Zeitschriftenartikel zum Thema „Towarzystwo Naukowego Warszawskiego“

W dniach 17-18 września 2013 r. w Warszawie, pod hasłem Towarzystwa naukowe w Polsce – dziedzictwo, kultura, nauka, trwanie, odbył się I Kongres Towarzystw Naukowych. Organizatorami tego wydarzenia byli: Rada Towarzystw Naukowych działająca przy Polskiej Akademii Nauk, Polska Akademia Umiejętności, Towarzystwo Naukowe Warszawskie oraz Towarzystwo Naukowe Płockie.

Artykuł przedstawia biografię oraz dorobek naukowy polskiego okulisty Antoniego Sławikowskiego (1796- 1870). W 1819 uzyskał dyplom doktora medycyny na Uniwersytecie w Wiedniu. Był profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Medyczno-Chirurgicznym we Lwowie oraz profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Jagiellońskim od 1851 roku. Należał do Towarzystwa Naukowego Krakowskiego i wyodrębnionego z niego w roku 1866 Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego. Był również członkiem korespondentem Towarzystw Lekarskich w Warszawie i Wiedniu oraz członkiem honorowym Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk i Towarzystwa Gospodarskiego we Lwowie. Był współzałożycielem Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych we Lwowie. W 1831 roku został odznaczony austriackim Złotym Krzyżem z Koroną za zasługi obywatelskie podczas epidemii.

Na wstępie chcę się podzielić radosną i długo oczekiwaną wiadomością – czasopismo „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” znalazło się w wykazie czasopism naukowych i materiałów konferencji międzynarodowych Ministerstwa Edukacji i Nauki. Oznacza to, że każdej publikacji opublikowanej w „Problemach” zostaną przypisane punkty, które będą zaliczone do dorobku naukowego jej autorki lub autora i w ten sposób mogą wpływać na lepszą ewaluację macierzystej jednostki naukowej lub dydaktycznej tych osób. Trzeba przyznać, że osiągnięcie takiej pozycji czasopisma nie było łatwe i zostało poprzedzone kilkuletnimi staraniami oraz wytrwałą pracą redaktorów i osób wspomagających, którym teraz bardzo za to dziękujemy. Między innymi konieczne było wprowadzenie danych dotyczących naszych publikacji i wykorzystanych źródeł bibliograficznych do baz danych oraz stworzenie cyfrowej wersji każdego numeru naszego periodyku. Dzięki temu jest on traktowany jako czasopismo Open Access oraz indeksowany we wszystkich najważniejszych bazach referencyjnych: ERIH PLUS, Index Copernicus International, BazHum i CEJSH. Ponadto poszerzono skład Rady Naukowej czasopisma o znakomitych przedstawicieli światowej i polskiej kryminalistyki, jak również wprowadzono obligatoryjne recenzowanie wszystkich publikacji. Jednocześnie uważamy, że umieszczenie „Problemów Współczesnej Kryminalistyki” na punktowanej liście ministerialnej stanowi wyraz uznania dla poziomu naukowego „Problemów” oraz przede wszystkim samych publikacji, które wydano w dotychczasowych numerach. Jest to więc wspólny sukces, zarówno nasz, wydawców czasopisma – Katedry Kryminalistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego, jak również Wasz, drodzy Autorzy, dzięki którym możemy publikować coraz ciekawsze i stojące na wysokim poziomie merytorycznym artykuły i sprawozdania naukowe. Cieszymy się, że docenienie periodyku „Problemy Współczesnej Kryminalistyki” zbiegło się z wydaniem obecnego, jubileuszowego XXV numeru. Pierwszy jego numer został wydany w 1996 roku i od tego czasu nieprzerwanie co roku oddajemy do rąk naszych Czytelników kolejne numery tego czasopisma. Mamy zarazem nadzieję, że następne numery będą podstawą do ubiegania się o podwyższenie liczby przyznanych obecnie punktów (20), gdyż „Problemy” są jednym z nielicznych na polskim rynku wydawniczym periodyków poświęconych zagadnieniom związanym z kryminalistyką, psychologią sądową, prawem dowodowym i innymi dyscyplinami pokrewnymi.

