Journal articles on the topic 'Protektorat'

Reforma Kościoła przeprowadzona w XI w. przez papieża Grzegorza VII (1073-1085) doprowadziła do podniesienia poziomu życia religijnego i dyscyplinarnego. Współpracujący z papieżem w dziele reformy kardynał Deusdedit sporządził Collectio canonum. W dziele tym, w którym zamieścił dokumenty poświadczające terytoria oddane w protektorat Stolicy Apostolskiej, znalazł się regest dokumentu nazwanego od imienia władcy Dagome iudex. Jest to dokument poświadczający oddanie przez Mieszka I państwa polskiego w protektorat Stolicy Apostolskiej. Nakreślone w dokumencie granice państwa, od Morza Bałtyckiego do Prus, na wschodzie Ruś, na południu Morawy, na zachodzie Odra, stanowią historyczny opis piastowskich ziem. Czynność prawna określona w dokumencie przez słowo „contulisse” (przekazać) polegała na przekazaniu państwa polskiego Stolicy Apostolskiej. Za to, państwo polskie zostało przyjęte w protekcję. Spowodowało to nawiązanie pomiędzy państwem polskim i Stolicą Apostolską określonego stosunku prawnego. Protekcja Stolicy Apostolskiej stanowiła moralną ochronę przed jakimkolwiek atakiem państw na terytorium państwa polskiego. Ten akt prawny pociągał za sobą obowiązek płacenia trybutu na rzecz Stolicy Apostolskiej. Celem politycznym decyzji Mieszka I było zabezpieczenie państwa przed atakami państw sąsiednich. Celem dalekosiężnym w obszarze stosunków kościelnych, było umożliwienie budowy własnych struktur kościelnych. Poprzez ten akt prawny Polska weszła w obszar stosunków polityczno-kościelno-prawnych ze Stolicą Apostolską. Dokument Dagome iudex można więc widzieć jako prototyp przyszłych konkordatów, które regulują relacje pomiędzy państwami i Stolicą Apostolską, jak też relacje pomiędzy państwem i Kościołem w danym państwie.

