Academic literature on the topic 'Metafore economiche'

Artykuł prezentuje opracowany przez autorów sposób analizy jakościowej narracyjnych wywiadów biograficznych. Jego podstawą teoretyczną jest kognitywna teoria metafory Georga Lakoffa oraz pojęcia stosowane w teoriach chronozoficznych. Metody warstwowego zdejmowania metafor z tekstu i rekonstrukcji piramidy metafor zastosowane tu do badania językowego ujmowania czasu, pokazują możliwości interpretacyjne metodologii jakościowej. Metaforyzacja zjawiska, tak trudnego do językowego ujęcia, jakim jest czas, badana jest tutaj na trzech głównych poziomach: prostych wyrażeń metaforycznych, zdań i ciągów (całości) metaforycznych. Czwarty poziom i zarazem czubek piramidy metafor tworzą metametafory tekstowe zrekonstruowane przez badaczy. Wywiady, które dostarczyły materiału do analiz, przeprowadzone zostały w latach 1989-1992 wśród liderów organizacji, grup, ruchów młodzieżowych i młodzieżówek partii politycznych. Analiza pokazuje możliwości zastosowanych metod w procesie tworzenia intersubiektywnie sprawdzalnej interpretacji, zaś wyniki badania – sposoby postrzegania i użytkowania konstruktów temporalnych, takich jak czas biografii, czasy społeczne, publiczne, środowiskowe i osobiste.

The goal of the present paper is to establish stages of evolution of approaches towards the understanding of nature of the economic entity. Importance of this analysis is based on the fact that both the understanding of this entity and terminology used to describe it has many contradictions. I propose and demonstrate the hypothesis that this evolution includes three stages (the first of them includes a separate substage). It is demonstrated that the economic entity represents now a more large notion than the firm, being rather an operator of non-market commercial transactions. The term «metafirm» is proposed to describe this operator. An example of metafirm is given, differences between the metafirm and the firm and the hybrid are described.

L'articolo prende spunto da un sogno, nel quale gli abitanti si trovano in un mondo improvvisamente spaccato in due, isolati gli uni dagli altri, per effetto di un cataclisma naturale. Come l'autrice cerca di evidenziare, la crescente tendenza della società occidentale contemporanea verso i processi dissociativi appare collegata alla dinamica di opposizione psichica fra naturale e artificiale, individuo e cosmo, soggetto e comunità.Il taglio, la scissione tra mondi, spazio interno e esterno, sono espressione di un paradigma economico volto al controllo, all'utile, al vantaggio competitivo, che nega il nesso di corrispondenza fra la sfera naturale e spirituale, politica e sociale. La coscienza individuale e collettiva, chiusa nella propria autoreferenzialità, sempre più incapace di integrare i contenuti dell'alterità e molteplicità, è soggetta a processi di scissione psichica, all'attivazione di emozioni, fantasie inconsce: ossessioni identitarie, fanatismi persecutori, infezioni psichiche. Si tratta, invece, di interrogarsi sulle possibilità di azione e collaborazione sociale e politica, di creatività psichica, là dove l'umano, il vivente, l'organico e l'inorganico si imprimono, si fanno natura e storia in una dinamica trasformativa, tra contraddizioni e generazioni.

L'articolo prende spunto da un sogno, nel quale gli abitanti si trovano in un mondo improvvisamente spaccato in due, isolati gli uni dagli altri, per effetto di un cataclisma naturale. Come l'autrice cerca di evidenziare, la crescente tendenza della società occidentale contemporanea verso i processi dissociativi appare collegata alla dinamica di opposizione psichica fra naturale e artificiale, individuo e cosmo, soggetto e comunità.Il taglio, la scissione tra mondi, spazio interno e esterno, sono espressione di un paradigma economico volto al controllo, all'utile, al vantaggio competitivo, che nega il nesso di corrispondenza fra la sfera naturale e spirituale, politica e sociale. La coscienza individuale e collettiva, chiusa nella propria autoreferenzialità, sempre più incapace di integrare i contenuti dell'alterità e molteplicità, è soggetta a processi di scissione psichica, all'attivazione di emozioni, fantasie inconsce: ossessioni identitarie, fanatismi persecutori, infezioni psichiche. Si tratta, invece, di interrogarsi sulle possibilità di azione e collaborazione sociale e politica, di creatività psichica, là dove l'umano, il vivente, l'organico e l'inorganico si imprimono, si fanno natura e storia in una dinamica trasformativa, tra contraddizioni e generazioni.

