Littérature scientifique sur le sujet « ادبیات داستانی »

ارتباط دادن زبان و ادبیات فارسی با جهان عرب تاریخ دیرینه­ای دارد ، ولی آغاز مسئله­ی ایران­شناسی در کشورهای عربی به نیمه­ی دوم سده­ی بیستم برمی­گردد. بلا فاصله پس از بنیانگذاری بخش­های زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه­های عربی ، ایران­شناسان عرب به بحث و بررسی انواع ادبی فارسی پرداخته­اند و ترجمه­ی داستان­های کوتاه معاصر فارسی در اولویت تحقیقات آن­ها قرار گرفت. با نگاهی به کتاب­ها و مقاله­ها و پایانامه­های حوزه­­ی داستان­های کوتاه فارسی در کشورهای عربی درمی­یابیم که سهم این ژانر ادبی بیش از ژانرهای دیگر بوده و ایران­شناسان عرب به این مسأله اهتمام بیشتری ورزیده­اند. اگرچه پرداختن به داستان­های کوتاه معاصر فارسی در جهان عرب از همان ابتدا با مشکلاتی روبرو شده بود ، دست­کم سبب شد که خوانندگان عرب­زبان و علاقه­مندان به ادبیات داستانی معاصر فارسی، به ویژه داستان­های کوتاه ، ذهنیتی هرچند اندک در این زمینه پیدا کنند. در این تحقيق، به نقد و بررسی "ترجمه­های عربی به نمونه­هایی از داستان­های کوتاه معاصر فارسی" در قالب بررسی موضوعاتی همچون نگاهی به ترجمه­ی داستان­های کوتاه معاصر فارسی در جهان عرب ، نقد وبررسی ترجمه­ی عربی به نمونه­های برگزیده­ای از داستان کوتاه (ماهی سیاه کوچولو) صمد بهرنگی و داستان کوتاه (فارسی شکر است) سید محمدعلی جمالزاده پرداخته­ایم.

در مورد داستان و داستان‌‌نویسی، کارهای زیادی در افغانستان صورت نگرفته و در محافل و دانش‌گاه‌ها، کم‌تر به این بخش از ادبیات ما پرداخته شده و همین امر، سبب گردیده است که رشدِ‌ داستان‌نویسی در کشور، پایین باشد؛ به هرحال، داستان‌نویسان، در کنار شاعران،‌ آثاری با میزانِ موفقیت خوب و گاهی کم، کار خود را انجام داده‌اند؛ از آن‌جمله،‌ حسین فخری‌است که از سال ۱۳۵۴، با داستانِ‌ کوتاهِ «مهمان کوچک»، در ردۀ داستان‌نویسان قرار گرفت. از او داستان‌های کوتاه، رمان و سفرنامه‌هایی منتشر شده است. از این میان، «گرگ‌ها و دِه‌کده»، مجموعه‌داستان کوتاهی‌است، که قابلیت خوانش ریالیستی آن فراهم بود؛ لذا، این تحقیق، باهدف خوانش ریالیستی این مجموعه و پاسخ‌یابی به میزانِ موفقیتِ این داستان‌نویس و چه‌گونه‌گی محتوا و ساختار آن شکل گرفته است. محدودۀ این پژوهش، مجموعه داستان «گرگ‌ها و ده‌کده» بوده است، که از مبانی نظری مکتب ریالیزم سود جُسته شده است. داده‌ها، به‌شیوۀ تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و یافته‌ها به‌گونۀ کیفی بیان شده است. یافته‌های پژوهش، بیان‌گر این هستند که: به استثنای سه داستان، هشت داستانِ دیگر این مجموعه، داستان‌های ریالیستی است، که روایت‌گر زنده‌گی جامعۀ سطح پایین و متوسط است. شخصیت‌ها به‌گونۀ کامل،‌ نمایندۀ طبقۀ اجتماعی شان هستند، صحنه‌پردازی‌ها، ساده و عام‌فهم است، زبان و لحن، معیاری و عامیانه است، و داستان‌ها به شیوۀ دانای کل و اول‌شخص روایت گردیده‌اند.

Among Persian poets and literary works, Ferdowsi and Shahnameh have a distinctive and prominent place. Since the 5th C. AH , they took the interest of all Persian language and literature scholars and were one of the first books to be translated into different languages including Arabic by Al Fatih Bin Ali Bin Mohammed Al-Bandari in the year of (620)AH .Because it was completed in the early 7th C. AH and in terms of antiquity, there is no older copy than of Al-Bandari’s version which holds great value in the analysis of Shahnameh other different copies. To find out the how far analogy goes, the present paper makes a general comparisons of Bijan and Manijeh in Shahnameh Ferdowsi main story text based on the copy of Professor Jalal Khaliqi Mutlaq and of Al-Bandari translated text which is corrected by Professor Abdul Wahab Azzam and published in Egypt. - چکیده در میان شعرا و آثار ادبی فارسی ، فردوسی و شاهنامه تمایز و اهمیت خاصی دارند و از قرن پنجم هجری تا امروز همیشه مورد توجه متخصصان و علاقه­مندان زبان و ادبیات فارسی بوده­اند. این رویکرد باعث شد شاهنامه در زمره­ی اولین کتاب­هایی قرار گیرد که به زبان­های مختلف دنیا از جمله زبان عربی ترجمه شود. همچنین ترجمه­ی عربی شاهنامه­ی فردوسی که توسط الفتح بن علی بن محمد اصفهانی معروف به "بنداری" در سال (620 هـ.ق) ترجمه شده ، مورد توجه متخصصان و علاقه­­مندان زبان و ادبیات فارسی قرار گرفته است ، و به علت این که این اثر در ابتدای قرن هفتم هجری به پایان رسید ، از نظر قدمت ، نسخه قدیمی­تری از این نسخه که توسط بنداری ترجمه شده ، شناخته نمی­شود. بنابراین ، این ترجمه در نقد نسخه­های مختلف شاهنامه از ارزش بالایی برخوردار است. روش تحقیق ما در این مقاله مبتنی بر مقایسه­ای عمومی میان متن اصلی داستان بیژن و منیژه در شاهنامه­ی فردوسی بر اساس نسخه­ی استاد جلال خالقی مطلق و متن شاهنامه از ترجمه بنداری تصحیح استاد عبدالوهاب عزام چاپ مصر است ، تا بدانیم تا چه حدی ترجمه با اصل نزدیک است.

