skapandi starf með hjálp stafrænnar tækni. Meirihluti svarenda taldi að reynslan í COVID-faraldrinum myndi breyta kennsluháttum í skólum þeirra til frambúðar. Þátttakendum þótti mikilvægt að búa kennara undir aukna netkennslu og umtalsverður áhugi kom fram á að sækja einingabært nám um hagnýtar leiðir í notkun tækni í námi og kennslu. Niðurstöður benda til að aðstæður kennara, kunnátta og færni séu með ýmsu móti og ef la þurfi greiningu á stöðu stafrænnar tækni í grunnskólum.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

24

Árnason, Vilhjálmur. « Lýðræðisleg gildi, samræða og hlutverk menntunar ». Tímarit um uppeldi og menntun 28, n^o 2 (28 janvier 2020). http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2019.28.13.

Texte intégral

Résumé :

Ákvæði grunnskólalaga um að búa eigi nemendur undir þátttöku í lýðræðisþjóðfélagi er hér skoðað í ljósi hugmynda Sigrúnar Aðalbjarnardóttur. Skólastarf í anda þessa ákvæðis veltur óhjákvæmilega á því hvaða skilningur er lagður í lýðræði, hvað það þýði að búa og starfa í lýðræðisþjóðfélagi. Kynnt eru til sögunnar þrjú lýðræðisviðhorf sem fela í sér ólíka sýn á borgarana og mismunandi hugmyndir um borgaravitund nemenda sem búa skal undir þátttöku í lýðræðissamfélagi. Því er haldið fram að í menntunarkenningu og menntunarstarfi Sigrúnar sé samræðuhæfni lykilhugtak sem felist einkum í því að fást farsællega við félagslegan ágreining og mynda samstöðu um sameiginleg gildi. Samkvæmt Sigrúnu beinist samræðan síður að því að meta vægi raka og réttmæti gilda, en það krefst ræktunar gagnrýninnar hugsunar og rökræðufærni. Færð eru rök fyrir því að bæði samstaða um lýðræðisleg gildi og gagnrýnin rökræða sé nauðsynleg til að takast á við þær áskoranir sem lýðræðissamfélagið stendur nú frammi fyrir.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

25

Þórsdóttir, Helga Sigríður, et Anna Kristín Sigurðardóttir. « Samvirkni og samvinna í þróunar- og umbótastarfi ». Netla, 16 avril 2020. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2020.2.

Texte intégral

Résumé :

Samvirkni er af mörgum talin vera grundvöllur farsæls umbótastarfs sem leiðir til aukins árangurs í námi nemenda. Markmið rannsóknarinnar sem hér er til umfjöllunar er að öðlast skilning og þekkingu á því hvernig samvirkni í stefnumótun í skólamálum birtist í þremur sveitarfélögum á Íslandi, með því að varpa ljósi á samskiptaform og vinnubrögð sem gætu stuðlað að eflingu og varanleika umbótastarfs. Kastljósinu var beint að áhrifum stefnumótunar sveitarfélaga á umbótastarf í skólum og hvernig vinnubrögð við stefnumótun og innleiðingu gæti mögulega ýtt undir eða hindrað varanlegar umbætur í skólastarfi að mati fræðslustjóra, skólastjórnenda og kennara.Byggt er á kenningum um menntastjórnun sem hvetja til heiltækrar nálgunar til umbóta og eflingar forystu kennara svo drifkraftur þeirra og þekking nýtist í skólaþróun. Heiltæk nálgun tekur til flestra sviða skólastarfs og stuðlar að samvirkni (e. coherence) einstaka áhrifaþátta, t.d. námskrár og kennsluhátta. Raunveruleg völd sveitarfélaga felast í samspili við stjórnendur og kennara skólanna.Gagna var aflað með viðtölum við fræðslustjóra sveitarfélaganna, skólastjóra og meðlimi þróunarteyma þriggja skóla sömu sveitarfélaga. Einnig var rýnt í skólastefnur sveitarfélaganna og skólanna og ýmsar skýrslur um skólastarfið. Gögnin voru skoðuð með tilliti til þriggja þátta: (1) hvernig skólastefnan verður til, (2) hvaða aðferðir eru notaðar við innleiðingu hennar og (3) hvernig stefnan birtist í viðhorfum kennara og í skólastarfinu.Niðurstöður benda til að meiri líkur séu á samvirkni í þróunar- og umbótastarfi þar sem unnið er eftir hugmyndafræði um faglegt lærdómssamfélag, stjórnendur veita faglega forystu, kennarar eru hafðir með í ráðum og samskipti skóla við skólaskrifstofu og fræðslustjóra byggja á trausti og fagmennsku. Þar sem miðstýring er meiri spyrna kennarar frekar við fótum og upplifa skólastefnu sem kröfur um breytingar sem jafnvel samræmist ekki hugmyndum þeirra um fagmennsku.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

26

Jónsson, Þorlákur Axel. « Er búsetumunur á námsárangri þegar ólík þjóðfélagsstaða er tekin með í reikninginn ? » Tímarit um uppeldi og menntun 28, n^o 1 (6 janvier 2020). http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2019.28.4.

Texte intégral

Résumé :

Um áratugaskeið hafa yfirvöld menntamála hér á landi kynnt niðurstöður samræmdra prófa og PISA-rannsóknar OECD þannig að búseta sé önnur lykilbreytan til skýringar á námsframmistöðu ásamt kyni. Framleiðsla stjórnsýslu menntamála á þekkingu á tengslum búsetu og námsárangurs var skoðuð, rætt er hvernig skilgreiningar móta sýn á búsetumuninn og niðurstöður rannsókna á tengslum búsetu og þjóðfélagsstöðu raktar. Gerð var athugun á því að hve miklu leyti þjóðfélagsstaða skýrir muninn milli landsbyggðar og höfuðborgarsvæðis á frammistöðu á PISA í lesskilningi, læsi á stærðfræði og læsi á náttúruvísindi í fimm umferðum PISA, frá 2003 til 2015. Algengast var að lítil eða engin tengsl væru milli búsetu og námsframmistöðu þegar þjóðfélagsstaða nemenda hefur verið tekin með í reikninginn samkvæmt fjölbreytuaðhvarfsgreiningum. Þó voru dæmi um að þjóðfélagsstaða skýri ekki búsetumuninn. Búsetusamanburður stjórnsýslu menntamála, sem gerður er í þágu markmiða um framfarir í menntun, gerir ekki ráð fyrir mismunandi þjóðfélagsstöðu nemenda og nærir þannig þjóðarímyndun um vanmáttugt skólastarf á landsbyggðunum.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

27

Ingvarsdóttir, Hafdís. « Kennsluhættir speglaðir í ljósi sjálfræðis : Virðing, ábyrgð og traust ». Netla, 3 février 2020. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2019.3.

Texte intégral

Résumé :

Alla síðustu öld og fram á þennan dag hafa fræðimenn bent á mikilvægi þess að skólastarf byggist á lýðræði og félagslegu réttlæti. Margar leiðir hafa verið nefndar að slíkum markmiðum en þetta hefur reynst hægara sagt en gert. Hugmyndin um sjálfræði kennara og nemenda er eitt af því sem talið hefur verið að gegni mikilvægu hlutverki við að efla félagslegt réttlæti. Hér verða kennsluhættir skoðaðir í ljósi kenninga um sjálfræði í starfsháttum í námi og kennslu. Markmiðið var að kanna með vettvangsathugunum hvort og þá hvernig kennarar stuðluðu að sjálfræði með starfsháttum sínum. Sjálfræði kennara og nemenda og undirliggjandi gildi þess, virðing, ábyrgð og traust, eru skilgreind sem ein forsenda félagslegt réttlætis í námi og kennslu. Gögnin sem lögð eru til grundvallar eru vettvangsathuganir úr 130 kennslustundum í framhaldsskólum. Notuð var aðleiðsla við greiningu gagnanna og komu þá fram fimm flokkar: Miðstýrð kennsla, prófastýring, viðleitni og virkni, í átt til sjálfræðis og loks nemendasjálfræði í verki. Sýnd eru dæmi úr hverjum flokki, þau skýrð og rædd. Niðurstaðan gefur ákveðna vísbendingu um að þrátt fyrir frjálslynda námskrá og mikið formlegt frelsi sem skólarnir hafa til að móta starfshætti hafi kennsluhættir í anda sjálfræðis almennt ekki náð að festa rætur.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

28

Hreinsdóttir, Anna Magnea. « Samstarf um nám barna og þekkingarsköpun ». Netla, 31 décembre 2023. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2023.13.

