Journal articles on the topic 'Fræðimenn'
To see the other types of publications on this topic, follow the link: Fræðimenn.
Create a spot-on reference in APA, MLA, Chicago, Harvard, and other styles
Consult the top 31 journal articles for your research on the topic 'Fræðimenn.'
Next to every source in the list of references, there is an 'Add to bibliography' button. Press on it, and we will generate automatically the bibliographic reference to the chosen work in the citation style you need: APA, MLA, Harvard, Chicago, Vancouver, etc.
You can also download the full text of the academic publication as pdf and read online its abstract whenever available in the metadata.
Browse journal articles on a wide variety of disciplines and organise your bibliography correctly.
1
Mixa, Már Wolfgang, and Þröstur Olaf Sigurjónsson. "Áfram á rauðu ljósi – fjármálahrunið á Íslandi og reynsla Norðurlandanna." Tímarit um viðskipti og efnahagsmál 7, no. 1 (June 15, 2010): 21. http://dx.doi.org/10.24122/tve.a.2010.7.1.2.
Full textAbstract:
Á síðustu árum hafa fræðimenn borið saman fjármálakreppur til að skilja betur þær aðstæður sem myndast í undanfara kreppu. Þessari grein er ætlað að varpa ljósi á það hvort Íslendingar flutu sofandi að feigðarósi í aðdraganda fjármálakreppunnar árið 2008. Viðfangsefnið beinist að því hvort Íslendingar hefðu átt að sjá viðvörunarmerkin með því að líta til reynslu annarra landa sem nýlega höfðu glímt við fjármálakreppu. Rannsókn þessi ber undanfara íslensku fjármálakreppunnar saman við undanfara norrænu kreppunnar í upphafi tíunda áratugarins. Niðurstaðan er sú að einkennin voru afar lík og það gaf tilefni til að ætla að djúp kreppa væri í aðsigi á Íslandi. Sígild merki um undanfara kreppu sáust jafnvel enn skýrar á Íslandi.
2
Þorleifsdóttir, Álfdís. "Krishnamurti og Þórbergur. Um blekkinguna og lausnina í Íslenzkum aðli." Íslenskar nútímabókmenntir 20, no. 2 (2020): 45–76. http://dx.doi.org/10.33112/ritid.20.2.2.
Full textAbstract:
Í viðtölum, bréfaskrifum, fyrirlestrum og greinum Þórbergs Þórðarsonar gerir hann iðulega dulspeki að umræðuefni. Ýmsir fræðimenn hafa einnig fjallað um mikilvægi dulspekinnar í heimsmynd Þórbergs og nokkrir hafa bent á að þar gæti leynst ákveðinn lykill til að skilja höfundarverk hans betur. Hins vegar hefur enn sem komið er ekki mikið verið gert til að lesa bækur hans í þessu samhengi. Í þessari grein er sýnt fram á samsvaranir í Íslenzkum aðli, fyrsta sjálfsævisögulega ritverki Þórbergs í fullri lengd, við kenningar Krishnamurtis, sem Þórbergur kynnti sér náið einmitt á þessum árum, varð fyrir miklum áhrifum af og meira að segja hitti persónulega og skiptist á skoðunum við. Nokkrir þættir eru sérstaklega dregnir fram, dulspekilegar hugmyndir um blekkingu persónuleikans eða maya og lausnina undan henni, hlutverk elskunnar í því ferli, og það kompaní við allífið sem þeir komast í sem ná að öðlast lausnina varanlega.
3
Runólfsson, Birgir Þór. "Skipulag fiskveiða og sköpun arðs: Hver eru tengslin?" Tímarit um viðskipti og efnahagsmál 9, no. 2 (December 15, 2012): 1. http://dx.doi.org/10.24122/tve.a.2012.9.2.2.
Full textAbstract:
Hér er þess freistað að varpa ljósi á það hagræna samhengi sem skapar arð í fiskveiðum og útskýra um leið hugtök sem þar koma við sögu. Hugtökin renta og auðlindarenta hafa mjög verið notuð í þessu sambandi. Saga hugtakanna er rakin stuttlega og sá fjölbreytilegi skilningur sem fræðimenn hafa lagt í þau, og hin ýmsu afbrigði rentuhugtaksins skýrgreind. Þá er stuttlega fjallað um hagnað og tengsl hans við rentu. Megináhersla er á að útskýra hvers vegna rangt sé að álykta að tilvist svokallaðrar auðlindarentu hafi alfarið með ástand auðlindar að gera eða aðgerðir stjórnvalda til takmörkunar. Skipulag fiskveiða sem byggir á eignarrétti er mikilvægasta forsenda þess að skapa arð af fiskveiðum og raunar auðlindanýtingu yfirleitt. Nægjanlega sterkar eignarréttur þarf að vera til staðar svo unnt sé að forðast svokallaðan „harmleik almenninga.“ Þá er jafnframt rökstutt að tilvist auðlindarentu byggi fyrst og fremst á hæfileikum þeirra er veljast til að starfa í sjávarútveginum, á hugviti og framtaksemi þeirra, og þeim hvata sem þeir hafa til að hámarka það virði sem hægt er að búa úr afurðum af nýtingu fiskistofna.
4
Jónsson, Eyþór Ívar. "Hagnýting jarðvarma til nýsköpunar." Tímarit um viðskipti og efnahagsmál 17, no. 2 (December 29, 2020): 19–36. http://dx.doi.org/10.24122/tve.a.2020.17.1.2.
Full textAbstract:
Tilgangur greinarinnar er að rannsaka hvernig afmarkaður jarðvarmaklasi getur haft áhrif á þróun nýsköpunar hjá fyrirtækjum. Gerð er raundæmisrannsókn og þrjú raundæmi skoðuð; ORF Líftækni, Carbon Recycling International og Stolt Sea Farm Iceland. Ennfremur er leitað svara við því hjá fyrirtækjunum; i. í hverju nýsköpunin felst, ii. hver áhrif jarðvarmaklasans eru á nýsköpun fyrirtækja og iii. hver áhrif notkun jarðvarmans hefur á nýsköpun fyrirtækja. Niðurstaðan er að það er margt sem bendir til þess að afmarkaður jarðvarmaklasi geti haft áhrif á þróun nýsköpunar hjá fyrirtækjum. Í þeim þremur raundæmum sem skoðuð eru í þessari rannsókn hefur nýsköpun eitthvað að sækja í jarðvarmaklasann. Það mætti jafnvel færa rök fyrir því að þessi fyrirtæki hefðu ekki farið þá leið í nýsköpun sem raun ber vitni ef þau hefðu ekki verið hluti af sérhæfðum jarðvarmaklasa. Rannsóknin bendir til þess að ástæðan felist fyrst og fremst í þróun á sérhæfðri fjölhæfni og samansöfnunar þekkingar. Það eru hins vegar færri vísbendingar um að tengslanet klasans skipti máli. Má segja að það sé talsvert í mótsögn við það sem fræðimenn telja vera meginávinningur klasa.
5
Grönfeldt, Svafa. "Þjónustuhegðun (COBEH) – rannsóknir á eðli, áhrifum og þróun." Tímarit um viðskipti og efnahagsmál 2, no. 1 (April 4, 2016): 31. http://dx.doi.org/10.24122/tve.a.2004.2.1.3.
