Auswahl der wissenschaftlichen Literatur zum Thema „Uverturi“

By looking at various theoretical perspectives on the role of memory in contemporary culture and examining the problem of musical memory, this paper explores the significance of reminiscences of Ludwig van Beethoven's Ninth Symphony and Krzysztof Penderecki's Threnody for the Victims of Hiroshima in Đorđe Marković's (b. 1978) symphonic composition Monuments: Overture for Peace (2022). The conclusion is that, due to increasingly rapid social change and the dominance of information and media culture, the urge to refer to the past as is done in Marković's work originates from the tendency to resist both the fear of forgetting and the uncertainty of what is to come.

The opus of contemporary Serbian composer Milorad Marinkovic (b. 1976), which encompasses works of choral, chamber, concertante and symphony music, leans towards classical forms of artistic music, Serbian folklore music, and Serbian Orthodox church chant. This paper deals with pieces composed for larger instrumental ensembles: Herojska uvertira (Heroic Overture) for symphony orchestra, Psalmodija (Psalmody) for symphony orchestra, Koncert za klavir i orkestar (Piano concerto) and Mala opera (Little Opera) for chamber ensemble (septet) with prominent soloist parts of flute and clarinet. Special attention is placed on different procedures used by Marinkovic to accomplish wholeness and integration of the musical tissue. This paper observes these pieces as examples of religious music, having in mind the composer?s own understanding of the notion. Among common characteristics of the observed works that justify this point of view are specific single movement forms and the prominent role of main thematic materials, a cyclic principle, and programmatic elements. References to Serbian church chant observed in Marinkovic?s instrumental works are also discussed, especially in parallel with the analogue procedures used by Ljubica Maric (1909- 2003), one of the composer?s role models. Although Marinkovic?s works for instrumental ensembles do not fall into the category of spiritual music in its narrow sense (as defined by the composer himself), in this paper they are nevertheless considered as ?spiritual? in a broader sense, as an expression of the composer?s desire to spiritualize his entire artistic output.

Autor u radu razmatra pitanje položaja migranata prema stavovima Evropskog suda za ljudska prava. Uzimajući u obzir posljednju deceniju mogli bismo reći da je ista prevashodno obilježena talasima migracija sa istoka koje ne jenjavaju, nego se samo transformišu u zavisnosti od otvorenih ruta. Jedan od puteva migranata ka Zapadnoj Evropi predstavlja Mediteran, a država koja je najviše izložena ovom talasu je Italija. Juna mjeseca 2019. godine otvoren je novi predmet ove države, a u vezi sa odnosom prema migrantima koji stignu putem mora. Stoga, autor u radu analizira dosadašnje stavove Evropskog suda za ljudska prava, izražene prevashodno kroz presudu Hirsi Jamaa i drugi protiv Italije, ne zapostavljajući druge presude u kojima je ovaj sud zauzeo stav i dao smjernice za odnos prema migrantima.

Općenito sagledavajući vojni ustroj Habsburške Monarhije, vojno je sudstvo činilo temelj funkcioniranja cjelokupnoga vojnog aparata Monarhije. Radi što bolje učinkovitosti rada vojnih sudova polovicom 19. st. (tada su izvršene značajnije izmjene kako u vojnome tako i u civilnome sudstvu) osnovani su tzv. pokretni sudovi koji su se kretali zajedno sa svojim postrojbama. U svrhu poboljšanja rada sudova, cjelokupno vojno sudstvo monarhije ustrojeno je i podijeljeno u tri osnovne vrste sudova: a) posadni sudovi kao prvostupanjski sudovi (sudovi pri pukovnijama), b) zemaljski vojni sudovi i vojni prizivni sud kao drugostupanjski sudovi (okružni sudovi), c) vrhovni vojni sud (u vrhovnom stožeru vojske u Beču) kao najviša sudbena instancija. Takvom raspodjelom sudova i određenim promjenama vojnoga zakona uspostavljena je čvršća strateška i zakonska uvertira funkcionalnosti vojnoga obrambenog mehanizma Habsburške Monarhije. U skladu sa zakonom Monarhije, vojni su sudovi katkada imali jurisdikciju i u rješavanju nekih (naizgled) civilnih slučajeva. No, ipak do konačnog razgraničenja djelovanja civilnih (građanskih) i vojnih sudova dolazi 1867. s Austro-ugarskom nagodbom, a do velike reformacije vojnog sudstva tek 1889.

Bu makalenin gayesi, Türk Beşler’inden A. Adnan Saygun’un Köroğlu operasının (Op.52) Türk müzik tarihi içindeki yerini ve önemini araştırmaktır. Saygun’un Köroğlu operası bazı çalışmalarda incelenmiş ise de Türk ve Dünya müzik tarihindeki yerinin irdelenmesi ile müzikal analizi yeterince yapılmamıştır. 23 Mayıs 1973 tarihinde İstanbul’da prömiyeri gerçekleşen eser Saygun’un ustalık dönemi eserlerindendir. Türkiye’de ulusalcılık akımı ile yazılan ve Köroğlu kahramanlık destanını işleyen ilk operadır. Eser aynı zamanda Türkiye’de bestelenen ilk çağdaş milli operalar arasındandır. Saygun bu eseri klasik dönem opera yazım tekniğinden uzak, XX. yüzyılda ortaya çıkan atonal müzik tarzında bestelemiştir. Operada uvertür, arya, ansambl gibi klasik müzik formları yoktur. Eserde romantik dönem, empresyonist akımın izleri vardır. Önceki müzik eserlerinde Türk müziğinin makamlarını kullanan Saygun, bu yaklaşımını Köroğlu epik operasında da sürdürmüştür. Eser 23-25 Mayıs 1973 tarihlerinde iki kez sahnelenmiş ve büyük beğeni kazanmıştır. Kısa bir süre sonra yılın en iyi operası seçilmiştir. Buna karşın, opera Türkiye’de bir daha sahnelenmemiştir. Bu makale, “Köroğlu” operasının bestecinin sanat hayatındaki yerini araştırmaktadır. XX. yüzyıl müzik akımlarıyla bestecinin operası arasındaki ilişkiye eğilmektedir. Epik operanın Türk ve Dünya müzik tarihindeki yerine ve önemine ışık tutmaktadır.