Feđa Milivojević, Cezarov Ilirik, Hrvatski institut za povijest u Zagrebu - Filozofski fakultet u Rijeci, 2021, 350 str. Monografska djela čiji tematski okvir se ograničava na period kasne Rimske republike izuzetno su rijetka u regionalnoj historiografiji. Na početku treba, također napomenuti da je knjiga Cezarov Ilirik jedna od rijetkih publikacija u našoj šroj regiji iz rimske provincijalne historije, koja se temelji na analizi i kritici narativnih izvora, a ne na interpretaciji arheološkog materijala. Kada je riječ o historiji starog vijeka u većini slučajeva teško je povući jasnu granicu između arheološkog i historijskog pristupa. Imajući to u vidu s pravom se može reći da je Milivojević u ovoj knjizi napravio jedan važan iskorak u pravcu jasnog diferenciranje između rimske historije i klasične arheologije. Istinitost podataka koje su o Iliriku u doba Cezara ostavili grčko-rimski pisci, Milivojević ne utvrđuje oslanjajući se na arheološke nalaze već događaje primarno nastoji posmatrati kroz kritičku analizu i komparaciju antičkih tekstova koji prate razdoblje od propasti Ilirskog kraljevstva do prvog stoljeća nove ere. Naravno, interdisciplinarni pristup ovdje nije u potpunosti izostavljen, ali je stavljen u drugi plan. Treba imati u vidu da se u širokom opusu grčko-rimskih pisaca Ilirik rijetko spominje izravno, te je autor morao određena pitanja posmatrati u širem kontekstu rimske historije kako bi mogao doći do novih naučnih spoznaja o temi o kojoj piše.Kao što je istaknuto u predgovoru osnovicu teksta čini doktorska disertacija koju je autor odbranio 2017. godine na Sveučilištu u Zadru. Sam naslov knjige boljim poznavateljima rimske provincijalne historije ukazati će da je knjiga nastala sa ciljem da se dokaže teza da je Ilirik postao provincija za vrijeme Gaja Julija Cezara. To je svakako bio dosta hrabar zadatak za historičara koji je na početku svog profesionalnog bavljenja naukom, imajući u vidu da u savremenoj historiografiji i arheologiji još uvijek preovladava mišljenje da je Ilirik postao provincija tek za vrijeme princepsa Augusta. Milivojević pitanje nastanka provincije Ilirik ne ostavlja otvorenim, već na moderan način kroz različite socijalne i političke aspekte argumentira svoju tezu da je Ilirik sredinom prvog stoljeća stare ere već bio provincija.Na početku knjige nalazi se popis karata i tablica kao i pojašnjenja kratica nakon čega slijedi predgovor u kojem se naznačava na koja naučna pitanja će se pokušati odgovoriti u ovom djelu. U predgovoru se podvlači važnost Vatinijevog zakona na osnovu kojeg je jedan od najvećih Rimljana svih vremena imenovan upraviteljem Cisalpinske Galije i Ilirika. Već iz samog predgovora čitatelji mogu naslutiti da je Ilirik za Cezara nije bio samo jedna kratka epizoda u njegovoj upečataljivoj državničkoj karijeri kako se često relativizira u modernoj historiografiji. Nakon predgovora slijedi opširan uvod u kome se prezentira cilj djela, objašnjava se metodološki aparat, u osnovnim crtama prezentiraju narativni izvori, te rezultati prethodnih istraživanja.Glavni dio rada je podijeljen na šest velikih tematskih cjelina koje su naslovljene: Razdoblje prvog protektorata, Razdoblje drugog protektorata, Osnivanje provincije Ilirik, Događaji prokunzulata, Upava i organizacija provincije i Promjene za Cezarova vremena. Stiče se utisak da je Milivojević radi bolje preglednosti tekst unutar spomenutih, velikih tematskih cjelina podijelio na više podnaslova. U tom kontekstu treba svakako spomenuti da je tekst leksički vrlo usklađen i neoptrećen nepotrebnim kompleksnim izrazima kojima, nažalost često obiluju stručne publikacije. Iako je bez dileme ovo knjiga uskostručnog sadržaja način na koji je napisana razumljiv je široj čitateljskoj publici.Prvo poglavlje Razdoblje prvog protektorata započinje osvrtom na Prvi ilirski rat. Naime, Milivojević analizira svjedočanstva antičkih pisaca o sukobu Agronove udovice Teute sa Rimljanima čijim porazom Rimljani će proširiti svoj utjecaj na istočnu obalu Jadrana. Može se reći da je u ovom poglavlju akcenat na pitanju: Šta je podrazumjevao rimski protektorat koji je formiran u jednom dijelu nekadašnjeg Ilirskog kraljevstva? U tom kontekstu detaljno se analizira pozicija indigenih zajednica ko što su Partini i Atintani, ali i pozicija grčkih kolonija Korkire, Apolonije i Farosa. Na osnovu komparacije i kritike izvora definisana je svojevrsna granica protektorata. Već u Drugom ilirskom ratu pokazati će se strateška važnost novonastalog protektorata. Na osnovu izvora teško je utvrditi da li je došlo, nakon ovog kratkotrajnog sukoba iz 219. god.p.n.e, do nekih značajnih terirorijalnih promjena u protektoratu. Ipak, na osnovu savezničkog ugovora iz 215.godine autor je prepoznao određene promjene: Te promjene se mogu pratiti i na osnovu tabelarnog i kartografskog prikaza. Potom se položaj rimskog protektorata na istočnj obali Jadrana posmatra kroz prizmu tri makedonska rata, odnosno Trećeg ilirskog rata (koji se može smtrati dijelom Trećeg makedonskog rata). S pravom autor veliku pažnju posvećuje analizi Livijevog podatka da je Ilirik podjeljen na tri dijela nakon Gencijevog poraza. U ovom dijelu se može prepoznati da Milivojević ne podliježe naučnim autoritetima, već im se argumentovano suprostavlja namećući rezultate svojih istraživanja. Na temelju svojih naučnih spoznja zaključuje da su sve zajednice koje se spominjuu Acijevom proglasu od tog trenutka sačinjavale rimski protektorat. U daljnjem tekstu prvog poglavlja procjenjuju se posljedice ratovanja protiv Histra (178.god.p.n.e) i Delmata (156 / 155. god.p.n.e) na teritoriju rimskog protektorata. Na kraju prvog poglavlja autor se fokusirao na nastanak provincije Makedonije i posljedica koje je taj događaj ostavio na rimski protektorat na istočnoj obali Jadrana.Drugo poglavlje je Razdoblje drugog protektorata. Iz samog naslova čitatelj može da nasluti da će na temelju istog metodološkog pristupa kao i u prvom poglavlju biti analizirana opstojnost rimskog vojno-političkog utjecaja na istočnoj obali jadrana. U knjizi je ovaj period prepoznat kao intervencijsko razdoblje u kojem je Rim slao istaknute vojskovođe da bi ponovo uspostavili vlast na područjima gdje je usljed napada Ardijejaca, Plereja, Delmata, Liburna i Japoda ona dovedena u pitanje. Za raziliku od razdoblja prvog protektorata drugi protektorat je obilježilo umirenje buntovnih inidigenih zajednica. Naravno, Rimljani nisu bili u potpunosti uspješni u realizaciji ovog cilja, jer Delmate i Japode nisu uspjeli staviti pod svoju kontrolu, odnosno nisu uspjeli da oslabe njihov utjecaj na najvitalnije dijelove protektorata. U skladu sa shvatanjima savremene arhelogije/historiografije, Milivojević prihvata tezu o postojanju dvije Salone odnosno naglašava da treba razlikovati grčku koloniju od delmatske Salone. Postojanje dvije Salone se problematizira kroz Metelov pohod koji je ima za cilj slabljenje delmatskog saveza radi očuvanja protektorata. S istim ciljem i Tuditan je pokrenuo kampanju protiv Japoda. Kada je riječ o Japodima u vrijeme Tuditanovog pohoda njih autor s pravom tretira kao politički savez koji je bio pod hegemonijom najjače zajednice. Potom na primjeru vojne kampanje Gaja Koskonija protiv Delmata ističe se da je Promona bila delmatsko naselje koje politički pripalo Liburnima kao vjernim