Full textAbstract:
Með auknu vægi þjónustu í verðmætasköpun fyrirtækja hafa stjórnendur jafnt sem fræðimenn velt því fyrir sér hvernig tryggja megi að starfsfólk veiti góða þjónustu. Nýjar kenningar á þessu sviði fela í sér áherslu á þjónustuhegðun (e. customer oriented behaviour) sem tvívítt hugtak, þ.e. tilhneigingu starfsfólks til að sýna endurbótaviðleitni annarsvegar og til að leggja sig fram til hagsbóta fyrir viðskiptavini hinsvegar (Peccei & Rosenthal 1997). Réttmæti þessara kenninga hefur lítið verið rannsakað með megindlegum aðferðum.Í þessari grein er lýst þremur rannsóknum sem gerðar voru til að varpa frekara ljósi á notagildi hugtaksins þjónustuhegðun. Þátttakendur voru 2693 starfsmenn í sjö íslenskum þjónustufyrirtækjum. Niðurstöður studdu þá tilgátu að þjónustuhegðun skiptist í tvo þætti, þ.e. hjálparhegðun og endurbótahegðun. Þessi skipting reyndist stöðug yfir tíma og á milli mismunandi tegunda þjónustufyrirtækja. Sýnt var fram á marktæk tengsl þjónustuhegðunar við upplifun viðskiptavina. Helstu áhrifaþættir þjónustuhegðunar reyndust vera áhugahvöt og tryggð starfsmanns, þjónustunorm og almenn starfsgeta. Einnig kom í ljós að þjónustuþjálfun hafði jákvæð áhrif á endurbótahegðun starfsmanna en ekki á hjálparhegðun. Fjallað er um fræðilegt framlag niðurstaðna sem og þýðingu þeirra fyrir stjórnendur þjónustufyrirtækja. Að lokum er vakin athygli á mikilvægi þess að rannsaka þjónustuhegðun enn frekar.
6
Hall, Axel. "Staðgreiðsla og skattbyrði í 30 ár." Tímarit um viðskipti og efnahagsmál 16, no. 2 (December 30, 2019): 53–90. http://dx.doi.org/10.24122/tve.a.2019.16.2.4.
Full textAbstract:
Í þessari grein er markmiðið að lýsa núverandi skattkerfi tekjuskatts sem hefur verið við lýði frá upptöku staðgreiðslunnar 1988. Hér er kerfið greint, eiginleikum þess lýst og það að einhverju leyti sett í norrænt samhengi. Til að auðvelda umfjöllun eru settar fram formlegar skilgreiningar á skattbyrði og jaðarsköttum. Mælikvarðar á jöfnun skattkerfis eru ennfremur settir fram. Þegar litið er yfir allt tímabil staðgreiðslunnar sést að tengsl persónuafsláttar við vísitölu neysluverðs á tímum hækkunar kaupmáttar hafa aukið meira skattbyrði hjá hinum tekjulægri en þeim sem hafa hærri tekjur, sem á móti voru með hærri skattbyrði fyrir. Þessi þróun er hér nefnd raunskattskrið og langtímaþróun í þessu efni hefur yfirgnæft aðra hluta staðgreiðslukerfisins og greiðendum tekjuskatts hefur fjölgað. Framangreindar breytingar hafa verið umdeildar og fræðimenn m.a. tekist á um þær. Hér er þróuninni lýst án þess að leitast við að leggja dóm á þá pólitísku vegferð sem hefur verið farin eða vangaveltur um aðrar leiðir mögulegar hingað til. Rauði þráðurinn hefur verið þróun skattleysismarka og persónuafsláttar. Kerfi með framangreindri þróun þarf að endurstilla reglulega standi vilji til að viðhalda lóðréttri jöfnun í kerfinu. Það kallar á stefnumótun um þrep (stig og fjölda), mörk þrepa (t.a.m. skattleysismörk) og þróun markanna yfir tíma. Í þessari grein er farið yfir þá valkosti sem stjórnvöld hafa sett fram varðandi breytingar á skattkerfinu og niðurstaða þeirrar stefnumörkunar greind með áhrifum á jöfnun í kerfi tekjuskatts.
7
Simonsen, Karen Margrethe, and Ditlev Tamm. "Lög og bókmenntir í dönsku samhengi." Lög og bókmenntir 18, no. 1 (June 13, 2018): 95–118. http://dx.doi.org/10.33112/ritid.18.1.5.
Full textAbstract:
Grein sú sem hér er þýdd birtist í bandaríska tímaritinu Law and Literature á liðnu ári. Hún ber vott um vaxandi þátttöku norrænna fræðimanna á alþjóðlegu rannsóknarsviði laga og bókmennta á síðari árum en er einnig til marks um forvitnilegt og frjótt samstarf tveggja einstaklinga sem tilheyra ólíkum rannsóknarhefðum bókmenntafræði og lögfræði. Birt með leyfi höfunda og Taylor & Francis Ltd. © Cardozo School of Law.
8
Ágústsson, Stefán. "„Allt sem hefur verið til, heldur áfram að vera til“." Íslenskar nútímabókmenntir 20, no. 2 (2020): 11–44. http://dx.doi.org/10.33112/ritid.20.2.1.
Full textAbstract:
Sú náttúrutrú sem einkennir sjálfsævisögulegt verk Þórbergs Þórðarsonar, Steinarnir tala (1958), hefur verið talin sérstæð og hefur vakið athygli þeirra sem skoðað hafa verk hans. Hún hefur jafnan þótt til marks um þá fornu menningu sem einkenndi heimahaga skáldsins í Suðursveit; menningu sem að sögn Þórbergs sjálfs, var óðum að hverfa vegna vaxandi efnishyggju. Það hefur því virst nærtækt að draga þá ályktun að Þórbergur hafi ætlað verki sínu að koma í veg fyrir að menningin sem hann ólst upp við yrði að eilífu gleymd. En fleira kann að hafa vakað fyrir honum. Svo er að sjá sem Þórbergur hafi greint sameiginlega þætti með menningunni sem hann ólst upp við og hugmyndum dulspekihreyfinga sem hann kynntist sem ungur maður í Reykjavík á öðrum og þriðja áratug síðustu aldar. Í þessari grein er lögð áhersla á ýmsar kenningar Guðspekifélagsins sem var stofnað árið 1875. Óhætt er að fullyrða að þær hafi skipt sköpum í þeirri heimsmynd sem Þórbergur kom sér ungur upp og fylgdi honum allt til æviloka. Blavatsky einn stofnenda félagsins reyndi að sýna fram á að menning og trúarbrögð heimsins ættu sameiginlegan uppruna í fornum vísdómi (e. ancient wisdom) eins og hún kallaði það. Samanburður á þeirri náttúrutrú sem birtist í Steinarnir tala og kenningum guðspekinnar leiðir í ljós að menning sú sem Þórbergur ólst upp við var ekki eins einstök og menn hafa talið. Sú niðurstaða styrkir þá hugmynd sem hefur notið vaxandi fylgis fræðimanna, meðal annars á sviði hugrænna fræða, að náttúrutrú sé ekki einkenni frumstæðra eða fábreyttra samfélaga heldur fremur einkenni á mannlegu eðli.
9
Magnúsdóttir, Hildur, Auður Arna Arnardóttir, and Þröstur Olaf Sigurjónsson. "Á tilnefningarnefnd að vera undirnefnd stjórnar eða hluthafa? Skoðanir ólíkra hagaðila." Tímarit um viðskipti og efnahagsmál 18, no. 1 (August 25, 2021): 67–88. http://dx.doi.org/10.24122/tve.a.2021.18.1.4.