Texte intégral

Résumé :

Markmið rannsóknarinnar sem hér er fjallað um er að greina þær áherslur sem eru í samstarfi leikskóla og grunnskóla í fjórum sveitarfélögum á Íslandi og á hverju þær byggja. Samfella í námi barna og ungmenna er undirstrikuð í alþjóðlegri stefnumótun um skólamál. Lögð er áhersla á að nám barna og ungmenna eigi að vera samfellt frá upphafi leikskóla til loka framhaldsskóla, þar sem skólastigið sem tekur við byggir á þeirri reynslu og námi sem barnið hefur öðlast á fyrri stigum, fremur en að markviss undirbúningur fari fram fyrir næsta skólastig. Í þessari grein eru menntastefnur fjögurra sveitarfélaga og samstarfsáætlanir leikskóla og grunnskóla innan hverfa skoðaðar, í ljósi greiningar Moss (2013) á þremur tegundum samstarfs leikskóla og grunnskóla, og hvernig best sé að tryggja samfellu í námi barna og koma í veg fyrir rof. Notuð er skjalagreining til þess að skoða og túlka þá stefnumótun sem fram kemur um samstarf leikskóla og grunnskóla í menntastefnunum og starfsáætlununum þar sem gagnvirkt samstarf leikskóla og grunnskóla er á ábyrgð sveitarstjórna. Skólanámskrá leikskóla á að gera grein fyrir samstarfinu og hvernig staðið er að þessum þáttaskilum. Lögð er áhersla á sveigjanleika og samfellu í skólakerfinu, bæði í inntaki og starfsháttum. Andstæð sjónarmið beinast að mikilvægi leikskólans sem skólastigs með áherslu á leik sem meginnámsleið eða tímabils þar sem undirbúa eigi börn fyrir grunnskólastigið. Niðurstöður skjalagreiningarinnar sýndu aukna áherslu á fjölbreytt og þverfaglegt samstarf í núgildandi menntastefnum sveitarfélaganna. Allar byggja stefnurnar meðal annars á stefnu stjórnvalda um Menntun fyrir alla, Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna og Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun (Heimsmarkmið um sjálfbæra þróun, e.d. ; Mennta- og menningarmálaráðuneyti, 2022; Samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins, 1992). Þátttaka foreldra, kennara og barna í skólastarfi og áhrif þeirra eru undirstrikuð og forsendur gefnar fyrir að félagsleg sjálfbærni, réttlæti og fullgildi skapist í skólastarfi innan hverfa. Lærdómur og skilaboð rannsóknarinnar eru að til þess að styðja við þátttöku helstu hagsmunaaðila skólastarfs þarf að skapa vettvang til samræðu sem móta má til dæmis í sveitarfélögum og innan hverfa. Þar þarf samtal að fara fram um gæði skólastarfs í anda lýðræðis, félagslegs réttlætis og sjálfbærni.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

29

Óskarsdóttir, Edda, Hermína Gunnþórsdóttir, Birna María Svanbjörnsdóttir et Rúnar Sigþórsson. « Framkvæmd stefnu um menntun fyrir alla á Íslandi : Viðhorf skólafólks og tillögur um aðgerðir ». Netla, 24 juin 2021. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2021.7.

Texte intégral

Résumé :

Menntun fyrir alla er einn af meginþáttum þeirrar stefnu sem íslenskt skólakerfi er byggt á. Í úttekt Evrópumiðstöðvar um nám án aðgreiningar og sérþarfir (hér eftir Evrópumiðstöðin) á framkvæmd stefnunnar, sem var birt 2017, kom fram að þrátt fyrir að stefnan væri skýr hefði skólasamfélagið hvorki skýra mynd af hugtakinu menntun án aðgreiningar né fullnægjandi skilning á hvað skólastarf á þeim grundvelli fæli í sér. Markmið greinarinnar er tvíþætt: Í fyrsta lagi að draga saman niðurstöður 23 funda sem haldnir voru um allt land á vegum stýrihóps Mennta- og menningarmálaráðuneytisins um menntun fyrir alla haustið 2018 með það fyrir augum að skapa umræðu um stefnuna. Til fundanna voru boðaðir fulltrúar leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla, frístundaþjónustu, foreldrafélaga, skólaskrifstofa, félags- og skólaþjónustu auk heilsugæslu. Niðurstöðurnar eru byggðar á greiningu á umræðuverkefni sem lagt var fyrir á hverjum fundi þar sem þátttakendur komu sér saman um mikilvægustu breytingar sem gera þyrfti, og forgangsröðun þeirra, til að styrkja menntun fyrir alla í íslenska skólakerfinu. Í öðru lagi er markmið greinarinnar að leggja fram tillögur greinarhöfunda um aðgerðir til að efla menntun fyrir alla í íslenskum skólum. Þær eru byggðar á niðurstöðum umræðuverkefnisins ásamt niðurstöðum úttektarskýrslu Evrópumiðstöðvarinnar frá 2017. Þær eru settar í samhengi við fræðilegan bakgrunn menntunar fyrir alla og enn fremur líkan af vistkerfi menntunar með það fyrir augum að greina á hvaða stjórnsýslustigum menntakerfisins ábyrgð á framkvæmd hvers þáttar liggur.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

30

Grétarsson, Sigurður J., et Einar Guðmundsson. « Sálfræði í skólastarfi ». Netla, 13 décembre 2022. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2022.76.

Texte intégral

Résumé :

Greinin er framlag til umræðu um skólasálfræði á Íslandi – meðal kennara og skólafólks, sálfræðinga og helst á milli allra þessara hópa. Tvenns konar skólasálfræði er kynnt til sögunnar; fyrst fræðin sem æskilegt er að kennarar kunni deili á og síðan fagið sem „skólasálfræðingar“ stunda og standa fyrir. Skýrð eru grundvallaratriði sem lúta að hagnýtingu sálfræðinnar og kynnt málefni sem skipta máli fyrir sameiginlegan skilning kennara og sálfræðinga á hlutverki sálfræðinnar í skólastarfi. Næst er vikið að sálfræði í námi og starfi kennara – og loks er fjallað um þróun í starfi skólasálfræðinga á Íslandi og æskilega stefnu í þeim efnum – með sérstöku tilliti til skóla án aðgreiningar.Við teljum að nýting sálfræðinnar í skólastarfi eigi einkum að byggjast á viðteknum kenningum með sterka rannsókna- og staðfestingasögu, til dæmis um nám, áhuga og þroskaferli – en síður á almennum kenningum sem ætlað er að treysta gildi á við mannúð, réttsýni og lýðræði í kennslu. Sálfræði er auðvitað ekki sneydd gildismati en greinin gagnast best í skólastarfi þegar traustur rannsóknaþáttur og gagnreyndar aðferðir – í samvinnu við kennara – einkenna starfið.Í sögu sérfræðiþjónustu í íslenskum skólum frá áttunda áratug síðustu aldar til nútímans má greina ósamstæð markmið – einkum með hliðsjón af menntastefnu um skóla án aðgreiningar á síðari hluta þessa tímabils. Stefnan er að skólinn eigi að vera fyrir öll börn en nauðsynleg sérfræðiþjónusta til að gera það mögulegt er ekki til staðar innan skólanna. Síðasta aldarfjórðung hefur áhersla í sérfræðiþjónustunni verið á ráðgjöf sem geri kennurum kleift að leysa fjölþætt vandamál innan skólanna, iðulega utan þeirra sérsviðs. Þetta eykur líklega álag og setur mark á starfsanda og árangur í skólum. Aukin þörf fyrir sérfræðiþjónustu í skólum kallar á að lög og reglur beini slíkri þjónustu þangað – ekki þaðan. Þörf er á endurskoðun á lögum og reglugerðum þannig að sérfræðiþekking nýtist til lausnar innan skóla

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

31

Jónsdóttir, Svanborg R., Skúlína Hlíf Kjartansdóttir, Svala Jónsdóttir, Svava Pétursdóttir et Torfi Hjartarson. « Sköpunar- og tæknismiðjur í þremur grunnskólum : Framkvæmd og kennslufræði fyrstu skrefin ». Netla, 21 septembre 2021. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2021.9.