rimskim saveznicima. Ovo su samo neki od primjera novog posmatranja određenih događaja, sa kojima će se čitatelj moći susresti u drugom poglavlju.Ukoliko bi se trebalo izdvojiti najvažnije poglavlje ove monografije to bi zasigurno bilo Osnivanje provincije Ilirik. Prethodna poglavlja nas hronloški uvode u događaje koji će dovesti do formiranja provincije Ilirik za vrijeme Gaja Julija Cezara. Na samom početku dat je pregled historijskih oklonosti koje će rezultirati nastankom provnicije. To je jedan najturbulentijih perioda rimske historije, u kome su Sula i Marije potkopali temelje Republike i stvorili osnovu na kojoj će kasnije Cezar i August izgraditi neki sasvim novi Rim. Pišući o procesu stvaranja provincije autor na početku daje važno objašnjenje da je pojam lex provinciae konstrukt historiografije 19. stoljeća stoga povlači da je neophodno da moderna historiografija novostvorenim legalnim terminima objasni stvarnu primjenu rimskog zakona i historijskih procesa. Jedna digresija u ovom tekstu mogla bi biti da bi u budućnosti isto trebalo postupiti prema pojmu romanizacija. S ciljem da se što bolje razumije proces nastanka provincije Ilirik u ovom djelu pribjegava se analogiji sa nastankom drugih provincija posebno Transalpinske Galije. Nastanak provincije Ilirik je dosta kompikovano pitanje, jer je u rimskom svijetu je bilo vrlo malo područja koja su bila slična Iliriku, pošto su na jugu živjele zajednice naviknute na monarhijski centralizirani sistem, a na sjeveru zajednice sa monarhičkog uređenja sličnog habitusa kao npr. u Galiji. Na osnovu Vatinijevog zakona iz 58.god.p.n.e Cezar je na upravu dobio Cisalipinsku Galiju i Ilirik, čime je prema Milivojevićevom mišljenju postao prvi upravitelj reorganiziranog protektorata. Argumentovano i bez okolišanja autor kroz cio daljnji tekst brani svoju tezu da je spomenutim zakonom definisana provincija Ilirik. Primarno to čini kroz vanjsku i unutranju kritiku izvora, a sekundarno kroz kritiku i kompraciju. Ovdje se jasno podvlači da je Ilirik, Vatinijevim zakonom osnovan kao zasebna provincija s upraviteljem čija su zaduženja uključivala i upravu nad Cisalpinskom Galijom, a naknadno i Transalpinskom.U narednom poglavlju Događaji prokunzulata analizira se značaj Ilirika za njegovog prvog prokonzula Cezara. Sam Cezar je u jednom kratkom izvještaju napisao da je nakon smirivanja situacije u Galiji 57/56. godinu krenuo prema Iliriku da posjeti tamošnje zajednice i upozna područje. Općepoznato je da je cijelu Cezarevu karijeru obilježilo ratovanje pa je tako i njegov kratki boravak u Iliriku obilježio sukob sa Pirustima o čemu se detaljno govori u ovoj knjizi. Ovom pitanju je posvećena značajna pažnja, jer je to situacija zbog koje je Cezar prvi put obratio pažnju na Ilirik. Epizoda sa Pirustima ujedno je zadnji podatak koji dokumentuje događaje u Iliriku za vrijeme Cezarovog prokonzulata. Nedostak više informacija o Iliriku za vrijeme Cezarovog porokonzulata, Milivojević pripisuje velikoj količni podataka koji dokumentuju galske ratove i građanske ratove u Rimu, te sustoga događaji iz Ilirika bili na periferiji interesa rimskih pisaca. Ilirik svoje mjesto u djelima antičkih historiografa nalazi tek kada se građanski rat koji se vodi između Cezarovih i Pompejevih pristalica proširio i na istočnu obalu Jadrana. Kroz vizuru Cezarovog prokonzulata prate se događaji vezani za japodski napad na Tergeste i Akvileju, te delmatski napad na Promonu.U poglavlju Uprava i organizacija provincije autor se detaljno osvrće na problem teritorijalno – administrativnog urđenja provincije Ilirik za vrijeme Cezara. Argumentovano odbacuje tezu koja preovladava u savremenoj historijografiji o tome da je Kvint Numerije Ruf zamjenika upravitelja u Iliriku. Drugo važno pitanje na koje se u ovom poglavlju nastoji odgovoriti jeste kada nastaju sudbeni konventi (conventus iuridicus) u Iliriku? Budući da nema podataka o ovom važnom pitanju u kasnorepubličkom periodu autor zaključak donosi na osnovu analogije sa provincijama Hispanija i Azija, odnosno na podacima iz perioda ranog principata. Na osnovu kompracije i krtike izvora autor zaključuje da takve strukture postojale i u ranocarskodoba, a da je njihov kontinuitet vidljiv u Plinijevom tekstu. Shodno tome, zaključuje da je Narona bilo središte prvog konventa u Iliriku koji je osnovao Cezar. Mora se priznati da autor iznosi dosta uvjerljive argumente koji idu prilog toj tezi.Posljednja tematska cjelina u okviru glavnog dijela knjige jeste Promjene za Cezarova vremena. Kao i u prethodnom poglavlju autor ovdje nastavlja da se bavi problemom conventus iuridicus. Prepoznaje dva tipa konventa : prvi koji nastaje u peregrinskom gradu i peregrinskoj zemlji, te drugi koji je nastao izvan gradskog teritorija na javnoj zemlji (ager publicus). Zatim se nastoji dokučiti kakva je uprava bila u ovim konventima u kasnoj republici. Postoji također jaka sprega između ilirskog konventa i doseljenika o čemu se u knjizi diskutuje kroz problematiziranje doseljavanja Rimljana. Unutar ovog poglavlja posebna se pažnja posvećuje Histri i Liburnima u vrijeme Cezarovog prokonzulata. Krtički pristupajući podacima koje su ostavili rimski pisci sagledava se administrativno-pravni položaj prostora između Krke i Cetine. U tom kontekstu posebnu važnost ima Salona, što se jasno vidi i u ovoj monografiji. Raspravu o Cezarovom Iliriku autor okončava analizom fraze oppida civitum Romanorum. U ovom dijelu teksta možemo slikovito, kroz kartografski prikaz spoznati kako je izgledao Cezarov Ilirik.Umjesto zaključka na kraju knjige dat je sažet pregled svih rezultata istraživanja koja su predstavljena u ovoj knjizi. Iz vizure struke poglavlja kao što je ovo pod naslovom Sažetak za kraj su vrlo korisna. Naime, u nekim djelovima teksta se stiče utisak da određena pitanja ostaju otvorena. S druge strane ovom poglavlju iskristalizirali zaključci do kojih je autor došao nakon višegodišnjeg studioznog istraživanja. U okviru Bibliografije nalazi se popis skraćenica, popis korištenih izdanja izvora i popis citiranih djela. Na kraju knjige se nalazi indeks pojmova. Ostaje mali žal što knjiga nije zaključena tekstom recezija ili izvod iz istih, jer bi zasigurno bilo zanimljivo pročitati viđenje ovog djela kroz pero emintnih hrvatskih naučnika Borisa Olujića i Roberta Matijašića.Kada se sagleda cjelokupan sadržaj ove knjige ne može se oteti utisku da ona predstavlja prekretnicu za razumijevanje krupnog problema savremene antičke historiografije, a to je problem datiranja nastanka provincije Ilirik. Autor čvrsto stoji pri svom stavu da je Cezar bio prokonzul provinicije Ilirik. Slagali se mi sa tim ili ne moramo priznati da je argumentacija koju je Milivojević ponudio u ovoj knjizi razrađena do najsitnijih detalja i odlično faktografski postavljena. Istina, postoji još uvijek prostor za određene rasprave što je svako dobro, jer je savremena regionalna historiografija postala letargična kada je riječ o problemu nastanka provincije Ilirik. U svim narednim istraživanjima koja se bave problem administrativnog uređenja Ilirika ova knjiga će zasigurno zauzimati važno mjesto kao jedno od kapitalnih djela. Shodno tome, nadati se da će knjiga u skorijoj budućnosti doživjeti i englesko izdanje kako bi se njen sadržaj približio i naučnim zajednicama van jugoistočne Europe.Amra Šačić Beća

