Dissertations / Theses on the topic 'I romantyzm'

Najważniejsze, a zarazem inaugurujące niniejsze studium, słowo wypowiem, sięgając wpierw do krótkiego fragmentu obyczajowej powieści, której zachowany autograf, przechowywany jest obecnie w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie. Badacze kultury polsko-inflanckiej doskonale kojarzą cytowany urywek. Gdy przyjdzie konieczność, opatrzą go właściwym przypisem lub krytycznym komentarzem. Z pewnością wielu z nich, to właśnie Kazimierz Bujnicki, przywiódł na „prowincji zakąty”, do dawnych Polskich Inflant. Nie jestem pewna, czy opiszę romantyczną literaturę tego „małego kraju” w sposób „trafny”, wszakże wybrałam dość „egzotyczny” obszar, który pod tym względem, nie został jeszcze szczegółowo zbadany. Nie posiadam nadto kompetencji „podróżo-pisarza”. Jednakże, nie „wypada” mi lekceważyć zaproszenia wystosowanego w 1841 roku przez słynnego nestora z Dagdy. Chętnie podejmę się więc tego nowego wyzwania. Zamierzam wyprawić się nad Dźwinę, na „małe drogi”. Za chwilę zaś spróbuję po krótce wyjawić powody, dla których skierowałam swe kroki ku zapomnianym albo nieznanym „traktom”.

Praca składa się z trzech zasadniczych części. Rozdział I poświęcony jest teorii regionalizmu. Rozdział II rozprawy przybliża sylwetkę Juliana Korsaka. Ze względu na wyjątkowo skąpe informacje dotyczące biografii poety, zdecydowałam się wprowadzić tło historyczne oraz geograficzne, pozwalające lepiej poznać czas i przestrzeń, które ukształtowały twórcę. Do tej części pracy należą dwa załączniki umieszczone na końcu rozprawy – mapka z miejscem urodzenia Korsaka oraz zarys genealogii poety z herbem rodowym. Rozdział III to zasadnicza część pracy, zawierająca analizę utworów pod kątem zawartych w nim treści regionalnych. Ze względu na wielopoziomowość badań nie udało się przyjąć bardziej systematyzującej formy tej części rozprawy. Rozdział ten składa się z pierwszego podrozdziału omawiającego emocjonalny stosunek do kraju ojczystego, drugiego podrozdziału analizującego konkretne przejawy regionalizmu w postaci pojawiających się w utworach nazw topograficznych, nazwisk osób związanych z regionem, symboli i motywów oraz trzeciego podrozdziału, w którym autorka wymienia przykłady regionalizmów językowych występujących w analizowanym materiale.
Darbas susideda iš trijų pagrindinių dalių. I skyriuje nagrinėjama regionalizmo teorija. Darbo II skyrius skirtas Julijano Korsako asmenybei. Kadangi yra labai mažai medžiagos susijusios su poeto biografija, nutariau parodyti istorinį bei geografinį foną. Tai padėjo geriau pažinti laikotarpį bei aplinką, kuriuose susiformavo kūrėjas. Prie šios darbo dalies yra du priedai – nedidelis žemėlapis su pažymėta Korsako gimimo vieta bei poeto genealoginė apybraiža su šeimos herbu. III skyrius tai pagrindinė darbo dalis, kurią sudaro kūrinių analizė pagal juose atsispindinčius regioninius motyvus. Šį skyrių sudaro pirmas poskyris, kuriame aptariamas emocinis ryšys su tėvyne, antras poskyris, kuriame analizuojami regionalizmo reiškiniai, atsispindintys veikaluose paminėtuose topografiniuose pavadinimuose, su regionu susijusių žmonių pavardėse, simboliuose ir motyvuose bei trečias poskyris, kuriame minimi nagrinėjamoje medžiagoje pasireiškiantys kalbos regionalizmo pavyzdžiai. Darbo pagrindinis tikslas buvo parodyti Juliano Korsako poezijoje įvairius regionalizmo aspektus. Tikiuosi, kad tai man nors iš dalies pavyko. Norėčiau pažymėti, kad dėl to, kad mažai yra mokslinių darbų mano pasirinkta tema, rašyti magistro darbą buvo sudėtinga, tačiau ilgainiui tyrinėjant temą ji suteikė man didelį pasitenkinimą.
The monograph includes a complex of problems connected with the regionalism character of Julian Korsak poetry. A lot of attention is paid to the problems of literature regionalism theory. The term regionalism is already known from many years, bet its treats intuicionally. There is no unequivocal definicion . The monograph presents types of definitions this problem. The analysis of the regionalism character of Julian Korsak poetry shown, that its exists in many levels of this literature – from the motives, names, symbols or geographic points till the language of poetry. The main part of the monograph deals with the examples of regionalism in poetry of Julian Korsak. It presents their basic types, construction, models and principle of use. The monograph also discusses abaut life of Julian Korsak. Becouse of insufficient sources about his biography, I decided to write about epoch and region of his childhood and adoult life. The main target of this monograph was to show the many perspectives and aspects of regionalism in Julian Korsak‘s poetry, what I hope is success. The absence of documents and other monographs about regionalism and poet‘s biography was a difficulty, bet at the same time it was an source of reserch satisfaction.

Šiame darbe nagrinėjamas Apšvietos ir Romantizmo susidūrimas Johno Stuarto Millio filosofijoje. Dauguma autorių ir Millio filosofijos komentatorių (ypatingai Johnas Gray‘us) linkę į ją žiūrėti kaip į Apšvietos doktrinos principus perėmusią teoriją. Mažesnė dalis komentatorių (Nicholas Capaldi, Isaiah Berlinas) Millio koncepcijoje įžvelgia ir Romantizmo principus taip modifikuodami tradicinę anglų filosofo interpretaciją. Tačiau nedominuojantis požiūris faktiškai beveik neanalizuojamas – apsiribojama tik glaustais pastebėjimais. Todėl šis magistro darbas ir yra skiriamas parodyti, kad Millio filosofija kyla tiek iš Apšvietos, tiek iš Romantizmo pamatinių principų, o to pasekoje ji įgauna nenuoseklų ir net konfliktišką pobūdį. Millio mąstymo nenuoseklumą galima susieti su Apšvietos ir Romantizmo konfliktu, kurį remiantis Alvydu Jokubaičiu, galima įvardyti kaip natūralizmo ir ekspresivizmo susidūrimą. Remiantis tokia perskyra aiškiai matyti, kad Millis pasižymi ir natūralistine orientacija (daugiausia mokslo srityje) ir ekspresivistine orientacija (nagrinėjant žmogų ir iš dalies – visuomenę). Darbe išskiriami esminiai Apšvietos principai, pastebimi Millio filosofijoje: 1) meliorizmas (įsitikinimas, kad asmenys, asmenų grupės, institucijos, mokslas, etc. tobulėja ir progresuoja) reiškiąs, kad utilitarinė ir politinė anglų filosofo teorija vaizduojama kaip skatinanti socialinį progresą glaudžiai susijusį su intelektualiniu progresu; 2) egalitarizmas (įsitikinimas, kad nesama... [toliau žr. visą tekstą]
This paper discusses the encounter of Enlightenment and Romanticism in John Stuart Mill’s philosophy. The majority of authors and Mill’s commentators (especially John Gray) tend to look at it as the theory with principles of Enlightenment. The smaller part of commentators (Nicholas Capaldi, Isaiah Berlin) sees in Mill’s conception also the principles of Romanticism modifying the traditional interpretation of English philosopher. But in fact this not-dominant approach practically is not analysed – it is limited only with brief notices. Therefore this master work is dedicated to attitude that Mill’s philosophy develops both from basic principles of Enlightenment and those of Romanticism. The inconsistency of Mill’s thought could be related with conflict of Enlightenment and Romanticism which, according to Alvydas Jokubaitis, could be named as the encounter of naturalism and expressivism. In conformity with this separation we could clearly see that Mill is characterized by naturalistic orientation (mostly in area of science) and expressivist orientation (in examination of person and partly – of society). There are indicated the essential principles of Enlightenment in Mill’s philosophy: 1) meliorism (the belief that persons, groups of persons, institutions, science, etc. improve and progresses) which denotes that utilitarian and political theory of this philosopher is pictured as stimulating social, as well as closely related intellectual progress; 2) egalitarianism (the belief... [to full text]

Mestrado em Arquitectura Paisagista - Instituto Superior de Agronomia
The Cultural Landscape of Sintra, classified in 1995 by UNESCO as World Heritage Site, is the testimony of a unique symbiosis between Nature and Man. The specific microclimate and lush vegetation gives to Serra de Sintra the bucolic spirit that promoted, since long times, its occupation by different cultures: From Neolithic vestiges to the medieval Suntria; convents and hermitages scattered throughout the solitude of the Sierra, the establishment of the royal court and nobles in their recreational farms, harmoniously arranged amidst the massive granite blocks and the lush vegetation brought from various parts of the world. The Landscape of Sintra was built under artistic and literary influences, being even today considered as a reference of the expression of the Romanticism, which influenced the Europe of the eighteenth and nineteenth centuries. This unit, also integrating the Natural Park of Sintra-Cascais, is characterized as well as a rich area, but highly sensitive. The current urban pressure and constant threats to the preservation of this site, including the forest area, motivated the development of the present research, in order to the pursuit of conservation of this landscape of incomparable value, as well as its maintenance as a classified heritage of UNESCO. As the main objective, we intend to develop a proposal for a new Management Plan for this Cultural Landscape, seeking a coherent development from the standpoint of tourism and economic development. With the design of strategies aiming the protection of the site, by leveraging their capital gains, dissemination and transfer of knowledge to the communities, the maintenance and the perpetuation of cultural identity, the ecological values and the biodiversity of the Sierra will be assured, thus allowing the full experience in this heritage

Istraživanje tematizuje Hegelovo kritiĉko vrednovanje ranoromantiĉarskog poimanja religije kao centralni aspekat Hegelove kritike romantiĉarskog duhovnog strujanja uopšte. Autor polazi od naĉina na koji Hegel određuje pojam filozofije religije. Saglasno tom pojmu, poimanje religije kod romantiĉara propituje se s obzirom na naĉin na koji su vodeći predstavnici tzv. jenske romantike (Šlajermaher, Šlegel, Novalis) pristupali pitanju o pojmu boga, problemu forme religijske svesti, pitanju o odnosu religije prema onome praktiĉkom i pitanju o odnosu religije prema umetnosti i filozofiji. Romantiĉarski pojam religije manifestovaće se pre svega kao programsko depotenciranje pitanja o pojmu boga i božjem postojanju, favorizacija formi neposrednosti svesti kao formi koje jesu autentiĉno religijske, razgraniĉenje religije od sfere ljudskog praksisa i nagovor na kreiranje nove religiije. Hegel ovakvom pojmu religije kritiĉki pristupa kao obliku duhovnosti koji je u ontološkom pogledu zasnovan Fihteovim filozofskim stanovištem. Kritika romantiĉarskog pojma religije kod Hegela biva konkretizovana kao kritika apsolutizacije formi neposrednosti religijske svesti, kao kritika promišljanja odnosa religije i drţave koje nije reflektovalo razliku onoga što jeste drţava i onoga što jeste građansko društvo i kao opozivanje mogućnosti da se moderna religioznost revitalizuje u liku romantiĉarske nove religije umetnosti.

The object of the research is Austen’s and Fielding’s situation of writing a novel through their works Pride and Prejudice by Austen and Bridget Jones’s Diary by Fielding. Though, these women authors are representatives of the two different epochs of English literature their novels are frequently taken in parallel. In order to carry out the research, the comparative and feminist criticism methods were applied. The comparative methodology was useful in order to analyze the meanings of similarity or distinction in the novels Pride and Prejudice by Austen and Bridget Jones’s Diary by Fielding, also, to compare two different contexts for writing two novels.
Tyrimo objektas – Džeinės Austen ir Helenos Fielding romano rašymo situacija remiantis jų kūriniais: Austen Puikybė ir prietarai bei Fielding Bridžitos Džouns dienoraštis. Nors autorės yra skirtingų laikotarpių anglų rašytojos, jų kūriniai yra dažnai lyginami.Bakalauro darbe buvo naudojami lyginamosios bei feministinės kritikos metodai. Lyginamasis metodas buvo taikomas ištirti romanų Puikybė ir prietarai ir Bridžitos Džouns dienoraštis panašumo ar savitumo reikšmes, palyginti kūrinių rašymo kontekstus. Kadangi Austen ir Fielding yra moterys rašytojos, feministinės kritikos metodas buvo naudojamas atskleisti moterų literatūros savitumą.

Made available in DSpace on 2016-04-28T20:40:13Z (GMT). No. of bitstreams: 1 Maria Consuelo da Costa Oliveira e Silva.pdf: 1177215 bytes, checksum: 8b4ce100f42575dca5ac22c88b7340b6 (MD5) Previous issue date: 2009-08-28
Researches over psychosomatic theme point to various authors. Each one with their own definition of the theme. By consequence there is no consistent definition of it. It is from this point that the author will use Georg Groddeck as a central theme of this dissertation. Groddeck calls the attention on the subject to be easily announced as the father of psychosomatic besides the originality and uniqueness of his theories. The main objective of this paper is to make a deeper reading of Groddecks work, categorizing it, emphasizing his intellectual production, giving it biographic context and enhancing his procedures to understand the historical context of his time. This work aim to subtract the concepts of psychosomatics found on Groddecks work before his contacts with Freud and psycanalisis passing by his biography and writings that approach the first world war. Sources are mainly primary ones
Pesquisas realizadas sobre o conceito Psicossomática apontam para muitos autores. Cada um deles com referencias teóricas próprias. Conseqüência disso é a falta de consistência na busca dessa definição. Com base nesse fato, a autora preferenciará a teoria de Georg Groddeck como tema central desta dissertação. Ele que, em um primeiro contato, já chama a atenção por ser considerado por alguns pesquisadores como o Pai da Psicossomática , também se destaca pela originalidade e genuinidade de sua teoria. O objetivo desta dissertação é realizar uma leitura mais detalhada da obra de Georg Groddeck, categorizá-la, enfatizar sua produção intelectual, situá-la dentro do referencial biográfico e ainda, tentar localizar sua obra dentro de um contexto histórico/teórico: O Romantismo e A Filosofia da Natureza. Com isso, a autora espera subtrair da obra de Georg Groddeck sua conceituação de psicossomática no período anterior aos seus contatos com Freud e com a Psicanálise, percorrendo sua biografia e escritos até data próxima à Primeira Guerra Mundial. A bibliografia estará principalmente centrada em fontes primárias

Du premier cercle romantique allemand, à la fin du XVIIIème siècle, jusqu’à l’Internationale Situationniste, dans les années 1960, en passant notamment par les groupes futuristes, dadaïstes et surréalistes, la poésie s’est identifiée au projet d’une révolution globale et permanente de l’existence quotidienne. Pendant près de deux siècles, tous ces poètes ont tenté de concilier les mots d’ordre marxiste et rimbaldien « transformer le monde » et « changer la vie ». Ce faisant, ils redéfinirent les formes et les pratiques de la poésie de même que les termes et les enjeux du programme socialiste révolutionnaire du XIXème siècle, définissant ainsi ce que nous appelons un « socialisme du XXème siècle ». Au-delà du domaine classique de l’écriture littéraire, la poésie doit désormais se réaliser en états superbes, en gestes et en comportements inédits, transposant dans le réel et dans les actes tout le potentiel de créativité jusque-là contenu dans le domaine des lettres et de la fiction. Ses principales caractéristiques (autonomie, culture des désirs, créativité et capacité à redynamiser et à repassionner le réel en excédant sans cesse les données sensibles et intellectuelles présentes) définissent un nouvel exercice de la vie, à la fois individuel et social, tandis que sa perception de l’univers, en tant que système dynamique, permet d’envisager un nouveau modèle politique fondé sur les mêmes principes d’autonomie, de créativité et de dynamisme social.Ce présent travail tente de cerner et d’analyser les enjeux et les pratiques liés à un tel projet, jusque dans ses prolongements les plus récents. Nous avons exploité l’histoire des idées en vue d’un seul véritable objectif : appréhender au plus près les enjeux de pratiques à la fois diverses et convergentes, mettre en évidence les apports, la pertinence et les éventuelles limites de leur démarche pour les réinscrire dans ce que nous appelons une « théorie des pratiques » et produire ainsi, au-delà de ces réalisations du passé, les fondements d’une nouvelle théorie pratique
From the first german romantism, at the end of the XVIIIth century, to the International Situationnist, in the 1960’s, through the futurist, the dadaïst and the surrealist avant-gardes, poetry became one with the project of a global and permanent revolution of the everyday life. During almost two centuries, all these poets have tried to reconcile the marxist and the rimbaldian key-words « transform the world » and « change the life ». In doing so, they redetermined the forms and the practices of the poetry, as well as the terms and the stakes of the revolutionnary socialist program, determining what we call a « Twentieth century socialism ». Beyond the classical range of the litterary writing, poetry has now to be realized into new acts and behaviours, transposing all the potential of creativity contained in the letters and the fictions until now. Its main characteristics (autonomy, developement of the desires, creativity and ability to redynamize and to impassion reality) define a new way of life and its perception of the universe as a dynamic system defines a new political model based on the same principles of self-government, creativity and social dynamism.All along this work, we have tried to define and to analyze the stakes and the practices linked to such a project, up to now. We have processed the history of ideas with one purpose : to define the stakes of varied and convergent practices, their contributions and their limitations, in order to incorporate them into what we called a « theory of practices » and to create the basis of a new practical theory for the present times

A dissertação versa sobre as relações entre poesia e música no século XIX, bem como sobre a produção poético-musical resultante dessa união. O argumento central é o de que os poetas românticos foram colher inspiração no medievalismo europeu na só para a construção de uma mitologia nacional (indianismo), mas também para a concepção de uma arte única, pautada por essa aliança entre poesia e música nos moldes trovadorescos. Essa conexão foi além da musicalidade implícita na poética do período. Alguns românticos, tal como os trovadores, buscaram integrar as duas artes a partir de poemas escritos especialmente para serem musicados e apresentados em circunstâncias performáticas. Assim, nasceu, no Brasil, a parceria: um poeta produzindo a letra e um compositor musicando-a. A prática de fundir essas duas manifestações artísticas num todo único iniciada pelos trovadores teve continuidade em alguns poetas românticos, principalmente os que freqüentaram a tipografia do editor Paula Brito, fundador da conhecida Sociedade Petalógica do Rossio Grande. Das reuniões dessa sociedade resultaram diversos poemas musicados em forma de modinha ou lundu, examinados aqui de modo a evidenciar os temas recorrentes, bem como as imagens e metáforas musicais neles presentes. Essa aliança trouxe popularidade e novo alento, tanto para a música popular, quanto para a poesia brasileira que encontrou nessa aliança um meio de difusão que suprisse a carência de um público letrado.
This dissertation examines the relations between poetry and music in the nineteenth century, as well as the poetic-musical production which results from this union. The central argument is that romantic poets took inspiration from european medievalism not only for building a national mythology (indianism) but also for the conception of an unique art form, ruled by this alliance between poetry and music in the troubadourish models. This connection went beyond the implicit musicality of that era\'s poetry. Some romantic poets, as troubadours, wanted to integrate both arts from poems specially written to be set to music and presented in performance venues. Thus, the partnership was born in Brazil: poets started to create lyrics and composers set them to music. The practice of blending these two artistic manifestations in only one, initiated by the troubadours, had continuity with some romantic poets, mainly those who attended the editor Paula Brito\'s typography, founder of the well known Sociedade Petalógica do Rossio Grande. From these meetings came several poems set to music in form of modinha or lundu examinated here in order to portray the recurrent themes, as well as images and musical metaphors existing in them. This alliance brought popularity and enthusiasm for the popular music as for the Brazilian poetry, which found in this alliance a way of diffusion that would supply the need of the scholarly public.