Full textAbstract:
Tilnefningarnefndir eru tiltölulega nýjar sem þáttur í stjórnarháttum fyrirtækja á Íslandi, en slík nefnd var fyrst sett á laggirnar árið 2014. Frá þeim tíma hafa slíkar nefndir verið að ryðja sér til rúms á Íslandi en þær eiga sér lengri sögu erlendis. Meirihluti skráðra fyrirtækja á Íslandi hefur í dag stofnað tilnefningarnefndir, en það eru þó skiptar skoðanir um ágæti nefndanna bæði meðal fræðimanna og stjórnenda. Innan Norðurlandanna starfa tilnefningarnefndir ólíkt hvað stjórnarhætti viðkemur, þar sem þær heyra ýmist beint undir hluthafa eða eru skipaðar sem undirnefndir stjórna. Hér er um að ræða mikilvægan mun eftir því hvor leiðin er farin, því áhrif á meðal annars gagnsæi í starfi nefndanna, valferli vegna nýrra stjórnarmanna og upplýsingagjöf til hluthafa, getur verið ólík eftir því hvor leiðin er valin. Erlendar rannsóknir á starf tilnefningarnefnda sýna að tilvist þeirra getur haft jákvæð áhrif á stjórnarhætti, fyrst og fremst þannig að starf þeirra leiði til skilvirks ferlis við val stjórnarmanna. Íslenskar tilnefningarnefndir hafa enn sem komið er lítið verið rannsakaðar. Þessi rannsókn leitast við að varpa ljósi á skoðanir hagaðila um það hvort tilnefningarnefndir á Íslandi eigi að vera undirnefndir stjórna eða heyra beint undir hluthafa. Blandaðri rannsóknaraðferð er beitt, annars vegar með viðtölum við hluthafa, stjórnarmenn í skráðum fyrirtækjum og nefndarmenn tilnefningarnefnda. Hins vegar er stuðst við niðurstöður könnunar sem send var til hluthafa, stjórnarmanna og tilnefningarnefndarmanna meðal 300 stærstu fyrirtækja á Íslandi. Niðurstöður sýna að hagaðilar telja að tilnefningarnefndir á Íslandi eiga frekar að heyra undir hluthafa en stjórn og þær eiga að vera kosnar af hluthöfum á hluthafafundum. Niðurstöðurnar gagnast hluthöfum og stjórnum fyrirtækja þegar kemur að stofnun og ákvörðun um skipulag í starfi tilnefningarnefnda.
10
Vilhjálmsson, Björn Þór. "„allskonar nútímahelvíti“. Leikskáldið frá Laxnesi og harmabrestir Silfurtúnglsins." Ritið 20, no. 1 (May 8, 2020): 223–68. http://dx.doi.org/10.33112/ritid.20.1.12.
Full textAbstract:
Þegar um leikskáldið Halldór Laxness er rætt verður snemma ljóst að þar er á ferðinni höfundur sem er um margt frábrugðin þjóðskáldinu Halldóri. Þeir sem vinsamlegir voru leikhússtússi Halldórs bentu á að hann hafi kannski verið vont leikskáld en hafi þó alltaf verið að skána. Hinir síður vinsamlegu tóku öllu dýpra í árinni. Þótt ekki sé hægt að segja að leikritin liggi alfarið óbætt hjá garði er áhuginn á þeim takmarkaður meðal fræðimanna sem um Halldór skrifa. Nú er ekki ætlunin að hrekja viðhorf sem upp að ákveðnu marki eru orðin „viðtekin“, enda þótt tilraun(ir) til þess væru eflaust forvitnilegar. Að sama skapi er eðlilegt að skoðanir séu skiptar um gildi einstakra verka, og að menningarleg staða þeirra, sem og höfundarverksins í heild, taki breytingum í tímans rás, og þá í takt við þróun gildisviðmiða. Sérstaka athygli vekur þó gjáin áðurnefnda á milli þjóðskáldsins og leikskáldsins. Það er eins og um tvo ólíka höfunda sé að ræða. Í greininni er leitast við að kanna umfang þessarar klettasprungu í viðtökunum á höfundarverki Halldórs og um leið grafast fyrir um þann lærdóm sem draga má af henni, um bæði leikskáldið Halldór og íslenska leiklistarsögu. Hægt er að nálgast slíkt verkefni með ýmsum hætti, en hér verður sjónum beint að viðtökum eins leikrits, Silfurtúnglsins, og grennslast verður fyrir um forsendur þeirra, bæði menningarsögulegar og fagurfræðilegar. Þegar viðtökur Silfurtúnglsins eru skoðaðar verður það gert í samhengi við ákveðna textafræðilega stýriþætti og því haldið fram að orsakavirkni sé til staðar þar á milli. Stýriþættirnir sem einkum verður horft til eru annars vegar greinafræðilegir og hins vegar lúta þeir að textatengslum. Hvað greinafræðin varðar verður viðnám leikritsins sjálfs gegn ákveðnum grundvallar skilgreiningum og flokkunarkerfum gaumgæft, og rök verða færð fyrir mikilvægi hins melódramatíska ímyndunarafls í ávarpi þess. Varðandi textatengslin og merkingarvirkni þeirra verður leikritinu stillt upp í samræðu við skáldskaparfræði Bertolts Brechts, og er það jafnframt liður í umræðunni um túlkun verksins, ávarp þess og merkingarmiðlun.
11
Svavarsson, Svavar Hrafn. "Að ástunda heimspekisögu. Af angurleysi fornaldar." Ritið 23, no. 2 (September 2023). http://dx.doi.org/10.33112/ritid.23.2.6.
Full textAbstract:
Fræðimenn sem hafa fengist við heimspekisögu síðustu áratugi hafa margir áréttað mikilvægi þess að leita skilnings á viðfangsefni sínu svo sem kostur er á forsendum þess tíma sem um er fjallað en ekki (aðeins) á forsendum þess tíma sem fræðimennirnir sjálfir tilheyra. Þannig yrði skilningurinn dýpri. Hér verður tekið dæmi af umfjöllun fræðimanna um kenningar nokkurra grískra fornaldarheimspekinga um angurleysi (ataraxía). Fyrst eru kenningarnar raktar og skýrðar. Þá eru helstu viðbrögð fræðimanna við þessum kenningum skoðuð. Þessi viðbrögð afhjúpa viðhorf um hvað eiginleg heimspeki sé, að minnsta kosti eiginleg fornaldarheimspeki. Viðbrögðin einkennast annað hvort af neikvæðum gildisdómum, því ekki sé um eiginlega heimspeki að ræða, eða tilraunum til að skýra burt vitnisburðinn, því hann samræmist ekki eiginlegri heimspeki. Hvort tveggja skekkir skilning okkar á viðfangsefninu.
12
Káradóttir, Ásdís Björg. "Klisjur og krabbamein. Orðræða um sjúkdóm." Ritröð Guðfræðistofnunar, no. 53 (2021). http://dx.doi.org/10.33112/theol.53.2.
Full textAbstract:
Þegar heilbrigð manneskja veikist af lífsógnandi sjúkdómi breytist sjónarhornið og lífið verður öðruvísi en vonast var eftir. Við slíkar aðstæður rís gjarnan, þörfin á að orða reynsl-una, finna merkingu og leita nýrra leiða til að aðlagast nýjum og breyttum tilgangi. Hér verður spurt um gagnsemi algengrar orðræðu fyrir fólk sem tekst á við lífsógnandi sjúkdóma og meðferðir þeim tengdar og einnig um þær tilfinningar sem kunna að vakna í brjósti þeirra sem greinast með krabbamein þegar líkingar eru notaðar. Tilurð þessarar greinar er sprottin af tveimur ástæðum og tengjast þær báðar sálgæslu. Annars vegar hef ég starfað sem hjúkrunarfræðingur við sálgæslu krabbameinssjúkra og aðstandenda þeirra í fjölmörg ár og hins vegar veiktist ég sjálf af krabbameini. Orðræða um krabbamein er að einhverju leyti mótuð af líkingamáli. Líkingar geta bæði endurspeglað jákvæð og neikvæð viðhorf en þegar sama myndmálið birtist aftur og aftur í orðræðunni fer það að hljóma klisjukennt. Fræðimenn og þekktar konur í listum sem hafa fengið brjóstakrabbamein hafa veitt orð-ræðunni athygli eftir að þær greindust með sjúkdóminn og tjáð sig um það. Því er umfjöllun um þessa tilteknu tegund af krabbameini áberandi í greininni en umræðan á þrátt fyrir það almennt við um orðræðu og klisjur tengdar krabbameini. Þeir fræðimenn sem hér er fjallað um hafa rannsakað hvernig unnið er úr erfiðri reynslu og hvernig orðræðan beinist að því sem vart er hægt að orða, eins og t.d. líkamlegum og andlegum sársauka, en honum verður e.t.v. best lýst með líkingum. Viðhorf krabbameins-sérfræðinga og annarra fræðimanna gagnvart því að nota stríðs- og ofbeldislýsingar þegar alvarleg veikindi og meðferðir þeim tengdum eru ennfremur til umfjöllunar. En samhengi hlutanna, skiptir einnig máli.