The metaphor is born because of the limitations of human language, while the human mind is unlimited. This research data is a metaphor in the Para Priyayi novel. This study uses a qualitative research design or research context. Metaphors are covered depends context of existing metaphors in the Para Priyayi novel. Metaphoric consists of nine patterns, namely (1) one sentence, one metaphor, (2) one sentence, two metaphors, (3) one sentence, three metaphors, (4) tenor at the front, the vehicle in the behind, (5) vehicle at the front, tenor in the behind, (6) noun - verb, (7) verb - noun, (8) noun - adjective, and (9) the frozen form. As there are four kinds of metaphor, namely (1) a metaphor of man, (2) a metaphor of animal, (3) a metaphor of plant, and (4) a metaphor of natural circumstances. The sphere of life that exists in the Para Priyayi novel metaphor includes five programs: (1) economics, (2) the family, (3) community, (4) the natural environment, and (5) of religion and belief. The values of local wisdom includes nine things, namely (1) character, (2) ethics, (3) chivalry, (4) the concept of Manunggaling Kawula kalawan Gusti, (5) education, (6) the attitude of the community, (7) moral education, (8) self-control, and (9) leadership. The research proves that metaphor in the Para Priyayi novel has certain forms and types, contains the realm of Javanese life, and the values of Java local wisdom.

The article is devoted to the study of the phenomenon of metaphorization as one of the main means of objectification of new concepts, the creation of new nominations and the expression of evaluation by means of signs that are at the disposal of the German language system. The metaphor belongs, as well as derivation, to the most common ways of enrichment of the vocabulary, serving for the creation of both primary and secondary names in different spheres of language functioning. The author proved that a considerable amount of metaphors are created in the branches, that fall into the center of special public attention and become a topic for broad discussions in society, such as ecology, politics, economics, etc. The article expresses that these topics are most fully implemented in socio-political discourse, which integrates different types of discourses, forms its own system of means for semantic-pragmatic content, which serves to communicate between authorities and society. Scientific research analyzes the essence of the process of metaphorical nomination, studies the typology of metaphorized units, identifies the semantic features of metaphors used in German-language socio-political media discourse, outlines the functional purpose of metaphorized units in modern German texts. The attention in the article is also focused on the fact that the metaphorization process at the present stage of language development is largely stimulated by the influence of extralinguistic factors, such as processes of globalization, migration, exacerbation of environmental issues, the development of science and the influence of technologies on human life. On the other hand, this process is also determined by such intralingual factors as the desire for greater expressiveness of linguistic statements, linguistic economy.

The subject of this article is the image of an old female body in the video called Jar of soup (2004), created by a contemporary Ukrainian artist Serhiy Bratkov. It is a short video showing an old, lonely woman eating a beetroot soup from the jar. In this work, old age was presented primarily in the bodily dimension. Using the image of an old body, which is marginalized in official visuality, the artist raises a number of issues important both for Ukrainian society and for the overall reflection on the problem of old age and women aging. I see the work of Bratkov primarily in the Ukrainian context: as a bitter reflection on the attitude to old age in the post-Soviet society and as a comment to the symbols of femininity established in the Ukrainian culture, closely related to national ideas.

La crisis financiera y económica que estalló en Europa en 2008 ha sido un auténtico campo de pruebas para recurrir a todo tipo de recursos expresivos, a la hora de explicar la compleja naturaleza de la coyuntura económica. De esta manera, lejos de ser un artificio de la ornamentación retórica, la metáfora adquiere un sentido simbólico que permite expresar conceptos de forma natural y a veces descontada. El objetivo de este estudio es analizar la utilización de las metáforas en la prensa económica española e italiana en el discurso sobre la crisis en Europa, a través de un análisis basado en corpus. Además, se intenta descubrir semejanzas y diferencias a la vez que se destacan aspectos originales en ambos idiomas. La hipótesis general, de acuerdo con investigaciones previas sobre las metáforas económicas, es que cabe esperar una frecuente utilización de las metáforas. La tésis está dividida en cuatro capítulos. En el primer capítulo se desglosan las principales teorías elaboradas acerca de la metáfora, desde un enfoque clásico hasta una visión cognitivista que se desarrolla a partir de la Teoría de la Metáfora Conceptual propuesta por Lakoff y Johnson (1980). El segundo capítulo se centra en la metáfora económica y los estudios basados en corpus sobre la metáfora, para comprender los diferentes dominios fuente utilizados en el discurso económico y financiero. En el tercer capítulo se proporciona toda información relativa al método de creación y a la metodología de análisis de los corpus, llevada a cabo a través de una minuciosa recolección de artículos de la prensa italiana y española en los diarios Il Sole 24 Ore y Expansión. Los artículos han sido analizados a través del programa informático AntConc. Finalmente, en el cuarto capítulo se presenta el análisis de las metáforas detectadas en los dos corpus periodísticos y los resultados obtenidos, en lo que respecta a semejanzas y diferencias en los dos idiomas. Por esta razón, se seleccionan cuatro dominios fuente: dos más frecuentes (medicina; naturaleza) y dos menos frecuentes (construcción; mecanismos). Además, se hace hincapié en algunos ejemplos del uso de metáforas muy utilizadas, o bien de casos novedosos o creativos en ambos idiomas, con miras a descubrir los principales dominios fuente y los contextos de uso en la cobertura de la crisis. Los resultados que surgen a raíz del análisis muestran una profunda difusión del dominio fuente de la medicina y de la naturaleza en ambos idiomas y una consiguiente creatividad metafórica. En general, el corpus italiano presenta una mayor creatividad metafórica y cadenas metafóricas 138 con respecto al corpus español, a raíz de los hapaxes detectados. Asimismo, el corpus español presenta más casos creativos en el dominio de la construcción con respecto al italiano. El análisis ha permitido confirmar de forma empírica la hipótesis de gran uniformidad en el uso de la metáfora en los distintos periódicos, aun considerando algunas diferencias entre los dos idiomas. Cabe reconocer que, debido al tamaño limitado de los corpus creados, dicho estudio representa un campo de pruebas ampliable y los resultados presentados abren una puerta a nuevas oportunidades de investigación en el discurso económico y financiero o incluso en la enseñanza de la economía.