Artykuł dotyczy problemów wielokrotnie traconej i odzyskiwanej niepodległości Dominikany. Część pierwsza analizuje wiodącą rolę Hispanioli (późniejszej Dominikany) w tworzeniu hiszpańskiego systemu kolonialnego. Następnie w artykule omówiona została polityka Hiszpanii wobec serj kolonii karaibskiej od wieku XVI do początków wieku XIX. Część trzecia prezentuje dzieje kruchej niepodległości Dominikany. W tym czasie republika karaibska była przedmiotem częstych agresji ze strony Haiti, licznych starań o protektorat, aneksji i okupacji. Ostatnia część dotyczy roli USA w historii kraju. Miejsce Dominikany w polityce amerykańskiej wynikało ze strategicznego położenia wyspy, tradycji ekspansjonizmu w regionie oraz uwarunkować zimnowojennych. W artykule przedstawiono też długie tradycje walk z obcą interwencją i stałe dążenia do odbudowy niepodległości narodowej

AbstractAuf den ersten Blick mag es ungewöhnlich erscheinen, dass auch eine jüdische Institution untersuchen muss, ob sie im Besitz von NS-Raubgut ist. Doch die Bibliothek der 1979 gegründeten Hochschule für Jüdische Studien (HfJS) Heidelberg erwarb 1988 den Nachlass des zwei Jahre zuvor verstorbenen westfälischen Landesrabbiners Emil Davidovic, der als Auschwitzüberlebender für seine Bibliothek zunächst Bücher in Prag und dann in Westfalen erworben hatte. Das Provenienzprojekt an der Hochschule für Jüdische Studien Heidelberg (HfJS) untersucht seinen Nachlass auf raubgutverdächtige Bücher. Als ehemalige Eigentümer konnten bisher vor allem Jüdinnen und Juden aus dem von den Nationalsozialisten eingerichteten „Protektorat Böhmen und Mähren“ wie auch westfälische Provenienzen ermittelt werden. Im Folgenden werden die ersten Forschungsergebnisse erläutert, die Art der Dokumentation beschrieben und die angestrebte Restitution der als NS-Raubgut identifizierten Bücher erörtert.

Akademicki Związek św. Bonifacego w Braniewie (Akademischer Bonifatiusverein) erygowano 25 października 1887 r. z inicjatywy Bernharda Oestreicha. Wstąpiło wówczas do niego 28 kleryków Seminarium Duchownego w Braniewie. Celem działania tej organizacji było zadośćuczynienie duchowym i materialnym potrzebom katolików żyjących w diasporze. Protektorat nad tym związkiem objął od semestru zimowego 1887/1888 ks. prof. Franz Dittrich. Członkami honorowymi tej organizacji byli przeważnie wykładowcy Liceum Hosianum oraz animatorzy Seminarium Duchownego. Członkiem zwyczajnym mógł stać się każdy kleryk tego seminarium, natomiast nadzwyczajnym – jego absolwent. Fundusze na cele statutowe związku pozyskiwano ze składek członkowskich oraz z przychodów nadzwyczajnych (sprzedaż znaczków pocztowych, piwa, donacje za przedstawienia teatralne, koncerty muzyczne itp.). Dzięki nim wspierano ośrodki akademickie w Halle, Kilonii, Berlinie itd. W 1888 r. postanowiono, że 1/3 zebranych środków finansowych tego braniewskiego związku zostanie przekazana na placówki duszpasterskie diecezji warmińskiej. Odtąd jego beneficjentami była m.in. Święta Siekierka, Górowo Iławeckie, Kętrzyn, Ełk i Gołdap.

Es wird dargelegt, dass Extraterrestrischen die Geltung normativen Rechts bekannt sein muss, wenn sie kulturell, sozial und vor allem technisch so weit entwickelt sind, dass sie mit anderen Spezies in Kontakt treten und die Erde erreichen können. Völkerrechtlich auf der Erde geltende Vereinbarungen wie der Internationale Pakt über die bürgerlichen und politischen Rechte könnten von irdischer Seite aus eine Grundlage für eine speziesübergreifende Verständigung sein, wenn die ETI zu Verhandlungen bereit und in der Lage sind. In der Anfangsphase solcher Verhandlungen oder im Fall extremer Andersartigkeit muss sich die Menschheit auf die Grundsätze des Metalaw konzentrieren. Der Grund, warum es gegenwärtig keinen Kontakt mit relevantem Informationsaustausch mit Extraterrestrischen gibt und auch kein offener Kontakt ohne einen solchen Informationsaustausch zu beobachten ist, beruht vermutlich auf normativem Recht der Extraterrestrischen über die Erde. Ein gleichsam indirekter Kontakt wird hiermit aber nicht ausgeschlossen. Die Erde ist vermutlich ein sog. Kondominium, also eine Art Protektorat ohne eigene souveräne Rechte im Verhältnis zu anderen interstellaren Völkerrechtssubjekten.