13
Ísleifsson, Sumarliði R. "Þorleifur Friðriksson: Við brún nýs dags - saga Verkamannafélagins Dagsbrúnar 1906-1930." Veftímaritið Stjórnmál og stjórnsýsla 3, no. 1 (June 15, 2007). http://dx.doi.org/10.13177/irpa.c.2007.3.1.1.
Full textAbstract:
Alþýðan skipuleggur sig. Stofnun Verkamannafélagsins Dagsbrúnar og starfsemi fyrsta aldarfjórðunginn Um tveggja áratuga skeið, frá 1970-1990, var umtalsverður áhugi á sögu verkalýðshreyfingarinnar, bæði í röðum sagnfræðinga og félagsvísindafólks. Stéttarfélög stóðu fyrir ritun á eigin sögu, stúdentar skrifuðu um verkalýðshreyfinguna og ýmsir fræðimenn létu að sér kveða á þessu sviði. Eftir 1990 hefur dregið úr rannsóknum á því. Ástæður eru ýmsar en ekki síst þær að fræðimenn hafa beint sjónum sínum að öðrum sviðum. Nú gæti þetta verið að breytast. Nýlega eru útkomnar tvær bækur sem tengjast sögu verkalýðshreyfingarinnar. Önnur þeirra er ofangreind bók Þorleifs Friðrikssonar, hin er Öryggissjóður verkalýðsins eftir Þorgrím Gestsson og fjallar um stofnun og starfsemi Atvinnuleysistryggingasjóðs. Í þessum pistli verður fjallað um bók þess fyrrnefnda.
14
Bóasdóttir, Sólveig Anna. "Réttlát ást. Barátta fyrir viðurkenningu samfélags og kirkju á ást, kynverund og löglegri sambúð homma og lesbía á tveimur öldum." Ritið 21, no. 2 (2021). http://dx.doi.org/10.33112/ritid.21.2.7.
Full textAbstract:
Greinin snýst um réttláta ást sem er ástarhugmynd sem fræðimenn jafnt sem aðgerðasinnar hafa nýtt í baráttunni fyrir viðurkenningu á mannréttindum hinsegin fólks. Í fyrri hluta greinarinnar er hugmyndin um réttláta ást sett í hugmyndasögulegt samhengi og fjallað um gagnrýni femínista á óréttlæti og ofbeldi sem viðgengst á einkasviðinu. Því næst er fjallað um breyttar ástarhugmyndir í framsetningu þriggja fræðimanna, Irvings Singer, Anthonys Giddens og Christinar E. Gudorf. Singer bendir á að vestrænar ástarhugmyndir séu undir áhrifum tveggja meginstrauma: hughyggju og raunhyggju, en þau Giddens og Gudorf einblína á samtímann og þrá fólks eftir að umbreyta ástinni og nánum samböndum og laga hvort tveggja að gildum um frelsi, sjálfræði og réttlæti. Í síðari hlutanum er sjónum beint að umræðu um ástir einstaklinga af sama kyni á tveimur öldum. Á ofanverðri 19. öld börðust hommar í Þýskalandi og Englandi fyrir viðurkenningu á homogenic ást sinni – án sýnilegs árangurs. Réttri öld síðar var umhverfið og menningin víða gjörbreytt og meiri vilji til að umbylta viðhorfum jafnt sem lögum um samkynhneigð og borgaraleg réttindi hinsegin fólks. Lykilatriði í þeim breytingum var nýr skilningur á ástinni þar sem réttlæti, frelsi og sjálfræði voru sett á oddinn.
15
Valgarðsson, Viktor Orri. "Höskuldur Þráinsson og Matthew Whelpton (ritstjórn): Chomsky – Mál, saga og samfélag." Veftímaritið Stjórnmál og stjórnsýsla 10, no. 1 (June 15, 2014). http://dx.doi.org/10.13177/irpa.c.2014.10.1.4.
Full textAbstract:
Í umsögn gagnrýnenda kemur meðal annars eftirfarandi fram: Á heildina litið er bókin Chomsky: Mál, sál og samfélag áhugaverð, fræðandi og fjölbreytt umfjöllun um kenningar og hugmyndir Noam Chomsky, áhrif hans og tengdar hugmyndir. Bókin er líka öðrum þræði ritstýrð fræðibók, þar sem fjölbreyttir og málsmetandi fræðimenn kafa dýpra í tiltekna þætti kenninga hans, hver með sínum hætti.
16
Óskarsdóttir, Stefanía. "Þór Whitehead: Fram hrjáðir menn í þúsund löndum." Veftímaritið Stjórnmál og stjórnsýsla 7, no. 1 (June 15, 2011). http://dx.doi.org/10.13177/irpa.c.2011.7.1.2.
Full textAbstract:
Meginþráðurinn í bókinni Sovét Ísland Óskalandið er sá að stjórn landsins hafi staðið ógn af byltingarstarfsemi kommúnista en þeir hafi í mörgu lotið fyrirmælum frá Moskvu. Rekur höfundur ýmis dæmi þessa og leitast enn fremur við að sýna fram á að kommúnistum hafi sannarlega verið stjórnað frá Moskvu. Um hið síðara hafa íslenskir fræðimenn þó deilt. Í lok bókar sinnar setur Þór fram þá áhugaverða tilgátu að ástæða þess að Ísland gerði varnarsamning við Bandaríkin 1946 hafi verið ógnin sem stóð af innlendum kommúnistum.
17
Unnsteinsson, Héðinn, and Pétur Berg Matthíasson. "Stýrinet: Nýsköpun innan Stjórnarráðsins. Nýtt verklag í samstarfi milli stjórnsýslustiga." Veftímaritið Stjórnmál og stjórnsýsla 8, no. 1 (June 15, 2012). http://dx.doi.org/10.13177/irpa.b.2012.8.1.1.
Full textAbstract:
Í þessari grein er vakin athygli á nýju samskiptaformi sem er að ryðja sér til rúms innan stjórnsýslunnar með tilkomu stefnumörkunarinnar Ísland 2020. Stýrinet (e. governance network) er hugtak sem æ fleiri fræðimenn og embættismenn hafa skoðað síðastliðin tíu ár sem mögulegan valkost við stigveldisstjórnsýslu og útvistaða stjórnsýslu, sem varð vinsæl í lok tíunda áratugarins með tilkomu nýsköpunar í ríkisrekstri (New Public Management). Samstarf þvert á ráðuneyti eru ekki ný af nálinni en með stefnuskjalinu Ísland 2020 eru sett fram verkefni sem krefjast annars konar vinnubragða en tíðkast hafa áður innan stjórnsýslunnar. Ísland 2020 hefur ýtt bæði undir samhentari stjórnsýslu með auknu samstarfi en krefst þess jafnframt að starfshópar starfi í anda stýrineta svo að sem mestur árangur megi verða af starfi þeirra. Í greininni er stýrinetskerfi, sem sett var upp innan Stjórnarráðsins og landshlutasamtaka í tengslum við sóknaráætlanir landshluta, skoðað. Tilraun er gerð til að meta hvort stýrinet séu betur til þess fallin en annars konar samstarf til að skila markvissari árangri við lausn verkefna.