Presented thesis explores the ground at the intersection of three topics: education, relational thinking and economics. Within the sphere of economic education it investigates the use of concepts known from (i) conceptual metaphor theory, (ii) psychological model of analogical reasoning, (iii) model of generative learning from educational psychology and (iv) existing research on use of metaphors and analogies in natural sciences education. Thesis shows the potential of metaphorical origin of economic terminology for teaching economic concepts and educational use of economic media content. At the same time it proposes a notation for visualizing metaphorical mappings between domains. It addresses economic interpretation from the viewpoint of the relationship between theoretical economic models and actual economic situations, as well as from the viewpoint of the relationship between mathematical structure of the model and its economic meaning. In the first case, it shows interpretative skill, being framed within the revised Bloom taxonomy, as a complex cognitive task, in the second case it develops model of economic interpretation of mathematical structures on the basis of psychological model of analogical reasoning. In both cases it formulates highlights students should know about the analogical nature of economic models. On the basis of the model of generative learning it develops a set of visual methaphors applicable in the introductory topics of microeconomics and macroeconomics and examines effects of their use in the classes of economics. By undertaking such research it initiates the exploration of paths leading in the directions suggested by the theoretical analysis.

Quels facteurs déterminent la présence et le choix de métaphores dans la presse financière et économique? Présentation d’un modèle explicatif.

Ces 20 dernières années, les publications en sémantique cognitive traitant de la relation entre la métaphore et l’idéologie dans la presse financière se sont multipliées. Grâce notamment à Boers (1997, 1999, 2000), Koller (2002) et Charteris-Black (2000), la plupart des mécanismes rhétoriques accompagnant les métaphores sont relativement bien connus.

Toutefois, jusqu’à présent, l’effet de l’idéologie sur les choix métaphoriques n’a pas pu être prouvé, et à fortiori mesuré. Le but de cette étude est de développer un modèle explicatif des facteurs influençant la présence et le choix de métaphores dans la presse financière, afin de fournir un instrument méthodologique et statistique fiable pour l’analyse critique du discours. Une telle analyse pourrait s’avérer également utile dans le domaine de la traduction et de l’apprentissage de la langue spécialisée dans le domaine économique.

Le cadre théorique est constitué par une version modernisée de la Conceptual Metaphor Theory. L’approche est cognitive et onomasiologique. Le point de départ est un ensemble de concepts élémentaires du monde financier et sélectionnés sur la base des résultats d’un échantillon randomisé de 10.000 mots dans 2 quotidiens de la presse belge. Les concepts sont ensuite rassemblés sur base de critères pragmatiques et statistiques dans un ensemble qui reflète la composition du monde des finances et de la bourse.

Pour chaque réalisation de ces concepts, on décide si oui ou non il s’agit d’une métaphore, en appliquant la méthode d’identification proposée par le « Pragglejaz Group » (2007). Ensuite, dans le cas d’une métaphore, on tente d’identifier le domaine source.

Le corpus bilingue couvre une période de 12 mois en 2005 et comprend 450.000 mots, répartis dans 6 publications belges :De Standaard, De Morgen, Trends Cash, La Libre Belgique, Le Soir et L’Investisseur.

Doctorat en philosophie et lettres, Orientation langue et littérature
info:eu-repo/semantics/nonPublished

Nel presente contesto di crisi finanziaria globale, anche la Cina ha subito un rallentamento economico. Economisti del calibro di Andy Xie, Li Zuojun e Qu Hongbin descrivono la situazione di un paese diviso tra sfide e situazioni favorevoli: dal problema dei crediti deteriorati alle questioni del mercato immobiliare, dal processo di riqualificazione industriale all'internazionalizzazione del Renminbi, dalla bubble economy alle riforme di distribuzione del reddito. Partendo da punti di vista diversi ma auspicando tutti un miglioramento della situazione economica e finanziaria sia a livello nazionale che internazionale, gli autori esprimono il proprio parere riguardo alle soluzioni più efficaci da adottare per garantire al Paese uno sviluppo futuro. Il confronto che scaturisce dall'accostamento di questi tre diversi articoli, tuttavia, non riguarda tanto un'analisi dei contenuti dal punto di vista economico ma, piuttosto, le metafore adottate da ciascun autore nel descrivere la situazione presente in Cina.