Orientador: Carlos Eduardo Ornelas Berriel
Tese (doutorado) - Universidade Estadual de Campinas, Instituto de Estudos da Linguagem
Made available in DSpace on 2018-08-11T01:14:41Z (GMT). No. of bitstreams: 1 Pereira_CileneMargarete_D.pdf: 1753260 bytes, checksum: 0a874ff24fc394827cbc5366ad418df6 (MD5) Previous issue date: 2008
Resumo: Em ¿Jogos e Cenas do Casamento¿, nosso objetivo principal é apresentar um estudo detalhado da construção e do modo como Machado de Assis elabora suas personagens e seus narradores em Contos Fluminenses (1870) e Histórias da Meia Noite (1873). Se considerarmos a imagem principal que une as treze narrativas desses livros, veremos que todas ¿ a exceção aparente é ¿Aurora sem dia¿ ¿ são histórias de amor que têm como imagem/tema central o casamento, seja nos preparos que antecedem o contrato ou em seus aspectos cerimoniais, seja na intimidade conjugal dos lares já concebidos. Mais do que isso, há um elo maior entre as histórias, e uma imagem que se afirma como preponderante: o fracasso do casamento. As mocinhas e os heróis machadianos são construídos mediante as dificuldades e os problemas matrimoniais, decorrentes muitas vezes de imposições paternas ou das expectativas (mediadas, sobretudo, pela literatura) e experiências amorosas dos envolvidos. São essas personagens, em última hipótese, que veiculam essas imagens de fracasso e as apresentam ao leitor. Mas nesse processo de captação do amor e do casamento aparece quase sempre um narrador a sussurrar no ouvido do leitor algo acerca da personagem e da imagem amorosa construída por ela. Dessa forma, as imagens e cenas matrimoniais são filtradas (e desestabilizadas) pelas exposições de personagens e narradores, uns a intervirem na concepção amorosa de outros. Por isso, este estudo prioriza não só a caracterização dessas primeiras personagens machadianas, mas também dos narradores desses contos como forma de examinar melhor o modo como ambos constroem essas imagens amorosas e a partir de que outras associações elas nascem e se definem, já que se tratam, na maior parte das vezes, de homens e mulheres inexperientes em relação ao amor e à própria realidade do casamento.
Abstract: In ¿Jogos e Cenas do Casamento¿, our main objective is to introduce a detailed study of the construction and the way Machado de Assis elaborates his characters and narrators in Contos Fluminenses (1870) and Histórias da Meia Noite (1873). If we consider the mainstream image that joins the thirteen narratives of this collectanea, we will see thal all of them ¿ the apparent exception is ¿Aurora sem dia¿ ¿ are love stories that bears as a mainstream image/theme the marriage, either in the preparations that happen before the contract or its ceremonials aspects, either in conjugal intimacy of conceived homes. Moreover, there is a bigger link between the stories and an image that is itself preponderant: the failure of marriage. The ¿machadianos¿ ladies and heroes are constructed the difficulties and matrimonial problems, generated most of the time by father impositions or expectancy (mediated for literature) and love experiences of the involved ones. These characters are in last hypothesis, the ones that take the images of failure and introduce them to reader. But in this process of catching love and marriage, almost always there is a narrator whispering something on the ear¿s reader about the characters and the loving image constructed by the character. In this way, the matrimonial images and scenes are filtered for expositions of the characters and narrators, intervening in the loving conception of each other. Thus, this study prioritizes not only the characterization of the first ¿machadianos¿ characters, but also the tale¿s narrators as a way of examining better how they both construct these loving images and from where other possible associations are born and defined, once they deal, most of the times, with inexperienced men and women in relation to love and the reality of marriage.
Doutorado
Literatura Brasileira
Doutor em Teoria e História Literária

Orientador: Marcelo Siqueira Ridenti
Dissertação (mestrado) - Universidade Estadual de Campinas, Instituto de Filosofia e Ciências Humanas
Made available in DSpace on 2018-08-16T02:01:19Z (GMT). No. of bitstreams: 1 Zeferino_Mateus_M.pdf: 486244 bytes, checksum: 330c023bf607776a7b815e91e520af1e (MD5) Previous issue date: 2010
Resumo: O presente trabalho procura analisar alguns aspectos do pensamento sociológico de Michael Löwy, suas principais premissas sociológicas e a sua relação com pensadores como Karl Mannheim e Max Weber. Em relação a Weber, tentaremos analisar a proposta de Löwy a respeito da incorporação do método weberiano de uma forma não eclética, mas dialética. Em um segundo momento, este trabalho também procura analisar o conceito de "afinidades eletivas" na obra de Michael Löwy. O surgimento de tal conceito no âmbito das Ciências Sociais se deu através de Max Weber, sobretudo em "A ética protestante e o espírito do capitalismo". Este é um outro aspecto do pensamento de Weber que Löwy se apropria, e utiliza-o para analisar figuras como "judaísmo libertário" e "teologia da libertação". Porém, afirmamos que o estudo de Löwy acerca da Teologia da Libertação possui alguns aspectos que precisam ser rediscutidos, pois ele dá uma ênfase na "fusão" e "simbiose" entre as duas figuras que estão se relacionando, o marxismo e o cristianismo. Procuramos, com base no pensamento de Antonio Gramsci, argumentar que a ênfase na "fusão'' entre as figuras acaba por travar o movimento dialético e não perceber a necessidade de continuidade do movimento
Abstract: The present work seeks to analyse some aspects in Michael Lowy's sociological thought, its main sociological premises regarding thinkers as Karl Mannheim and Max Weber. Regarding to Weber, we will try to analyse Lowy's proposals about the incorporation of the weberian method on a dialectic instead of the eclectic way. In a second moment, this work also seek to analyse the concept of "elective affinities" in Michael Lowy's works. Such concept arises through Max Weber in the scope of Social Scienses, above all in the "The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism". This is another aspect of Weber's thought wich Lowy has appropriated and utilized to analyse some pictures as the "liberation judaism" and the "liberation theology". However, we states that the Low's studies about Freedom Theology have some aspects that need to be discussed again, because he emphasizes the "fusion" and "simbiosis" between two pictures related to each other: the marxism and the christianism. We seek, based on the Antonio Gramsci thoughts, to argue that the emphasis in the fusion between the pictures end up hindering the dialectic movement, not realizing the needs of such movement to be continued
Mestrado
Teoria Sociológica
Mestre em Sociologia

Cette étude prétend explorer les liens entretenus par l’œuvre et la pensée de Nerval d’une part, et le platonisme d’autre part. On s’attachera à envisager le platonisme autant dans la perspective des idées et représentations caractéristiques de la philosophie de Platon que dans la perspective du déploiement d’une tradition platonicienne protéiforme. L’œuvre de Nerval illustre sous de multiples aspects la continuité reliant le romantisme au platonisme, en matière d’imaginaire comme de conception du monde. La pensée de tradition platonicienne apparaît en effet constamment en filigrane de l’écriture de Nerval. Les paysages métaphysiques se succédant dans l’œuvre, ainsi que les grands champs de l’imaginaire de Nerval en portent le signe. L’auteur a constamment puisé dans l’ensemble du fonds de ce savoir érudit, tantôt philosophique, théologique ou ésotérique, pour nourrir sa propre pensée à la manière d’une immense architecture foisonnante mêlant lieux, temps, figures et motifs en une poésie intime. Cette étude se portera successivement sur des questions liées au rapport de Nerval à l’Histoire, à une série de motifs caractéristiques d’un imaginaire platonicien, et des interactions entre l’activité littéraire et la vie réelle
This study claims to explore the relationships between Nerval's work and thought on one hand, and Platonism on the other. We will consider Platonism both in terms of the distinctive ideas and representations in Plato's philosophy, and evenly so in terms of a platonic tradition that has unfolded in many forms. Nerval's work reveals in abounding ways the continuity linking romanticism to Platonism, both in the realms of the imaginary and in the understanding of the world. Indeed, a platonic mindset constantly appears between the lines of Nerval's writing. The metaphysical landscapes succeeding one another in the oeuvre, along with Nerval's fields of imagination carry its trace. The author has constantly drawn upon the sources of this erudite knowledge, be it philosophical, theological, or esoteric, to nourish his own thought, adding to it as to a rich and immense architecture where places, times, characters and patterns mingle into an intimate poetry. This study will successively address questions bearing to Nerval's relation to History, to a series of motifs characteristic of a platonic imagination, and to interactions between literary activity and life in its reality

Made available in DSpace on 2014-06-11T19:26:38Z (GMT). No. of bitstreams: 0 Previous issue date: 2007-12-05Bitstream added on 2014-06-13T20:54:52Z : No. of bitstreams: 1 belieiro_tg_me_assis.pdf: 531501 bytes, checksum: a7698f420a3d4a5ca77efc3b999e1103 (MD5)
Conselho Nacional de Desenvolvimento Científico e Tecnológico (CNPq)
Esta pesquisa insere-se no campo dos estudos históricos culturais. Assim, a análise histórica é aqui empregada com o objetivo de compreender o fenômeno artístico literário, a saber, o Indianismo Romântico do século XIX. Desse modo, o Indianismo é visto como uma Invenção Histórica, ou seja, é fruto de um trabalho e de um projeto consciente dos escritores no sentido de criação de uma cultura e uma literatura nacional, tendo o índio como figura central. Utilizando-se de preceitos teóricos e metodológicos do sociólogo Pierre Bourdieu, onde a produção artística mantém profundas ligações com o campo político, a pesquisa procura mostrar a ligação do campo literário romântico em formação e o campo político. Assim, vai-se analisar o papel do Instituto Histórico e Geográfico Brasileiro nesse processo de Invenção Histórica. IHGB congregava em seus membros a elite letrada da Corte entre eles, importantes escritores indianistas, tais como Gonçalves Dias e Gonçalves de Magalhães. O Instituto foi responsável ainda por uma vasta produção de conhecimento sobre o índio, sendo essa produção responsável pela configuração de um campo de possíveis estéticos a respeito do indígena através de representações do mesmo. E mais, o IHGB foi o palco principal de uma acalorada contenda sobre a viabilidade de se escrever uma literatura tendo o índio como figura central, mostrando as diferentes tomadas de posição dos intelectuais do período acerca da Literatura Indianista.
This research is within the field of historical and cultural studies. Thus, the historical analysis employed here aims at understanding the literary artistic phenomenon, namely the XIX century Romantic Indianism. In this aspect, Indianism is seen as a historical invention, that is, it arises involuntarily within the European thought and within the Romantism aesthetic precepts, which later became the result of writers’ conscientious work and project in order to create both a national culture and literature, having the Indian as its central figure. By using sociologist Pierre Bourdieu’s theoretical and methodological precepts – in which artistic production is strongly connected with the political field – the research seeks to show the connection between the romantic literary field in formation and the political field. Thus, the role of the Instituto Histórico e Geográfico Brasileiro (Brazil’s Historical and Geographical Institute - IHGB) is analyzed in this historical invention process. The IHGB congregated the literate elite of the Court, among who were important indianist writers such as Gonçalves Dias and Gonçalves de Magalhães. The Institute was also accountable for the vast production of knowledge on the Indian. This production was responsible for shaping the aesthetic possibilities regarding the Indians through the representations of them. Furthermore, the IHGB was the main stage of a fierce argument on the viability of making literature having the Indian as its central figure, showing the different positions the intellectuals of the period held about the Indianist Literature. With this, the research shows that Indianism comprises a historical invention having the IHGB as its main stage.

Made available in DSpace on 2016-04-27T19:30:53Z (GMT). No. of bitstreams: 1 Rafael Gonzaga de Macedo.pdf: 3194045 bytes, checksum: 194da81c2fb39b2567c36755e9f3764b (MD5) Previous issue date: 2014-02-25
Coordenação de Aperfeiçoamento de Pessoal de Nível Superior
This dissertation had as its aim to build a visual history from the images produced by the Teutonic Danish traveler Paul Harro-Harring, who came to Brazil in 1840. Through a series of drawings and watercolor paintings, this traveler and artist portrayed landscapes and scenes from slave-related daily life in Rio de Janeiro. Our research treated such images as a visual source to a certain manner of producing and assigning meaning to the world, building our interpretation and interaction with its images in the core of a historiography tradition named Visual Studies. Visual Studies carry in their theoric outline the term visuality , which refers to the way a certain look will perceive and attribute meaning to the visible. Thus, the Visual Studies address on culture and the visual dimension in every kind of cultural production in a determined historical-cultural context. From these references, it was aimed to establish a relation between the landscape and nature conceptions in the romantic painting with the Rio de Janeiro‟s scenery created by the artist. There was a description and interpretation of images that pictured slave trade scenes and the cultural relationships between the slaves among themselves and with their landlords. To do such a study, it was considered not only the imaginary and the cultural background of the artist, but also the tension of the experience lived by him in 1840‟s Rio de Janeiro. It is concluded that his perception of the world, his political and philosophical conceptions on culture notions, nation and men and also the concrete conditions of the slaves‟ existence feeded his perception and constellated the visuality present in his images
Esta dissertação teve por objetivo construir uma história visual a partir de imagens produzidas pelo viajante teuto-dinamarquês Paul Harro-Harring, que veio ao Brasil em 1840. Por meio de uma série de desenhos e aquarelas esse viajante e artista retratou paisagens e cenas do cotidiano escravagista no Rio de Janeiro. Nossa pesquisa tratou essas imagens como fonte visual para uma dada maneira de produzir e atribuir sentido ao mundo e as diferenças culturais, construindo nossa interpretação e interação com suas imagens no interior de uma tradição historiográfica denominada Estudos Visuais. Os Estudos Visuais carregam, em seu arcabouço teórico, o termo visualidade que se refere à maneira como um determinado olhar vai perceber e atribuir significado ao visível e ao sensível. Assim, os Estudos Visuais, debruçam-se sobre as culturas e a dimensão visual contida em todos os tipos de produções culturais em um determinado contexto histórico-cultural. A partir dessas referências buscou-se estabelecer a relação entre as concepções de paisagem e natureza, no espírito da pintura romântica, com as paisagens do Rio de Janeiro elaboradas pelo artista. Foram descritas e interpretadas as imagens que retratavam cenas do tráfico negreiro e das relações culturais dos escravizados entre si e com os senhores. Para tanto, considerou-se, para além do imaginário e bagagem cultural do artista, a tensão das experiências por ele vividas naquele Rio de Janeiro de 1840. Conclui-se que a sua visão de mundo, suas concepções políticas e filosóficas acerca de noções de cultura, nação e homens, bem como as condições concretas de existência dos escravizados, nutriram o seu olhar e constelaram a visualidade presente em suas imagens

Notre travail a pour but de déterminer la valeur accordée à un motif littéraire et son développement dans le corpus littéraire de l’auteur étudié. La réflexion sur la nature de Dieu représente une première réflexion sur l’être qui va se poursuivre dans l’étude de la nature njegošienne et sa notion de chaos. Cette notion de chaos introduit l’idée d’une possible opposition binaire entre principe de lumière et de chaos, d’ordre et de désordre, de bien et de mal. Notre recherche porte à démontrer, sur la base des textes, l’impossibilité philosophique et théologique d’une double ontologie chez Njegoš. Dieu est à la fois être et devenir. La création dialectale divine œuvre à l’union de l’essence et de l’être. La relation du temps et de l’éternité s’exprime par ce travail d’irradiation lumineuse dont le but final est l’introduction de l’univers à l’harmonie. L’ontologie détermine l’anthropologie, la christologie la nature de la lumière du microcosme, la figure divine celle du poète romantique
The aim of this work is to determine the value given to a literary motive & its development in the literary body of the studied author. The study of the nature of God represents the first step in the study of the Being that further develops in the study of Njegoš’s concept of Nature & Chaos. The notion of Chaos introduces the idea of a possible binary opposition between the Principle of Light & Chaos, Order & Disorder, Good & Evil. The purpose of this research is to demonstrate, on the basis of the original author’s body of works, the philosophical & theological impossibility of a Dualistic Ontology. God is altogether being & becoming. The dialectal Divine Creating works on the union of the Essence & the Being. The relation of Time & Eternity is expressed by this work of luminous irradiating whose final aim is to introduce the Universe into Harmony. The Ontology determinates the Anthropology, the Christology the nature of the Ray of the Microcosm, the Figure Divine the Romantic Poet