Razprava obravnava problematiko Narodnega sveta za Slovenijo, ki je bil na predlog bana Dravske banovine, dr. Marka Natlačena ustanovljen ob napadu sil osi na Jugoslavijo 6. aprila 1941. V njem so bili zastopani predstavniki predvojnih političnih strank z izjemo komunistov. Ustanovitev Narodnega sveta za Slovenijo z jugoslovansko ustavo ni bila predvidena in je šlo za protizakonito, ad hoc oblikovano telo. Naročilo strankarskim sodelavcem, da naj ob predvidenem napadu sil osi na Jugoslavijo ustanovijo Narodni svet za Slovenijo, po zgledu na enako telo iz leta 1918, ki je urejalo slovenske interese ob razpadanju habsburške monarhije, je sporočil načelnik SLS, Fran Kulovec. Ta je prav s tem namenom prišel 3. aprila 1941 v Ljubljano ter se takoj nato vrnil v Beograd, kjer je kot minister še sodeloval v Simovićevo vladi. Do ideje o ustanovitvi Narodnega sveta je Kulovec prišel na podlagi informacij, ki jih dobil v Beogradu, da po nemškemu napadu,, Jugoslavija kot država ne bo več obstajala. Na njenih ruševinah naj bi nastala hrvaška država, pa tudi »Slovenija bo najverjetneje postala neke vrste nemški protektorat«. Prav za uresničitev takšne rešitve, to je vzpostavitve slovenske države pod protektoratom nacistične Nemčije, je bil nato 6. aprila 1941 ustanovljen Narodni svet za Slovenijo. Takšna odločitev je pomenila, da je slovenska politična elita povezala svoj obstoj z usodo sil osi v vojni. Pri takšni opredelitvi so nosilci oblasti v Dravski banovini izhajali iz prepričanja, da bodo v svetovnem spopadu zmagale sile osi. Po vesti, da je bila v Zagrebu 10. aprila 1941 proglašena NDH, je Narodni svet prevzel vrhovno oblast in s tem namenom začel pogovore s predstavniki jugoslovanske vojske v Dravski banovini o njihovi podreditvi Narodnemu svetu, ki pa niso bili uspešni. Tudi nadaljnja prizadevanja Narodnega sveta za uveljavitev suverenosti in njeno priznanje s strani Hitlerja, niso obrodila sadov, ker jim ni uspelo nit priti v stik z nemško vlado v Berlinu. Po prihodu italijanske vojske v Ljubljano, je predsednik Narodnega sveta za Slovenijo Natlačen 17. aprila 1941 izročil upravo civilnemu predstavniku italijanske vojaške uprave Tako se je tudi povsem izčrpala njegova »zgodovinska« vloga, ki mu jo je namenil načelnik SLS Kulovec 3. aprila 1941, ko je strankarskim somišljenikom naročil ustanovitev Narodnega sveta za Slovenijo.

Formålet med denne artikel er at diskutere det marokkanske hybridfænomen, liberal salafiyya, sådan som det kom til udtryk i perioden 1930-1960. Fænomenet blev begrebsliggjort af den marokkanske tænker Muhammad ’Ābed al-Jābirī og blev deref ter defineret og afgrænset som en ideologisk skole, der opstod i Marokko i 1930’erne og fortsatte efter Marokko opnåede uafhængighed fra Frankrig i 1956. Al-Jābirī argumenterede for, at den liberale salafiyya voksede ud af en sammensmeltning af vestlig liberalisme og traditionel marokkansk salafisme under det franske protektorat (1912-1956). I Marokko kom den liberale salafiyya til at stå langt stærkere end i resten af den arabiske verden. Det blev et nationalt projekt understøttet af reformister som Allāl al-Fāsī and Muhammad al-Wazzānī, men også af Sultan Muhammad V og det konservative religiøse etablissement. De unge reformister fremlagde en “Plan de Réformes”, som krævede, at marokkanerne skulle indgå i en moderniseringsproces, men det franske protektorat afviste deres krav. Denne beslutning tilskyndede al-Fāsī og al-Wazzānī til at definere deres eget politiske projekt med henblik på at erstatte det traditionelle politiske system med et konstitutionelt monarki. Men efter en mere end fireårtier lang, sej kamp for indførelsen af et parlamentarisk system og moderne politiske institutioner, indså al-Fāsī og al-Wazzānī, at Marokko i den postkoloniale periode ikke var klar til at implementere deres politiske tanker. This article explores the Moroccan concept of liberal salafiyya between the 1930s and 1960s. The concept was defined by the Moroccan thinker Muhammad ‘Ābed al-Jābirī, who expounded the concept of an ideological school that originated in the 1930s and continued after Morocco regained its independence from France in 1956. Al-Jābirī argued that liberal salafiyya in Morocco arose from the merging of Western liberalism and Islamic traditional Salafism during the French colonial period (1912-1956). However, the ideologies of liberalism and Salafism had a different approach and adaptation in Morocco than the rest of the Arabic-Islamic world. This distinguishes Moroccan liberal Salafiyya from other expressions of Salafism in the Arabic world because it accepted liberalism as compatible with the fundamental principles of Salafiyya. Liberal Salafiyya was not only embraced by the Moroccan reformists Allāl al-Fāsī and Muhammad al-Wazzānī, but also by the Moroccan Sultan Muhammad V and the religious conservative establishment. The young reformists presented a “Plan de Réformes”, where they demanded that the Moroccans should be part of the modernization process. The colonial power rejected their demands. This decision encouraged al-Fāsī and al-Wazzānī to define their own political projects in order to substitute the traditional political system with constitutional monarchy. After more than four decades of activism and struggle for incorporating a parliamentary system and modern political institutions, al-Fāsī and al-Wazzānī realised, that postcolonial Morocco was not ready to incorporate their political views.