L’obiettivo del presente elaborato è quello di identificare eventuali tendenze nella gestione delle metafore nei discorsi di natura economica da parte di interpreti professionisti. Il lavoro consiste nella creazione e analisi di un corpus di discorsi originali pronunciati da oratori madrelingua inglese e le relative rese in simultanea verso lo spagnolo delle edizioni 2019 e 2020 del World Economic Forum Annual Meeting di Davos. Il primo capitolo presenta un excursus storico che ripercorre l’evoluzione dello studio della metafora nel corso del tempo. Il secondo capitolo illustra le principali caratteristiche dei linguaggi specialistici, per poi concentrarsi sul ruolo che le metafore ricoprono al loro interno e, in particolare, all’interno del linguaggio specialistico dell’economia. Il terzo capitolo presenta la metodologia di lavoro: il contesto scelto per lo studio, la creazione del corpus, il quadro teorico di riferimento per le categorie di metafore e di strategie interpretative su cui strutturare l’analisi, il processo di estrazione delle metafore e la loro organizzazione nella tabella per la raccolta dei dati. Il quarto capitolo espone i risultati dell’analisi, sia a livello generale sia per ciascuna categoria metaforica contemplata. Nel quinto e ultimo capitolo, si traggono le conclusioni dello studio e si offrono degli spunti di riflessione per eventuali ricerche future.

The present thesis deals with the conceptual economy-related metaphors in the economic discourse. The aim of the thesis is to provide the comparative analysis on the economy-related conceptual metaphors in popular economic discourse in English and Lithuanian. The paper attempts to describe the concept of metaphor and how this rhetorical device is used in the economic discourse. The analysis aims at exploring which metaphoric constructions are dominant in the English and Lithuanian economic rhetoric as well as pointing out the differences or similarities in the usage of the linguistic expressions of these constructions and the functions of the metaphorical language in economic texts. The paper consists of two parts, theoretical and analytical. Chapter 2 and 3 provides theoretical background for the analysis. Chapter 2 discusses the concept of metaphor. Section 2.1 deals with the traditional view of metaphor; whereas section 2.2 introduces cognitive linguistics and how this discipline describes metaphor. Next, section 2.3 provides a discussion on the conceptual metaphor. Section 2.4 cultural variation in metaphor is discussed briefly. Chapter 3 deals with the metaphors in economic discourse. Section 3.1 provides a brief discussion on economic discourse as a genre and its linguistic features. Section 3.2 looks at metaphors in economic discourse. Chapter 4 presents the analysis of economy-related conceptual metaphors in English and Lithuanian... [to full text]
Šis darbas nagrinėja konceptualiąsias su ekonomika susijusias metaforas anglų ir lietuvių ekonominiame diskurse. Analizės tikslas buvo išsiaiškinti, kurios konceptualiųjų metaforų konstrukcijos yra plačiausiai naudojamos lietuvių bei anglų ekonominėje retorikoje pabrėžiant vartojimo skirtumus bei panašumus koncentruojantis į funkcijas, kurias jos atlieka. Ekonominiame bei politiniame diskurse metafora dažnai suvokiama kaip ideologinė priemonė, kuria siekiama paveikti, įtikinti ir manipuliuoti žmonėmis. Atlikus straipsnių, kurių tema yra Lietuvos bei Didžiosios Britanijos stojimas bei požiūris į Euro zoną, populiariuose ekonominiuose leidiniuose, buvo nustatyta, jog dažniausiai ekonominė sistema yra konceptualizuojama kaip gyva būtybė, sodas bei mechanizmas arba mašina. Šios metaforos ekonomistams bei politikams padėjo ne tik paprastai ir suprantamai paaiškinti sudėtingus ekonominius procesus, bet ir įrėminti ir pateikti tam tikrą ekonominę pasaulėžiūrą ir politiką, taip pat sąmonigai ar nesąmonigai buvo naudojamos kaip įrankis įtikinti publiką savo politinių/ekonominių sprendimų teisingumu ir subtiliai paveikti ar pakeisti piliečių nuomonę bei manipuliuoti jų nuostatomis dėl narystės krizę patiriančioje monetarinėje sąjungoje.