Orientador: Susanna Busato
Banca: Marisa Correa Silva
Banca: Aguinaldo José Gonçalves
Resumo: O presente estudo visa a uma maior compreensão do papel de Sousândrade dentro dos limites do Romantismo brasileiro, apontando para o fato de que sua poética, perpassada por um olhar extrinsecamente romântico, não só perpetua o espírito libertário e revolucionário desse movimento, como também nos permite incluir Sousândrade dentro de um Romantismo titânico e, a partir desse romantismo racional, compreendê-lo como um dos precursores da modernidade. Tendo como material de pesquisa o poema O Guesa, demonstraremos a contribuição original desse maranhense, marginalizado por seus contemporâneos justamente porque ultrapassava o limiar da compreensão de seu tempo. Circunscrito cronologicamente na segunda geração do Romantismo brasileiro, Sousândrade distanciou-se da tendência dominante das manifestações românticas, antecipando em muitos aspectos as experiências modernistas. Trata-se, portanto, de uma tentativa de reavaliação desse poeta com vistas a discutir que sua visão lúcida e crítica em relação a uma artificialidade romântica possibilita sua classificação como "precursor do moderno".
Abstract: This study intends to a great comprehension of Sousândrade's role within the limits of the Brazilian Romantism, pointing to the fact that his poetics, passed by an extrinsically romantic look, is not just a way to perpetuate the libertary and revolutionary spirit of this moviment, as well as it allows us to include Sousândrade within a titanic romantism, and, from this rational romantism, to understand him as one of the modernity's precursor. As a research material we have the poem O Guesa, and we will demonstrate the original contribution of this poet, marginalized by his contemporaries just because he surpassed the comprehension's threshold of this epoch. Cronologically circumscribed in the second generation of the Brazilian Romantism, Sousândrade distanced from the dominant tendency of the romantic manifestations, anticipating in many aspects the modernist experiences. This study is a reappraisal tentative of this poet in order to discuss that his critical and lucid view in relation to a romantic artificiality makes possible his classification as a "modern precursor".
Mestre

Orientador: Antonio Celso Ferreira
Banca: Silvia Cristina Martins de Souza e Silva
Banca: Helio Rebello Cardoso Junior
Resumo: Esta pesquisa insere-se no campo dos estudos históricos culturais. Assim, a análise histórica é aqui empregada com o objetivo de compreender o fenômeno artístico literário, a saber, o Indianismo Romântico do século XIX. Desse modo, o Indianismo é visto como uma Invenção Histórica, ou seja, é fruto de um trabalho e de um projeto consciente dos escritores no sentido de criação de uma cultura e uma literatura nacional, tendo o índio como figura central. Utilizando-se de preceitos teóricos e metodológicos do sociólogo Pierre Bourdieu, onde a produção artística mantém profundas ligações com o campo político, a pesquisa procura mostrar a ligação do campo literário romântico em formação e o campo político. Assim, vai-se analisar o papel do Instituto Histórico e Geográfico Brasileiro nesse processo de Invenção Histórica. IHGB congregava em seus membros a elite letrada da Corte entre eles, importantes escritores indianistas, tais como Gonçalves Dias e Gonçalves de Magalhães. O Instituto foi responsável ainda por uma vasta produção de conhecimento sobre o índio, sendo essa produção responsável pela configuração de um campo de possíveis estéticos a respeito do indígena através de representações do mesmo. E mais, o IHGB foi o palco principal de uma acalorada contenda sobre a viabilidade de se escrever uma literatura tendo o índio como figura central, mostrando as diferentes tomadas de posição dos intelectuais do período acerca da Literatura Indianista.
Abstract: This research is within the field of historical and cultural studies. Thus, the historical analysis employed here aims at understanding the literary artistic phenomenon, namely the XIX century Romantic Indianism. In this aspect, Indianism is seen as a historical invention, that is, it arises involuntarily within the European thought and within the Romantism aesthetic precepts, which later became the result of writers' conscientious work and project in order to create both a national culture and literature, having the Indian as its central figure. By using sociologist Pierre Bourdieu's theoretical and methodological precepts - in which artistic production is strongly connected with the political field - the research seeks to show the connection between the romantic literary field in formation and the political field. Thus, the role of the Instituto Histórico e Geográfico Brasileiro (Brazil's Historical and Geographical Institute - IHGB) is analyzed in this historical invention process. The IHGB congregated the literate elite of the Court, among who were important indianist writers such as Gonçalves Dias and Gonçalves de Magalhães. The Institute was also accountable for the vast production of knowledge on the Indian. This production was responsible for shaping the aesthetic possibilities regarding the Indians through the representations of them. Furthermore, the IHGB was the main stage of a fierce argument on the viability of making literature having the Indian as its central figure, showing the different positions the intellectuals of the period held about the Indianist Literature. With this, the research shows that Indianism comprises a historical invention having the IHGB as its main stage.
Mestre

Paradoxale et anachronique, l’idée d’un « conceptualisme romantique » apparaît dès 1977 dans un article que Boris Groys consacre aux artistes moscovites imprégnés d’idéalisme russe. Réexaminée, dans les années 2000, par Jörg Heiser et Jan Verwoert, l’hypothèse critique est ensuite élargie à la scène conceptuelle internationale, où subsisteraient certains traits du premier romantisme allemand, comme l’écriture collective, la forme fragmentaire ou l’esprit du Witz. Contre la biographie, la subjectivité et l’expression, l’art conceptuel affiche pourtant, à la fin des années 1960, un anti-romantisme virulent. Défendant une pratique « émotionnellement neutre » où l’idée serait devenue « une machine à faire l’art », le mouvement se fait l’écho de l’antihumanisme des structuralistes et de leur mise à mort de l’auteur. Un existentialisme contrarié persiste pourtant chez certains artistes, continuant d’explorer les concepts de l’identité et de l’intersubjectivité, à l’ère des systèmes capitalistes et des réseaux cybernétiques. C’est à force d’explorations linguistiques que le sujet conceptuel se romantise, redécouvrant, par le biais des incohérences de la logique formelle, du mysticisme des pensées combinatoires et de l’ambiguïté de l’ironie, les bénéfices d’un « langage non gouverné »
Paradoxical and anachronistic, the idea of a “romantic conceptualism” first appeared in 1977 in an article by Boris Groys dedicated to Muscovite artists imbued with Russian Idealism. Reexamined in the 2000s by Jörg Heiser and Jan Verwoert, the critical hypothesis was extended to take in the international Conceptual scene, where certain elements of the original German romanticism survived, such as collective writing, the fragmentary form or the Witz spirit. Against biography, subjectivity and expression, at the end of the 1960s Conceptual Art still showed itself to be virulently anti-Romantic. Defending an “emotionally dry” practice in which the idea would become “a machine that makes the art”, the movement echoed the Structuralists’ anti-Humanism as well as their putting to death of the author. Yet a frustrated existentialism persisted among certain artists who continued exploring the concepts of identity and intersubjectivity, in an epoch of capitalist systems and cybernetic networks. It is through linguistic explorations that the conceptual subject romanticises itself, rediscovering, through incoherencies in formal logic, the mysticism of combinational thoughts and from the ambiguity of irony, the benefits of a “non-governed language”

Orientador: Francisco Foot Hardmann
Tese (doutorado) - Universidade Estadual de Campinas, Instituto de Estudos da Linguagem
Made available in DSpace on 2018-08-13T23:21:41Z (GMT). No. of bitstreams: 1 Martins_RicardoAndreFerreira_D.pdf: 5221035 bytes, checksum: 3e95aef13e78facc7d2523aafe2f687d (MD5) Previous issue date: 2009
Resumo: Este trabalho tem por objetivo o estudo da formação do cânone dentro do campo literário brasileiro durante o século 19 e sua vinculação política ao projeto de literatura nacional, considerando a literatura como a manifestação mais visível e sintomática de um verdadeiro discurso da nacionalidade entre os primeiros escritores românticos oitocentistas (maranhenses e fluminenses), igualmente no sentido de chegarmos a identificar a própria invenção do cânone literário brasileiro. É nossa intenção apontar as manifestações de nativismo e nacionalidade que perpassou boa parte da literatura do oitocentos, analisando como se porta o campo literário como epifenômeno do campo do poder. Embora tais manifestações ocorram mais em determinados tipos de intelectuais e literatos, pois os grupos citados apresentam traços distintos, ao longo de toda a produção literária brasileira do século 19 podemos contemplar o fio que vai dos primeiros escritos gerados pelos respectivos "grupos" em questão até o fim do oitocentos, quando se encerra, por assim dizer, o período ateniense da literatura maranhense e conclui-se, da mesma maneira, o raio de influência do nacionalismo do grupo fluminense. O presente texto visa, portanto, produzir uma nova descrição do processo de construção da nacionalidade e da civilização, bem como da "construção da ordem", em seus diversos níveis e aspectos sócio-históricos, utilizando o estudo do cânone e de sua gênese como instrumento para detectar a historicidade da formação de nossa história literária, seus processos de seleção e exclusão e suas motivações de ordem ideológica e estrutura discursiva. Deste modo, adotamos também, em paralelo ao estudo das fontes documentais e literárias, o procedimento de uma análise das práticas sociais e artísticas do campo literário durante o oitocentos, tomando por base a visão que o campo literário e o campo do poder (político e econômico) tinham da nacionalidade recém-inventada e como reagiram diante das transformações políticas e sociais que agitaram a vida brasileira do período, cujos reflexos podem ser sintomaticamente percebidos através do cânone em formação. Desta forma, pretende-se suscitar uma discussão em torno do que o campo literário pensava do processo de emancipação do país e qual era o seu projeto de nacionalidade através do cânone. Trata-se, pois, de saber como o campo pensou e forjou os seus próprios valores através do tempo, como edificou os seus mitos, como fixou o seu habitus coletivo, como viu e fez o seu passado, como se portou no seio das práticas sociais e culturais na região e resto do país e, sobretudo, como desenvolveu e formou seu ideal de nação, de cultura e, particularmente, de literatura.
Abstract: This work intends to investigate the formation of the Brazilian literature canon in the 19 century and intends to comprehend how this process is politically entailed to a nationality project. Assured that the literature is the most visible and symptomatic manifestation of nationality speeches among the first romantic's writers (grouped in "maranhenses" and "fluminenses"), this study identify the invention of the brazilian's literary canon itself. Our purpose is identify the manifestations of nativism and nationality that passed trought great part of our 19 century's literature, analyzing the behavior of this literary field as an epiphenomenon of the field of power. Otherwise, these political manifestations may happen differently in each group of intellectuals and writers: following the whole 19 century we can see the developing and decadence of the both groups, while the athenian's period is interrupted in the middle of the 19 century, the fluminense's period will try an overliving among the 19 and 20 centuries. This text wants to produce a new description of the building process of the Brazilian civilization, as well as seeks the "construction of the order" in its various levels and social-historical aspects, taking the investigation of the canon, and it's genesis, as an instrument to detect the historicity of the conformation of our literary history, observing its processes of selection and exclusion, the ideological motivations and the structures of its speeches. In this way, we also study, simultaneously with the literary and historical sources research, the analysis of the social's and artistic's practices that belongs to the 19 century's literary field. We consider that the literary field and the field of power (political and economical) they had the conception of recently created nationality. At the same time, we comprehend the way that this both groups reacted before the social and political transformations that mobilized the Brazilian life in this period: this transformations can be symptomatically conceived when we observe the formation of the canon. In this way, we intend to stimulate a discussion about the meanings of Brazilian's process of emancipation, and about its own project of nationality expressed beyond the canon. The objective is understanding the way that the literary field understood and merged its own values beyond the time, the way that its created its proper myths, how it marked its own collective habitus, how this field watched and constructed its own past, how it carried itself in the middle of the social's and cultural's practices in the north of Brazil (and among all the country). Otherwise, we due to understand how the literary canon constructed its own idea of nation, its own idea of culture, and particularly, of literature.
Doutorado
Historia e Historiografia Literaria
Doutor em Teoria e História Literária

A presente pesquisa tem por objetivo propor aproximações entre os autores Agostinho Neto (angolano) e Solano Trindade (brasileiro). Realizamos as comparações entre ambos considerando semelhanças literárias e políticas em seus percursos. Ao longo de suas vidas os dois poetas dedicaram-se à literatura e também a causas sociais e raciais. A pesquisa centra-se na análise comparativa entre os textos de Sagrada esperança (1985) de Neto e Cantares ao meu povo (1969) de Trindade. Para embasar nossa pesquisa teremos como foco de comparação pressupostos da Négritude enquanto temática e sua ligação com o romantismo revolucionário e/ou utópico, nas sendas dos estudos levados a efeito por Michael Löwy e Robert Sayre. Ao articularmos suas convergências, acreditamos ser possível constatar que há sobrevivências românticas que se fazem vivas na Negritude, às quais podem ser verificadas nas obras eleitas para a presente pesquisa. O romantismo é aqui pensado como visão de mundo, logo, livre de suas amarras temporais. Ao, visualizarmos ecos deste romantismo presentes na Négritude acreditamos ser possível verificar em que medida as obras de Agostinho Neto e Solano Trindade, pertencem a uma forma de poesia, em que há uma preocupação dos poetas em instigar, pelo verso, a prática revolucionária capaz de gerar transformações.
This research has the aim of proposing approaches between the authors Agostinho Neto (Angolan) and Solano Trindade (Brazilian). Literary and political similarities during their life spans were considered while comparisons were being made. Both poets dedicated themselves to literature and, also, to social and political causes during their lives. The research focuses on the comparative analysis between the texts Sagrada Esperança (1985), from Neto, and Trindade\'s Cantares ao meu povo (1961). We are going to adopt the Négritude as a theme and its relation with revolutionary and/or utopian romantism as a focus of comparison in order to found our research, having the studies performed by Michael Löwy and Robert Sayre as a guide. By working the texts\' convergence out, we believe it is possible to notice that there are romantic survivals that are highlighted by the Black Movement, what can be verified in the works selected to this research. Romantism is faced as a \"vision about the world\", so it is free from tieds of time. While vizualizing that echoes from this romantism take part in Négritude, we believe it is possible to verify that the works from Agostinho Neto and Solano Trindade belong to a type of poetry in which the authors, from their verses, are concerned about provoking the revolutionary action that is able to generate tranformations.

Made available in DSpace on 2016-03-15T19:47:47Z (GMT). No. of bitstreams: 1 Maria de Lourdes da Conceicao Cunha.pdf: 735563 bytes, checksum: 6e71a70af6fb91845a864343e6e90b2d (MD5) Previous issue date: 2010-02-25
The romantic novel, characterized by plots full of love affairs ended up in great passions which culminated in happy endings or the maintenance of lover´s faithfulness through death, was in the 19th century one of the main forms of fun disseminated by feuilletons . It´s of that romantic fiction that this research is constituted based on the study of the novels O que fazem mulheres and A mulher fatal by Camilo Castelo Branco. Through female characters in love, involved by men who had dominated them, the romantic author determined punishments, sadness, betrayals and abandonment resulting from the female figure´s dependency, obedience or lack of autonomy. Thus, the main aim of this work is show the different formations of the female characters and their fates, controlled by the behaviorist rule which was attributed to them, assessing the results of passivity or the reaction before destiny which was determined by male hands.
O romance romântico, caracterizado por enredos repletos de aventuras amorosas convertidas em grandes paixões que culminavam em finais felizes ou manutenção da fidelidade dos amantes por meio da morte, foi, no século XIX, uma das principais formas de diversão difundidos por meio dos folhetins. É dessa ficção romântica que se constitui esta pesquisa pautada no estudo dos romances O que fazem mulheres e A mulher fatal de Camilo Castelo Branco. Por meio de personagens femininas apaixonadas e envolvidas pelos homens que as dominavam, o autor romântico imputou castigos, tristezas, traições e abandonos, resultantes da situação de dependência, servilismo ou falta de autonomia da figura feminina. Desse modo, o objetivo principal deste trabalho é pontuar as diferentes construções das personagens femininas e de seus destinos, comandados pela norma comportamental que a elas era determinada, avaliando os resultados da passividade ou da reação frente ao destino que lhe era determinado pelas mãos masculinas.