خمسة نظامي گنجوي، همواره از آثار موردتوجّه شاعران ادبيات كهن فارسي بوده است. يكي از شاعران برجسته اي كه به تقليد و نظيره گويي منظومه هاي نظامي پرداخت، وحشي بافقي، شاعر بزرگ دوران صفويان است. فرهاد و شيرين وحشي بافقي، نظيره اي بر خسرو و شيرين نظامي گنجوي است كه البتّه در ساختار داستاني و نيز محتواي اثر، در برخي قسمتها، تفاوتهاي مهمي هم با اثر نظامي دارد. اين مقاله، به بررسي شباهتها و تفاوتهاي موجود در اين دو اثر پرداخته و با نگاهي تحليلي، سبك شخصي دو شاعر نيز مشخّص مي گردد.

یکی از موضوعات مهم در فرهنگ بشری و به ویژه در اندیشه و ادبیات اسلامی، مسئله زهد است. گرایش خانی به زهد، ریشه در اندیشه¬های معرفت شناسانه وی دارد، بررسی دقیق زمینه­های زهد او در رفع ابهام موجود درباره شخصیت وی مؤثر خواهد بود. البته این تنها علت گرایش احمد خانی به زهد نبوده، بلکه عوامل متعدد دیگری که اغلب آن از تعالیم اسلامی نشأت می­گیرد در طریقت زاهدانه وی دخیل است که در این مجال به بررسی دقیق و موشکافانه آنها خواهیم پرداخت. احمدخانی برای بیان مقاصد زاهدانه خود کلام ساده و بی پیرایه و البته سمبلیک را در قالب داستان انتخاب کرده است. وی احتراز از خلق و به تنهایی پناه بردن را، از مهمات زهدورزی برمی­شمارد و برای استناد گفتار خود، شخصیت مم را درمثال می­آورد به این اعتبار که مم، عزلت گزیده بود و این سبب سروری وی بر دیگر کسان شد. این جستار که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام گرفته درصدد آن است تا به این سؤال اصلی پاسخ دهد که میزان مشابهت یا مغایرت مضامین زهدی در مثنوی «مم و زین» چگونه است تا بتوان از این رهگذر میزان قرابت و نزدیکی درون مایه¬های زهدی این شاعر را در لابه لای اثر گرانسنگش، مثنوی «مم و زین» سنجید. از اینرو، نگارنده با این باور که اثر خانی تا اندازه ای متمایل به زهد و ترک دنیاست، در این مقاله سعی بر آن دارد تا به تحلیل مضامین زاهدانه در مثنوی «مم و زین» بپردازد.

نگونه که از عنوان پژوهش بر می­آید به بررسی تحلیلی زاویه­ی دید در رمان سگ و زمستان بلند نوشته­ی نویسنده­ی ایرانی شهرنوش پارسی پور و رمان لیل علی بابا الحزین نوشته­ی نویسنده­ی عراقی عبد الخالق الرکابی می­پردازد. هر دو نویسنده، از نویسندگان برجسته­ی عراق و ایران محسوب می­شوند، جایی­که درباره­ی اغلب آثارشان، مقاله­های نقدی و پایان­نامه­ها نوشته شدند و بعضی از آثارشان چند جایزه­ی ادبی نیز بردند. نگارنده در این پژوهش سعی می­کند به مفهوم زاویه­ی دید و انواع آن، اهمیت زاویه­ی دید در رمان، زاویه­ی دید در دو رمان مورد نظر و مشابهت­ها و تفاوت­هاى میان آنها بپردازد. روش تحقیق، توصیفی ـــ تحلیلی است، همچنین از آمیزش دو شیوه، توصیفی ـــ تحلیلی و مقایسه ای، نقاط مشترک و اختلاف بین دو رمان از لحاظ زاویه­ی دید بحث و بررسی کند. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که هر دو نویسنده، در این دو رمان، زاویه دید درونی به شیوه­ی راوی ـــ قهرمان را به کار برده و از شیوه­های داستانی معاصر استفاده می­کنند. Abstract It is noted in the title that the paper studies the viewpoint in the novel The Dog and the Long Night by the Iranian novelist Shahranoush Parsi Pour and in the novel Alibaba's Sad Night by the Iraqi novelist Abdulkhaliq Ar-Rikabi. Both are well known novelists, and about whose stories and novels many critical books, MA theses, and Ph.D. dissertations have been written. Also, some of their literary works have won prizes. Here, the researcher shed light on the concept of viewpoint, its types, and its importance in novels in general. This was done along with tackling the two viewpoints in both novels, where similarities and differences were identified. For this end, the researcher has adopted the analytic-descriptive approach, which is being exploited along the comparative approach so as to identify similarities and differences in viewpoints in both novels. In conclusion, it was shown that both writers employed the internal viewpoint from the hero-teller's view, and made use of contemporary styles of narration.