Texte intégral

Résumé :

Samtíminn er fullur af móthverfum sem fela í sér ógnir og tækifæri, álitamál og áskoranir. Nútímasamfélag kallar á skólastarf, þar sem nemendur eru virkir og skapandi þátttakendur, færir um að móta eigið nám. Þessi rannsókn segir frá fyrsta ári af þremur í þróunarverkefni þriggja grunnskóla í Reykjavík um sköpunar- og tæknismiðjur (e. makerspaces). Hún á að auka skilning á hvað þarf til að nýsköpun og hönnun í anda sköpunarsmiðja skjóti rótum í starfi grunnskóla og á hvaða uppeldis- og kennslufræði þar er byggt. Leitast er við að greina hvað helst einkenndi og hafði áhrif á innleiðingu tæknilausna, nemendavinnu og kennsluhátta í þeim anda. Byggt er á eigindlegri nálgun og reynt að fá innsýn í reynslu fólks, viðhorf og hugsun í verkefninu. Rannsóknargögn samanstanda af vettvangsathugunum, viðtölum við skólastjórnendur, verkefnisstjóra og teymi kennara í skólunum þremur, auk styrkumsóknar, upplýsingavefs og síðu Facebook- -hóps. Lýst er hvernig margir þættir spila saman og takast á við framgang verkefnisins ásamt tilraunum kennara á þeim grunni. Ekki síst er athygli beint að hugmyndum um kennslu og eflandi kennslufræði sem þar birtast eða búa að baki. Viðhorf og stuðningur skólastjórnenda, starf verkefnisstjóranna, viðhorf, reynsla og færni kennara, skilningur á verkefninu og mikilvægi þess, skipulag stundaskrár, samtal og samstaða eru þættir sem virðast skipta máli í innleiðingunni en einnig sérstaða einstakra skóla auk hefðar fyrir þemanámi þvert á greinasvið, teymiskennslu og skapandi starfi. Mörg uppbyggileg skref voru stigin á þessu fyrsta ári sem þarf að fylgja eftir með virku samtali og samvirkni þessara þátta.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

32

Guðjónsdóttir, Hafdís, Jónína Vala Kristinsdóttir et Svanborg R. Jónsdóttir. « Inngangur að riti um grunnskólakennara ». Netla, 31 décembre 2023. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2023.12.

Texte intégral

Résumé :

Það greinasafn sem hér birtist hefur fengið titilinn Þau skiptu máli – sögur grunnskólakennara. Markmiðið var að gefa út rit um grunnskólakennara sem hafa vakið athygli fyrir störf sín við kennslu í þeim tilgangi að halda á lofti eftirtektarverðu skólastarfi og gefa næstu kynslóðum kennara tækifæri til að kynnast starfi fyrirmyndarkennara. Við höfundar þessarar yfirlitsgreinar að ritinu höfum allan okkar starfsferil unnið sem kennarar, fyrst í grunnskóla og síðar við kennaramenntun. Á kennsluferlinum í grunnskóla kynntumst við mörgum framsæknum kennurum og fengum tækifæri til að taka þátt í margs konar þróunarstarfi. Í starfi okkar með kennaranemum höfum við endurtekið orðið varar við að þeir telja margir að skólastarf á Íslandi hafi alltaf verið hefðbundið og litlar framfarir orðið. Þegar við höfum kynnt þeim skapandi vinnubrögð sem byggja á samvinnu og sýn á nemendur, sem öfluga gerendur í eigin námi, höfum við oft heyrt setningar eins og: „Ég vildi að við hefðum fengið að vinna svona þegar ég var í skóla. Við vorum alltaf bara að vinna verkefni í vinnubókum, áttum að vinna þegjandi og sitja stillt og prúð.“ Þetta hefur vakið okkur til umhugsunar um hve mikilvægt er að raddir kennara fái að heyrast og þeir fái að segja sögur sínar. Í rannsóknum okkar höfum við allar valið að vinna með kennurum og rýnt í hvernig jákvæð sýn þeirra á menntun og öflugt þróunarstarf getur leitt til þess að skapa námsumhverfi þar sem nemendur fá að njóta sín á eigin forsendum. Niðurstöður þeirra rannsókna hafa orðið til þess að efla trú okkar á að mikilvægt sé að birta sögur framsækinna kennara sem hafa verið öflugir í þróunarstarfi og nýtt reynslu sína til að stuðla að samvinnu kennara. Hugmyndin að bók eða greinasafni varð til og skyldi hver grein fjalla um einn kennara sem segði sögu sína og hvernig hann hefði unnið starf sitt. Við fengum til liðs við okkur samstarfsfólk okkar sem við vissum að hefði unnið með kennurum sem höfðu áhugaverða sögu að segja. Hver rannsakandi valdi kennara til þátttöku og hafði að leiðarljósi við valið að þeir væru eða hefðu verið sjálfstæðir í starfi, ekki látið segja sér fyrir verkum umhugsunarlaust, tekið af skarið varðandi kennslumál, verið frumkvöðlar og óhræddir við að prófa sig áfram í kennslu. Afraksturinn birtist hér í greinasafni þar sem sagt er frá starfi 10 kennara. Við byrjum á að kynna efni ritsins með stuttri samantekt um hverja grein. Fyrst er fjallað um kennara sem hófu kennslu um miðja síðustu öld, næst um þá sem byrjuðu síðar og í lokin um kennara sem hóf kennslu á 21. öld. Þá fjöllum við um rannsóknaraðferðir sem höfundar greinanna byggja á við rannsóknir sínar á störfum kennaranna. Síðan vörpum við ljósi á hvernig þróun menntastefnu á Íslandi birtist í lögum og námskrám á þeim tíma sem kennararnir störfuðu og drögum að lokum saman hvernig við sjáum hana birtast í frásögnum kennaranna

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

33

Sigurðardóttir, Ingibjörg Ósk, Emilía Lilja Rakelar Gilbertsdóttir et Sigríður Þorbjörnsdóttir. « „Ég elska flæðið, minna stress, minna um árekstra“ ». Netla, 29 novembre 2023. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2023/15.

Texte intégral

Résumé :

Markmið rannsóknarinnar var að varpa ljósi á hvernig innleiðing flæðis í leikskólastarf getur stutt við samskipti barna og meðvitund starfsfólks um eigið hlutverk. Auk þess var sjónum beint að hlutverki faglegs leiðtoga í breytingaferli. Margar rannsóknir sýna að leikskólabörn læra best í gegnum leik þar sem áhugi þeirra og frumkvæði fær að njóta sín. Rannsóknir sýna jafnframt að flæðisskipulag í leikskólum veitir börnum meira vald yfir eigin námi sem styður um leið við vellíðan þeirra. Í rannsókninni sem hér segir frá er byggt á kenningu Csikszentmihalyi um flæði þar sem megináherslan er á frumkvæði og áhuga barna. Einnig er stuðst við kenningar um forystu þar sem litið er á mikilvægi hlutverks faglegs leiðtoga í að innleiða breytingar og styðja starfsfólk í því ferli. Rannsóknin var með starfendarannsóknarsniði, fór fram í einum leikskóla og stóð yfir í tvö ár. Fyrri rannsóknir hafa sýnt að aðferðafræði starfendarannsókna sé áhrifarík nálgun til að þróa starfshætti og innleiða breytingar. Gögnum var safnað með fjölbreyttum hætti, eins og viðtölum, vettvangsathugunum, ljósmyndum og dagbókarskrifum. Gögnin voru greind með þemagreiningu. Niðurstöðurnar benda til þess að innleiðing flæðis hafi haft áhrif á samskipti barnanna í leikskólanum. Þau urðu glaðari og árekstrum þeirra á milli fækkaði. Starfsfólkið upplifði minni streitu í starfi og aukin tækifæri til sveigjanleika. Ígrundun og samtal á milli starfsfólks studdi það í að skilja og verða virkt í flæðisskipulaginu. Rannsóknin er mikilvægt innlegg í umræðu um leikskólastarf og styður einnig við hugmyndir um að starfendarannsóknir séu góð leið til að bæta skólastarf.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

34

Hansen, Börkur, et Steinunn Helga Lárusdóttir. « Grunnskólastjórar á öndverðri 21. öld : Hlutverk og gildi ». Tímarit um uppeldi og menntun 27, n^o 2 (21 décembre 2018). http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2018.27.6.