18
Tómasdóttir, Kristín Svava. "„Er ekki sama syndin drýgð af báðum aðilum?“. Gleymd skjöl í gamalli tösku og skrif kvenna um tvöfalt siðgæði í ástandinu." Ritið 23, no. 2 (September 2023). http://dx.doi.org/10.33112/ritid.23.2.8.
Full textAbstract:
Fræðimenn hafa rannsakað „ástandið“ – samneyti íslenskra kvenna við erlenda hermenn á árum síðari heimsstyrjaldar og viðbrögð samfélagsins við því – frá margvíslegum sjónarhornum. Rík áhersla hefur verið lögð á að skoða hvernig hugmyndir um kyngervi og þjóðerni fléttuðust saman en konur voru álitnar hafa mikilvægt hlutverk við varðveislu íslensks þjóðernis, sem þær brugðust með því að leggja lag sitt við erlenda karlmenn. Í þessari grein er sjónum beint að málflutningi kvenna í ástandsumræðunni og skoðaðar birtingarmyndir samstöðu og ágreinings þeirra á milli en margar þessara kvenna voru áberandi innan kvennahreyfingarinnar. Skoðað er hvernig íslenskar konur töluðu um og gagnrýndu tvöfalt siðgæði á fyrri hluta 20. aldar, með sérstakri áherslu á hernámsárin, og málflutningur þeirra settur í alþjóðlegt samhengi. Þar á meðal er stuðst við skjöl úr fórum kvenréttindakonunnar Laufeyjar Valdimarsdóttur sem ekki hafa verið nýtt áður, þar sem hún setti fram afdráttarlausa og opinskáa gagnrýni á viðbrögð íslensks samfélags við samskiptum kvenna og hermanna.
19
Ingvarsdóttir, Hafdís. "Kennsluhættir speglaðir í ljósi sjálfræðis: Virðing, ábyrgð og traust." Netla, February 3, 2020. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2019.3.
Full textAbstract:
Alla síðustu öld og fram á þennan dag hafa fræðimenn bent á mikilvægi þess að skólastarf byggist á lýðræði og félagslegu réttlæti. Margar leiðir hafa verið nefndar að slíkum markmiðum en þetta hefur reynst hægara sagt en gert. Hugmyndin um sjálfræði kennara og nemenda er eitt af því sem talið hefur verið að gegni mikilvægu hlutverki við að efla félagslegt réttlæti. Hér verða kennsluhættir skoðaðir í ljósi kenninga um sjálfræði í starfsháttum í námi og kennslu. Markmiðið var að kanna með vettvangsathugunum hvort og þá hvernig kennarar stuðluðu að sjálfræði með starfsháttum sínum. Sjálfræði kennara og nemenda og undirliggjandi gildi þess, virðing, ábyrgð og traust, eru skilgreind sem ein forsenda félagslegt réttlætis í námi og kennslu. Gögnin sem lögð eru til grundvallar eru vettvangsathuganir úr 130 kennslustundum í framhaldsskólum. Notuð var aðleiðsla við greiningu gagnanna og komu þá fram fimm flokkar: Miðstýrð kennsla, prófastýring, viðleitni og virkni, í átt til sjálfræðis og loks nemendasjálfræði í verki. Sýnd eru dæmi úr hverjum flokki, þau skýrð og rædd. Niðurstaðan gefur ákveðna vísbendingu um að þrátt fyrir frjálslynda námskrá og mikið formlegt frelsi sem skólarnir hafa til að móta starfshætti hafi kennsluhættir í anda sjálfræðis almennt ekki náð að festa rætur.
20
Sigurðardóttir, Anna Kristín, Gerður G. Óskarsdóttir, Guðbjörg Andrea Jónsdóttir, Ingunn Gísladóttir, and Steinunn Stefánsdóttir. "Menntaumbætur og afdrif þeirra : Fyrstu tíu ár heildstæðrar þjónustu og reksturs grunnskóla hjá Reykjavíkurborg 1996–2005." Netla, February 18, 2022. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2022.70.
Full textAbstract:
Stefnumörkun og umbótaverkefni á vegum opinberra aðila til að efla og bæta skólastarf eru hluti af þróun skóla og skólakerfa um allan heim. Ítarlegar samtímalýsingar á innleiðingu slíkra verkefna liggja aftur á móti ekki alltaf á lausu og lítið er um greiningar eða mat á afdrifum þeirra eða áhrifum.Í þessu riti er sjónum beint að menntaumbótum hjá Reykjavíkurborg og afdrifum þeirra í kjölfar tímamóta í sögu grunnskóla hér á landi þegar þjónusta við þá og rekstur fluttist frá ríki til sveitarfélaga samkvæmt grunnskólalögum frá árinu 1995. Markmiðið er að a) draga upp mynd af umbótamiðuðum aðgerðum sem ráðist var í fyrstu tíu ár heildstæðrar þjónustu og reksturs grunnskóla hjá Reykjavíkurborg árin 1996–2005, með áherslu á stefnumótun, undirbyggingu einstakra stefnumiða og innleiðingu þeirra, en jafnframt innbyrðis samvirkni; b) varpa ljósi á afdrif aðgerðanna á vettvangi skólanna með hliðsjón af niðurstöðum rannsókna og öðrum upplýsingum frá síðustu tveimur áratugum.Til skoðunar voru umbætur á sviði fimm megináhersluþátta í framtíðarsýn borgarinnar en þeir voru: Einstaklingsmiðað nám og samvinna nemenda, skóli án aðgreiningar, sterk sjálfsmynd nemenda og félagsfærni, náin tengsl skóla og grenndarsamfélags, þar með talið foreldrasamstarf, og loks sjálfstæði skóla og jafnræði í umgjörð þeirra, meðal annars skólastjórnun og uppbygging og skipulag skólahúsnæðis. Stuðst er við heimildir frá þessum tíma, og vísað eftir atvikum í fræðilegt og sögulegt samhengi og alþjóðlega umræðu. Þá eru afdrif aðgerðanna skoðuð í ljósi þátta sem fræðimenn hafa talið stuðla að farsælli framkvæmd menntaumbóta yfirvalda.Niðurstöður benda til að áherslur í stefnunni sem snertu ytri umgjörð skólastarfs séu enn við lýði, svo sem einsetnir grunnskólar, breytt hönnun húsnæðis og nemendamötuneyti. Sama á við um sjálfstæði skóla þar sem áhersla var á nemendamiðaðar rammafjárveitingar, mannauðsráðgjöf og fjölgun starfsstétta í skólunum, svo sem námsráðgjafa, skólaliða og millistjórnenda. Kall grunnskólakennara eftir faglegri forystu skólastjórnenda bendir til að áhersla á leiðtogahlutverk stjórnenda hafi ekki náð fullri fótfestu. Aftur á móti voru áhrifin af stefnu um nám og kennslu undir merkjum einstaklingsmiðaðs náms, þar með talinn skóli án aðgreiningar, meiri í orði en á borði. Þrátt fyrir áherslu á víðtækt samstarf og margvíslegan stuðning með símenntun og ráðgjöf náði hún ekki að festa rætur í daglegu skólastarfi þótt hugtakið lifi góðu lífi í opinberri umræðu. Niðurstöður á þessu sviði studdu kenningar um sífellda endurtekningu eldri hugmynda og íhaldssemi í kerfinu. Tengsl skóla og nærsamfélags sýndust laus í reipunum. Sjálfsmynd nemenda og þættir tengdir henni eru enn í brennidepli og stöðugt kannaðir, en erfitt er að meta þróun í þeim efnum. Á heildina litið virðist sú stefnumörkun og umbótaaðgerðir sem ráðist var í á tímabilinu sem hér er til skoðunar engu að síður hafa einkennst af flestum þáttum sem fræðimenn hafa talið farsæla: Áhersla var á nám og kennslu, faglega forystu skólastjórnenda, jöfnuð í umgjörð skólastarfs, víðtækt samstarf, samvirkni áhersluþátta og nýtingu hlutlægra upplýsinga og rannsókna.