Den här är en korpusbaserad studie över sammansättningar med efterledet -bubbla under 2000–2014. Följande ord har studerats ingående: bostadsbubbla, lånebubbla, finansbubbla, aktiebubbla, småbolagsbubbla, husbubbla, lönebubbla och hyresbubbla. Studien har funnit att sammansättningarna är etablerade, att metaforiken bubbla är konventionaliserad att sammansättningarna används i en ekonomisk diskurs och mer allmänt. Studien för även en vidare diskussion kring nyord och metaforik och föreslår en offentlig konversation med ekonomijournalister och språkforskare.
This is a corpus-based study of compound words with the modifier -bubble in texts from 2000 to 2014. The following compound words were studied closely: housing bubble, credit bubble, the financial bubble, the stock bubble, small cap bubble, real estate bubble, salary bubble and the rental bubble. Results indicate that these compound words are established, that the metaphor bubble is conventionalized, and that the compound words are used both in economic discourse and more generally. Further, new words and metaphors are discussed. A public conversation with financial journalists and linguists is suggested.

[ITA] La presente ricerca analizza il linguaggio economico che si diffonde in Italia con l’Osservanza francescana, attraverso la predicazione di Bernardino da Siena e l’articolazione successiva di Giacomo della Marca e Matteo d’Agrigento. Lo studio mette in evidenza l’influenza che il linguaggio economico esercita sulla società, rivolgendo l’attenzione a due incisive esperienze omiletiche nella Firenze del Trecento: i sermoni di Taddeo Dini negli anni della Peste e la controversa attività della dissidenza francescana durante il Tumulto. Nei diversi contesti affrontati, il discorso e la pratica commerciale si mostrano saldamente legati. La ricerca si compone di cinque capitoli dedicati alle fasi dello sviluppo del linguaggio economico, considerato come dimensione che codifica le relazioni che intercorrono nella città. Il primo capitolo è rivolto alla predicazione inedita di Taddeo Dini durante la crisi di metà Trecento. Le sue parole permettono di ricostruire le tensioni che attraversano la società e il mondo produttivo, dove i salariati in particolare vedono mutare i rapporti di lavoro che li coinvolgono, con nuove forme contrattuali per la manodopera a bassa specializzazione. La loro presenza nel discorso economico è parte della riformulazione dei rapporti all’interno della cittadinanza. Nel secondo capitolo l’indagine è orientata alla circolazione delle dottrine dissidenti e al loro legame con l’ambiente sociale da cui prende le mosse il Tumulto del 1378. Documenti e cronache, testi profetici e volgarizzamenti offrono un quadro che arricchisce le più note ricostruzioni storiografiche. Nel terzo capitolo viene percorsa l’evoluzione della trattazione economica di Bernardino da Siena attraverso i sermoni, le prediche inedite e gli appunti conservati nei codici di lavoro. Il linguaggio economico risulta essere una struttura versatile i cui elementi caratteristici si adattano all’uditorio e alle esigenze del contesto, come tasselli che diventano risorsa per l’attività performativa. Sono qui prese in esame le figurazioni tratte dall’Apocalisse e le metafore animali che offrono struttura ed orizzonte alle argomentazioni economiche. Il quarto capitolo si rivolge alla tecnica predicatoria e alle specifiche argomentazioni impiegate, con l’intervento originale di Bernardino nella modifica di strutture di consolidata tradizione. È il caso delle condizioni per l’esercizio del commercio, che vagliano le attività alla luce del beneficio che ricade sulla cittadinanza. Una puntuale analisi viene riservata alla posizione sociale dei rigattieri, tra riprese teologiche e nuovi contesti civici. Nel quinto capitolo si analizza lo sviluppo del linguaggio economico attraverso la predicazione di Matteo d’Agrigento e Giacomo della Marca. I codici di lavoro offrono una panoramica degli interventi del predicatore sul modello, la cautela nell’impostare una nuova struttura, il lavoro sulle glosse, le nuove inserzioni a carattere giuridico e i momenti di più decisa originalità. A conclusione del lavoro è posta un’appendice testuale dedicata alle figurazioni animali negli schemi di lavoro inediti di Bernardino. La ricerca, che si pone all’incrocio della storia economica, della storia religiosa e degli studi sulla predicazione, è attraversata dall’attenzione per il linguaggio economico e lo svolgersi della pratica commerciale e produttiva, dei quali si evidenzia la comune dimensione d’esistenza. ----- [FR] La recherche porte sur l’analyse du langage économique qui se répand dans l’Italie du XVe siècle par l’Observance franciscaine, à la suite de la prédication de Bernardin de Sienne et de l'articulation ultérieure de Jacques de la Marche et Matteo d’Agrigente. L’étude met en évidence l’influence que le langage économique déploie sur la société, en dirigeant son attention sur deux expériences homilétiques marquantes dans la Florence du XIVe siècle : les sermons de Taddeo Dini au temps de la Peste et l’action controversée de la dissidence franciscaine pendant la Révolte des Ciompi. Dans ces contextes différents, discours et pratique commerciale sont étroitement liés. L’ouvrage se compose de cinq chapitres dédiés au développement des langages économiques, considérés comme une dimension qui donne forme aux relations dans la ville. Le premier chapitre examine les sermons du frère dominicain Taddeo Dini pendant la crise du milieu du XIVe siècle. Ses mots donnent voix aux tensions de la société