Uwzględniając dotychczasowe doświadczenia w badaniach nad systemami okupacji krajów Osi w trakcie II wojny światowej a szczególnie dominującej III Rzeszy niemieckiej, wydaje się, że występują w tym zakresie duże braki a stan tych badań można uznać za daleko niewystarczający. Słabością istniejących badań jest ograniczenie się do polityki okupacyjnej i struktur formalnych, czyli ich pewna wycinkowość. Rzadko uwzględnia się w nich dokumentacje porównawczą, ukazującą całościowe kształtowanie się struktur organizacyjnych zarządów okupacyjnych z uwzględnieniem całokształtu doświadczenia oraz zbiorczego mechanizmu funkcjonowania, przy wykazaniu także jego efektywności. Celem niniejszego artykułu jest, próba ustalenia, czy i o ile wypełnianie okupacji lub innych form władztwa przez III Rzeszę hitlerowską nad innymi terytoriami państwowymi czy narodami stanowiło system polityczno-prawny, jak kształtowały się różne postacie władania nad poszczególnymi terytoriami i wobec podbitej ludności w określonej sytuacji prawnej, społeczno-gospodarczej i politycznej. Należy przy tym podkreślić, że pojęcie „okupacja” używane powszechnie w historii politycznej tego okresu, nie wystarczy do poprawnego opisu zjawiska w języku nauki prawa. Jest ono zbyt ogólne i prawnicze nieadekwatne do stanu prawnego ziem zajętych lub kontrolowanych przez Niemcy i to zarówno tych anektowanych w sposób bezprawny (takich jak „eingegliederte Ostgebiete” w Polsce) jak i tych które zostały podporządkowane politycznie z pozbawieniem zamieszkałych tam narodów ich suwerennej władzy politycznej (takich jak Protektorat Czech i Moraw) i wreszcie tych, które zostały jedynie włączone przymusowo w orbitę wpływów III Rzeszy z utrzymaniem w nich rządów satelickich (np. Słowacja).

Dziennik podróży do Włoch 1540-1541 czyli relacja z poselstwa do Rzymu Jana z Ocieszyna Ocieskiego, stanowi doskonałe źródło dotyczące życia i działalności Antonio Pucciego oraz samej funkcji kardynała-protektora Polski. Zapiski z ponad półrocznego pobytu królewskiego posła w Wiecznym Mieście stanowią również doskonałe świadectwo zakulisowych rozgrywek, ścierania się różnych stronnictw politycznych, jakie toczyły się na dworach Zygmunta Starego oraz papieża Pawła III. Wreszcie na podstawie relacji dowiadujemy się wiele na temat samej osoby kardynała Antonio Pucciego, jego charakterze, stosunku do Polski, Polaków oraz jego sympatiach politycznych. Warto bowiem pamiętać, że urząd protektora Polski przy papieżu był kluczowym urzędem w kontaktach dyplomatycznych ze Stolicą Apostolską. Dlatego poznanie kardynała-protektora stanowi podstawę dla zrozumienia całej polityki Zygmunta Starego względem papiestwa.

Niniejszy artykuł jest poświęcony wybitnemu architektowi, Jakubowi Fontanie (1710-1773), pozostającemu w około dwudziestoletniej służbie marszałka nadwornego, a następnie wielkiego koronnego, Franciszka Bielińskiego (1683-1766), postaci silnie związanej z Warszawą czasów saskich. Na podstawie nieznanych dotąd badaczom źródeł archiwalnych autorka przedstawia nowe fakty, które uzupełniają dotychczasową wiedzę na temat tego architekta oraz rzucają dodatkowe światło na zakres, charakter oraz chronologię jego prac dla swojego protektora. Autorka sięga do początków znajomości Franciszka Bielińskiego z ojcem Jakuba, Giuseppe Fontaną, omawia okoliczności dwukrotnej podróży edukacyjnej młodego architekta do Paryża, zapewne współfinansowanej przez Bielińskiego, aby następnie przedstawić główne prace przy kościele w Karczewie, w rezydencjach w Otwocku i Warszawie przy ul. Królewskiej, organizację uroczystości pogrzebowych żony marszałka, Doroty Henrietty z Przebendowskich (castrum doloris 1755 r.), projekt, a następnie przekomponowanie nagrobka poświęconego Janowi Jerzemu Przebendowskiemu i żonie Bielińskiego, wzniesienie kościoła i klasztoru w Górze Kalwarii (1755-1760). Ponadto artykuł omawia wykonanie przez Jakuba Fontanę szeregu inwestycji publicznych jako głównego architekta Komisji Brukowej (aż do 1761 r.), której marszałek przewodniczył od 1742 r. (były to pomiary gruntów, prace przy wytyczaniu kanałów), a także dokonanie wizji zamku królewskiego, sygnalizuje również równolegle prace przy założeniu jurydyki Bielino (ok. 1757). W końcowej części artykułu autorka stara się przedstawić wzajemne relacje między Jakubem Fontaną a Franciszkiem Bielińskim, który jako protektor i mecenas nie tylko finansował przedsięwzięcia, ale także był rzecznikiem interesów architekta i okazywał względy jego rodzinie. Z kolei Jakub Fontana żywił szacunek do Bielińskiego i powierzone mu zlecenia traktował z najwyższą powagą.