21
Björnsson, Hákon Sæberg, and Ása Helga Ragnarsdóttir. "Sérfræðingskápan – nám í hlutverki: Rannsókn á notkun kennsluaðferða leiklistar í skólastarfi með ungum börnum." Netla, February 4, 2020. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2019.17.
Full textAbstract:
Í þessari grein er sagt frá rannsókn á notkun kennsluaðferðarinnar sérfræðingskápunnar í íslensku skólastarfi. Aðferðin er á sviði leiklistar í kennslu og byggist á því að nám nemenda fari fram í hlutverki sérfræðinga í tilteknu viðfangsefni innan ímyndunarheims. Þannig læra nemendur í gegnum frjálsan ímyndunarleik en fjölmargir fræðimenn telja hann vera náttúrulega leið barna til náms og þroska. Rannsóknin var starfendarannsókn og fór fram haustið 2016. Þátttakendur í rannsókninni voru þrír kennarar og 41 nemandi 2. bekkjar í grunnskóla í Reykjavík. Gagna var aflað með rannsóknardagbók, myndbandsupptökum, samtölum við kennara og viðtölum við nemendur. Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða hvernig kennsluaðferðin sérfræðingskápan nýtist kennara í starfi og hvaða áhrif það hefur á kennsluhætti hans að greina það nám sem fram fer í skólastofunni þegar nemendur bregða sér í hlutverk í námi sínu.Rannsóknarspaurningin var: Hvernig tekst að nota sérfræðingskápuna í kennslu og hvaða áhrif hefur notkun hennar á kennslu? Niðurstöður rannsóknarinnar gefa til kynna að notkun rannsakenda á sérfræðingskápunni hafi bætt upplifun nemenda af námi. Þá virðist notkun sérfræðingskápunnar geta stuðlað að tilfinningalegri hvatningu í náminu fyrir nemendur. Áhugi nemenda virtist aukast þegar þeir upplifðu spennu í náminu og það jók afköst þeirra. Niðurstöðurnar benda til þess að frekari rannsóknir á notkun sérfræðingskápunnar í íslensku skólastarfi séu æskilegar til þess m.a. að kanna betur áhrif notkunarinnar á námsárangur. Niðurstöðurnar ættu einnig að vera kennurum hvatning til að kynna sér aðferðina og nota hana í eigin kennslu, auka vægi ímyndunarleiks í námi og auka þannig áhuga nemenda á því sem fram fer í skólanum.
22
Björnsdóttir, Elín Helga, Eyrún María Rúnarsdóttir, and Guðrún Kristinsdóttir. "Táknræn eða raunveruleg þátttaka grunnskólabarna: Sýn barna á réttindi og lýðræðislega þátttöku í skóla." Netla, February 16, 2023. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2023.2.
Full textAbstract:
Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna er alþjóðlegur mannréttindasamningur sem snertir börn. Sáttmálinn felur í sér viðurkenningu á að börn þarfnist sérstakrar verndar umfram fullorðna og á að tryggja börnum vernd gegn ofbeldi, tækifæri og áhrifamátt. Fræðimenn telja að sá réttur barna sem eigi hvað mest undir högg að sækja varði lýðræðisákvæði hans. Meðal annars er algengt að ákvarðanir sem tengjast málefnum barna séu teknar án samráðs við þau. Síaukin áhersla er lögð á réttindi og þátttöku barna en til að tryggja réttindi þeirra í samræmi við sáttmálann er mikilvægt að allir; börn og fullorðnir, þekki til hans. Fyrir árið 2030 eiga öll sveitarfélög hér á landi að hafa hafið markvissa innleiðingu Barnasáttmálans og er ein leið til þess að nýta hugmyndafræði svonefnds réttindaskóla. Samkvæmt rannsóknum getur innleiðing sáttmálans haft jákvæð áhrif á skólastarf í heild sinni og aukið þekkingu barna á réttindum sínum. Markmið rannsóknarinnar er að varpa ljósi á reynslu og þekkingu barna á lýðræðislegri þátttöku og ávinning af fræðslu í skólum um Barnasáttmálann. Tekin voru rýnihópaviðtöl við 43 börn úr 4. og 8. bekk fjögurra skóla á Akureyri og í Eyjafjarðarsveit. Helstu niðurstöður sýna að þátttakendur virðast kunna skil á innihaldi þeirra réttinda sem Barnasáttmálinn veitir og er skilningur þeirra almennt góður. Börn í réttindaskóla höfðu fengið meiri fræðslu sem skilaði sér í auknum skilningi. Þrátt fyrir góða viðleitni í skólastarfi til að auka þátttöku nemenda í ákvörðunum virtist hún í sumum tilfellum einungis fela í sér táknræna þátttöku þeirra. Álykta má að fræðsla sé forsenda þess að innleiðing Barnasáttmálans njóti velgengni og er von okkar að þessi rannsókn stuðli að jákvæðara viðhorfi til skoðana og þátttöku barna.
23
Geirsdóttir, Guðrún. "Háskólar og lýðræði: Gagnrýnin greining á borgaralegu hlutverki háskóla í lýðræðisþjóðfélagi." Nordicum-Mediterraneum 17, no. 4 (2022). http://dx.doi.org/10.33112/nm.17.4.4.
Full textAbstract:
Hvað verður til að hópur fræðimenna leggur af stað í sameiginlega vegferð til að skoða rannsóknarefni sem eiginlega er ekki hægt að fá neinn botn í? Við sem að þessu verkefni komu höfðum öll haft fræðilegan áhuga á háskólum og lýðræði og höfum, í mismiklum mæli þó, beint okkar rannsóknum að þessu en út frá ólíkum sjónarhornum.
24
Sigurðsson, Kjartan Emil. "Snorri G. Bergsson: Roðinn í austri. Alþýðuflokkurinn, Komintern og kommúnistahreyfingin á Íslandi 1919-1924." Veftímaritið Stjórnmál og stjórnsýsla 7, no. 2 (December 15, 2011). http://dx.doi.org/10.13177/irpa.c.2011.7.2.7.
Full textAbstract:
Í umsögn gagnrýnanda kemur meðal annars eftirfarandi fram: Mikil umræða hefur verið að undanförnu um sögu kommúnismans og sögu kalda stríðsins. Bók Snorra er framlag til hins fyrrnefnda sem sé sögu kommúnismans og sósíalismans á Íslandi. Óhætt er að láta það koma fram að Snorri er hægra megin við miðju í litrófi stjórnmálanna og þess vegna falla skrif hans í flokk með skrifum fræðimanna á borð við Hannes Hólmstein Gissurarson og Þór Whitehead.
25
Bóasdóttir, Sólveig Anna. "Kynusli í kirkjunni. Hinsegin samhengi, mannréttindi og trans Jesús." Ritröð Guðfræðistofnunar, no. 51 (2020). http://dx.doi.org/10.33112/theol.51.5.