et de la réalité productive, où les salariés assistent à l’évolution de leurs conditions de travail, notamment avec les nouvelles formes contractuelles d’emploi peu qualifié. Leur participation au discours économique s’inscrit dans une reformulation plus large des relations au sein de la communauté. Dans le deuxième chapitre, l’attention se porte sur la circulation des doctrines dissidentes et au lien supposé avec le milieu social propre à la Révolte du 1378. Documents et chroniques, textes prophétiques et vulgarisations, offrent une image que vient enrichir les reconstitutions historiographiques les plus célèbres. Le troisième chapitre prend en compte l’évolution des passages économiques des sermons de Bernardino de Sienne, les reportationes et les notes conservées dans ses manuscrits. Le langage économique s’avère être une structure versatile dont les éléments peuvent être adaptés au public et au contexte, comme des pièces qui deviennent une ressource pour l’activité performative. Ici, les métaphores liées au monde animal et les figures de l’Apocalypse offrent consistance et horizon aux arguments. Le quatrième chapitre examine la technique de prédication de Bernardino et son choix de l’argumentation économique, attirant l’attention sur la révision des modèles traditionnels. L’exposé des conditions de légitimité devient l’occasion pour le frère d’évaluer les activités commerciales en relation avec leur bénéfice sur la communauté. Une analyse détaillée est ensuite réservée aux marchands d’occasion et à leur position sociale, considérant les sources théologiques et les nouveaux contextes civiques. Le cinquième chapitre analyse le développement du langage économique dans la prédication de Matteo d’Agrigente et de Jacques de la Marche. Les manuscrits de travail offrent un aperçu des interventions du prédicateur sur le modèle, la prudence dans la mise en place d’une nouvelle structure, l’écriture des gloses, la compilation des références juridiques et les moments d’originalité plus décisive. A la conclusion de la thèse, une annexe est consacrée aux figures animales présentées dans les schémas inédits de Bernardino. La recherche, au carrefour de l’histoire économique, de l’histoire religieuse et des études sur la prédication, est centrée sur le langage économique et le développement des pratiques marchandes, dont la dimension commune d’existence est mise en évidence. ----- [EN] This research examines the economic language of the Franciscan Observance in the fifteenth century, which spread in Italy through the sermons of Bernardino of Siena and the subsequent works of James of the Marches and Matteo of Agrigento. Considering the bond between economic language and society over time, the attention is focused on two main preaching experiences in fourteenth-century Florence: Taddeo Dini’s homiletic speeches and the controversial influence of the Franciscan dissidence during the Ciompi Revolt. In these contexts, discourse and commercial practice are strongly related. The study consists of five chapters dedicated to the phases of the development of economic language, seen as a dimension that codifies the relationships in the city. The first chapter considers the sermons of the Dominican friar Taddeo Dini shortly after the outbreak of the plague. His words shed light on the tensions in the society and the productive reality in which wage earners witnessed changes in their working conditions, particularly with new contractual forms of low-skilled employment. Their participation in the economic discourse was part of a broader reformulation of the relations within the community. In the second chapter, the attention moves to the circulation of dissident doctrines and their supposed connection with the social environment in which the Revolt of 1378 began. Documents, chronicles, prophetic texts, and vulgarizations offer a picture that enriches the most famous historiographical reconstructions. The third chapter examines the evolution of the economic passages in Bernardino of Siena’s sermons, the reportationes, and his notes preserved in working manuscripts. The economic language appears as a versatile structure whose elements could be adapted to the audience and to the context – as pieces that become a resource for the performative activity. Here, metaphors related to the animal world and figures from the Apocalypse offered consistency and horizon to the arguments. The fourth chapter considers Bernardino’s preaching technique and his choice of economic passages, calling attention to the revision of traditional models. Exposing the conditions of trading becomes the occasion for the friar to evaluate the commercial activities in relation to the benefits that go to the community. A detailed analysis is then offered of the second-hand dealers and their social position, considering both theological sources and new civic contexts. The fifth chapter analyzes the development of economic language through the preaching of Matteo of Agrigento and James of the Marches. The personal manuscripts offer an overview of the preachers’ interventions in the model, their caution in setting up a new structure, their work on glosses, the compilation of juridical references, and moments of more decisive originality. At the end of the work, there is a textual appendix dedicated to the animal figurations in Bernardino’s unpublished manuscript notes. The research, at the crossroads of economics, preaching, and religious history, is focused on economic language and the development of commercial practices, whose common environment of existence is highlighted.