Jesienią 1941 r. kierowana przez Chaima Mordechaja Rumkowskiego administracja żydowska getta łódzkiego otrzymała rozkaz przyjęcia dwudziestotysięcznej grupy przesiedleńcow z Rzeszy i Protektoratu Czech i Moraw. Rumkowski przystąpił niezwłocznie do przygotowań. Do akcji zaangażowano znaczne siły i środki żydowskiej administracji getta łódzkiego. Z dokumentacji Przełożonego Starszeństwa Żydów wyłania się obraz sprawnego organizatora, osobiście śledzącego przebieg prac, odbywającego liczne konferencje z podległymi mu urzędnikami. Podjęte przez niego działania wpisują się w pewien model postępowania przedstawicieli administracji dzielnic zamkniętych wobec grup przybyszów z Rzeszy i Protektoratu. Osoby takie zostały m.in. odseparowane od pozostałej ludności i umieszczono je w tzw. kolektywach. Do obsługi przybyszów Rumkowski utworzył specjalną agendę administracji – Wydział dla Wsiedlonych

Małgorzata Balukiewicz, Protektoraty lwowskie. Początki i rozwój praktyki opiekuńczo-wychowawczej we Lwowie i na ziemi lwowskiej od końca XVIII stulecia do wybuchu II wojny światowej, Katowice 2000, ss. 158

Mbarimi i Luftës së Parë Botërore shtroi para popullit shqiptar problemin e ekzistencës së shtetit të pavarur shqiptar, demokratizimin e tij, çlirimin e Kosovës dhe viseve të tjera shqiptare nën mbretërinë serbo- kroate-sllovene. Luftakontibut, trakta e Parë Botërore i shkaktoi Shqipërisë shumë plagë të rënda. Vendi pati shkatërrime dhe humbje të mëd ha në njerëz, ndërsa ekonomia u dëmtua shumë rëndë. Shumë njerëz vdiqën jo vetëm nga zjarri i luftës, por edhe nga uria, si pasojë e dëmtimit të bujqësisë dhe të blegtorisë. Fshatra të tëra u dogjën dhe u shkretuan. Në këto kushte rritet lëvizja për të shpëtuar vendin nga copëtimi i ri dhe për bashkimin kombëtar. Andaj një grup patriotësh vendosën që të angazhohen në lëvizjen për çlirim dhe bashkim kombëtar, me qëllim që ta rikthenin shpresën dhe vullnetin e popullsisë shqiptare brenda kufirit në Kosovë, për të mos u dorëzuar. Krahas kësaj, ata donin që të përcillnin mesazhin edhe një herë para fuqive europiane, se populli shqiptar nuk dorëzohet para të drejtës së tij për liri dhe pavarësi. Si rezultat i krijimit të rrethanave të tilla, ata u angazhuan që të krijonin një organizatë politike për t’iu paraprirë atyre situatave kritike e të ndërlikuara. Më saktë, më 1 maj 1918, u themelua Komiteti “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës” (MKK). Qëllimi kryesor i këtij Komiteti ishte që të vendoste një Shqipëri të pavarur, të përjashtuar nga çdo lloj protektorati, të shpëtonte Kosovën dhe ta bashkonte me Shqipërinë. Kjo synohej të arrihej përmes kryengritjes së armatosur dhe me anë të memorandumeve dhe botimeve të ndryshme, njëkohësisht përmes një fushate energjike kundër pushtuesit italian që kërkonte t’i impononte Shqipërisë një lloj protektorati6. Ajo gjithashtu kishte si qëllim edhe mbledhjen dhe dërgimin në kryesinë e organizatës të statistikave të popullsisë dhe të vendbanimeve të saj, të protestave e promemorieve që u drejtoheshin përfaqësuesve të Fuqive të Mëdha të kohës, personaliteteve shtetërore, njerëzve përparimtarë në vende të ndryshme.

Artykuł przedstawia udział marokańskich żołnierzy w szeregach Armii Narodowej (Ejército Nacional) w okresie wojny domowej w Hiszpanii. Poparcie Marokańczyków dla sprawy narodowej okazało się nie tylko kluczowe dla błyskawicznego opanowania terytorium marokańskiego protektoratu, lecz także umożliwiło zdobycie pierwszych przyczółków na kontynencie. W artykule zostały przeanalizowane motywy opowiedzenia się żołnierzy z Afryki Północnej po stronie generała Franco, ich najważniejsze działania na frontach i wreszcie znaczenie ich udziału w wojnie.

Er det rigtigt at tage for givet, at fejlslagne stater kan og skal genskabes som levedygtige selvstændige enheder? Eller vil det være mere virkningsfuldt at oprette internationalt styrede protektorater eller – helt modsat – slet ikke at blande sig?

Sinar ultraviolet, terutama sinar ultraviolet B (UV-B) dapat menyebabkan terbentuknya radikal bebas yaitu Reactive Oxygen Species (ROS). Daun nangka kaya akan senyawa fenolik seperti flavonoid dengan sifat antioksidan yang baik dan dapat berperan sebagai UV-protektor. Beberapa penelitian yang menggunakan bahan alam telah dilakukan untuk dapat mengetahui aktivitas proteksi Ekstrak Daun Nangka (Artocarpus heterophylla Lamk.) sebagai UV-protector berdasarkan nilai Sun Protection Factor (SPF). Penelitian ini dilakukan dengan metode invitro menggunakan spektrofotometri dengan melakukan tahapan maserasi daun nangka terlebih dahulu, untuk kemudian dipekatkan dengan rotary evaporator. Ekstrak yang didapat diformulasikan menjadi stick kemudian dilarutkan menjadi beberapa konsentrasi yaitu 2.500 ppm, 5.000 ppm, 7.500 ppm, dan 10.000 ppm. Hasil penelitian menunjukkan bahwa nilai SPF pada konsentrasi 2.500 ppm adalah 8,09 (proteksi maksimal), pada konsentrasi 5.000 ppm adalah 16,83 (proteksi ultra), pada konsentrasi 7.500 adalah 14,34 (proteksi maksimal), dan pada konsentrasi 10.000 ppm (proteksi maksimal). Berdasarkan hasil penelitian, menunjukkan bahwa stick ekstrak daun nangka (Artocarpus heterophylla Lamk.) 2% memiliki nilai SPF tertinggi, yaitu 16,83 dengan kategori proteksi ultra pada konsentrasi 5.000 ppm sehingga berpotensi sebagai UV-protektor.