Full textAbstract:
Greinin skiptist í þrjá meginkafla. Í þeim fyrsta er fjallað um umdeilda myndbirtingu af trans Jesú á vegum fræðsludeildar íslensku þjóðkirkjunnar haustið 2020. Umfjöllun um hana er fléttuð saman við gagnrýni á gagnstæðukynjahyggju sem liggur til grundvallar kristnum skilningi á kynferði, kynhneigð og kynvitund. Í miðhlutanum er fjallað um félagslegt samhengi myndbirtingarinnar og sjónum beint að mannréttindabaráttu hinsegin fólks ásamt nýlegum íslenskum lögum um kynrænt sjálfræði. Í síðasta hlutanum eru svo viðbrögð tveggja íslenskra guðfræðinga og fræðimanna við myndinni tengd hinsegin samhenginu. Jafnframt eru þau tengd við kristna orðræðu í sam-tíma okkar um mikilvægi þess að leyfa félagslegu samhengi að hafa áhrif á guðfræðina.
26
Jónsson, Jóhannes Gísli. "Táknmál og raddmál. Tvær greinar af sama meiði." Ritið 22, no. 3 (2022). http://dx.doi.org/10.33112/ritid.22.3.3.
Full textAbstract:
Þótt táknmálum sé miðlað á gerólíkan hátt en raddmálum, það er með handahreyfingum og ýmiss konar látbrigðum, er hægt að sýna fram á að táknmál hafi málfræðilega formgerð sem er í grundvallaratriðum eins og í raddmálum. Það eru þó ekki nema rétt rúm 60 ár síðan það var fyrst gert en fram að þeim tíma höfðu alls kyns ranghugmyndir verið uppi meðal fræðimanna um eðli táknmála enda voru þá engar rannsóknir til að styðjast við. Hinn sameiginlegi grunnur táknmála og raddmála verður aðeins leiddur í ljós með rannsóknum og fræðilegri greiningu sem tekur mið af ýmsum óhlutstæðum eiginleikum tungumála sem eru óháðar miðlunarhætti. Í þessari grein verður fjallað um fjölmörg atriði sem táknmál og raddmál eiga sameiginleg og tengjast málkerfinu sjálfu, þar á meðal kerfi merkingarlausra eininga (hljóðkerfinu), en einnig málnotkun og máltöku. Einnig verður sýnt fram á að táknmál og raddmál lúta ýmiss konar hömlum, til dæmis þeim sem tengjast samspili ólíkra sviða málkerfisins. En þar sem fram kemur reglubundinn munur í málkerfi táknmála og raddmála er það oft afleiðing af ólíkum miðlunarhætti.
27
Óskarsdóttir, Gerður G. "Frumkvæði nemenda: Innlit í kennslustundir níu framhaldsskóla." Netla, February 3, 2020. http://dx.doi.org/10.24270/serritnetla.2019.6.
Full textAbstract:
Frumkvæði og sköpun nemenda eru áhersluþættir í íslenskum lögum og námskrá fyrir framhaldsskóla. Sömu áherslur má sjá í fjölþjóðlegri stefnumörkun í menntamálum. Gera má ráð fyrir að þær byggist á umfjöllun fræðimanna í nánast heila öld um mikilvægi þess að nemendur hafi eitthvað að segja um framkvæmd náms og kennslu, í stað þess að vera fyrst og fremst viðtakendur upplýsinga. Markmið greinarinnar er að varpa ljósi á tækifæri framhaldsskólanemenda til frumkvæðis við úrlausn viðfangsefna sem kennari leggur fyrir í kennslustundum, nánar tiltekið umfang þeirra og birtingarmynd. Byggt er á 130 vettvangslýsingum úr níu framhaldsskólum og viðtölum við 17 nemendahópa. Við greiningu gagna var stuðst við þriggja þrepa frumkvæðiskvarða: á fyrsta þrepi eru ekki tækifæri til frumkvæðis, á öðru er möguleiki á eða ætlast til einhvers frumkvæðis, en á því þriðja er frumkvæði nemenda og sköpun ráðandi. Tekið var saman umfang þess tíma sem nemendur unnu á hverju þrepi (mínútur taldar) og viðfangsefnum lýst. Meginniðurstöður leiddu í ljós að í 19% heildartímans fengust nemendur við viðfangsefni á 3. frumkvæðisþrepi (sköpun í gangi) og í 23% tímans á 2. þrepi. Alls tók 1. þrepið 58% heildartímans. Jafnframt voru möguleikar nemenda til frumkvæðis greindir í þremur flokkum kennsluhátta og ellefu námsgreinaflokkum. Frumkvæði í námi var nemendum almennt ekki ofarlega í huga. Niðurstöður gefa kennurum og skólastjórnendum tilefni til að ígrunda og endurskoða kennsluhætti í átt til meira frumkvæðis nemenda.
28
Steingrímsdóttir, María, and Guðmundur Engilbertsson. "Mat nýliða á gagnsemi leiðsagnar í starfi kennara." Netla, August 28, 2018. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2018.3.
Full textAbstract:
Í greininni er fjallað um íslenskan hluta norrænnar rannsóknar á nýliðum í grunn- og framhaldsskólum – Nordment1 . Rannsóknin var unnin í samstarfi fræðimanna frá háskólunum í Osló, Gautaborg, Árósum, Turku og Akureyri. Markmið rannsóknarinnar var að kanna hvernig stuðningur í skólum, skólastjórnun og skipulag innan skóla hefur áhrif á það hvernig nýir kennarar aðlagast kennarastarfinu og hvernig þeir meta eigin færni og þær aðstæður sem skólarnir bjóða þeim. Þýði rannsóknarinnar var kennarar á 1.–3. starfsári eða sem höfðu nýlokið þremur starfsárum. Rannsóknin var megindleg og var sami spurningalisti notaður, þýddur og staðfærður, í öllum þátttökulöndunum. Hér á landi var spurningalistinn sendur til 280 kennara, um þriðjungur starfaði í framhaldsskóla og tveir þriðju í grunnskóla. Niðurstöður eru byggðar á svörum 239 kennara, svarhlutfall var rúm 85%.Meginmarkmið þessarar greinar er að gefa innsýn í þann hluta niðurstaðnanna sem lýtur að leiðsögn nýliða í grunn- og framhaldsskólum á Íslandi. Skoðað er hvernig henni er háttað á fyrsta starfsári og hvort tengsl eru milli formlegrar leiðsagnar, tíðni funda með leiðsagnarkennara og mats nýliða á gagnsemi leiðsagnarinnar.Helstu niðurstöður eru þær að leiðsögn hefur áhrif á starfshætti og líðan nýliða ef hún er veitt af kennara sem hefur svipaðan faglegan grunn og nýliðinn og ef þeir funda reglulega saman á leiðsagnartíma. Um þriðjungur þátttakenda hafði hugleitt að hætta í starfi en aðeins tíundi hluti þeirra hafði þó leitað sér að öðru starfi. Ekki voru tengsl milli hugleiðinga þeirra um brotthvarf og þess stuðnings sem þeir fengu í starfi.
29
Guðmundsdóttir, Helga Rut, and Freyja Gunnlaugsdóttir. "Hin óttablandna virðing: Um kennsluhætti og viðteknar hefðir í tónlistarnámi." Netla, June 7, 2021. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2021.5.