Zjawiska językowe, które wiążą się z funkcjonowaniem gospodarki rynkowej w Polsce, w niewielkim zakresie są przedmiotem badań podejmowanych na gruncie językoznawstwa polonistycznego. Moja rozprawa jest próbą wypełnienia tej luki. Podstawę materiałową analizy stanowią 2104 teksty publikowane przez analityków giełdowych na stronach internetowych instytucji finansowych – towarzystw funduszy inwestycyjnych i domów maklerskich. Tematem ich wypowiedzi są fenomeny mikro- i makroekonomiczne w naszym kraju i na świecie wpływające na stan gospodarki odzwierciedlony w notowaniach papierów wartościowych. Głównymi celami rozprawy są: opis metaforycznych wyobrażeń GOSPODARKI w danych źródłowych, porównanie uzyskanych wyników z konceptualizacjami opisanymi w literaturze światowej służące stwierdzeniu, w jakim stopniu mają one charakter wtórny, a w jakim są propozycjami oryginalnymi, a ponadto sprawdzenie, czy metaforyczne odwzorowania bytów, zjawisk i procesów ekonomicznych cechują się systematycznością i regularnością, oraz określenie, jaki jest stopień tego zjawiska. Dodatkowe zamierzenia badawcze to: zaprezentowanie stanu badań nad metaforycznym językiem tekstów o gospodarce w lingwistyce światowej i polskiej oraz weryfikacja przydatności programu AntConc do analizy dużego korpusu tekstów polskojęzycznych. Do opracowania materiału wykorzystałam metodologię teorii metafory konceptualnej zaproponowaną przez G. Lakoffa i M. Johnsona. Umożliwia ona opis struktur pojęciowych wyrażających rozumienie poszczególnych dziedzin wiedzy przez mówiących danym językiem, a tym samym jest użyteczną koncepcją pozwalającą na wyjaśnienie, jak postrzegają oni 2 rzeczywistość. Najważniejsze tezy tej teorii przedstawiłam na tle głównych założeń porównaniowej i interakcyjnej teorii metafory oraz postulatów językoznawstwa kognitywnego. W rozdziale poświęconym stanowi zagranicznych i polskich badań nad metaforami w dyskursie ekonomicznym omówiłam metodologiczne podstawy tych analiz, główne zagadnienia teoretyczne i najczęściej rekonstruowane metaforyczne wyobrażenia bytów, zjawisk i procesów gospodarczych. Opis dorobku polskiej lingwistyki poszerzyłam o zreferowanie poglądów autorów na status stylistyczny języka, którym mówi się lub pisze o gospodarce. Przedstawiłam także klasyfikację tekstów należących do komunikacji giełdowej i modeli komunikacji giełdowej. W analitycznej części rozprawy zaprezentowałam wyniki moich badań nad metaforycznym obrazowaniem GOSPODARKI w analizach, raportach i komentarzach rynkowych. Zrekonstruowałam i omówiłam piętnaście podsystemów metaforycznych utworzonych przez domeny źródłowe CZŁOWIEKA (GOSPODARKA TO HABITAT CZŁOWIEKA), ISTOTY ŻYWEJ (GOSPODARKA TO HABITAT ISTOT ŻYWYCH), GÓRY (GOSPODARKA TO GÓRZYSTA KRAINA), OBIEKTU (GOSPODARKA TO ZBIÓR OBIEKTÓW), POJEMNIKA (GOSPODARKA TO UKŁAD POJEMNIKÓW), MIEJSCA (GOSPODARKA TO MIEJSCE), BUDYNKU (GOSPODARKA TO KONSTRUKCJA), MASZYNY (GOSPODARKA TO ZESPÓŁ SPRZĘŻONYCH MASZYN), ŚRODKA LOKOMOCJI (GOSPODARKA TO PRZESTRZEŃ RUCHU ŚRODKÓW LOKOMOCJI), TOWARU (GOSPODARKA TO ZBIÓR TOWARÓW), POŻYWIENIA (GOSPODARKA TO PRZESTRZEŃ KONSUMPCJI), PŁYNU (GOSPODARKA TO ZBIORNIK NA PŁYN), WYŚCIGU (GOSPODARKA TO PRZESTRZEŃ RYWALIZACJI), WOJNY (GOSPODARKA TO PRZESTRZEŃ KONFRONTACJI) i RUCHU (GOSPODARKA TO PRZESTRZEŃ RUCHU). Wyodrębniłam w nich uporządkowane hierarchicznie struktury i scharakteryzowałam cechujące je regularności. Ponadto opisałam odwzorowania ustanawiające poszczególne konceptualizacje oraz podałam typowe skorelowane z nimi wyrażenia. Na tej podstawie odtworzyłam obrazowanie domeny docelowej oraz skonstatowałam, że metaforyczne odwzorowania wykazują duży stopień systematyczności. Analiza pozwoliła mi także stwierdzić, że odtworzone projekcje pojęciowe uwypuklają dwa zasadnicze aspekty GOSPODARKI – funkcjonalny i jakościowy. Wyobrażenia te reprezentują odpowiednio stan wiedzy eksperckiej i wiedzy potocznej o tej domenie. Konceptualizacje te są wobec siebie komplementarne i powinny zostać uwzględnione w definicji omawianego pojęcia. Wyniki badań potwierdzają uniwersalność zastosowanej w rozprawie metodologii – może ona zostać wykorzystana do analizy innych złożonych pojęć. 3 Badanie wykazało, że nie jest możliwe jednoznaczne rozstrzygnięcie, czy zrekonstruowane rzutowania mają charakter oryginalny, czy też powielają metafory utrwalone w publikowanych na całym świecie tekstach specjalistycznych i popularnych. Porównanie opracowań polskich z obcojęzyczną literaturą przedmiotu pozwala natomiast zaobserwować zbieżność podejmowanych problemów badawczych. Z analizy wynika, że odtworzony przeze mnie system metafor pojęciowych charakteryzuje się dużą regularnością. Składa się na niego piętnaście podsystemów złożonych z hierarchicznie uporządkowanych odwzorowań. Struktura ta stanowi pojęciowy szkielet będący podstawą modelowania domeny docelowej. Kolejny wniosek dotyczy wad i zalet programu AntConc. Okazał się on narzędziem przydatnym do przeszukiwania dużego korpusu danych. Natomiast istotnym utrudnieniem jest cechujący go brak lematyzacji. Właściwość ta sprawia, że konieczne staje się ręczne wprowadzanie form fleksyjnych słów kluczowych, co znacznie wydłuża czas obróbki danych. W zakończeniu rozprawy wyznaczyłam inne obszary badań nad językiem tekstów o tematyce gospodarczej. Refleksji teoretycznej wymagają przede wszystkim ich leksyka i status stylistyczny. Za istotne uważam także porównanie zrekonstruowanych w rozprawie odwzorowań z konceptualizacjami realizowanymi w języku publicystyki. Ciekawym wyzwaniem badawczym byłoby także opisanie funkcji metafor – w tym zwłaszcza ideologicznej – w dyskursie ekonomicznym.