Texte intégral

Résumé :

Nútímakenningar um skólastjórnun beina kastljósinu m.a. að sýn skólastjóra á hlutverk sitt, þeim gildum sem hafa áhrif á starfshætti þeirra (Begley, 2004; Branson, 2005) og hvernig þeir forgangsraða verkefnum sínum. Á síðasta aldarfjórðungi hafa höfundar þessarar greinar rannsakað viðhorf skólastjóra í grunnskólum með spurningalistakönnunum, þ.e. 1991, 2001 og 2006 (Börkur Hansen, Ólafur H. Jóhannsson og Steinunn Helga Lárusdóttir, 2008). Hér er greint frá rannsókn á störfum skólastjóra sem gerð var 2017. Sjónum er beint að þeim gildum sem þeir segjast leggja mesta áherslu á og hvernig þeir forgangsraða helstu verkefnum sínum. Gögnum var safnað með spurningalista sem sendur var til allra skólastjóra í grunnskólum landsins vorið 2017. Dregin er upp mynd af aðstæðum í skólunum, þ.e. skólagerð, skólastærð og kennslufyrirkomulagi, og afstaða skólastjóra til mikilvægra gilda sem tengjast skólastarfi er könnuð. Einnig var athugað hvernig þeir forgangsraða verkefnum, svo sem vinnu við námskrárgerð, samskiptum við starfsfólk, nemendur o.fl. sem tengist störfum þeirra. Niðurstöður benda til þess að nokkurs ósamræmis gæti milli yfirlýstra gilda skólastjóra og raunverulegra. Greininni lýkur með samanburði við fyrri rannsóknir höfunda á forgangsröðun viðfangsefna skólastjóra og umræðum um gildi niðurstaðnanna.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

35

Guðjónsdóttir, Hafdís, et Jónína Vala Kristinsdóttir. « Framsækinn kennari sem hlúði að nemendum ». Netla, 31 décembre 2023. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2023.11.

Texte intégral

Résumé :

Áhersla á skapandi vinnubrögð nemenda, samvinnu og sjálfstæði þeirra hefur lengi verið ríkur þáttur í skólastarfi á Íslandi þó margir telji að slíkt hafi ekki tíðkast. Tilgangurinn með þessari grein er að gefa innsýn í starf kennara fyrir 60 árum sem lagði áherslu á samvinnu, upplýsingamiðaða kennslu, sjálfstæð vinnubrögð nemenda og uppeldisfræði sem tekur mið af börnum og jafnréttishugsjón. Jón Freyr Þórarinsson var umsjónarkennari okkar höfundanna í fimm ár og hafði mikil áhrif á okkur og sýn okkar á kennslu. Til að kynna okkur umræður skólafólks á Íslandi, á þeim árum sem við vorum nemendur hans, lásum við það sem þá var skrifað í tímaritið Menntamál. Við rannsóknina var beitt frásagnarrýni og afturblik notað við gagnaöflun og greiningu. Samræður okkar við Jón um kennsluhætti hans, minningabrot, gögn og myndir úr skólastarfinu lögðu grunninn að frásögninni. Jón Freyr kynnti sér hópvinnubrögð, leitarnám, vinnubókargerð og námstækni og lagði áherslu á samvinnu og samkennd nemenda sinna. Kennsluhættir hans voru framsæknir og sýn hans á skólastarfið og vinnu með nemendum lögðu grunninn að sterkum félagslegum tengslum bekkjarfélaganna.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

36

Björnsdóttir, Amalía, Guðlaug M. Pálsdóttir et Guðrún Ragnarsdóttir. « Framhaldsskólanemar á tímum heimsfaraldurs ». Netla, 31 décembre 2023. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2023.22.

Texte intégral

Résumé :

Markmið þessarar rannsóknar var að kanna áhrif COVID-19-faraldursins á íslenska framhaldsskólanemendur en miklar áhyggjur hafa verið af áhrifum faraldursins á nám og líðan ungs fólks. Vorið 2021 var spurningalisti lagður fyrir nemendur (N = 1.306) í fjórum framhaldsskólum. Leitast var eftir því að skoða hvaða hópar fyndu mest fyrir áhrifum faraldursins og hverjum fyndist erfitt að hefja aftur hefðbundið nám innan veggja skólans. Kannað var hvort munur væri á nemendum eftir kyni, móðurmáli og menntun foreldra og hvort þeir teldu sig kljást við þætti sem trufluðu þá í námi. Niðurstöðurnar sýna mismunandi áhrif faraldursins eftir hópum. Konur sögðu frekar en karlar að kvíði hefði aukist í fjarkennslu og nemendur sem áttu háskólamenntaða foreldra voru frekar á því að kvíðinn hefði aukist. Um helmingur var meira einmana í fjarkennslu, konur marktækt frekar en karlar, en nemendur með lesblindu og þeir sem áttu ekki íslensku að móðurmáli voru síður einmana en samnemendur. Ríflega helmingi fannst gott að mæta aftur í skólann og þá frekar þeim sem áttu íslensku að móðurmáli og þeim sem áttu foreldra með háskólamenntun. Nemendur sem upplifðu truflun á námi vegna kvíða, félagsfælni, þunglyndi eða lesblindu voru síður á því að gott væri að mæta aftur í skólann. Niðurstöðurnar benda til þess að ákveðinn hópur finni sig best í hefðbundnu staðnámi, það er nemendur sem eiga háskólamenntaða foreldra, eiga íslensku að móðurmáli og kljást ekki við félagsfælni, þunglyndi, kvíða eða lesblindu sem hefur truflandi áhrif á nám þeirra. Þetta vekur upp áleitnar spurningar um stöðu þeirra sem ekki virðast finna sig í hefðbundnu framhaldsskólanámi. Brýnt er að hlúa sérstaklega að þessum nemendahópi nú þegar skólastarf er að færast í fyrra horf.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

37

Sigurðardóttir, Ólöf Björk, et Sigríður Sigurjónsdóttir. « Viðhorf íslenskra barna til íslensku og ensku : Hvað segja þau um íslensku- og enskukennslu í grunnskólum ? » Netla, 5 février 2021. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2020.9.

Texte intégral

Résumé :

Í þessari grein er fjallað um viðhorf íslenskra barna til móðurmálsins og alþjóðamálsins ensku og sérstaklega hugað að hvað þau segja um íslensku- og enskukennslu á yngsta stigi og miðstigi grunnskólans. Greinin byggist á gögnum úr viðtalshluta öndvegisverkefnisins Greining á málfræðilegum afleiðingum stafræns málsambýlis, sem Sigríður Sigurjónsdóttir og Eiríkur Rögnvaldsson stýrðu árin 2016–2019. Innan verkefnisins voru samdar ítarlegar vefkannanir sem 724 börn á aldrinum 3–12 ára svöruðu og 106 barna sérvalið úrtak úr þeim hópi kom síðan í viðtöl og frekari prófanir. Hér er unnið úr svörum 40 þeirra 106 barna sem tóku þátt í viðtalshluta öndvegisverkefnisins. Börnin sem hér er fjallað um voru valin út frá magni stafræns ílags/máláreitis, þar sem helmingur barnanna fékk mikið stafrænt ílag en hinn helmingurinn lítið.Niðurstöður benda til að viðhorf 3–12 ára barna til beggja mála séu almennt jákvæð og mikið stafrænt ílag virðist ekki hafa neikvæð áhrif á viðhorf til móðurmálsins. Þemagreining á svörum barnanna sýnir að ólík viðhorf til íslensku og ensku má einkum greina í svörum 6–12 ára barna í tengslum við skólastarf. Börnin tengja góða færni í íslensku við íslenskukennslu í skólanum þar sem þau læri að tala „rétt mál“. Þar telja börn með mikið stafrænt ílag sig hins vegar læra litla ensku því hana læri þau frekar af því að horfa á enskt efni og spila tölvuleiki í frítíma sínum. Áhugavert er að börnin telja sig þurfa að læra móðurmálið í skóla en erlenda/annað málið ensku telja sum þeirra sig læra úti í samfélaginu. Þessar niðurstöður eru í samræmi við niðurstöður annarra nýlegra rannsókna á viðhorfum barna til íslensku- og enskukennslu í grunnskólum. Þær kalla á endurskoðun á kennslu í báðum málum í 1.–7. bekk grunnskóla, þar sem kennslan þarf að vera einstaklingsmiðaðri og taka mið af breyttri stöðu móðurmálsins og ensku í stafrænu samfélagi nútímans.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

38

Guðjohnsen, Ragný Þóra, et Sigrún Aðalbjarnardóttir. « Áherslur á mannréttindi í skólastarfi : Innsýn í aðferðir Réttindaskólans ». Netla, 13 décembre 2022. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2022.73.