Full textAbstract:
Í þessari grein verður fjallað um viðtekna kennsluhætti í tónlistarnámi, ekki síst á efri skólastigum, og litið til fræðilegra skrifa um þetta efni á sviði tónlistarfræða og tónlistarmenntunar. Horft verður til kennsluhátta og samskipta í tónlistarmenntun á efri stigum og skoðað hvaða markmið liggja til grundvallar tónlistarnámi. Rýnt verður í fræðigreinar um áhrif valdaójafnvægis og viðtekinna kennsluhátta í tónlistarnámi á tónlistarnemendur og mögulegar afleiðingar fyrir atvinnutónlistarmenn og þar með tónlistarlífið í heild. Um er að ræða yfirlitsgrein þar sem rýnt er í ólíkar rannsóknir um þetta efni á sviði tónlistarfræða og menntunarfræða tónlistar.Leitað verður í smiðju fræðimanna á sviði heimspeki tónlistarmenntunar sem og almennra menntunarfræða varðandi framtíðarsýn fyrir tónlistarmenntun sem geti alið af sér heilsteypt, skapandi tónlistarfólk og heilbrigt tónlistarlíf, samfélaginu og einstaklingum til heilla.Fórnarkostnaður af neikvæðri reynslu úr tónlistarnámi getur verið umtalsverður og haft alvarlegar afleiðingar, bæði fyrir einstaklinga og tónlistarlífið í heild. Margir tónlistarmenn þjást af vinnutengdum kvillum, bæði andlegum og líkamlegum. Sviðsskrekkur, kvíði og álag er viðvarandi vandamál hjá mörgum tónlistarmönnum og lyfjanotkun er algeng í tónlistarlífinu.Í greininni er bent á mikilvægi þess að tónlistarkennarar og skólakerfið spyrji sig hvort hlutverk þeirra sé að mennta nemendur til að ganga inn í tiltekna hefð eða hvort leitast eigi við að mennta sjálfstæða einstaklinga sem geti haft áhrif á viðteknar hefðir og unnið að því að móta nýtt og betra samfélag. Nauðsynleg framþróun krefst þekkingar á því sem á undan er gengið og ígrundunar á þeim rannsóknum sem farið hafa fram á sviði tónlistarmenntunar. Markmið þessarar greinar er að varpa ljósi á ríkjandi starfshætti og fyrirkomulag tónlistarkennslu sem lítil umræða hefur verið um og hefur hingað til lítið verið gagnrýnt.
30
Pálmadóttir, Hrönn. "Viðhorf leikskólakennara og leiðbeinenda til upphafs leikskólagöngu barna." Netla, June 23, 2020. http://dx.doi.org/10.24270/netla.2020.3.
Full textAbstract:
Greinin er byggð á rannsókn sem ætlað er að varpa ljósi á viðhorf og reynslu leikskólakennara og leiðbeinenda í einum leikskóla í Reykjavík af samstarfi við foreldra- og barnahóp með fjölbreyttan bakgrunn og menningu í upphafi leikskólagöngu. Tímamótin eru kölluð aðlögun og er þar vísað til inntöku nýrra barna í leikskóla. Hugmyndafræðilegur grunnur rannsóknarinnar er að mestu sóttur í smiðju fræðimanna sem hafa rannsakað þau þáttaskil sem verða þegar börn hefja grunnskólagöngu. Margir sömu þættir koma einnig við sögu við upphaf leikskólagöngu. Litið er á börn sem mikils megnug og skapandi og að námsumhverfi og námskrá skuli byggjast á áhuga og aðstæðum barna og taka tillit til þess að þau eru ólík (Educational Transitions and Change Research group, 2011).Gagna var aflað með eigindlegum rannsóknaraðferðum; einstaklingsviðtölum, rýnihópaviðtölum og vettvangsathugunum á þremur deildum í leikskólanum. Greining gagna fór fram með þemagreiningu, en hún er sveigjanleg aðferð sem notuð er til að skipuleggja og greina gögn (Braun og Clarke, 2013). Niðurstöður rannsóknarinnar sýndu að leikskólakennarar lýstu hlutverki sínu í aðlögunarferlinu sem tvíþættu. Annars vegar að koma á og viðhalda tilfinningalegum tengslum við foreldra og börn. Hins vegar að hafa yfirsýn, ýta undir samstarf innan deilda og miðla þekkingu til samstarfsfólksins. Leiðbeinendur ræddu um virka þátttöku í aðlögunarferlinu og í samskiptum og tengslum við foreldra barnanna eftir að formlegri aðlögun lauk. Þátttökuaðlögun var talin reynast vel sem sameiginlegt námsferli foreldra, barna og leikskólastarfsfólks. Fram komu vísbendingar um að foreldrar af erlendum uppruna ættu frekar í erfiðleikum með þátttöku og að börn af erlendum uppruna upplifðu í mörgum tilvikum erfiðari aðlögun en börn íslenskra foreldra. Rannsóknin sýnir að það er fagleg áskorun að þróa starfshætti sem stuðla að því að skapa samfellu í lífi barna með fjölbreyttan bakgrunn og menningu frá upphafi leikskólagöngu.
31
Jónsson, Gunnlaugur A. "Sáttmáli tilbeiðsla og samfélag." Ritröð Guðfræðistofnunar, no. 51 (2020). http://dx.doi.org/10.33112/theol.51.2.
Full textAbstract:
Grein þessi er samin í tilefni af því að nú í ár eru liðin 25 ár frá því að dr. Þórir Kr. Þórðarson (1924–1995) prófessor lést. Þórir sat lengur á kennslustóli gamlatestamentisfræða en nokkur annar hefur gert hér á landi, eða í 40 ár. Yfirskrift greinarinnar „Sáttmáli, tilbeiðsla og sam-félag“ er ætlað að lýsa helstu áhersluatriðum í guðfræði Þóris. Hann lagði mikla áherslu á mikilvægi fræðigreinarinnar guðfræði Gamla testamentisins og nauðsyn þess að leitast við að heimfæra hina fornu texta til samtíðar okkar. Í því sambandi er bent á að í samtíð hans var ríkjandi viðhorf á Norðurlöndum að umrædd fræðigrein ætti tæpast rétt á sér og fremur bæri að leggja stund á trúfræði hins forna Ísraels. Í greininni er spurt um afstöðu Þóris til leitarinnar að þungamiðju Gamla testamentisins. Því er svarað að bæði í ræðu og riti hafi sáttmálshugtakið og heimfærsla þess verið yfir, undir og allt um kring. Jafnframt hafi Þórir ætíð lagt áherslu á fjölbreytileikann í hinum fornu hebresku ritningum. Þá var kannað hverjir væru helstu áhrifavaldar í lífi Þóris sem fræðimanns. Því er svarað að hér heima hafi það einkum verið æskulýðsleiðtogarnir sr. Magnús Runólfsson og sr. Friðrik Friðriksson. Erlendis hafi áhrifin verið sterkari frá Banda-ríkjunum en Norðurlöndum en á báðum þessum stöðum stundaði hann framhaldsnám. Þórir tjáði sig raunar oft um hve þátttaka hans í helgihaldi bæði í Danmörku og Svíþjóð hefðu skipt miklu máli fyrir fræðilegan áhuga hans á hinni hebresku guðsþjónustu og sálmum Gamla testamentisins. Albright-skólinn svonefndi er sérstaklega nefndur í greininni í tengslum við áhrifin sem Þórir varð fyrir í Bandaríkjunum og einnig er rætt um leiðbeinanda hans í doktorsnáminu í Chicago, dr. J. Coert Rylaarsdam, en áhrif hans hafa oftast verið vanmetin í fyrri skrifum um guðfræði Þóris. Námsárin í Chicago höfðu tvímælalaust áhrif á þá áherslu Þóris að tengja hin fornu fræði við spurningar og aðstæður í nútímasamfélagi. Þátttaka hans í borgarstjórn Reykjavíkur og uppbygging Félagsmálastofnunar Reykjavíkur voru áþreifanleg merki þess.