Made available in DSpace on 2014-06-11T19:26:55Z (GMT). No. of bitstreams: 0 Previous issue date: 2003-06-26Bitstream added on 2014-06-13T20:16:02Z : No. of bitstreams: 1 pereira_dc_me_sjrp.pdf: 570653 bytes, checksum: 35005aeaa90a1503ee44163e08ca7899 (MD5)
O presente estudo visa a uma maior compreensão do papel de Sousândrade dentro dos limites do Romantismo brasileiro, apontando para o fato de que sua poética, perpassada por um olhar extrinsecamente romântico, não só perpetua o espírito libertário e revolucionário desse movimento, como também nos permite incluir Sousândrade dentro de um Romantismo titânico e, a partir desse romantismo racional, compreendê-lo como um dos precursores da modernidade. Tendo como material de pesquisa o poema O Guesa, demonstraremos a contribuição original desse maranhense, marginalizado por seus contemporâneos justamente porque ultrapassava o limiar da compreensão de seu tempo. Circunscrito cronologicamente na segunda geração do Romantismo brasileiro, Sousândrade distanciou-se da tendência dominante das manifestações românticas, antecipando em muitos aspectos as experiências modernistas. Trata-se, portanto, de uma tentativa de reavaliação desse poeta com vistas a discutir que sua visão lúcida e crítica em relação a uma artificialidade romântica possibilita sua classificação como precursor do moderno.
This study intends to a great comprehension of Sousândrade's role within the limits of the Brazilian Romantism, pointing to the fact that his poetics, passed by an extrinsically romantic look, is not just a way to perpetuate the libertary and revolutionary spirit of this moviment, as well as it allows us to include Sousândrade within a titanic romantism, and, from this rational romantism, to understand him as one of the modernity's precursor. As a research material we have the poem O Guesa, and we will demonstrate the original contribution of this poet, marginalized by his contemporaries just because he surpassed the comprehension's threshold of this epoch. Cronologically circumscribed in the second generation of the Brazilian Romantism, Sousândrade distanced from the dominant tendency of the romantic manifestations, anticipating in many aspects the modernist experiences. This study is a reappraisal tentative of this poet in order to discuss that his critical and lucid view in relation to a romantic artificiality makes possible his classification as a modern precursor.

Предмет истраживања је проблематизација естетике у филозофији немачког идеализма. Процес те проблематизације укључује кључне естетичке појмове најважнијих представника филозофије немачког идеализма, као и њихов међусобни однос према тој теми. Ток тематизације естетике у филозофији немачког идеализма би се у укратко могао представити и следећом скицом: Кантова филозофија покушава да унесе појам у сферу чулности и лепоте преко два хоризонта: теоријског, у оквиру трансценденталне естетике, и естетичког, у оквиру тематизације моћи суђења. Тај појам се, ипак, у Кантовој филозофији уноси само као форма и оквир, чиме се губи и живот појма и естетски садржај, који се том приликом испушта. Шилер разуме потребу да се естетски садржај сачува, али у њега уноси појам без правог оквира, будући да је потреба за синтетичким мишљењем још увек на ступњу осећаја да је оно потребно, али не и конституисано према принципима нужности. Проблематизација естетике у филозофији немачког идеализма се у случају Фихтеа мора фокусирати на тумачење оног прећутаног, као и на расветљавање ретких експлицитних теза о естетици у Фихтеовој филозофији. Шелинг брижљиво чува естетски садржај, испуштајући из вида појам, чиме се из филозофије уметности филозофија готово уклања на уштрб уметности, која у једној фази Шелингове филозофије заузима централну позицију. Напослетку, Хегел разуме комплексност форме и живота појма, као и релевантност естетског садржаја, чиме се подручје чулног, лепог и уметничког позиционира као филозофска тема, којој се приступа појмовно. Естетика постаје филозофском дисциплином у пуном смислу, појмовно обухватајући естетски садржај. На тај начин, видљиво је да је право конституисање естетике као филозофске дисциплине у пуном смислу на делу тек у филозофији немачког идеализмa.
Predmet istraživanja je problematizacija estetike u filozofiji nemačkog idealizma. Proces te problematizacije uključuje ključne estetičke pojmove najvažnijih predstavnika filozofije nemačkog idealizma, kao i njihov međusobni odnos prema toj temi. Tok tematizacije estetike u filozofiji nemačkog idealizma bi se u ukratko mogao predstaviti i sledećom skicom: Kantova filozofija pokušava da unese pojam u sferu čulnosti i lepote preko dva horizonta: teorijskog, u okviru transcendentalne estetike, i estetičkog, u okviru tematizacije moći suđenja. Taj pojam se, ipak, u Kantovoj filozofiji unosi samo kao forma i okvir, čime se gubi i život pojma i estetski sadržaj, koji se tom prilikom ispušta. Šiler razume potrebu da se estetski sadržaj sačuva, ali u njega unosi pojam bez pravog okvira, budući da je potreba za sintetičkim mišljenjem još uvek na stupnju osećaja da je ono potrebno, ali ne i konstituisano prema principima nužnosti. Problematizacija estetike u filozofiji nemačkog idealizma se u slučaju Fihtea mora fokusirati na tumačenje onog prećutanog, kao i na rasvetljavanje retkih eksplicitnih teza o estetici u Fihteovoj filozofiji. Šeling brižljivo čuva estetski sadržaj, ispuštajući iz vida pojam, čime se iz filozofije umetnosti filozofija gotovo uklanja na uštrb umetnosti, koja u jednoj fazi Šelingove filozofije zauzima centralnu poziciju. Naposletku, Hegel razume kompleksnost forme i života pojma, kao i relevantnost estetskog sadržaja, čime se područje čulnog, lepog i umetničkog pozicionira kao filozofska tema, kojoj se pristupa pojmovno. Estetika postaje filozofskom disciplinom u punom smislu, pojmovno obuhvatajući estetski sadržaj. Na taj način, vidljivo je da je pravo konstituisanje estetike kao filozofske discipline u punom smislu na delu tek u filozofiji nemačkog idealizma.

Ugo Foscolo (1778-1827), poeta neoclássico italiano, é considerado uma figura de relevo na Literatura Italiana e universal. Apesar disso, é muito pouco conhecido dos leitores de língua portuguesa. Foi precursor da prosa moderna italiana com um romance epistolar de caráter pré-romântico, Ultime lettere di Jacopo Ortis, nunca traduzido para o português. O intuito desta dissertação é apresentar o autor ao público brasileiro, por meio desse romance. O trabalho conta com uma análise da obra, acompanhada de uma seleção de cartas traduzidas, comentadas e anotadas, levando em conta os aspectos históricos, literários, estilísticos e temáticos. No capítulo 1, tratamos da vida e obra do autor; em seguida, das Ultime lettere: seu conteúdo e crítica; no capítulo 2, das características do romance epistolar, do seu aspecto formal, dos temas que aparecem no romance, das obras e autores que o influenciaram, e que nele são mencionados; no capítulo 3, do trabalho e das idéias de Foscolo a respeito de tradução; dos critérios adotados nesta dissertação para a escolha e tradução das cartas que se encontram no final do volume. O critério para a tradução das cartas levou em conta idéias sugeridas pelo próprio Foscolo e discutidas no capítulo 3; recorreu-se também a várias edições da obra em italiano, a traduções para o inglês e espanhol, a dicionários especializados e à leitura de autores brasileiros e portugueses contemporâneos de Foscolo, com o objetivo de se produzir um texto que refletisse a linguagem da época. A tradução vem acompanhada de notas que visam esclarecer ao leitor alusões históricas e literárias e problemas textuais do romance
Ugo Foscolo (1778-1827), Italian classical poet, is considered to be an important name in both Italian and universal literature. Nevertheless he is almost unknown to the readers in Portuguese language. He was the precursor of modern Italian prose due to his epistolary novel Ultime lettere di Jacopo Ortis (Last Letters of Jacopo Ortis), a Pre-Romantic work never translated into Portuguese. The aim of this dissertation is to present, through this novel, the author to the Brazilian reader. It includes an analysis of the novel, followed by a selection of commented and annotated translated letters, considering their historical, literary, stylistics and thematic aspects. In the first chapter we discuss first the author´s life and work, and then Last Letters: its contents and the critics about it. In the second chapter we discuss the characteristic of the epistolary novel, its formal aspects, the themes inside the novel, the works and the authors that influenced it - and are mentioned in it. In the third chapter, we discuss Foscolo´s works and ideas on translation, the criterion adopted here to chose and translate the letters in the end of the volume. Our translation criterion is based on Foscolo´s ideas discussed in the third chapter. We also consulted several editions of the work in Italian, its English and Spanish translations and specialized dictionaries. We have read several Brazilian and Portuguese writers who lived in the same time as Foscolo with the aim of producing a text reflecting the language of Foscolo´s time. Following the translation there are notes explaining historical and literary allusions or textual difficulties of the novel

La présente thèse procède à une analyse archéologique des discours sur le « romantisme politique » sous la République de Weimar pour mettre en évidence que ce paradigme constitue un idéologème fondamental de l’univers intellectuel et politique de l’époque. Par le recours à une conception de la « réception » qui met entre parenthèses la fonction « auteur » il s’agit d’analyser les stratégies discursives qui se structurent autour du paradigme « romantique » entre 1918 et 1933. A partir de l’étude d’un corpus d’auteurs pour qui la référence romantique est centrale (Sigmund Rubinstein, Carl Schmitt, Hans Freyer, Othmar Spann, Karl Mannheim, Wilhelm von Schramm, Paul Tillich) ainsi que des réseaux sociaux qui s’organisent autour d’eux, il est possible d’affirmer l’existence d’une sensibilité « romantique » centrale au monde weimarien, qui transcende les oppositions politiques traditionnellement conçues comme imperméables (gauche/droite, conservateur/progressiste, nationaliste/universaliste, etc.) et qui se construit dans l’opposition fondamentale à l’individualisme matérialiste du libéralisme capitaliste
This PhD thesis offers an archeological analysis of the discourses on « political romanticism » in the Weimar Republic. It shall endeavour to analyze the discursive patterns which revolved around the « romantic » paradigm between 1918 and 1933 by resorting to a concept of « reception » which minimizes the importance of the « author ». By studying the works of thinkers who explicitly refer to « political romanticism » (Sigmund Rubinstein, Carl Schmitt, Hans Freyer, Othmar Spann, Karl Mannheim, Wilhelm von Schramm, Paul Tillich) and the social networks they belong to one may assert the existence of a romantic « sensibility » which is at the core of the intellectual universe of the Weimar Republic, transcends political differences traditionally considered as essential (left/right, conservative/progressive, nationalist/universalist etc.) and is fundamentally opposed to the materialist individualism of capitalist liberalism

L’étude porte sur les catégories "signes" (Zeichen) et "traces" (Spuren) dans l’œuvre poétique et les déclarations poétologiques de Günter Eich (1907-1972). Signes naturels, linguistiques, traces biographiques et intertextuelles, relevé de stigmates historiques (Spurensicherung) imprègnent l’œuvre sous forme d’images poétiques et de concepts poétologiques. Complémentaires ou opposés, ils éclairent le parcours complexe du poète, du déchiffrement des signes naturels au souhait tardif de "ne pas laisser de traces", de la collecte de traces au tracé de l’écriture (et à son effacement) dans des textes lus comme des palimpsestes d’écrits antérieurs. A partir de documents d’archives inédits (manuscrits, correspondances, notes), de bibliothèques d’auteurs et d’entretiens avec des proches du poète, le rôle des signes et des traces dans les relations entre écriture poétique et réalité exogène est examiné en croisant processus d’écriture (méthodes de critique génétique) et réception des textes, celle-ci orientant à son tour les tracés poétiques ultérieurs. Le travail montre les interactions entre lecture et écriture du monde, le traitement des signes et traces étant à la fois un acte de déchiffrement et l’esquisse d’un nouveau balisage poétique (Zeichen-Setzung) du langage et du réel. Cette nouvelle approche de l'évolution de la poétique et de la poésie de Günter Eich éclaire le rapport problématique du poète au réel, à la tradition lyrique et à l’histoire de son temps en situant son œuvre au confluent de problématiques romantiques anciennes et d’une nouvelle fonction de la poésie née de la situation historique
This study probes into the categories of “signs” (Zeichen) and “traces” (Spuren) in Günter Eich's poetic œuvre and poetological statements. Natural and linguistic signs, biographical and intertextual traces, accounts of historical stigmas (Spurensicherung) permeate his work through poetic images and poetological concepts. Whether complementary or antagonistic, they shed light on the poet's complex progress, from the deciphering of natural signs to his late desire to “leave no trace”, from the collecting of traces to the traces of writing (and its erasure) within texts that are read as the palimpsests of former writings. Relying on unpublished archives (manuscripts, correspondences, notes), on authors' private collections and on interviews of the poet's relatives and friends, we show how signs and traces shape out the relationships between poetic writing and the outer reality through a cross-study of writing processes (using genetic criticism) and the reception of texts (which, in turn, shapes out future poetic tracings). This study shows the interactions between the reading and the writing of the world, the treatment of signs and traces being both an act of deciphering and the sketching out of a new poetic marking out (Zeichen-Setzung) of language and of the real world. This new approach of the evolution of Günter Eich's poetics and poetry accounts for the poet's problematic relation to reality, to the lyrical tradition and to contemporary history by situating his work at the junction of ancient romantic issues and of a new function of poetry born from the historical context

Предмет истраживања докторске дисертације јестефигура оца у историјској драми српскогпредромантизма и романтизма. Намераистраживања је да на основу обимног корпусадрамских текстова изврши темељна анализа драмау којима је идентификована фигура оца као и да сепружи преглед ликова који се јављају у овојулози. Истраживачки рад ће бити усмерен напроучавање и допуну резултата досадашњиханализа улоге мушких ликова. Успоставиће сепримерена типологија главних и епизодних ликовакоји се у историјским драмама српскогпредромантизма и романтизма појављују уулози оца. Полазиште дисертације је историјскадрама и фигура оца као њен незаобилазни део.Почетна претпоставка је да је психолошкауверљивост наступа појединих јунака последицапородичних прилика, а не историјских догађаја.Тежиште истраживачког рада је приказивањејунака чија ауторитативна природа доводи досукоба, отуђења од породице и самоотуђења.Докторска дисертација би требала подстаћи неканова питања и одговоре као и нова проучавањаисторијске драме
Predmet istraživanja doktorske disertacije jestefigura oca u istorijskoj drami srpskogpredromantizma i romantizma. Nameraistraživanja je da na osnovu obimnog korpusadramskih tekstova izvrši temeljna analiza dramau kojima je identifikovana figura oca kao i da sepruži pregled likova koji se javljaju u ovojulozi. Istraživački rad će biti usmeren naproučavanje i dopunu rezultata dosadašnjihanaliza uloge muških likova. Uspostaviće seprimerena tipologija glavnih i epizodnih likovakoji se u istorijskim dramama srpskogpredromantizma i romantizma pojavljuju uulozi oca. Polazište disertacije je istorijskadrama i figura oca kao njen nezaobilazni deo.Početna pretpostavka je da je psihološkauverljivost nastupa pojedinih junaka posledicaporodičnih prilika, a ne istorijskih događaja.Težište istraživačkog rada je prikazivanjejunaka čija autoritativna priroda dovodi dosukoba, otuđenja od porodice i samootuđenja.Doktorska disertacija bi trebala podstaći nekanova pitanja i odgovore kao i nova proučavanjaistorijske drame
The subject of the doctoral thesis research is thefigure of a father in the historical drama ofSerbian Preromanticism and Romanticism.Based on the large corpus of drama texts, theintention of this research is to do a thoroughanalysis of dramas where the figure of a fatherhas been identified as well as to present areview of characters appearing in this role. Theresearch work will be aimed on studying andcompleting the results of the previous analysisof male characters. An appropriate typology ofmain and episodic characters which appeared inhistorical dramas of Serbian Preromanticismand Romanticism in the roles of a father,will beestablished. A starting point of the thesis is thehistorical drama and the figure of a father as itsunavoidable part. The initial assumption is thatthe psychologically stringent appearance ofsome heroes is the consequence of familyevents and not of the historical ones.The centreof the research work is a presentation of theheroes whose authoritative nature leads toconflict, alienation from the family and selfalienation, too. The doctoral thesis shouldinduce some new questions and answers as wellas a new studying of historical drama

Cette étude traite de l’articulation en cinéma de la ressource lyrique et de l’approche politique du réel. Pour aborder sous un angle plus spécifique la question du « cinéma de poésie », elle propose une relecture de la théorisation littéraire du lyrisme, dans la perspective d’une critique de la polarisation autour de la notion de subjectivité. À partir d’une étude des imbrications entre poétique et enjeux politiques chez Hölderlin, Rimbaud et les surréalistes, elle propose la notion de « lyrisme objectif » pour questionner la façon dont les films peuvent s’émanciper du modèle discursif utilisé par le cinéma militant, tout en tentant de proposer une pensée critique du politique à partir de leurs formes sensibles. À travers l’analyse d’un corpus de films de Marguerite Duras, Philippe Garrel et Jean-Luc Godard, réalisés dans l’après-1968 à un moment de reflux des luttes, nous montrons comment leurs héritages poétiques influencent la figuration du politique, à partir d’un geste commun de mise en retrait de la narration au profit d’une logique de sensation. Nous proposons ainsi de voir comment chez Marguerite Duras, à partir d’une pensée radicale de la négativité, la mobilisation d’une parole lyrique prend en charge un enjeu de subjectivation politique. Par ailleurs, si la résurgence d’un héritage romantique et du versant hermétique du surréalisme chez Philippe Garrel reconduit une approche expérientielle du politique, la reprise de la théorie surréaliste de l’image comme rapport et des principes rimbaldiens de décentrement du sujet entraine chez Jean-Luc Godard une dialectisation du lyrisme, qui articule une positivité sensible à une critique objectivante
This dissertation articulates the concept of lyricism and a political approach of the real in cinema. In order to study more specifically the issues of « poetry cinema », it proposes a reading of the literary theory of lyricism through a critique of the conceptual polarization of subjectivity. Starting with a study of the interdependence of poetics and politics in Hölderlin, Rimbaud and the Surrealists’ works, I put forward the notion of « objective lyricism » to understand how film can move away from the discursive paradigm of activism and forge a critical evaluation of political issues by way of their esthetics. By analyzing a number of films by Marguerite Duras, Philippe Garrel et Jean-Luc Godard, all made in the years just after 1968, when activism receded, I show how their formal legacies influenced the depiction of politics by withdrawing the narrative structure to the profit of a logic of sensation. Furthermore, I intend to demonstrate how in Marguerite Duras’ films political subjectivation is achieved by a lyrical voice rooted in a radical thinking of negativity. If the resurgence of a romantic legacy and of the cryptic side of surrealism in Philippe Garrel’s films lead to an experiential approach of politics, the re-actualization of the surrealist theory of the image-as-interaction and Rimbaud’s principles of the subject’s decentering push Jean-Luc Godard to a dialectization of lyricism, articulating a sensitive positivity to an objectifying critique

O presente trabalho tem como objetivo principal analisar as posturas de Camilo Castelo Branco e Machado de Assis como leitores e como críticos do Romantismo que, de certa forma, colocaram em xeque a aplicação rígida das teorias e doutrinas vigentes para a crítica oitocentista como o naturalismo, o positivismo, o racionalismo e os ideais românticos. Realizamos este trabalho partindo do estudo das obras Coracão, Cabeça e Estômago, de Camilo Castelo Branco, e Memórias Póstumas de Brás Cubas, de Machado de Assis. Buscamos demonstrar aproximações e similaridades presentes nas duas obras, destacando textos críticos que apontaram tais semelhanças para apresentarmos algumas idéias que desenvolvemos ao longo da pesquisa. Como substrato teórico para o trabalho, utilizamos os livros Introdução ao estudo da novela camiliana, de Jacinto do Prado Coelho e Um mestre na periferia do capitalismo, de Roberto Schwarz.
This work aims to analyse the postures of Camilo Castelo Branco and Machado de Assis as readeres and critics of Romantism, questioning the strict application of prevailing theories and doctrines estabilished by 19th century critics like naturalism, positivism, rationalism and romantics models. We started from the studies of Coração, Cabeça e Estômago, by Camilo and Memórias Póstumas de Brás Cubas, by Machado. We try to evidence approaches and similarities between those books, detaching studies that appointed those common aspects in order to discuss some ideas that we develop during our research. We used like theoretical subsidies, Introdução ao estudo da novela camiliana, by Jacinto do Prado Coelho and Um mestre na periferia do capitalismo, by Roberto Schwarz.