Texte intégral

Résumé :

Áhersla á mannréttindi hefur á síðustu áratugum komið sterkar fram í menntastefnum vestrænna ríkja og er Ísland þar á meðal. Máttur menntunar er mikill, sér í lagi þegar tryggja þarf mannréttindi og mannúð í síbreytilegum heimi. Því er mikilvægt að menntakerfi leggi áherslu á að börn og ungmenni læri um réttindi sín, ábyrgð og skyldur sem er grunnur þess að lifa í samfélagi með öðrum. Með þetta að leiðarljósi varð þróunarverkefnið Réttindaskóli UNICEF til hér á landi árið 2016–2017. Tilgangur greinarinnar er í fyrsta lagi að rekja í sögulegu ljósi hvernig réttindi barna og ungmenna þróast í íslenskri menntalöggjöf og fá dýpri og víðari merkingu frá fyrstu löggjöfinni um fræðslu barna árið 1907 til þeirrar nýjustu árið 2008 um grunnskólastarf. Í öðru lagi að kynna niðurstöður úr fyrstu tilviksrannsókn hér á landi á Réttindaskólaverkefni UNICEF. Tekin voru þrjú viðtöl við skólafólk í tveimur Réttindaskólum um sýn þess á markmið, leiðir og gildi verkefnisins. Einnig var aflað gagna frá UNICEF um hugmyndafræði Réttindaskóla og af vefsíðum þeirra tveggja um áherslur skólanna. Fram kom að skólarnir nutu mikilvægs stuðnings UNICEF við innleiðingu Réttindaskólaverkefnisins. Samhliða hafi verkefnið verið þróað og aðlagað að ferlum sem fyrir voru í skólunum. Viðmælendum þótti vel hafa tekist til við að auka þekkingu og skilning nemenda á réttindum sínum og ábyrgð og verkefnið hafa stutt við áherslur núgildandi grunnskólalaga og aðalnámskrár. Tækifæri til þátttöku nemenda í skólastarfi hafi aukist, til dæmis með setu í réttindaráði og nemendafulltrúar lært að sækja lýðræðislegt umboð til annarra nemenda. Í hnotskurn má segja að Réttindaskólaverkefnið sé að mati viðmælenda gott veganesti fyrir nemendur í samtíð og framtíð. Það hafi stuðlað að framförum í skólastarfi með bættum skólabrag, samskiptum og aukinni samábyrgð. Það hafi einnig stutt við lýðræðislega starfshætti og tækifæri til að vinna með mannréttindi og aðrar grunnstoðir í skólasamfélaginu.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

39

Jónasson, Jón Torfi. « Óvissa um leiðsagnargildi gagna ? Notkun gagna við mótun menntastefnu og skólastarfs ». Tímarit um uppeldi og menntun 28, n^o 2 (28 janvier 2020). http://dx.doi.org/10.24270/tuuom.2019.28.8.

Texte intégral

Résumé :

Greinin fjallar annars vegar um þá miklu áherslu sem lögð er á notkun gagna í skólastarfi og hins vegar um það að þau gefi litla leiðsögn í mikilvægum efnum. Umfang og margbreytileiki gagna vex hratt og margir ólíkir heimar gagna sem tengjast menntun eru í þróun. Ljóst er að trúin á nytsemi gagna er sterk bæði hjá alþjóðastofnunum og öðrum sem stýra menntun, enda eru þau oft ómissandi. Lykilspurningin er tvíþætt: Að hvaða marki leiðbeina gögn um setningu markmiða í menntun og um hvað skuli gert í menntakerfum eða í skólastofum? Rök eru færð fyrir því að þótt þau séu nytsamleg dugi þau furðu skammt í þessum tilvikum. Sama á við um rannsóknir sem gegna samt lykilhlutverki í þróun skilnings og hugmynda. Umfjöllun um markmið menntunar ætti að vega þungt í menntun fagfólks og í umræðu um menntun og nauðsynlegt er að hafa hugfast að áhersla á gögn kann að jaðarsetja umræðu um markmið.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

40

Björnsson, Hákon Sæberg, et Ása Helga Ragnarsdóttir. « Sérfræðingskápan – nám í hlutverki : Rannsókn á notkun kennsluaðferða leiklistar í skólastarfi með ungum börnum ». Netla, 4 février 2020. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2019.17.

Texte intégral

Résumé :

Í þessari grein er sagt frá rannsókn á notkun kennsluaðferðarinnar sérfræðingskápunnar í íslensku skólastarfi. Aðferðin er á sviði leiklistar í kennslu og byggist á því að nám nemenda fari fram í hlutverki sérfræðinga í tilteknu viðfangsefni innan ímyndunarheims. Þannig læra nemendur í gegnum frjálsan ímyndunarleik en fjölmargir fræðimenn telja hann vera náttúrulega leið barna til náms og þroska. Rannsóknin var starfendarannsókn og fór fram haustið 2016. Þátttakendur í rannsókninni voru þrír kennarar og 41 nemandi 2. bekkjar í grunnskóla í Reykjavík. Gagna var aflað með rannsóknardagbók, myndbandsupptökum, samtölum við kennara og viðtölum við nemendur. Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða hvernig kennsluaðferðin sérfræðingskápan nýtist kennara í starfi og hvaða áhrif það hefur á kennsluhætti hans að greina það nám sem fram fer í skólastofunni þegar nemendur bregða sér í hlutverk í námi sínu.Rannsóknarspaurningin var: Hvernig tekst að nota sérfræðingskápuna í kennslu og hvaða áhrif hefur notkun hennar á kennslu? Niðurstöður rannsóknarinnar gefa til kynna að notkun rannsakenda á sérfræðingskápunni hafi bætt upplifun nemenda af námi. Þá virðist notkun sérfræðingskápunnar geta stuðlað að tilfinningalegri hvatningu í náminu fyrir nemendur. Áhugi nemenda virtist aukast þegar þeir upplifðu spennu í náminu og það jók afköst þeirra. Niðurstöðurnar benda til þess að frekari rannsóknir á notkun sérfræðingskápunnar í íslensku skólastarfi séu æskilegar til þess m.a. að kanna betur áhrif notkunarinnar á námsárangur. Niðurstöðurnar ættu einnig að vera kennurum hvatning til að kynna sér aðferðina og nota hana í eigin kennslu, auka vægi ímyndunarleiks í námi og auka þannig áhuga nemenda á því sem fram fer í skólanum.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

41

Óskarsdóttir, Gerður G. « Starfshættir í framhaldsskólum : Aðdragandi og framkvæmd rannsóknar 2012–2018 ». Netla, 3 février 2020. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2019.1.