Linguistic phenomena connected with the functioning of the market economy in Poland are rarely subjects of research for the Polish linguistics. My dissertation is an attempt to fulfil this gap. The samples chosen for the analysis were 2104 texts published by various investments advisors on investment fund companies and brokerage houses websites. Their posts dealt with the micro- and macroeconomic phenomena both in Poland and abroad. The main goals of the research were the following: • the description of metaphorical images of ECONOMY in the source data; • the comparison of the obtained results with conceptualisations described in English language research papers; • the determining what is the degree of systematicity and regularity of metaphorical projections; • the presentation of the scope of research on metaphors in economic discourse in Poland and abroad; • the verification of the applicability of AntConc software to the analysis of the collected data. The conceptual metaphor theory proposed by George Lakoff and Mark Johnson was used as the basis for the analysis. In the theoretical chapter the main assumptions of this theory 2 were introduced by the presentation of comparative and interaction theories of metaphor, as well as cognitive linguistics in general. In the chapter dealing with Polish and foreign linguistic studies, the main research areas and dominating conceptualizations of ECONOMY were discussed. The illustration of the scope of research in Poland also included the presentation of the stylistic status of language of economy, as well as the categorisation of stock exchange texts and stock exchange communication models. The research results were presented in the analytical part of the dissertation. I reconstructed and discussed metaphorical subsystems created by individual source domains. Specifically, their hierarchically organised structures and characteristic regularities within them were analysed. Furthermore, the mappings occurring in individual conceptualisations were also interpreted. I also gave examples of expressions characteristic of the respective mappings. This investigation allowed me to reconstruct imagery of the target domain and prove that metaphorical structures are highly systematic. The analysis has shown that the reconstructed conceptual projections highlighted two main aspects of ECONOMY – functional and qualitative. They represent respectively expert and common knowledge about the discussed target domain. This conceptualisations are complementary and should be taken into account in redefining this field of knowledge. What is more, the research results confirmed the versatility of the used methodology as it showed that it can be applied to the analysis of other complex concepts. The study has also demonstrated that it is not possible to clearly decide whether reconstructed mappings are original or if they are secondary to metaphorical representations of economic system fixed in specialist and popular texts published around the world. Moreover, the comparison of Polish and foreign scholarly literature on the subject revealed resemblance of academic interest. Yet another conclusion of the analysis was that the system of metaphors forming conceptual imagery of ECONOMY reconstructed in the dissertation is highly regular. It constitutes of fifteen metaphorical subsystems composed of hierarchically ordered mappings. This structure creates the conceptual framework which is the basis for the understanding of the target domain. 3 Moreover, the AntConc software has proved to be a useful tool for analysing a big data corpus. However, its major drawback is the lack of lemmatization, which makes manual key words entry necessary. As a result, it causes a hindrance in the process of data development. The conclusion of the dissertation proposes other, possible fields of research on metaphors in texts dealing with economy. The most important issues for further study would be, among others, the analysis of lexis and stylistic qualification of texts, the comparison of the reconstructed projections with the conceptualisations represented in language of journalism, as well as functions of metaphor – especially the ideological one – in the economic discourse.