La postérité a considéré de manière privilégiée l’œuvre de Gérard de Nerval comme celle d’un poète sinon fou, du moins irrémédiablement mélancolique, en faisant peu de cas de son inspiration fantaisiste. Bien que parfois évoquée, cette facette de l’œuvre n’a à ce jour jamais fait l’objet d’une synthèse d’envergure. C’est à cette lacune quelque peu surprenante que notre étude ambitionne de répondre. Remettre à l’honneur la fantaisie de l’auteur des « Chimères » et d’Aurélia ne revient nullement à nier la folie nervalienne, mais plutôt à penser cette dernière en relation avec une fantaisie investie des aspirations romantiques les plus hautes, à remettre en question des traditions de lecture qui ont conclu à un isolement de l’œuvre au détriment d’une volonté de lucidité sans cesse réaffirmée par l’écrivain. Interroger la fantaisie nervalienne, c’est interroger les enjeux esthétiques, socio-politiques et éthiques d’une œuvre empreinte d’un enjouement fantasque qui s’est toujours voulue en prise directe sur l’actualité et soucieuse de refonder une communication littéraire alors en crise
The works of Gérard de Nerval have mainly been regarded as the output of an irremediably melancholic, if not insane poet. However strongly established by his contemporaries, his fanciful inspiration, though occasionally mentioned, has never been subjected to thorough investigation. The ambition of this study is to rectify this rather intriguing omission. Delving into the fancy of the author of « Les Chimères » and of Aurélia, rather than denying Nerval’s madness, consists in assessing its connection with a fancy expressive of the highest romantic aspirations, as well as challenging customary interpretations that concluded in the isolation of an author’s writings, in spite of his own repeated assertions of lucidity. Probing Nerval’s fancy amounts to questioning the aesthetic, socio-political and ethical stakes of works imbued with whimsical cheerfulness, always bent on facing reality and eager to re-establish a literary communication that was then going through a critical period

Au-delà du paradoxe qu’il pourrait y avoir à interroger les catégories esthétiques de la prose et de la poésie chez un auteur dont l’œuvre est en majeure partie romanesque et critique et dont les poèmes, rares et confidentiels, demeurent assez généralement méconnus, cette étude entend réfléchir au sens de l’échec poétique par lequel Barbey entre en littérature. Son œuvre s’édifie en effet sur une démission originelle. Ni mage ni prophète, comme ses contemporains de la première génération romantique, le romancier semble porter le deuil du poète messianique qu’il n’est pas, malgré son catholicisme farouche. Ses romans peuvent se lire comme une récriture prosaïque et profane, pastiche douloureux ou parodie impie, du grand rêve d’épopée métaphysique qui anima les poètes de la première moitié du siècle, un tombeau du poète et de la poésie. Comme tels, ils ont partie liée avec le genre du poème en prose dont l’auteur des Rhythmes oubliés fut l’un des précurseurs désenchantés
Beyond the paradox that there could be in analysing the aesthetic categories of prose and poetry of an author whose work is mainly novels as well as critical analysis, and whose poems, rare and confidential, remain fairly unknown, this study intends to look at the meaning of the original poetic failure by which Barbey entered into literature. His work, indeed, stems from his inaugural resignation. Neither magician nor prophet like his contemporaries of the first romantic generation, the novelist seems to wear the grief of the messianic poet that he is not, despite his fierce catholicism. His novels can be read as a prosaic and profane rewriting, grieving pastiche or irreligious parody, of the great dream of a metaphysical epic which animated the poets of the first half of the century, a tomb of poet and poetry. As such, they are intertwined with the genre of the prose poem of which the author of Rhythmes oubliés was one of the disenchanted precursors

Dans « En songeant à un art poétique », Jules Supervielle définit sa poésie comme une entreprise d’humanisation. Quelle acception convient-Il de donner à ce terme, et en quoi se révèle-T-Il pertinent pour aborder l’œuvre de l’écrivain ? C’est à cette question que tente de répondre cette thèse, en cherchant à déterminer le sens qu’il convient de donner à l’humanisation à partir du double héritage de l’humanisme de la Renaissance et de l’humanitarisme romantique, et en s’appuyant sur des manuscrits et des correspondances en partie inédits. Dans une première partie, l’étude de la théorisation de l’humanisation chez Supervielle nous amène à mener une réflexion ressortissant de l’histoire des idées et de l’histoire littéraire, en nous penchant sur l’idée de la littérature développée par l’écrivain, et en analysant le rôle joué par Jean Paulhan et par René Étiemble dans l’apparition de cette idée. La seconde partie analyse la genèse diachronique de l’humanisation, au sein d’un essai de géographie poétique qui se focalise sur le tournant que constituent les années 1920 et 1930. La troisième partie est consacrée à l’étude de la genèse synchronique, considérant l’apparition de l’humanisation dans les divers états d’un texte, en poésie, en prose et au théâtre. L’étude de l’humanisation dans l’œuvre de Jules Supervielle permet ainsi de préciser le paysage littéraire et l’interpénétration des idées de la littérature qui se développent dans la première moitié du XXe siècle, en marge du surréalisme
In « En songeant à un art poétique », Jules Supervielle defines his poetry as an attempt at humanization. How should this term be understood, and how does it enlighten Supervielle’s work ? In order to answer this question, this dissertation sets out to define the meaning of humanization through the lens of the double legacy of the humanism of the Renaissance and the humanitarianism of Romanticism, and in the light of partly unpublished manuscripts and letters. In the first part, this dissertation studies how Supervielle theorizes humanization. It leads to an analysis of a history of ideas and of literature, in order to define Supervielle’s conception of literature and in order to assess Jean Paulhan’s and René Étiemble’s roles in this theorization. The second part is a chronological study of humanization that takes the form of an essay of poetic geography. It focuses particularly on the work of the 1920’s and 1930’s. The third part is a genetic one : we study how humanization appears in the different states of a poem, a prose and a drama. The Study of humanization in Supervielle’s works enables us to have a better understanding of the literary landscape and of the entanglement of literary ideas in the first half of the twentieth century, in the margins of Surrealism

Made available in DSpace on 2016-04-28T19:59:04Z (GMT). No. of bitstreams: 1 Flavia Regina Oliveira Leao.pdf: 1078930 bytes, checksum: 82670d39a47c0fa85a8a7818f1fc4e5c (MD5) Previous issue date: 2007-10-04
Secretaria da Educação do Estado de São Paulo
This dissertative work promotes a stylistic-literary approach between two short stories from the Portuguese Literature, from the nineteenth century  Singularidades de uma rapariga loura, by Eça de Queiroz, and Manuel Maçores, by Trindade Coelho  through the comparative description of the construction of their characters. As they are transitory and transitive between two realities, the romantic and the realistic, we have defined our objectives which consists of differentiating the treatement that is dedicated to them, based on the ficcional techniques used by their respective narrators in their ficccional projects: the manking and the unmasking. In particular, we analyse the role of the transformation of the indirect speech into the direct one, and the lexical choice as a complementary technique, keeping in mind that this analysis led us to the reading of alternatives in the critical space of the relation narrator and character. In the first chapter, studies of Ernesto Da Cal, Wayne Booth, Mikhail Bakhtin and Jean Starobinski, among others, assisted us in presenting the narrator-character discursive play, in Singularidades de uma rapariga loura, short story that keeps in itself the complexity of the structure between being and seeming in the ficcional context in discursive revelation. In the second chapter, we resort to Segolin s contemporary studies, in order to prove the autonomy that the character achieves by means of narrating technique, in Manuel Maçores, a handmade work which revealed the transitivity of the character from Romantism to Realism, by using the critical space in the narrative setting. In the third chapter, with theoretical supporters as Lukács and Barthes, we deal with the differentiation of the language in the composition of the Portuguese realistic short story that favored the drawing of a parallel between the transitive characters in Singularidades de uma rapariga loura and Manuel Maçores. We conclude, therefore, that the operational variations occured in the narrator-character s distance provoke a diversion in the characters voices in a perspective that takes the tale to the platform of a potential educational novel, under a methodological dominance in the act of permutation, which we believe that contributes to a higher level of social singularity of the Portuguese short story in a historical moment of transformation
Este trabalho dissertativo promove uma aproximação estilístico-literária entre dois contos da Literatura Portuguesa, do século XIX  Singularidades de uma rapariga loura, de Eça de Queiroz, e Manuel Maçores, de Trindade Coelho , através da descrição comparativa da construção de suas personagens. Sabendo-as transitórias e transitivas entre duas realidades, a romântica e a realista, definimos nosso objetivo que consiste em diferenciar o tratamento que lhes é dedicado, a partir das técnicas ficcionais utilizadas pelos respectivos narradores em seus projetos ficcionais: o mascaramento e o desvelamento. Em particular, analisamos o papel da transformação do discurso indireto em discurso direto, e a escolha lexical como técnica complementar, sabendo que essa análise nos conduziu à leitura de alternativas no espaço crítico da relação narrador e personagem. No primeiro capítulo, estudos de Ernesto Da Cal, Wayne Booth, Mikhail Bakhtin e Jean Starobinski, entre outros, auxiliaram-nos na apresentação do jogo discursivo narrador-personagem, em Singularidades de uma rapariga loura, conto que reserva em si a complexidade da estruturação entre o ser e o parecer no contexto ficcional em revelação discursiva. No segundo capítulo, recorremos aos estudos contemporâneos de Segolin, para comprovar a autonomia que a personagem logra por meio da técnica do narrar, em Manuel Maçores, trabalho artesanal esse que nos revelou a transitividade da personagem do romantismo para o realismo, pela via do espaço crítico no cenário narrativo. No terceiro capítulo, com suportes teóricos como Lukács e Barthes, lidamos com a diferenciação da linguagem na composição do conto realista português, o que nos favoreceu o traçado de um paralelo entre as personagens transitivas em Singularidades de uma rapariga loura e Manuel Maçores. Concluímos, portanto, que as variações operacionais ocorridas no distanciamento narrador-personagem provocam desvios nas vozes das personagens em uma perspectiva que lança o conto para o estrado de um possível romance de formação, sob uma dominante metodológica em ato de permuta, e que julgamos contribuir para um maior grau de singularização social do conto português em histórico momento de transformação

Cette étude traite de l’articulation en cinéma de la ressource lyrique et de l’approche politique du réel. Pour aborder sous un angle plus spécifique la question du « cinéma de poésie », elle propose une relecture de la théorisation littéraire du lyrisme, dans la perspective d’une critique de la polarisation autour de la notion de subjectivité. À partir d’une étude des imbrications entre poétique et enjeux politiques chez Hölderlin, Rimbaud et les surréalistes, elle propose la notion de « lyrisme objectif » pour questionner la façon dont les films peuvent s’émanciper du modèle discursif utilisé par le cinéma militant, tout en tentant de proposer une pensée critique du politique à partir de leurs formes sensibles. À travers l’analyse d’un corpus de films de Marguerite Duras, Philippe Garrel et Jean-Luc Godard, réalisés dans l’après-1968 à un moment de reflux des luttes, nous montrons comment leurs héritages poétiques influencent la figuration du politique, à partir d’un geste commun de mise en retrait de la narration au profit d’une logique de sensation. Nous proposons ainsi de voir comment chez Marguerite Duras, à partir d’une pensée radicale de la négativité, la mobilisation d’une parole lyrique prend en charge un enjeu de subjectivation politique. Par ailleurs, si la résurgence d’un héritage romantique et du versant hermétique du surréalisme chez Philippe Garrel reconduit une approche expérientielle du politique, la reprise de la théorie surréaliste de l’image comme rapport et des principes rimbaldiens de décentrement du sujet entraine chez Jean-Luc Godard une dialectisation du lyrisme, qui articule une positivité sensible à une critique objectivante
This dissertation articulates the concept of lyricism and a political approach of the real in cinema. In order to study more specifically the issues of « poetry cinema », it proposes a reading of the literary theory of lyricism through a critique of the conceptual polarization of subjectivity. Starting with a study of the interdependence of poetics and politics in Hölderlin, Rimbaud and the Surrealists’ works, I put forward the notion of « objective lyricism » to understand how film can move away from the discursive paradigm of activism and forge a critical evaluation of political issues by way of their esthetics. By analyzing a number of films by Marguerite Duras, Philippe Garrel et Jean-Luc Godard, all made in the years just after 1968, when activism receded, I show how their formal legacies influenced the depiction of politics by withdrawing the narrative structure to the profit of a logic of sensation. Furthermore, I intend to demonstrate how in Marguerite Duras’ films political subjectivation is achieved by a lyrical voice rooted in a radical thinking of negativity. If the resurgence of a romantic legacy and of the cryptic side of surrealism in Philippe Garrel’s films lead to an experiential approach of politics, the re-actualization of the surrealist theory of the image-as-interaction and Rimbaud’s principles of the subject’s decentering push Jean-Luc Godard to a dialectization of lyricism, articulating a sensitive positivity to an objectifying critique

Ауторка је у раду систематизовала и представила слике, представе и стереотипе које су канонизовани песници српског романтизма у својим делима  конструисали о Србима и Другима, проблематизовала је и истражила везу и утицај канона на креирање слика и представа и њихову међусобну условљеност.
Autorka je u radu sistematizovala i predstavila slike, predstave i stereotipe koje su kanonizovani pesnici srpskog romantizma u svojim delima  konstruisali o Srbima i Drugima, problematizovala je i istražila vezu i uticaj kanona na kreiranje slika i predstava i njihovu međusobnu uslovljenost.
In this work, the author systematized and presented the images, notions and stereotypes that the canonized poets of Serbian romanticism have constructed in their works about Serbs and Others, questioning and researching the relationship and the influence of canons on creation of images and notions and their mutual conditionality.