Texte intégral

Résumé :

Rannsóknin Starfshættir í framhaldsskólum fór fram á árunum 2012–2018. Hún var samstarfsverkefni rúmlega 20 manna hóps rannsakenda, bæði kennara og nemenda við Menntavísinda- og Félagsvísindasvið Háskóla Íslands með aðsetur á Rannsóknastofu um þróun skólastarfs á Menntavísindasviði. Rannsóknin var hluti af norræna öndvegissetrinu Justice through Education (JustEd, e.d.) sem styrkt var af NordForsk. Meginmarkmið rannsóknarinnar var að varpa ljósi á starfshætti í framhaldsskólum og þann bakgrunn og þau öfl sem móta þá. Athyglin beindist einkum að skipulagi og stjórnun skóla og skólastarfs, námi og kennslu, námsumhverfi og viðhorfum nemenda, kennara og stjórnenda til skólastarfsins. Gagna var aflað árin 2013–2014 í níu framhaldsskólum víða um land sem voru valdir með lagskiptu slembiúrtaki. Fyrir liggja vettvangslýsingar á 130 kennslustundum (167 klukkustundum), skráð viðtöl við stjórnendur, kennara og nemendur, alls 61 að tölu við samtals 100 manns, 111 sett ljósmynda úr mannlausum kennslurýmum og 90 náms- eða kennsluáætlanir, auk opinberra gagna sem safnað var. Í þessu sérriti eru birtar tíu greinar sem byggjast á fyrrnefndum gögnum. Auk þeirra eru þrjár greinar eftir þátttakendur í rannsóknarhópnum sem byggjast á öðrum gögnum, ein þeirra á rætur í rannsókninni Skilvirkni framhaldsskóla, en tvær eru hluti af rannsókninni Framhaldsskólaval í Reykjavík og Helsinki. Rannsóknarhópurinn væntir þess að niðurstöður verði nýttar við mótun og skipulag þróunarstarfs í framhaldsskólum, við stefnumótun og þróun skólakerfisins í heild og að þær gagnist við bæði grunn- og símenntun kennara. Ráðgjöf um nýtingu niðurstaðna í þróunarstarfi er hluti af verkefninu, ef skólar óska eftir.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

42

Kristinsdóttir, Jónína Vala, et Hafdís Guðjónsdóttir. « „Það var bara svo gaman að kenna“ ». Netla, 25 janvier 2024. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2023.6.

Texte intégral

Résumé :

Frásagnir af kennsluháttum kennara sem lokið hafa störfum og reynslu þeirra af skólastarfi eru gagnlegar fyrir kennaranema og þá sem starfa að kennaramenntun því þær veita upplýsingar um þróun í starfsháttum kennara. Tilgangurinn með þessari grein er að gefa innsýn í starf grunnskólakennara sem hóf kennsluferil sinn um miðja síðustu öld og lauk starfsferli sínum sem kennsluráðgjafi við aldarlok. Matthildur Guðmundsdóttir var ötul við að kynna sér nýjungar í kennsluháttum og framfarir í skólastarfi og tileinka sér þær í kennslu sinni. Hún átti gott samstarf við námstjóra í Skólarannsóknadeild Menntamálaráðuneytisins og síðar við starfsfólk Kennaraháskóla Íslands. Þegar hún tók við starfi kennsluráðgjafa á Fræðsluskrifstofu Reykjavíkur nýtti hún sér reynslu sína sem kennari og hélt áfram að leita eftir samstarfi við fagfólk á sviði menntamála. Greint er frá verkefnum og námskeiðum sem Matthildur tók þátt í til að varpa ljósi á þætti sem áhrif höfðu á starf hennar. Við rannsóknina á störfum Matthildar var beitt frásagnarrýni. Tekin voru tvö viðtöl við Matthildi. Í því fyrra sagði hún frá því sem var henni minnisstæðast af starfsferlinum. Greind voru þemu sem fram komu í frásögninni og í síðara viðtalinu var spurt nánar út í þá þætti sem mótuðu frásögnina. Í ljós kom að Matthildur lagði sig fram um að þróa kennsluhætti sína þau rúm 30 ár sem hún starfaði sem kennari og átti í samstarfi við bæði samkennara og annað fagfólk. Á ferli sínum sem kennsluráðgjafi byggði hún á kennslureynslu sinni og hélt áfram að eiga samstarf við annað fagfólk í menntamálum.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

43

Harðardóttir, Eva. « Að varðveita heiminn : Hannah Arendt og menntakrísan ». Netla, 13 décembre 2022. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2022.92.

Texte intégral

Résumé :

Í þessari grein kem ég til með að spreyta mig á spurningu sem Jón Torfi Jónasson hefur lagt sérstaka áherslu á í starfi sínu og framlagi til menntaumræðu og rannsókna. Spurningin snýr að hlutverki menntunar og skólastarfs í síbreytilegum heimi. Til þess styðst ég að mestu við greinina „The Crisis in Education“ sem fjallar um stöðu menntamála í Bandaríkjunum á sjötta áratug síðustu aldar en greinina skrifaði pólitíski hugsuðurinn Hannah Arendt árið 1954. Með því að leita í smiðju Arendt tek ég einnig alvarlega það sem Jón Torfi sagði nýlega (og hefur rætt áður) að á sama tíma og mikilvægt er að hugsa hlutina alveg upp á nýtt er líka gott að rifja upp gamlar og góðar hugmyndir (Jón Torfi Jónasson, 2020). Þessu hefði Arendt eflaust verið sammála enda lagði hún áherslu á að hver hugsun væri, strangt til tekið, ákveðið endurlit (e. „every thought is, strictly speaking, an afterthought,“ Arendt, 1978, bls. 78) eða augnablik sem krefst þess að við stöldrum við og setjum hlutina í samhengi – einmitt til að geta hugsað þá upp á nýtt. Hér er ekki um þýðingu eða greiningu (svo sem þemagreiningu) á texta Arendt að ræða heldur fjalla ég, á nokkuð persónulegan hátt, um nokkrar af lykilhugmyndum hennar sem tengjast tilgangi menntunar og skólastarfs. Þar á meðal hvað felst í hugmyndinni að varðveita heiminn, að tilheyra samfélagi og að bregðast við krísu. Þá máta ég einnig hugmyndir hennar við nýlegri stefnur og strauma sem snúa að menntun til hnattrænnar borgaravitundar (e. global citizenship education) og birtast skýrt í nýlegri stefnumótun á alþjóðlegum vettvangi, svo sem í menntastefnu UNESCO og sem hluti af Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

44

Kalmansson, Jón Ásgeir. « Listin að spyrja ». Netla, 13 décembre 2022. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2022.89.

Texte intégral

Résumé :

Dr. Jón Torfi Jónasson hefur bent á að menntaumræða hafi á síðustu áratugum ekki fjallað um það sem hún ætti að fjalla um, sem séu grundvallarspurningar um eðli menntunar, hlutverk skóla og tengsl menntunar og skóla. Hún hafi fremur beinst að tæknilegum og fjárhagslegum þáttum skólastarfs. Í þessari grein verður brugðist við ákalli Jóns Torfa um eflda umræðu um eðli menntunar. Það verður gert með því að beina athygli að því sem Jón Torfi telur að hafi skort í menntaumræðum upp á síðkastið, spurningum um grundvallarþætti menntunar og skóla. Spurt er hvað spurningar eru og í hverju þekkingarfræðilegt og siðfræðilegt mikilvægi þeirra er fólgið. Komið er inn á það hvers vegna erfiðara getur verið að spyrja vel en að finna svör við spurningum, og rætt í því sambandi um hvað fólgið er í listinni að spyrja. Rætt er um tengsl spurnar við hugsun og líf íhugunar. Fjallað er um hvað það getur þýtt í lífi einstaklings að spyrja sig grundvallarspurninga um hlutverk sitt og um merkingu grunnhugtaka eins og kennslu og menntunar. Loks verða skoðuð tengsl spurnar og athygli, það er getunnar til að opna hugann fyrir veruleika af einhverju tagi.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

45

Jörgensdóttir Rauterberg, Ruth, et Hafdís Guðjónsdóttir. « Draumaskólinn ». Netla, 31 mai 2024. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2024/8.

