Auswahl der wissenschaftlichen Literatur zum Thema „Σκοτάδι“

Στην παρούσα εργασία μελετάται η σχέση ενός έργου του ποιητή Αλεξάντρ Μπλοκ με ορισμένες από τις βασικές λογοτεχνικές γραμμές της λεγόμενης «γενιάς του 1920» στην Ελλάδα. Ερευνούνται και αναλύονται ορισμένοι βασικοί κοινοί άξονες με τρόπο που αναδεικνύει το πώς ο ρώσος ποιητής και οι έλληνες ποιητές του Μεσοπολέμου καταφέρνουν να στήσουν έναν υπόγειο μηχανισμό δράσης όπου το υποκείμενο τοποθετείται στο επίκεντρο του ποιητικού ενδιαφέροντος επιθυμώντας να εξερευνήσει το άγνωστο «εγώ» και ν’αντλήσει απ’ αυτό όρους συλλογικής φωνής. Τα σκοτεινά κείμενα της «γενιάς του ‘20» και η βαθυστόχαστη ειρωνία στο ύφος του Μπλοκ αποδίδουν στον ποιητή έναν ρόλο που τονίζει τη σημασία των αντιθέσεων όπως αναφέρονται σ’ αυτές ο Ντεριντά και ο Αντόρνο. Το σκοτάδι προϋποτίθεται του φωτός, η έννοια της πρόκλησης εξευγενίζεται, ο ποιητής δεν επιθυμεί να είναι προφήτης, αλλά να διαλεχθεί με το κάθε τι, ν’ αναδεύσει τον κόσμο της προσωπικής εμπειρίας, να τον κάνει τέχνη. Αυτού του είδους τα αντιθετικά ζεύγη οδηγούν τον μελετητή στη διαπίστωση πως τα λογοτεχνικά έργα που μελετούνται εδώ αναδεικνύουν το προσωπικό βίωμα ως τέχνη. This paper studies the relationship between a work by the poet Alexandre Blok and some of the main literary lines of the so-called “1920s generation” in Greece. Some key common threads are explored and analysed in a way that highlights how the Russian poet and the Greek poets of the interwar period manage to set up an underground mechanism of action where the subject is placed at the centre of poetic interest, wishing to explore the unknown self and to draw from it terms of collective voice. The dark texts of the “generation of the ‘20s” and the profound irony in Block’s style assign the poet a role that emphasizes the importance of contrasts as Derrida and Adorno refer to them. Darkness presupposes light, the notion of challenge is refined, the poet does not wish to be a prophet, but to dialogue with everything, to stir up the world of personal experience, to make it an art. These kinds of oppositional pairs lead the scholar to the conclusion that the literary works studied here highlight personal experience as art.

Η εκπαιδευτική ταινία «Όταν έφυγαν τα αγάλματα», έχει λάβει ως έναυσμα το ομώνυμο βιβλίο της Αγγελικής Δαρλάση, το οποίο πραγματεύεται την αγωνία των ανθρώπων του αρχαιολογικού μουσείου να διαφυλάξουν τις αρχαιότητες από το σκοτάδι του ναζισμού. Το θέμα της εκπαιδευτικής μας ταινίας, λοιπόν, είναι οι προσπάθειες να διαφυλαχθεί ο ελληνικός πολιτισμός σε μια περίοδο πραγματικού κινδύνου τόσο για τις ανθρώπινες ζωές όσο και για το πνεύμα τους, καθώς και το πώς η διάσωση των αγαλμάτων αποτέλεσε η ίδια μία μορφή αντίστασης. Η ταινία διαρκεί συνολικά 5.10 λεπτά. Κατά τη διάρκεια της ταινίας παρουσιάζεται ένα μικρό αγόρι που έρχεται σε μια πρώτη επαφή με το θέμα της επιχείρησης διάσωσης των αγαλμάτων μέσα από την εμπλοκή του με το βιβλίο. Ακολουθούν στιγμιότυπα από το εσωτερικό του μουσείου και ηχητική αφήγηση από την Ηλέκτρα, η οποία έχει το ρόλο της αφηγήτριας. Έπειτα, ακολουθεί μέρος από τη συνέντευξη που πήραμε από την Αγγελική Δαρλάση και η οποία μιλά για τη διαδικασία της απόκρυψης αλλά κυρίως για την ιστορική αξία αυτής της πρωτοβουλίας. Συνοψίζοντας, οι μαθητές θα εξοικειωθούν με την περίοδο υπό εξέταση, με τους κινδύνους που υπήρχαν αλλά και με τη διάσταση της διάσωσης των αγαλμάτων ως μορφή αντίστασης κατά του ναζισμού.

Πολλά φυσικά φαινόμενα είναι αόρατα στην παρατήρηση διά του οφθαλμού. Με την βοήθεια, ωστόσο, της ψηφιακής τεχνολογίας και της υπέρυθρης ακτινοβολίας μπορούμε να εντοπίσουμε και να μελετήσουμε μία σειρά από ενδιαφέροντα φαινόμενα στην καθημερινή ζωή και όχι μόνο. Η υπέρυθρη ακτινοβολία είναι ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με μεγαλύτερα μήκη κύματος από εκείνα του ορατού φωτός. Στην εργασία μας παρουσιάζονται και αναλύονται φωτογραφίες που έχουν ληφθεί στο εγγύς υπέρυθρο φάσμα (Near Infrared Radiation, NIR) με μία ψηφιακή κάμερα η οποία έχει μετατραπεί κατάλληλα. Η μετατροπή πραγματοποιήθηκε με την αντικατάσταση του φίλτρου αποκοπής της υπέρυθρης ακτινοβολίας εμπρός από τον αισθητήρα από κατάλληλο φίλτρο που επιτρέπει τη διέλευσή της. Σε αυτήν τα αντικείμενα της εργασίας μελετιούνται με βάση πως την ανακλούν, εκπέμπουν και απορροφούν προκειμένου να μελετήσουμε τη βλάστηση, τη σύνθεση του εδάφους ή ακόμα να ανακαλύψουμε το υπέρυθρο ουράνιο τόξο. Η ανακλαστικότητα των φυτών οφείλεται στις ιδιότητες των φυλλωμάτων τους, την εσωτερική τους δομή και τα βιοχημικά τους συστατικά. Μέρος της φωτεινής ενέργειας που απορροφάται για τη φωτοσύνθεση επανεκπέμπεται μέσω φαινομένων φθορισμού και οι μεταβολές στον φωτοσυνθετικό ρυθμό προκαλούν αλλοιώσεις στην εκπομπή φθορισμού. Έτσι μπορούμε εύκολα με υπέρυθρη φωτογραφία να διακρίνουμε τη παρουσία φυτών, το πόσο υγιή είναι ή τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις που υπάρχουν σε δορυφορικές IR φωτογραφίες. Επιπλέον είναι εφικτό να παρατηρήσουμε το υπέρυθρο τμήμα από το ουράνιο τόξο αλλά και να εντοπίσουμε αντικείμενα με μεγάλη θερμοκρασία στο απόλυτο σκοτάδι (π.χ. ηλεκτρικό κολλητήρι, αναμμένα ηλεκτρικά μάτια κουζίνας, νήμα λαμπτήρα πυρακτώσεως που έχει μόλις σβήσει κλπ).