Tematem rozprawy jest problem wpływu czarnego romantyzmu na współczesną prozę popularną, polską, jak również zagraniczną. Inspiracją do przeprowadzenia takiej analizy są poglądy niektórych badaczy (m.in. Marii Janion, Agaty Bielik-Robson), twierdzących, że romantyzm w Polsce wymaga nowego zdefiniowania i reinterpretacji, przez lata był bowiem kojarzony głównie z hasłami narodowowyzwoleńczymi, narosło też wokół niego wiele stereotypów. Obecnie można zaobserwować stopniową zmianę w polskich badaniach nad romantyzmem, który coraz częściej zaczyna być postrzegany jako zjawisko estetycznofilozoficzne, rzadziej niż w przeszłości łączy się go natomiast z kwestiami historiozoficznymi czy politycznymi. To z kolei pozwala traktować romantyzm nie tylko jako zakończoną epokę w historii literatury i sztuki, ale również jako specyficzny styl, obecny również we współczesnych utworach. Problemy z polską interpretacją romantyzmu stają się widoczne, kiedy porównamy związaną z nim angielską i polską terminologię. W języku angielskim istnieje rzeczownik romanticism oraz przymiotnik romantic (który jednak pochodzi od romance – czyli typu utworu literackiego), natomiast w języku polskim – „romantyzm”, „romantyczny”, ale także „romantyczność” – określenie używane przez romantycznych krytyków i twórców, np. Adama Mickiewicza czy Kazimierza Brodzińskiego. „Romantyczność” nie jest jednak, jak romantyzm, określeniem epoki, ale stylu danego utworu, jego nastrojowości, itp. Tak rozumiana „romantyczność” bliska jest pojęciu czarnego romantyzmu, nurtu w literaturze i sztuce powstałego na przełomie XVIII i XIX w., którego charakterystycznymi cechami są: mroczna atmosfera utworów, tajemniczy bohaterowie odkrywający sekrety egzystencji, motywy związane ze śmiercią, melancholią czy szaleństwem, nawiązania do baśni i ludowości, szczególnie w jej demonicznym wymiarze, itp. Czarny romantyzm kojarzony jest szczególnie z twórczością amerykańskich autorów, jak Edgar Allan Poe, Nathaniel Hawthorne czy Herman Melville, jednak nurt ten jest obecny także w utworach europejskich (E. T. A. Hoffmann, Emily Bronte, Lord Byron, Mary Shelley). Chociaż nigdy nie był uważany za charakterystyczny dla polskiej literatury, jego elementy pojawiają się w dziełach Antoniego Malczewskiego, Seweryna Goszczyńskiego, Romana Zmorskiego czy Juliusza Słowackiego. Należy jednak zaznaczyć, że problem polskiej recepcji czarnego romantyzmu nie został dotąd dokładnie przeanalizowany, chociaż powstaje coraz więcej prac na ten temat. W ostatnich latach można zaobserwować częstą obecność czarnego romantyzmu w europejskiej i amerykańskiej kulturze popularnej. Mroczne romantyczne motywy pojawiają się w literaturze, filmach, jak również w reklamie, grach komputerowych, modzie, itp. Zjawisko to jest typowe dla literatury amerykańskiej czy europejskiej, podczas gdy w Polsce jest stosunkowo nowe. Oznacza to, że romantyzm, interpretowany w kategoriach stylu, pozostaje nadal aktualny w XXI w. Celem rozprawy jest zbadanie na podstawie wybranych przykładów, w jaki sposób wątki i motywy charakterystyczne dla czarnego romantyzmu funkcjonują we współczesnej prozie popularnej, oraz wykazanie, że to właśnie odwołania do czarnoromantycznej estetyki bywają tym, co w dużej mierze decyduje o poczytności popularnych utworów i o ich atrakcyjności dla współczesnych czytelników. Analizowane przykłady pochodzą z najnowszej literatury popularnej (od lat 90-tych XX w. aż do chwili obecnej), polskiej, jak również zachodnioeuropejskiej, która została przetłumaczona na język polski, a zatem jest dostępna dla licznych odbiorców w Polsce. Rozprawa składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym z nich przedstawione są zagadnienia teoretyczne i historycznoliterackie: problemy z interpretacją pojęcia „romantyzmu” i „romantyczności”, opinie krytyków dawnych i współczesnych na temat tego zjawiska, następnie historia powstania nurtu czarnego romantyzmu oraz jego charakterystyka. Rozdział ten kończy refleksja na temat przedmiotu rozprawy, a więc kultury popularnej, jej rozumienia i definicji proponowanych przez poszczególnych badaczy. Rozdział drugi poświęcony jest twórczości Carlosa Ruiza Zafóna. Analizowane są w nim cztery powieści dla młodzieży: Książę Mgły, Pałac Północy, Światła września i Marina, które realizują stały schemat, polegający na łączeniu licznych wątków i motywów znanych z literatury romantyzmu, zwłaszcza niemieckiego, angielskiego i amerykańskiego. Szczególna uwaga poświęcona jest takim zagadnieniom jak: gotycko-romantyczna przestrzeń, postaci typowych bohaterów romantycznych (szatan, „współczesny doktor Frankenstein”, sobowtór, piękna kobieta, która umiera), romantyczna melancholia, narracja oraz „apokaliptyczne” zakończenia powieści. Rozdział trzeci dotyczy romantycznego motywu podróży w czasie, wspólnego dla opowiadań Fredericka Forsytha pt. „Szepczący Wiatr” i powieści Krzysztofa Kotowskiego pt. Krew na placu Lalek. Funkcjonowanie tego motywu jest badane poprzez analizę problemu narracji, postaci romantycznych bohaterów, nawiązań do romantycznych legend, ballad i podań (np. „Rip Van Winkle” Washingtona Irvinga i „Lenora” G. A. Bürgera) oraz sposobu wykorzystania romantycznej estetyki grozy. Rozdział czwarty skupia się na polskiej literaturze fantasy, reprezentowanej przez dwa popularne cykle opowiadań Andrzeja Sapkowskiego o wiedźminie Geralcie oraz Anny Kańtoch o Domenicu Jordanie. Oboje twórcy, podobnie jak romantycy, stają się zbieraczami baśni i legend, które – odpowiednio przetworzone – często stanowią podstawę dla ich opowiadań. Dlatego też w rozdziale tym analizowane są liczne odniesienia do romantycznej ludowości, szczególnie w jej demonicznym wymiarze, jak również specyficznie skonstruowane postaci romantycznych protagonistów, zyskujących dużą popularność wśród odbiorców. Ostatni, piąty rozdział poświęcony jest zjawisku utworów popularnych, których bohaterami stają się znani autorzy oraz ich dzieła. Przedstawione są w nim dwie powieści kryminalne, nawiązujące swoim stylem do estetyki czarnego romantyzmu: Sherlock Holmes i mądrość umarłych Rodolfa Martíneza oraz Jul Pawła Goźlińskiego. Oba utwory świadczą o tym, że nurt ten może być atrakcyjny dla współczesnego odbiorcy, a jak pokazuje przykład Jula, polski romantyzm w wersji narodowowyzwoleńczej można interpretować w zupełnie inny sposób niż dotychczas. Analizy te mają wykazać, że elementy czarnego romantyzmu są obecne we współczesnej literaturze popularnej, także w Polsce, co oznacza, że stopniowo może nastąpić zmiana w polskim postrzeganiu romantyzmu, nie tylko wśród badaczy. Potrzebne wydają się zatem nie tylko dalsze badania recepcji czarnego romantyzmu w literaturze współczesnej, ale też w literaturze XIX-wiecznej, gdyż mogłyby one ukazać polski romantyzm w całkowicie nowym świetle.
The thesis discusses the problem of the influence of so-called Dark Romanticism on contemporary popular literature, foreign as well as Polish. The starting point for the analysis is some Polish researchers’ (e.g. Maria Janion, Agata Bielik-Robson) opinion that nowadays Romanticism needs reinterpretation in Poland. Over the years it has been associated mainly with patriotic issues, which was the result of Poland’s complicated political situation. However, in the 21st century more and more Polish researchers have been trying to show another face of Romanticism, treating it as an aesthetic phenomenon, rather than connecting it with political and historiosophical questions, such as Polish messianism. This significant change also enables considering Romanticism not only as a closed period in the history of literature and art, but as a style, characterised by a set of specific features and still present in literary works. It has to be mentioned that such a point of view has been popular in foreign researches for years – one of the best examples is The Mirror and the Lamp. Romantic Theory and the Critical Tradition by M. H. Abrams. The problem with Polish interpretation of Romanticism is especially visible when one considers the Polish translation of this word. Romanticism can be, on one hand, translated as romantyzm (the period in history, starting at the beginning of the 19th century), but one should note that there is also a similar Polish word, romantyczność, used by Polish poets and critics at the beginning of the 19th century, which concerns the mentioned style. The thesis focuses on the second meaning of Romanticism. Romantyczność can be easily associated with Dark Romanticism, the literary and art movement, rooted in some significant phenomena of the 18th century: popularity of wild gardens and ruins, “graveyard poetry”, new aesthetic concepts, such as “the sublime”, as well as the Gothic romance, which flourished in England and strongly influenced European literature. The most characteristic features of works representing Dark Romanticism are: gloomy atmosphere, motifs connected with death, melancholy, insanity, mysterious characters who unveil the “dark side” of their souls, references to folklore and fairytales, etc. Dark Romanticism seems to be especially typical for 19th -century American literature (e.g. Edgar Allan Poe, Nathaniel Hawthorne, Herman Melville), but its motifs can also be found in numerous European works (e.g. by Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, Lord Byron, Mary Shelley, Emily Bronte). Although Dark Romanticism has not been considered typical for Polish literature, its elements appear in works by some authors (e.g. Antoni Malczewski, Seweryn Goszczyński, Roman Zmorski). However, the problem of Polish reception of Dark Romanticism still seems not fully discussed by researchers. In recent years the growing presence of Dark Romanticism in European and American popular culture can be observed. Gloomy Romantic motifs appear in literature, films, as well as in advertisements, computer games, fashion, etc. The thesis’ aim is to prove that Dark Romanticism plays an important role in contemporary popular literature, moreover, sometimes it probably contributes to particular works’ success among readers. Such phenomenon has been typical for American and Western European literature, whereas it is relatively new in Poland. It means that Romanticism is still valid for the 21st century, provided that one interprets it as a characteristic style. This thesis discusses novels and short stories published within the last twenty years (mostly in the 21st century). They are written by Polish authors or have been translated to Polish, so they are available for the vast number of readers in Poland. The first chapter of the thesis focuses on theoretical issues, such as various definitions of Romanticism (provided by contemporary and Romantic critics), the roots, history and characteristic features of Dark Romanticism, as well as a definition of the subject of this thesis: popular literature. The second chapter analyses the works of Carlos Ruiz Zafón written for young readers (or, as Zafón claims, “young at heart”): The Prince of Mist, The Midnight Palace, The Watcher in the Shadows, and Marina. They turned out to be a great success in the world, as well as in Poland, and numerous references to Dark Romanticism might be one of the reasons. The chapter discusses such Romantic motifs in Zafón’s novels as gloomy landscapes, typical Romantic heroes (the devil, “the contemporary doctor Frankenstein”, the beautiful woman who has to die, the doppelgänger). It also analyses the characters’ melancholy, the narration of the novels, and their “apocalyptic” endings. The third chapter concerns the Romantic motif of travels in time and space presented in the short story “Whispering Wind” by Frederick Forsyth and in the novel Krew na placu Lalek by Krzysztof Kotowski. “Whispering Wind” can be easily compared to two famous Romantic works: first of all to “Rip Van Winkle” by Washington Irving , but also to “Lenore” by Gottfried August Bürger. References to the gloomy Romantic style in both narratives by Forsyth and Kotowski can be observed in their way of storytelling (gradually discovered secrets of the main characters), as well as creating some scenes with the use of the aesthetics of horror. The fourth chapter is dedicated to Polish fantasy literature. It discusses two cycles of short stories by well-known Polish authors, Andrzej Sapkowski (The Last Wish, The Sword of Destiny) and Anna Kańtoch (Diabeł na wieży, Zabawki diabła). Both cycles seem to be created in “a Romantic way”. The writers, just like those in the 19th century, collect folk legends and fairytales about demonic creatures and use elements of such narratives to build a completely new story. Moreover, both introduce into their short stories a typical Romantic hero – complicated, mysterious, hiding gloomy secrets connected with his past. Such characters turn out to be very interesting for the reader, which can be proved by the commercial success of both cycles. The last, fifth chapter analyses the phenomenon of fiction about famous writers who became the characters in contemporary novels. The discussed examples are The Wisdom of the Dead by Rodolfo Martínez and Jul by Pawel Gozlinski. In the first one there appears a criminal named Lovecraft, who tries to steal a mysterious old book, The Necronomicon. In the second one horrible murders similar to those depicted in dramas by Juliusz Slowacki are committed among the Polish community in Paris in the 19th century and the suspect seems to be Slowacki himself. It is the Romantic atmosphere of mystery connected with the famous characters that attracts reader’s attention in both crime stories. What is more, the gloomy style of the novels proves that works by H. P. Lovecraft and Słowacki are, in a way, examples of Dark Romanticism in literature, even though it may not be the first association when one thinks about these authors. It is especially important in the case of Jul, because Pawel Gozlinski claims that he wants to unveil a new face of Polish Romanticism, free from stereotypes created over the years in Poland. Whereas The Wisdom of the Dead proves that Dark Romanticism should not be reduced only to the first half of the 19th century (Lovecraft is a 20th -century writer), Jul shows that Polish Romantic literature can be interpreted in new way, completely different from the “traditional” one. In conclusion, it is said that elements of Dark Romanticism are present in the contemporary popular literature, which seems to be especially significant in Poland, where the attitude towards Romanticism has been recently changing. It is also claimed that not only the reception of Dark Romanticism in contemporary literature should be further analysed. Important is as well the problem of Polish reception of Dark Romanticism in the 19th century, because new interpretations of some works could shed a new light on Polish Romanticism.

Przez wiele dziesięcioleci historycy literatury twierdzili, że w okresie przełomu romantycznego Warszawa była bastionem klasycyzmu, a w studiach historycznoliterackich prasę warszawską traktowano jako dowód estetycznego konserwatyzmu. Pomimo tego powstało niewiele prac poświęconych czasopismom z tego okresu. Celem tej rozprawy była analiza zawartości warszawskiej prasy pod kątem koncepcji poezji i prozy. Praca podzielona jest na osiem rozdziałów. Dwa pierwsze, po wprowadzeniu, poświęcone są klasycyzmowi, który w jednej z odmian ciążył ku autonomizmowi estetycznemu, w drugiej - ku perswazyjno-wychowawczym funkcjom poezji. Kolejny rozdział dotyczy sentymentalizmu, który odegrał wielką rolę w przyswajaniu nowych stylów i konwencji estetycznych (np. osjanizmu). Literacki falsyfikat Jamesa Macphersona "Pieśni Osjana" miał również niebagatelne znaczenie dla rozwoju romantyzmu, co opisałem w kolejnym rozdziale. W prasie warszawskiej omawianego okresu "Pieśni Osjana" - obok poezji Schillera - były najpopularniejszym dziełem literackim. "Osjan" stał się symbolem literatury Północy, szczególnie ważnej dla preromantycznych wyobrażeń o poezji. Zarazem poeci wczesnego romantyzmu poszukiwali własnych tradycji kulturalnych. "Osjan" był wszak zaczerpnięty z literatury obcej. Od lat 1818-1819 na łamach prasy warszawskiej wzmaga się zainteresowanie folklorem, do czego w znacznym stopniu przyczyniło się czasopismo "Ćwiczenia Naukowe". Doniosła okazała się między innymi publikacja traktatu Zoriana Dołęgi Chodakowskiego "O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem" w roku 1818. Dwa ostatnie rozdziały, przed podsumowaniem, skupiają się na recepcji twórczości Friedricha Schillera i George'a Byrona. Obaj inicjowali refleksję nad poetyckim indywidualizmem. Ich poezje tłumaczono i publikowano w wielu czasopismach (Schillera - od 1815 roku, Byrona - od 1820). Począwszy od recenzji, omówień dzieł Schillera, polscy krytycy i pisarze wykazują zainteresowanie niemiecką filozofią idealistyczną. Tłumaczenia tekstów Byrona inicjują zaś tematy buntu i wprowadzają do literatury nowy typ bohatera. Prasa warszawska lat 1815-1825 nie była ani jednoznacznie klasycystyczna, ani sentymentalna, ani romantyczna. Rozmaite kierunki, tendencje i koncepcje poezji i prozy współistniały ze sobą. Mit klasycystycznej Warszawy należałoby więc odrzucić, ponieważ podobnie jak w czasopismach wileńskich - na łamach stołecznych periodyków nie było jasnej opozycji między klasycyzmem, sentymentalizmem i romantyzmem. Czasopisma literackie nie wybierały jednego kierunku literackiego. Przeciwnie - ogłaszały jednocześnie dzieła Pierre'a Corneille'a, Jacquesa Delille'a, Alexandra Pope'a, Friedricha Schillera, George'a Byrona. Cechą charakterystyczną prasy warszawskiej omawianego okresu były heterogeniczność i eklektyzm. Istnieje więc potrzeba stworzenia subtelniejszych opozycji niż "klasycyzm - romantyzm" w odniesieniu do ówczesnych przeobrażeń estetycznoliterackich.
My thesis discusses various ways of understanding poetry and prose in the Warsaw literary journals published between 1815 and 1825. For many decades literary historians have been claiming that the Warsaw writers and critics merely followed the classic style in literature and rejected the romantic tendencies emerging in the West (especially in Germany and the U.K.). The Warsaw press of the decade of 1815-1825 was considered as a proof for this aesthetic conservatism. However, there were only few studies (books or articles) which had investigated those literary journals. Few scholars quoted texts published in that press. My goal was to read those literary journals and analyze them from the perspective of conceptions of poetry and prose. I divided my thesis into eight chapters. In the first two chapters following the introduction I characterized the ways, in which Classicism existed in the literary journals. The first way is associated with the idea of literary perfectionism. The other way is associated with the idea of utility. Some writers and critics claimed that the literature should be subordinated to the needs of society. From this point of view, literature was expected to stimulate the development of civilization and help to form a society. Therefore, its essential function was not aesthetic but moral. Sentimentalism played a great role in adopting new styles and aesthetic conventions. For example sentimental poets implemented motives taken from James Macpherson's The Works of Ossian in elegies. The Macpherson's literary forgery stimulated also the romantic movements which I described in three chapters. It is clear that in the Warsaw press of that time „Ossian” (recognized as a real author) was the most popular poet along with Friedrich Schiller. For pre-romantic authors „Ossian” became a symbol of „the literature of the North”, contrary to „the literature of the South” (identified with the Mediterranean tradition). Simultaneously, romantic poets were searching for their own national tradition. After all, „Ossian” was adopted from foreign literature. I have noticed that from 1818 to 1819 folk songs and tales were published in the Warsaw press more and more frequently. The „Ćwiczenia Naukowe” played an integral part in this movement. According to some scholars, the turning point was Zorian Dołęga Chodakowski’s article O sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem published in 1818 in the „Ćwiczenia Naukowe”. The next two chapters discuss the reception of Friedrich Schiller's works and the legend of Lord Byron. Both of them initiated a reflection on the poetic individualism. Their poems were translated and published in many literary journals (Schiller had been well-known since 1815, Byron – since 1820). From the reviews of Schiller's works the Polish critics and writers showed interest in the philosophy of idealism. Inspired by the reviews and translations of Byron's poems, rebellion and rebellious heroes appeared as themes in the Polish literature. My conclusion was that in the decade between 1815 and 1825 the Warsaw press was neither classicist nor sentimental nor romantic. The various movements, tendencies and conceptions of poetry and prose coexisted side by side. The myth of the „classicist Warsaw” should be rejected, because just like in Vilnius there was no clear opposition between Classicism and Romanticism. Literary journals never chose one tendency or aesthetic movement; to the contrary, they published the works of Pierre Corneille, Jacques Delille, Alexander Pope, Friedrich Schiller, George Byron, among many others, in the same volumes. The Warsaw press, in the matter of poetry and prose, was eclectic; thus, a more subtle distinction than a simple „Classicism vs. Romanticism” opposition needs to be found.