Texte intégral

Résumé :

Virk þátttaka barna í samfélagi er ein leið til farsældar þeirra og því er það helsta verkefni menntakerfisins að tryggja öllum börnum hlutdeild í samfélagi jafnaldra. Greinin fjallar um þróun árangursríkra og sjálfbærra leiða fyrir samvinnu barna og fullorðinna í inngildandi skólastarfi. Draumaskólaverkefnið var unnið á miðstigi grunnskóla sem hluti af þróunarverkefni um þátttöku og valdeflingu barna í samstarfi skólans, frístundamiðstöðvar og rannsakenda Háskóla Íslands. Þátttakendur voru börn og starfsfólk í fimmta og sjötta bekk. Samofin Draumaskólaverkefninu var starfendarannsókn sem náði yfir fimm samvinnulotur, sem fólu í sér skapandi hugmyndavinnu, samtal, áætlanagerð, framkvæmd hugmynda, ígrundun og þekkingarsköpun. Í rannsóknarferlinu var lögð áhersla á að skilja það ferli sem á sér stað þegar samvinna barna og fullorðinna er mótuð og bera kennsl á þá þætti sem skipta máli fyrir valdeflingu barna. Hægt var að greina fjögur þýðingarmikil atriði: Ferli verkefnisins var farvegur fyrir raddir barna, lýðræðisleg og opin samvinnurými veittu svigrúm fyrir ólíkar þátttökuleiðir, sameiginleg ígrundun barna og fullorðinna leiddi til lausna og verkefnið setti í gang valdeflandi náms- og þróunarferli. Frásögn Draumaskólaverkefnisins getur orðið öðrum hvatning til að finna leiðir sem opna fyrir lýðræðisleg vinnubrögð í skóla.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

46

Sívertsen, Ásta Möller, Svanborg Rannveig Jónsdóttir et Hafdís Guðjónsdóttir. « Þróun eigin fagmennsku í skapandi starfi : Starfendarannsókn í leikskóla ». Netla, 27 septembre 2022. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2022.11.

Texte intégral

Résumé :

Sköpun er mikilvæg þroska barna og er jafnframt einn grunnþáttur menntunar á Íslandi. Leikskólar sem horfa til starfsaðferða Reggio Emilia leggja áherslu á börn sem getumikla og skapandi einstaklinga. Þegar skólinn leggur rækt við meðfædda hæfileika þeirra eru allar líkur á að börnum finnist þau geta haft áhrif á samfélagið. Hlutverk kennara í skapandi skólastarfi felst í að skapa aðstæður sem styðja við skapandi hugsun og verkefni með áherslu á ferli umfram endanlega útkomu. Hér er sagt frá starfendarannsókn leikskólakennara sem rýndi í eigin starfshætti með áherslu á aukið vægi skapandi starfs á einni deild í leikskóla. Gagnaöflun hófst í janúar 2018 og lauk í október sama ár. Gagna var aflað með skrifum í rannsóknardagbók, með vettvangsathugunum og ljósmyndum. Gögnin voru greind reglulega og sem heild í lokin. Niðurstöðurnar voru flokkaðar í eftirfarandi flokka: Tækifærin í umhverfinu, kaflaskil og faglegt sjálfstraust. Meginþættir hvers kafla eru kynntir með dæmum úr rannsóknardagbók. Niðurstöður rannsóknarinnar varpa ljósi á mikilvægi þess að leikskólakennari beiti virkri hlustun í starfi og að gagnkvæm virðing ríki milli kennara og barna. Ein sterkustu skilaboðin sem þessi rannsókn felur í sér eru hversu mikils virði er fyrir faglega vinnu kennara að gera starfendarannsókn og gera breytingar á eigin starfsháttum.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

47

Óskarsdóttir, Edda. « „Skemmtilegasta kennslan er þegar einhver svona ,aksjón' er í gangi“ ». Netla, 31 décembre 2023. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2023.2.

Texte intégral

Résumé :

Sköpun er einn af sex grunnþáttum menntunar hér á landi og hefur þeirri hæfni verið ætlað aukið rými í skólastarfi á undanförnum árum. Tilgangur rannsóknarinnar var að öðlast skilning á hvað einkennir skapandi kennslufræði. Leitað var svara við spurningunni um hvað megi læra um skapandi kennslufræði af grunnskólakennaranum Eyrúnu Óskarsdóttur. Eyrún hefur starfað í ólíkum skólum á ýmsum stöðum á landinu, allt frá fámennum sveitaskóla upp í einn af fjölmennustu skólum höfuðborgarsvæðisins. Sérsvið hennar er myndmennt en hana hefur hún sjaldnast kennt eingöngu heldur hefur hún oftast verið í almennri kennslu og þá aðallega á yngsta stigi eða miðstigi grunnskólans. Eyrún er systir mín og ég hef fylgst með henni og dáðst að sköpunarkrafti hennar frá því að ég man eftir mér. Við rannsóknina var beitt frásagnarrýni og gögnin samanstanda af viðtölum og samskiptum okkar, dagbókum Eyrúnar og rituðum frásögnum hennar úr starfi. Niðurstöður leiða í ljós að það sem einkennir kennslufræði Eyrúnar er áhersla á gleði og sköpun sem ferli frekar en sem lokaafurð. Hún leitast við að vera skapandi og nýta fjölbreyttar aðferðir í kennslu til að gera námið áhugaverðara og ánægjulegra fyrir nemendur. Eyrún nýtir þemanám, samþættingu og tengingu við umhverfið eða reynsluheim nemenda til að efla virka þátttöku þeirra í námi.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

48

Óskarsdóttir, Þóra, et Elsa Eiríksdóttir. « Let them wonder : Incubation and task constraints in creative problem solving ». Netla, 2 février 2022. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2021.4.

Texte intégral

Résumé :