Politički Beograd i Srbija izloženi su višedecenijskim pritiscima, tačnije rečeno, spolja velikih sila i unutrašnjim raznih stranaka, stranaka nacionalnih manjina i nevladinih organizacija. Uoči puta u Vašington vodećih političara zemlje radi razgovora sa najvišim i najznačajnijim ljudima jedne od vodećih sila u svetu o pitanju uključenja NATO nezavisnog protektorata Kosovo uspostavljenog na okupiranom delu Srbije u ekonomski razvoj i saniranja štete izazvane terorističkom pobunom Arbanasa u Pokrajini Kosovo i Metohija, desilo se preuzimanje vlasti u Bujanovcu i Preševu, nakon izbora 2020, od predstavnika samo arbanaške nacionalne manjine. Zatim, Srbija se suočila sa zahtevom Hrvatske nacionalne zajednice i Demokratske zajednice Hrvata u Vojvodini da promene svoj status u pokrajini i Republici ulaskom njihovih članova u vladu i skupštinu.

Pengaruh Pemberian Ekstrak Daun Pletekan (Ruellia Tuberosa L.) Terhadap Kadar Glukosa Darah Pada Tikus Putih (Rattus Novergicus) Strain Wistar Yang Diinduksi Alloxan. Belum banyak diketahui bahwa daun pletekan mengandung senyawa flavonoid yang berkhasiat sebagai antioksidan serta meningkatkan aktifitas insulin sehingga dapat berfungsi sebagai protektor sel β pankreas dan mampu menurunkan kadar glukosa darah pada penderita diabetes mellitus. Tujuan : Membuktikan adanya pengaruh pemberian ekstrak daun pletekan (Ruellia tuberosa L.) terhadap kadar glukosa darah pada tikus putih (Rattus novergicus) strain wistar yang diinduksi Alloxan. Metode : True Experimental, dengan rancangan Pre post test Control Desain. Sampel tikus putih strain wistar yang dibagi 4 kelompok. Analisis data menggunakan One way Anova, uji tukey 1%. Hasil Penelitian dan Diskusi : Dari hasil uji One way Anova, didapatkanpengaruh yang bermakna (nilai sig p < 0,01) antar kelompok dan perlakuan. Hasil uji tukey 1%, menunjukkan bahwaterdapat perbedaan yang bermakna antar kelompok perlakuan dalam penelitian, yakni kenaikan dosis ekstrak pletekan mampu melindungi sel β pankreas dan menyebabkan penurunan kadar glukosa darah tikus putih. Kesimpulan :Pemberian ekstrak daun pletekan mampu sebagai protektor terhadap sel β pancreas dan menurunkan secara signifikankadar glukosa darah pada tikus putih (Rattus norvegicus) strain wistar yang diinduksi Alloxan.

Gdy Państwo Islamskie zajęło Mosul, pojawiły się opinie, że Irak jest tworem sztucznym i nieuchronny będzie jego rozpad. Wskazywano, że państwo to powstało w wyniku układu Sykes–Picot. W poglądach tych nie uwzględniano jednak ani historycznego faktu funkcjonowania pojęcia „Irak”, ani jego znaczenia, zwłaszcza w XIX wieku, ignorowano również powiązania wilajetów bagdadzkiego, mosulskiego i basryjskiego oraz rolę irackich nacjonalistów w doprowadzeniu do powstania Iraku w obecnych granicach. Tezę o sztuczności Iraku wykorzystywały inne państwa, zwłaszcza Wielka Brytania, do uzasadniania konieczności objęcia tego kraju protektoratem

A csontbiológia terén végzett vizsgálatok vezettek a tumornekrózis-faktorok családjába tartozó receptorok, így az osteoprotegerin és a receptor activator of nuclear factor κB (RANK) szerepének tisztázásához a csontátépülés folyamatának szabályozásában. A RANK receptor ligandja (RANKL) a csontreszorpció stimulátora, míg az osteoprotegerin a csont keringő, szolúbilis protektora. A csontátépülés kóros állapotai (így az osteoporosis is) összefüggnek az osteoprotegerin és a RANKL közti egyensúlyi állapot megbomlásával. Az elmúlt évek eredményei rámutattak arra is, hogy az osteoprotegerin/RANKL/RANK rendszer fontos szerepet játszik az immun- és a vascularis rendszer szabályozásában. Közleményünkben az elsődlegesen „csontprotektor” hatásúként megismert osteoprotegerin funkcióját, szabályozását és patológiás állapotokban – döntően a cardiovascularis megbetegedésekben – játszott szerepét, rizikómarkerként való alkalmazhatóságát foglaljuk össze. Végül krónikus hemodializált betegeink között végzett prospektív vizsgálatunkat ismertetjük, amelyben az ezen betegek cardiovascularis mortalitása, OPG-szérumszintje és érfali tágulékonysága közti összefüggést vizsgáltuk – pozitív eredménnyel.

This paper discusses curricular documents and the target skills that pupils were are expected to acquire based on them. It also describes the methods and forms of teaching history which were, under the guidance of teachers, intended to help shape pupils’ historical consciousness. Additionally, it examines the role of the history textbook as a basic didactic aid for both teachers and pupils. What is important in this regard is not only the content (information and facts) presented, but also, and especially, the principles for working with resources, ways of assigning tasks and the formulation of questions. The analytical part of the paper focuses on the most widely used textbooks in the Czech Republic, specifically analysis of the Protectorate of Bohemia and Moravia and the Slovak State. It also examines the forms of questions and other tasks assigned to pupils. In the conclusion, the analysis is briefly evaluated and discussed.