Dysertacja jest próbą krytycznego przybliżenia kwestii obecnych w trzech powieściach Stefana Chwina i związanych z problematyką „sztuk siostrzanych” – literatury i plastyki, takich jak: obrazowość tekstu, proces konceptualizacji i symbolizacji w utworach prozatorskich, lektura intertekstualna. Utwory: eseistyczna Krótka historia pewnego żartu (1991), ujęta w formę elipsy Esther (1999) i najgłośniejsza powieść Chwina Hanemann (1995) wyodrębnione zostały ze spuścizny literackiej gdańskiego pisarza na podstawie wspólnych im elementów, takich jak: czas akcji (przełom XIX i XX wieku, do lat 50. XX wieku), styl literacki (wyrażający się m.in. w rozczłonkowanym, skupionym na detalu języku wypowiedzi artystycznej), wyobraźniowość melancholijna, duchowość romantyczna, wielo- i interkulturowość, historia powojennego Gdańska i losów jego mieszkańców, obecność wątków afikcjonalnych. Rozprawa składa się z dwustronicowego Wstępu, części teoretycznej pt. Tertium comparationis, trzech różnych objętościowo rozdziałów analitycznych, zatytułowanych kolejno: Romantyczne peregrynacje, Narracje tożsamościowe, Estetyka melancholii, podsumowania oraz bibliografii wraz ze spisem ilustracji. Swym zakresem historycznym obejmuje okres począwszy od przełomu wieku XVIII i XIX (narodziny romantyzmu niemieckiego), po przełom wieku XX i XXI (rozwój współczesnej komparatystyki kulturowej). W rozdziale wprowadzającym nakreślone zostały historia komparatystyki o charakterze kulturowym i obecny stan badań nad korespondencją sztuk. Przybliżone zostały zagadnienia dotyczące porównywania literatury z innymi sferami ekspresji humanistycznej. W częściach analitycznych badania nad relacjami werbalno-wizualnymi obecnymi w książkach współczesnego polskiego prozaika przeprowadzone zostały przez pryzmat następujących optyk: 1) romantyczno-wyobrażeniowej, 2) historyczno-politycznej, 3) doświadczenia melancholii. Wyodrębnione w nich zostały miejsca wspólne literatury i sztuk plastycznych, stosunek krytyki do utworów o charakterze intermedialnym, rola wątków malarskich, funkcje i rodzaje figur retorycznych (typu: amplifikacja, metafora, alegoria, ironia, symbol), za pomocą których malarstwo, fotografia czy grafika włączane zostają w obręb powieści. Całość rozprawy, łącznie z bibliografią, liczy 261 stron. Podstawowy problem poruszany w dysertacji polegał na wyodrębnieniu, nazwaniu i opisaniu rodzajów oraz funkcji istniejących w powieściach Chwina relacji słowno-obrazowych, ergo – przyjrzeniu się sposobowi realizacji w nich kategorii obrazowości/malarskości. Analiza interdyscyplinarna zakładała także zbadanie, za pomocą jakich figur retorycznych, procedur stylistycznych i zabiegów kompozycyjnych dokonuje się w Hanemannie, Esther, Krótkiej historii pewnego żartu przekład języka malarskiego na kod literacki. W efekcie miało to doprowadzić do ukazania nowych znaczeń zawartych w tych książkach i omówienia obecnej w nich problematyki z perspektywy sztuk plastycznych (w szczególności wczesnoromantycznego malarstwa niemieckiego, a w mniejszej mierze – ekspresjonistycznego i formistycznego). Celem pracy było ukazanie istnienia w tekstach Chwina powinowactw między paradygmatem romantycznym a postmodernistycznym, co prowadzić miało do nakreślenia cech charakterystycznych dla zjawiska zwanego postmodernistycznym romantyzmem. W wyniku postępowania badawczego pokazano, iż obecne w tekstach Chwina rodzaje powinowactw intertekstualnych i interartystycznych można sklasyfikować według dwóch typów powiązań: 1) semantyczno-leksykalnego i 2) stylistyczno-kompozycyjnego. Pierwszy z nich ukazuje malarskość słowa literackiego poprzez zastosowanie różnego rodzaju figur retorycznych, przy czym znak wizualny funkcjonuje tu w sposób zarówno pośredni (poprzez malarski opis obrazu), jak i bezpośredni (przywołanie konkretnego dzieła – Krzyża w górach Friedricha, fotografii, autorskich rysunków Chwina). Drugi wymiar relacji dotyczy struktury utworu literackiego, która może być porównywana z kompozycją obrazu malarskiego (Esther Chwina i Kobieta przy oknie Friedricha), bądź obecności w tekście relacji „tekst – ilustracja”, gdzie znak wizualny (rysunek, fotografia) wzbogaca sens słowa pozostając zarazem autonomicznym konstruktem znaczeniowym. W tym aspekcie rozprawa spełnia swój cel, jakim było wyodrębnienie i zanalizowanie istniejących w ww. tekstach Chwina wielowymiarowych i złożonych relacji interdyscyplinarnych oraz ukazanie sposobów ich funkcjonowania. Z uwagi na wielowątkowość obecnych w tekstach Chwina loci communes, jako narzędzia metodologiczne posłużyły Autorce koncepcje badawcze dające szerokie możliwości interpretacyjne: hermeneutyka (H.-G. Gadamer), semiotyka (R. Barthes), historyzm (F. Ankersmit, H. White), retoryczna wersja ikonologii zwana retoryką wizualną (K. Burke, A. Kampka). Podjęta w pracy próba analizy porównawczej Krótkiej historii pewnego żartu, Hanemanna i Esther z twórczością C. D. Friedricha stanowi zarazem przykład wykorzystania osiągnięć z zakresu kultury wizualnej. Analiza wątków interdyscyplinarnych, do których należą m.in. mikrohistorie i Wielka Historia, przestrzenie mityczne, niespełniona miłość, miasta jako figury braku umożliwiła zbudowanie wspólnego dla Chwina i Friedricha paradygmatu kulturowego opartego na doświadczeniu melancholii. Podbudowę teoretycznoliteracką pracy stanowią studia poświęcone literaturze porównawczej, komparatystyce kulturowej i interdyscyplinarnej. Należą do nich: Komparatystyka. Studia literackie – studia kulturowe (2013) Andrzeja Hejmeja, Przestrzenie komparatystyki – italianizm (2010) Olgi Płaszczewskiej, Literatura a malarstwo. Malarstwo a literatura. Panorama myśli polskiej XX wieku (2009) pod red. Grażyny Królikiewicz i innych, książki Seweryny Wysłouch (Literatura a sztuki wizualne, 1994; Literatura a semiotyka, 2001), tomy Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej (1997) pod red. Haliny Janaszek-Ivaničkovej i Komparatystyka dla humanistów (2011) pod red. Mieczysława Dąbrowskiego. W odkrywaniu elementów poetyki romantycznej w ponowoczesnej prozie Chwina pomocne były książki Marii Janion (w tym m.in. Romantyzm a początek świata nowożytnego, 2000), Agaty Bielik-Robson (Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości, 2000), Mieczysława Dąbrowskiego (Literatura i konteksty. Rzeczy teoretyczne, 2011), artykuły Ewy Domańskiej. Analiza wątków tożsamościowych w perspektywie historycznej odbywała się w oparciu o prace H. White’a i F. Ankersmita, zaś motywów budujących atmosferę melancholii w nawiązaniu do znanej monografii Saturn i melancholia: studia z historii, filozofii, przyrody, medycyny, religii oraz sztuki autorstwa R. Klibanskiego, E. Panofskiego, F. Saxla, tekstów M. Bieńczyka, A. Zeidler-Janiszewskiej, M. Dąbrowskiego. Wiedza nt. życia i twórczości C. D. Friedricha zaczerpnięta została w głównej mierze ze studiów niemieckojęzycznych autorstwa historyków sztuki – K. L. Hocha i Ch. Jensena, E. M. Schneider oraz książek T. Żuchowskiego. Obraz filozoficzny ponowoczesnego romantyzmu i kultury wizualnej tworzą w dysertacji odwołania do teorii Novalisa, F. Lyotarda, J. Derridy, Z. Baumana, D.W. Fokkemy, H.-G. Gadamera, M. Heideggera, R. Barthes’a, K. Burke’a.

Przedmiotem rozprawy jest kategoria cielesności obecna w twórczości Juliusza Słowackiego. Za Martą Piwińską przyjmuję, że poeta, którego zwykło się postrzegać jako „eterycznego” czy „efemerycznego”, w swoje utwory „wpisał samego siebie z duszą i z ciałem” . Odczytuję utwory romantycznego twórcy, rozważając miejsce i rolę ludzkiego ciała w konstrukcji podmiotu. Człowiek w pismach Słowackiego jest istotą zanurzoną w cielesności, trwale związaną z ciałem i materialnym aspektem egzystencji. Widoczna przy tym jest ambiwalencja w postrzeganiu przez poetę somatycznego istnienia – ciało jest zarówno wehikułem bycia w świecie, jak i źródłem wielu ograniczeń. Należy zaznaczyć, że cielesność funkcjonuje w różny sposób na kolejnych etapach twórczości poety. Ciało ludzkie jawi się również jako proces, nie zaś zamknięty projekt. Poeta doświadczał bowiem złożoności ludzkiej cielesności i dawał temu wyraz w swoim pisarstwie. Celem dysertacji jest ukazanie kategorii cielesności oraz opis i analiza podmiotowości somatycznej w wybranych utworach Juliusza Słowackiego. Tytuł pracy nawiązuje do znakomitego studium Marty Piwińskiej Juliusz Słowacki od duchów, w którym badaczka rozpoznaje wiele problemów związanych z cielesnością. Nawiązanie ma charakter kontynuacji, nie zaś polemiki. Praca obejmuje cztery rozdziały odpowiadające czterem okresom w twórczości poety. Ukazują one różne sposoby ujęcia kategorii cielesności i jej ewolucję w wyobraźni i pisarstwie autora Balladyny. Poszczególne zagadnienia somatyczne, takie jak samotność wcielonej „sobości”, relacja zmysłów wzroku i dotyku, współczucie i czułość okazywane materialnemu istnieniu czy ciało cierpiące, powtarzają się w utworach romantycznego poety w różnych okresach i zachowują pewną ciągłość.

Większość badaczy twórczości Cypriana Norwida uznaje go za poetę reprezentującego późny romantyzm w literaturze polskiej i europejskiej. Niemniej, część norwidologów zauważa podobieństwa zachodzące pomiędzy Norwidowską liryką i twórczością Charlesa Baudelaire’a. Z tego powodu można czytać dzieła autora Vade-mecum jako ślinie związane z romantyzmem, a jednocześnie bliskie modelowi nowoczesnej liryki. Celem tego paradygmatu, kluczowego dla poezji II poł. XIX w., było stworzenie literackiej strategii opisu relacji pomiędzy słabym podmiotem i obcą mu przestrzenią zindustrializowanej metropolii. Wyobcowanie podmiotu z nowoczesnego społeczeństwa stanowi zaś klucz do zrozumienia Norwidowskiej liryki, tak przecież różnej od twórczości Mickiewicza, Słowackiego i Krasińskiego. Norwid – jako poeta nowoczesny – pozostawał nieufny i krytyczny wobec cywilizacji industrialnej, zauważając ewokowane przez nią zagrożenia. Niemniej, krytycyzm autora Quidama często ustępował fascynacji rodzącą się na jego oczach modernité – jej wynalazkami, postępem naukowym i technologicznym. Norwidowski podmiot jest więc rozdarty pomiędzy przeszłością a nachodzącą przyszłością. Przyszłością późnej nowoczesności. Można czytać Norwidowską twórczość nie tylko w kontekście refleksji poety nad miejscem człowieka w nowoczesnym społeczeństwie, ale również analizować strategie nowoczesnej liryki wcielone w językową warstwę jego utworów. Poeta bowiem tak konstruował swoje wiersze, by te rozpadały się, traciły spójność i podlegały rekonstrukcji. Norwidowskie opus magnum – Vade-mecum – jest skomplikowaną językową szaradą, w której (posługując się metaforą stworzoną przez Michała Głowińskiego) poeta nieustannie buduje i burzy most porozumienia pomiędzy sobą i czytelnikiem. Norwid jest więc nie tylko nowoczesnym myślicielem, ale również rzeźbiarzem słowa tworzącym skomplikowaną architekturę języka, w której zagubiony podmiot może odnaleźć upragnioną wolność.

Rozprawa poświęcona życiu i pracom Romualda Podbereskiego to próba monografii obejmująca swym zakresem biografię oraz wszelkie przejawy jego aktywności w dziedzinie kultury: dziennikarskiej, przekładowej, wydawniczej i redaktorskiej. Przedstawione w pracy segmenty tematyczne zawierają znacznie rozbudowany względem dotychczasowych, funkcjonujących w poszczególnych aspektach badań naukowych, stan wiedzy. Rozpoznanie biograficzne objęło wszystkie etapy życia badanej postaci, potraktowane w rozprawie chronologicznie, a zostało wzbogacone o ustalenia genealogiczne dotyczące rodziny. Oparcie się na źródła archiwalnych, dotychczas nieznanych, przyniosło bogaty plon faktograficzny, m.in. pomogło ustalić właściwą datę urodzenia Podbereskiego, podawaną dotychczas błędnie. Pokazano dorobek dziennikarski R. Podbereskiego, obejmujący publikacje w periodykach polskich i czasopismach rosyjskich wydawanych głównie na terenie Imperium Rosyjskiego. Stwierdzono, że dominantą zainteresowań Podbereskiego była kultura, a ściślej – muzyka i sztuki piękne, choć nie stronił on również od podejmowania zagadnień z innych dziedzin. W pracach tych wykazał się Podbereski profesjonalizmem i dociekliwością, na ogół diagnozy jego były trafne, dowodzące biegłości w ocenie zjawisk współczesnych. W dysertacji ustalono i omówiono podejmowane przez Podbereskiego translacje dzieł obcych; na podstawie ich analiz oceniono nie tylko kompetencje językowe tłumacza, ale i krąg jego zainteresowań oraz pasji literackich. Niebagatelna część nowych rozpoznań dotyczy działalności wydawniczej Podbereskiego, który wykazał się w tym zakresie nowoczesnym sposobem myślenia, odbiegającym od tradycyjnych, uprawianych przez jemu współczesnych. Nie była to formuła chaotyczna i przypadkowa, ale konceptualna, także w znaczeniu koniunkturalnym. Natomiast segment traktujący o Podbereskim jako redaktorze pism ma charakter dopowiedzeń i uzupełnień do istniejących opracowań. Zwyciężyło tu przekonanie, iż ta sfera aktywności wymaga odrębnej, całościowej monografii.