Gerjun (e. incubation) er þegar hlé á vinnu við skapandi verkefni leiðir til betri úrlausna en þegar unnið er áfram að verkefninu. Þegar hlé er gert virðist hugurinn vinna ómeðvitað áfram að því að leita lausna. Gerjun er þannig ein tegund sjálfvakinnar hugsunar (e. spontaneous thought). Hugljómun um lausn er oft afrakstur þessa ferlis, en þá birtist lausnin skyndilega fyrir hugskotssjónum að því virðist áreynslulaust. Að taka sér hlé frá verkefni tryggir þó ekki að gerjun eigi sér stað, heldur getur það að hugurinn reiki stöðugt að ókláruðum verkefnum valdið hugarangri og truflað úrlausnir annarra verkefna. Það er því mikilvægt að rannsaka undir hvaða kringumstæðum sjálfvakin úrvinnsla verður að gerjun.Tilraunir í hugrænni sálfræði hafa ítrekað sýnt fram á að gerjun stuðli að betri úrlausnum skapandi verkefna. Í tilraunum er gerjun framkölluð með því að láta þátttakendur vinna að skapandi verkefnum, gera síðan hlé á þeirri vinnu og sinna öðrum léttum verkefnum, en snúa sér svo aftur að fyrra verkefninu. Í þessum tilraunum eru notuð afmörkuð og skýrt skilgreind verkefni til að hafa stjórn á tilraunaaðstæðum. Verkefnið „ólíkir notkunarmöguleikar“ (e. alternative uses task) er gott dæmi, en þá eru fundin ný not fyrir hversdagslega hluti eins og gaffal eða regnhlíf. Skapandi verkefni í tilraunum eru því mjög ólík skapandi verkefnum sem finnast í skólastarfi. Þegar skapandi verkefni eru lögð fyrir nemendur hafa þeir gjarnan mikið val um afmörkun verkefnis og nálgun í úrvinnslu. Að velja og afmarka viðfangsefnið krefst þó hugrænnar vinnslu sem gæti truflað þá ómeðvituðu úrvinnslu sem þarf til að gerjun eigi sér stað. Til þess að hægt sé að hagnýta gerjun til að bæta úrvinnslu skapandi verkefna í hagnýtum tilgangi, eins og skólastarfi, er mikilvægt að átta sig á hvaða hlutverki afmörkun verkefnisins gegnir í þessu samhengi. Tilgangur rannsóknarinnar var þannig að skilja hvenær hlé frá verkefnavinnu styður við gerjun og leiðir til betri lausna skapandi verkefna og hvenær ekki. Sérstaklega var athugað hvort verkefnið sem unnið er að þurfi að vera skýrt afmarkað til þess að gerjun geti átt sér stað, líkt og gerist í tilraunaaðstæðum. Sömuleiðis hvort minna afmarkað verkefni geti leitt til þess að hlé frá verkefni valdi truflun frekar en að stuðla að gerjun og betri lausnum.Rannsóknin var tilraun með millihópasniði og tveimur frumbreytum. Fyrri frumbreytan var afmörkun verkefnis (mikil afmörkun eða miðlungs) og seinni frumbreytan var gerjunartímabil (hlé til staðar eða ekki). Alls voru því fjórir tilraunahópar. Skapandi lausnir voru metnar annars vegar með skapandi nýnæmi (e. creative originality) sem byggir á meðaleinkunn bestu þriggja lausna hvers þátttakanda og skapandi afköstum (e. creative productivity) sem byggir á því að leggja saman einkunn fyrir allar einstakar lausnir þátttakanda. Þátttakendur (N = 64) voru nemendur í Fjölbrautaskólanum í Breiðholti og var þeim raðað af handahófi í hópana fjóra, 15–17 í hvern hóp. Tilraunin fór öll fram í tölvu og hver þátttakandi vann út af fyrir sig án truflunar. Verkefnið „ólíkir notkunarmöguleikar“ var notað og finna þurfti upp á minnst 16 nýjum notkunarmöguleikum fyrir hversdagslegan hlut. Afmörkun verkefnis var aðgerðabundin með því að þátttakendur gátu valið hlut til að nota í verkefninu (blöðru, blómapott, handklæði eða rör). Hjá helmingi þátttakenda var valið endanlegt (mikil afmörkun), en hinn helmingurinn gat skipt um skoðun þar til þeir hófu að vinna verkefnið (miðlungs afmörkun). Þetta þýddi að af þeim sem fengu gerjunartímabil var helmingur búinn að velja hlut endanlega (mikil afmörkun og gerjunartímabil) en hinn helmingurinn gat enn skipt um skoðun (miðlungs afmörkun og gerjunartímabil). Til samanburðar voru sambærilegir hópar sem ekki fengu gerjunartímabil (mikil afmörkun og ekkert gerjunartímabil; miðlungs afmörkun og ekkert gerjunartímabil).Niðurstöðurnar sýndu að mikið afmarkað verkefni væri nauðsynlegt til að gerjunaráhrif kæmu fram, en þó aðeins fyrir fylgibreytuna skapandi nýnæmi. Samvirkni var á milli frumbreytanna tveggja og besti árangurinn var hjá hópnum sem leysti mikið afmarkað verkefni og fékk gerjunartímabil. Gerjunartímabil hafði ekki eins jákvæð áhrif hjá þeim sem fengu miðlungs afmarkað verkefni. Skýrt skilgreind og fastsett verkefni virtust veita það samhengi sem þurfti til að gerjun ætti sér stað og leiddu til betra skapandi nýnæmis úrlausna. Þegar verkefni var minna afmarkað virtist hlé frekar valda truflun en gerjun. Athygli vakti að niðurstöður fyrir fylgibreytuna skapandi afköst voru ekki með sama hætti. Þar komu fram áhrif afmörkunar og meira afmarkað verkefni leiddi til betri skapandi afkasta en minna afmarkað verkefni.Þessar niðurstöður hafa þýðingu þegar horft er til hagnýtingar í skólastarfi og skipulagningar skapandi verkefna. Hægt er að bjóða upp á val í skapandi verkefnum, en til að gerjunartímabil skili árangri ættu kennarar að þrengja viðfangsefnið með nemendum sínum fljótlega eftir fyrirlögn. Með því að láta nemendur skilgreina verkefnið nákvæmlega er líklegra að hlé á úrvinnslu (skipulögð eða tilfallandi) leiði til gerjunar og betri lausna.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

49

Þorvaldsdóttir, Jóhanna, Hermína Gunnþórsdóttir et Guðmundur Engilbertsson. « Notkun spjaldtölva í námi og kennslu grunnskólanemenda á yngsta stigi með áherslu á læsi ». Netla, 13 décembre 2018. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2018.10.

Texte intégral

Résumé :

Þessi grein er byggð á gögnum úr eigindlegri rannsókn sem gerð var í tveimur íslenskum grunnskólum á höfuðborgarsvæðinu vorið 2014. Meginmarkmið rannsóknarinnar var að öðlast skilning á notkun spjaldtölva í námi og kennslu grunnskólanemenda á yngsta stigi með hliðsjón af upplýsinga-, miðla- og tæknilæsi. Gagnaöf lun var tvíþætt og fólst annars vegar í vettvangsathugunum í skólunum tveimur þar sem spjaldtölvur voru notaðar og hins vegar voru tekin viðtöl við kennarana að loknum vettvangsathugunum. Skólar og kennarar sem tóku þátt í rannsókninni voru valdir vegna reynslu þeirra af notkun spjaldtölva í námi og kennslu á yngsta stigi grunnskóla. Grunnskólarnir bættu báðir spjaldtölvum við tæknibúnað sinn veturinn 2012 til 2013. Niðurstöðum þessarar rannsóknar ber að taka með þeim fyrirvara að hún nær eingöngu til fimm kennara í tveimur skólum og að ekki var fylgst með hópi nemenda lengur en sem nam einni kennslustund. Þær benda þó til þess að spjaldtölvur geti stutt nám og kennslu með ýmsum hætti. Sem dæmi þá virðist notkun spjaldtölva opna kennurum leið til að auka notkun upplýsingatækni í námi og kennslu á yngsta stigi og gefa tækifæri til að auka þátt netsins, vefefnis og samfélagsmiðla í námi ungra nemenda. Þær gefa aukin tækifæri til að ef la upplýsinga- og miðlalæsi og tæknilæsi meðal yngstu nemendanna og auka fjölbreytni í skólastarfi, t.d. með fjölda smáforrita sem sérstaklega eru gerð til að þjálfa ýmsa færniþætti í námi, en einnig með möguleikum sem einfalda myndatökur, hljóðupptökur, kvikmyndatökur og samsetningu miðlunarþátta.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

50

Ólafsdóttir, Sigríður, Rannveig Björk Þorkelsdóttir et Hanna Ólafsdóttir. « Sköpun í stafrænum heimi : Sjónarmið myndmenntakennara ». Netla, 1 juin 2019. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2018.12.

Texte intégral

Résumé :

Markmið rannsóknarinnar var að kanna notkun snjalltækja í listgreinum. Í ljósi aukinnar notkunar snjalltækja í skólastarfi og mikilvægis skapandi hugsunar er leitast við að kanna hvernig slík tæki eru notuð í myndmenntakennslu. Jafnframt er markmiðið að kanna notkunarmöguleika tækninnar í myndmennt og tækifæri til sköpunar. Í rannsókninni var notuð eigindleg rannsóknaraðferð og tekin hálfopin viðtöl við fjóra myndmenntakennara og einn margmiðlunarkennara sem starfa í grunnskólum á höfuðborgarsvæðinu. Tilgangurinn var að svara eftirfarandi rannsóknarspurningum: Hver er tilgangurinn með notkun snjalltækja í myndmennt, hvernig nota kennarar tækin í kennslu og hver eru tækifærin til sköpunar? Í þessari grein eru skoðuð viðhorf kennara til tækninnar og snjalltæki sem verkfæri skoðuð. Niðurstöður leiddu í ljós að snjalltæki eru notuð sem tiltekin verkfæri í myndmenntakennslu en þau nýtast nemendum við upplýsingaleit, hugmyndavinnu og efnisleit. Notkun snjalltækja kemur ekki í staðinn fyrir hefðbundnar aðferðir í myndmennt heldur er meginhlutverk þeirra að styðja vinnuferli og verkefni nemenda. Þrátt fyrir takmarkaða notkun snjalltækja í myndmennt og ólík viðhorf kennara til notkunar tækninnar í greininni gefa niðurstöður til kynna að upplýsingatækni og gagnvirkir miðlar geti ef lt skapandi hugsun nemenda. Færni nemenda til sköpunar og þekking þeirra á tækninni gegnir þar stóru hlutverki. Í myndmennt geta skapast tækifæri fyrir kennara til að breyta kennsluháttum sínum með því að nýta snjalltæki á virkan hátt við ný verkefni sem annars væru óframkvæmanleg. Þannig getur tæknin bæði nýst til að breyta nálgun og stutt hefðbundnar aðferðir.

Styles APA, Harvard, Vancouver, ISO, etc.

Articles de revues sur le sujet « Skólastarf »

Créez une référence correcte selon les styles APA, MLA, Chicago, Harvard et plusieurs autres