STRESZCZENIE Od zarania dziejów w literaturze, w każdym okresie, popularnością cieszyły się zagadnienia związane z relacjami małżeńskimi i rodzinnymi. Powyższe wątki można odnaleźć w dziełach pisarzy i filozofów wszystkich epok. W poczet umysłów filozoficznych podejmujących w swoich rozprawach problematykę małżeństwa i rodziny wpisuje się swoją twórczością Antonio Rosmini – włoski duchowny, intelektualista, teolog, kanonista, filozof, etyk, teoretyk prawa, politolog, poeta, duszpasterz, zakonodawca, pedagog. Jeden z najważniejszych przedstawicieli włoskiego romantyzmu – pisarz Alessandro Manzoni miał powiedzieć, że Rosmini „jest jednym z sześciu lub siedmiu największych umysłów, którymi może się poszczycić rodzaj ludzki”. Bibliografia filozofa z Rovereto obejmuje ok. stu pozycji, z których wiele to dzieła bardzo obszerne, składające się z kilku tomów, liczących po kilkaset stron każdy. Rosmini, wierny syn Kościoła Katolickiego, jako jeden z nielicznych, jeśli nie jedyny w historii, przebył swoistą drogę przez mękę na ścieżkach kościelnej kariery. Niezwykle ceniony przez kilku papieży, otarł się o nominację kardynalską. Następnie jednak, na skutek ścierania się różnych opcji na dworze papieskim, jego wpływy znacząco osłabły. Dwie książki włoskiego filozofa zostały wpisane na Indeks ksiąg zakazanych. Po prawie 160 latach od ukazania się drukiem jednego z potępionych dzieł Delle cinque piaghe della santa Chiesa (O pięciu ranach Kościoła Świętego) Antonio Rosmini został włączony w poczet błogosławionych Kościoła Katolickiego. Tego samego Kościoła, którego wyrokiem uznano, że jego pisma zawierają szkodliwe idee i nie powinny być czytane przez katolików. W dziejach Watykanu takie wydarzenie nie miało nigdy miejsca. Klucz do zrozumienia rosminiańskiej koncepcji społeczeństwa i wspólnoty stanowi termin „osoba”. W pismach włoskiego filozofa małżeństwo jest definiowane jako związek zawierany pomiędzy dwiema osobami płci odmiennej, dla słusznej racji. Podobnie jego wizja wspólnoty domowej opiera się na koncepcji osoby ludzkiej, wyposażonej w nienaruszalną godność. W ujęciu Rosminiego, to właśnie osoba jawi się jako główny cel powstawania ludzkich społeczności i organizacji: Kościoła, państwa, czy też wspólnot o zasięgu międzynarodowym. Z tego też powodu filozofa z Rovereto określa się często mianem ojca i prekursora europejskiego personalizmu. Temat pracy brzmi: Koncepcja małżeństwa i rodziny w pismach Antonia Rosminiego (1797-1855). Podstawowy problem badawczy pracy zawiera się w pytaniu: jaki obraz małżeństwa i rodziny wyłania się z analizy prac Antonia Rosminiego? Na ile filozoficzna wizja włoskiego uczonego jest zbieżna, a w jakim stopniu różni się od sposobu przedstawienia tych rzeczywistości w utworach literackich epoki włoskiego romantyzmu? Szczegółowej analizie poddano wybrane utwory dwóch wielkich przedstawicieli tej epoki, będących jednocześnie przyjaciółmi włoskiego filozofa: Alessandra Manzoniego i Niccolò Tommasea. W sposób pośredni praca próbuje odpowiedzieć na pytanie: na ile myśl Rosminiego o wspólnocie małżeńskiej, rodzicielskiej i domowej posiada wymiar uniwersalny i może mieć zastosowanie we współczesnej rzeczywistości? Źródła wykorzystane w redagowaniu pracy można podzielić na trzy główne grupy. Pierwsza z nich to pisma Antonio Rosminiego, kolejna to opracowania dotyczące osoby i myśli filozofa ze Stresy. Ważne źródło dla pracy stanowią również pozycje z zakresu teorii i historii literatury włoskiej, socjologii rodziny oraz filozofii. Dysertacja została podzielona na trzy rozdziały, poprzedzone wstępem, zawierającym omówienie kwestii metodologicznych. Całość pracy podsumowano w zakończeniu. Pierwszy z rozdziałów poświęcony jest w całości osobie Antonia Rosminiego i jego biografii. Druga część pracy, składająca się z trzech paragrafów, osadza i opisuje rodzinę w kontekście historycznym i geopolitycznym, ze szczególnym uwzględnieniem tworzącego się w XIX wieku Państwa Włoskiego. W tym rozdziale zarysowano również literacki obraz małżeństwa i rodziny, posługując się dziełami dwóch ważnych przedstawicieli włoskiego romantyzmu, a jednocześnie osób mocno związanych z Rosminim: Alessandra Manzoniego i Niccolò Tommasea. W przypadku pierwszego z pisarzy omówiona została przede wszystkim jego powieść I Promessi sposi (Narzeczeni), natomiast spośród dzieł Dalmaty przywołane zostały odniesienia do powieści Fede e bellezza (Wiara i piękno), a także kilku mniejszych jego utworów. Rozważania i analizy zawarte w drugim rozdziale posiadają podwójny cel. Celem szczegółowym jest ustalenie wspólnych inspiracji, motywów i perspektyw w patrzeniu na rodzinę i małżeństwo u Rosminiego i jego przyjaciół, a cel bardziej ogólny zawiera się w poszukiwaniu zależności pomiędzy literaturą a filozofią. Ostatnia część pracy szczegółowo opisuje koncepcję małżeństwa i rodziny jako wspólnoty w ujęciu Antonia Rosminiego. Wprowadzeniem do tych analiz jest przedstawienie i opisanie źródeł oraz inspiracji poglądów włoskiego filozofa we wspomnianych kwestiach. Chociaż Roveretańczyk podejmowane kwestie niejednokrotnie poddaje szczegółowej analizie, to jednak w celu zaprezentowania omawianych treści w sposób jak najbardziej skondensowany i syntetyczny, zaproponowano zwartą strukturę pracy.
From the dawn of history in each of its periods, the literature has focused on the subject of marital and family relations. The threads above can be found in the works of writers and philosophers of all epochs. Antonio Rosmini - an Italian priest, intellectualist, theologian, philosopher, poet, chaplain - is part of the philosophical minds who deal with the subject of marriage and family in his works. One of the most important representatives of Italian Romanticism, the writer Alessandro Manzoni was to say that Rosmini “is one of the six or seven greatest minds of which mankind can be proud of”. The bibliography of the philosopher from Rovereto includes about 100 items, many of that are very extensive works, consisting of several volumes, several hundred pages long each. Rosmini, a faithful son of the Catholic Church, as one of the few, but certainly not the only one in history, has passed a peculiar way of suffering on the paths of his church career. Hugely appreciated by several popes, he was about to be named a cardinal, and then fell into disgrace, ending up with his two works on the infamous Index of Forbidden Books. Almost 160 years after the publication of one of the condemned works: On the Five Wounds of the Church (Delle cinque piaghe della santa Chiesa), he was beatified by the same Church, whose verdict was that his books contained harmful ideas and should not be read by the Catholics. This is an unprecedented event in the history of the Vatican. The notion of “person” is the key to understanding the Rosminian concept of society and community, in which important place takes marriage, understood by the Italian philosopher as “a union between two persons of the opposite sex, for good reason”. The Rosminian vision of a domestic community is based on the concept of a human person endowed with an inviolable dignity. According to Rosmini, it is a person who is the main goal of the formation of human communities and organizations: Church, state or communities of international reach. For this reason, the Rovereto philosopher is often called the father and precursor of the European personalism. The subject of this dissertation is: The concept of marriage and family in the writings of Antonio Rosmini (1797-1855). The basic research problem of the work is contained in question: what image of marriage and family emerges from the analysis of Antonio Rosmini's works? To what extent does the philosophical vision of Italian coincide, and to what extent does it differ, from the way these realities are presented in the literature works of the Italian Romantic period, especially those of two great representatives who are also Rosmini’s friends: Alessandro Manzoni and Niccolò Tommaseo? In an indirect way, the work is to be an answer for the question: to what extent does Rosmini's thought about the marriage and both parental and domestic community have a universal dimension and can be applied in contemporary reality? The sources used in the preparation of the work can be divided into three main groups. The first one are the writings of Antonio Rosmini, the second one is the work on the person and thoughts of the philosopher from Stresa. Also an important source for the work were studies on the theory and history of Italian literature. The work has been divided into 3 chapters, preceded by an introduction containing a discussion of methodological issues. All the work is summarized in the end. The first chapter is entirely devoted directly to Antonio Rosmini and his biography. The second part of the work, consisting of three paragraphs, sets and describes the topic of family in a historical and geopolitical context, with particular emphasis on the Italian State that was formed in the 19th century. This chapter also outlines the picture of marriage and family from the literature, that’s background are the works of two important representatives of Italian Romanticism, who are also closely associated with Rosmini: Alessandro Manzoni and Niccolò Tommaseo. In the case of the first writer, his masterpiece was discussed, i.e. I Promessi sposi (The bethrothed), while among the works of Dalmatian, references to the novel Fede e bellezza (Faith and Beauty) and several of his smaller works were cited. The purpose of the considerations in the second chapter is twofold. The specific goal is to find the common inspirations, motives and perspectives in Rosmini and his friends’ views on family and marriage, and the more general goal is to find the relationship between literature and philosophy. The last chapter of the work describes in detail the concept of marriage and family as a community according to Antonio Rosmini. The introduction to these analyzes is to recall and to describe the sources and inspiration for Rosminian thought dedicated to these realities. A compact structure of the work has been proposed in order to present the synthesis of the concept, developed in great detail by Rosmini, in the most possibly condensed way.

Problem romantycznych mitów zajmuje bardzo ważne miejsce w twórczości Witolda Gombrowicza. Mówiąc o stosunku pisarza do romantyzmu, wygodniej byłoby właściwie używać określenia: romantyzmy. W istocie bowiem w romantycznych uwikłaniach pisarza da się dostrzec wyraźny kontrast pomiędzy kontestowaniem romantyzmu peryferyjnego, nastawionego na wypełnianie narodowych obowiązków, oraz nawiązaniami do uniwersalnych pytań romantyzmu, a ściślej: romantyzmu egzystencji. I tak „romantyzm pierwszy” staje się w jego ustach synonimem polskiej nieporadności życiowej, głównym winowajcą nieumiejętności określenia się i znalezienia wobec świata. Zdaniem pisarza ufundowany na nim model patriotyzmu ma główny wpływ na to jak postrzegani są Polacy, na utrzymujący się w zachodnim dyskursie „kiepski banał” — „jakby o nas nie można było pisać zwyczajnie”. Zgoła inaczej funkcjonuje natomiast w jego twórczości romantyzm egzystencji, ów „romantyzm drugi”. O jego istocie stanowi wszak — jak powiada Maria Janion — „wolność jednostki i napięcia tragiczno-ironiczne z niej wynikające”. Ten wymiar romantyzmu Gombrowiczowi, opowiadającemu się w literaturze za prymatem doświadczenia jednostkowego nad zbiorowym, był bez wątpienia niezwykle bliski. Reprezentacjami owych dwóch różnych odmian romantyzmu – jako całościowe parodystyczne przekształcenia motywów romantycznych — są "Opętani" i "Trans-Atlantyk". Subwersywność pierwszej powieści i ambiwalencja tej drugiej, oraz humor — trzy kategorie odgrywające w dziełach Gombrowicza bodaj najważniejszą rolę — przywodzą na myśl amorficzną kategorię trickstera, niepoddającą się jednoznacznym określeniom definicyjnym. Zapewnia ona pisarzowi lekkość, nieuchylającą się powadze, i mądrość, niestroniącą od głupstwa. Wszak jak podkreśla: „Sądziłem więc i sądzę do dzisiaj, że zawstydzająca geneza mojej idei nie powinna zaszkodzić — myśl poczęta w piekiełku mej niedostateczności, łagodzonej dzieciństwem, mogła stać się obiektywnie ważna.”

Wydział Filologiczny.
Rozprawa poświęcona jest artystycznemu, politycznemu i społecznemu wizerunkowi jednego z najbardziej rozpoznawalnym polskich klasyków porozbiorowych – Kajetanowi Koźmianowi (1771–1856). Był to świadek burzliwych przemian, które zachodziły w kulturze polskiej po trzecim rozbiorze państwa (1795). Będąc aktywnym politykiem, działaczem kulturalnym, a także społecznym Księstwa Warszawskiego (1807–1815), następnie Królestwa Kongresowego (1815–1830, do wybuchu powstania listopadowego), miał okazję, by obserwować rozkwit romantyzmu. Choć po 1831 roku odsunął się ze sceny politycznej na głęboką prowincję, do Piotrowic na Lubelszczyźnie, do końca życia pozostał aktywnym twórcą, jak również otwartym obserwatorem zmian, zachodzących w świecie. Praca została podzielona na trzy rozdziały: 1. Miejsce i status Kajetana Koźmiana w literaturze polskiej, 2. „Życie pośmiertne” Kajetana Koźmiana w procesie historycznoliterackim, 3. W oczach wielkich romantyków polskich. Trzeci rozdział składa się z czterech części: I. „Karczemny Mickiewicz” i „Woźny” literatury polskiej, II. „Ach, szczęśliwszyś Ty ode mnie!”. Zygmunt Krasiński i Kajetan Koźmian, III. „Klasycyzm niemy” w oczach romantyka. Juliusz Słowacki i Kajetan Koźmian, IV. „My […] podobni wam, starcze”. O relacji Kajetana Koźmiana i Cypriana Norwida.
This doctoral dissertation is devoted to artistic, political and social actions of one of the most eminent representative of the classic generation – Kajetan Kozmian (1771-1856). He was the witness of stormy changes, which had occurred in the Polish culture after the third partition of the country (1795). As being a very active participant of political, cultural and social life in the Duchy of Poland (1807-1815) and Congress Kingdom of Poland, he had an opportunity to observe the beginning and development of the romanticism’s power, till the outbreak of the November Uprising (1815-1830). The fact remains, that Kozmian till his dying day, even during the post-November period, was a fervent, but above all a perceptive reader of the national, foreign press and also novelties in publishing. It gave him the opportunity to notice the twilight of the hated cultural trend – the romanticism. The work is divided into three chapters: 1. The position and status of Kajetan Kozmian in the Polish literature, 2. “ The hereafter” of Kajetan Kozmian in the historical-literary process, 3. In the eyes of great Polish romantics. The last chapter consists of four parts: I: “Karczemny Mickiewicz” and “Woźny” of the Polish literature; II: “ Ach, szczesliwszys ty ode mnie!”. Zygmunt Krasinski and Kajetan Kozmian; III: “ The classic literature, that is silent” in the eyes of romantic. Juliusz Slowacki and Kajetan Kozmian; IV: “ My […] podobni wam, starcze”. About the relationship of Kajetan Kozmian and Cyprian Norwid.

Praca dotyczy dialektycznych przekształceń nowoczesnego indywidualizmu w tradycji romantycznej (od Rousseau do Nietzschego). Problematyka oscyluje wokół zagadnienia rozpadu podmiotowości ludzkiej w warunkach rozszerzającego się kryzysu nowoczesności, dla którego ewolucja tradycji romantycznej i modernistycznej, stanowi szczególnie istotny punkt odniesienia.

Przedmiotem badań, których rezultatem jest niniejsza dysertacja, była myśl polityczna Benjamina Disraelego (1804-1880), jednego z czołowych przedstawicieli konserwatyzmu brytyjskiego, a w szczególności wpływ, jaki wywarła na nią tradycja romantyczna, oraz sposoby wykorzystania elementów romantyzmu na potrzeby przemodelowania brytyjskiego konserwatyzmu. Za hipotezę główną dysertacji należy przyjąć założenie, że Disraeli zmodernizował konserwatyzm brytyjski w duchu paternalistycznym i organicystycznym, nawiązując do torysowskiej tradycji konserwatyzmu empirycznego, elitarystycznego, lecz otwartego na zmianę, wykorzystując do tego celu antyracjonalistyczne instrumentarium światopoglądu romantycznego. Disraeli to postać wielowymiarowa. Był politykiem i ideologiem Partii Konserwatywnej, w latach 1868 i 1974-1880 premierem Wielkiej Brytanii, a jednocześnie pisarzem, autorem kilkunastu poczytnych powieści stanowiących ważny kanał ekspresji poglądów konserwatysty. Jego osobę wiąże się z aktywną imperialistyczną polityką zagraniczną oraz reformami w polityce wewnętrznej, w tym demokratyzującą system polityczny reformą wyborczą z 1867 roku i wprowadzeniem szeregu ustaw z zakresu polityki socjalnej. Głównym celem badawczym dysertacji jest odpowiedź na pytanie, w jaki sposób światopogląd romantyczny modelował postawę konserwatywną, czego efektem była oryginalna myśl polityczna Disraelego. Osiągnięciu celu badawczego służy krytyczna analiza materiałów źródłowych, które tworzą zbiór niezwykle zróżnicowanych enuncjacji ideowych Disraelego, w tym traktatów politycznych, artykułów publicystycznych, przemówień publicznych oraz powieści. Dysertacja wyjaśnia sposób, w jaki Disraeli posłużył się antyracjonalistycznymi składnikami światopoglądu romantycznego: heroiczną antropologią, mitologicznością, historyzmem i redefinicją wartości. Zaimplementował nowy sposób myślenia, a przy tym i nowy język, realizując zasadniczy cel zachowawców: obronę tradycyjnego ładu. Postrzeganie Disraelego jako konserwatystę, reformatora społecznego lub imperialistę, czy też przez pryzmat jego etnosu, ale z pominięciem rzeczonej romantycznej wyjątkowości, zawsze będzie niepełne. Zrozumienie genezy, istoty i znaczenia myśli politycznej Disraelego wymaga uwzględnienia dziedzictwa romantyzmu. Ideowe instrumentarium kreowania polityki stanowił sedno romantycznej orientacji Disraelego. Szczególną rolę zajmują tu narzędzia mobilizacji politycznej. Disraeli potrafił stworzyć opowieść o Anglii, jej wrogach i jej przeznaczeniu, wreszcie o sobie samym, opowieść dostatecznie atrakcyjną dla współczesnych, by na długo – na zawsze, w sensie potocznym – zapewnić sobie miejsce wśród najbardziej wpływowych myślicieli politycznych w historii Wielkiej Brytanii. Ujawnił w ten sposób pewien nieoczywisty potencjał romantyzmu. Znajomość jego przypadku pozwala zrozumieć przynajmniej jedną z możliwych dróg sukcesu konserwatyzmu politycznego w nowoczesnym świecie.
The subject of researches that have resulted in this dissertation, was political thought of Benjamin Disraeli (1804-1880), one of the leading representatives of British conservatism, and in particular the influence of the romantic tradition on it and ways of using elements of romanticism for the purpose of remodeling the British conservatism. The main hypothesis of the dissertation is the assumption that Disraeli modernized British conservatism in the spirit of paternalism and organicism, referring to the Tory tradition of empirical conservatism, elitist, but open to change, using the anti-rationalistic elements of the romanticism. Disraeli was a multi-dimensional character. He was a politician and ideologist of the Conservative Party, Prime Minister of Great Britain in 1868 and 1974-1880, and yet a writer, author of several popular novels being an important way of expression of conservative views. He is associated with an active imperialist foreign policy and domestic policy reforms, including democratizing electoral reform of 1867 and several bills in the field of social policy. The main research goal of the dissertation is to explain, how romantic worldview modeled the conservative attitude, which resulted in Disraeli’s original political thought. Achieving the goal is a critical analysis of source material that form a set of Disraeli’s highly diverse ideological enunciations, including political treatises, journalistic articles, public speeches and novels. The thesis explains the way in which Disraeli used the anti-rationalistic components of romantic worldview: heroic anthropology, political myths, historicism and redefinition of values. He implemented a new way of thinking and a new language, realizing the main objective of conservatives: the defense of the traditional order. Perceiving Disraeli as a conservative, social reformer or imperialist, or from the perspective of his ethnos, but omitting his romanticism, will always be incomplete. Understanding the origins, nature and meaning of Disraeli’s political thought requires consideration of the heritage of romanticism. Ideological policy-making instruments constitute the core of romantic orientation of Disraeli. A particular role among these are the tools of political mobilization. Disraeli was able to create tales about England, its enemies and its purpose, and finally about himself, the story sufficiently attractive to the contemporaries to ensure his place among the most influential political thinkers in the history of his country. Thus revealed some unobvious potential of the romanticism. Knowledge of his case enables us to understand at least one of the possible ways of success of the political conservatism in the modern world.