Abstracts from the conference "IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Warszawskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej WARSZAWSKA JESIEŃ DIAGNOSTYCZNA. Diagnostyka laboratoryjna - kluczowy element postępowania klinicznego z pacjentem w każdym wieku" Paprotnia, 28-29.09.2023

Sprawozdanie z interdyscyplinarnej konferencji naukowej pt. „Oblicza postpamięci 5 – konflikt czy negocjacje?”, która odbyła się w dniach 25-26 pażdziernika 2022 roku w Krakowie. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Instytut Studiów Międzykulturowych Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Instytut Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego pod patronatem Sekcji Badań nad Dziedzictwem i Pamięcią Kulturową Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego.

Artykuł w całości poświęcony został biografii i analizie dorobku naukowego Feliksa Rymowicza (1870-1905), który był wybitnym lekarzem okulistą. W 1893 roku ukończył Akademię Medyko-Chirurgiczną w Petersburgu jako laureat. W 1896 roku otrzymał stopień doktora medycyny. W latach 1897-1903 kierował oddziałem ocznym w Szpitalu Wojskowym w Kazaniu. W latach 1898‒1903 był asystentem przy katedrze patologii ogólnej na Uniwersytecie Kazańskim. W 1905 roku został czynnym członkiem Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego oraz został powołany do służby wojskowo-lekarskiej na Dalekim Wschodzie.

Oddajemy do Państwa rąk specjalne wydanie „Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej”, czasopisma, które przez ostatnie osiem lat na dobre zadomowiło się w środowisku badaczy i praktyków oral history, zakorzenionych w rozmaitych dyscyplinach szeroko pojętej humanistyki. Publikując wyniki najnowszych polskich badań z zakresu historii mówionej, teoretyczne i praktyczne dyskusje nad metodą, doniesienia „ze świata” oraz – co szczególnie cenne – opracowane naukowo relacje historii mówionej, a także uczestnicząc w wielu dyskusjach prowadzonych m.in. na forum Polskiego Towarzystwa Historii Mówionej, dostrzegliśmy wielką potrzebę szerszego udostępnienia w języku polskim kluczowych dla różnych aspektów historii mówionej tekstów naukowych, doskonale znanych „zachodnim” oralistom. Z tym większym entuzjazmem odpowiedzieliśmy na inicjatywę dr Dobrochny Kałwy z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego i dr. Piotra Filipkowskiego z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN przygotowania takiej publikacji, uznając, że łamy „Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej” będą najodpowiedniejsze dla takiego wydawnictwa. Podobnie jak redaktorzy naukowi tego tomu zdajemy sobie sprawę, że zaproponowany tutaj wybór przekładów, to zaledwie wierzchołek góry lodowej ogromnego dorobku zachodniego piśmiennictwa naukowego dotyczącego oral history. Jego wnikliwe poznanie przyczyni się jednak z całą pewnością do poszerzenia horyzontów badawczych obecnych i przyszłych praktyków i teoretyków historii mówionej w Polsce. Redaktorzy

Artykuł powstał z okazji dziewięćdziesiątej rocznicy urodzin Profesora Andrzeja Bogusławskiego oraz siedemdziesiątej rocznicy jego zatrudnienia na Uniwersytecie Warszawskim i opublikowania pierwszych artykułów. Autor przedstawia curriculum vitae uczonego i jego wybitne osiągnięcia w teorii i filozofii języka, historii i metodologii językoznawstwa. Autor uzasadnia również tezę, że Andrzej Bogusławski jest twórcą polskiej szkoły językoznawczej w zakresie metodologii semantyki.Andrzej Bogusławski (ur. 1931, w Warszawie) studiował filologię słowiańską na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując tytuł magistra w 1953 roku. W 1951 roku został zatrudniony jako zastępca asystenta na UW, gdzie pracuje nadal; od 1972 roku w Katedrze Lingwistyki Formalnej. Stopień doktora uzyskał w 1960 roku, a doktora habilitowanego w 1966 roku. W 1977 roku został profesorem nadzwyczajnym, a w 1989 profesorem zwyczajnym. Trzykrotnie pracował jako profesor gościnny na uniwersytetach niemieckich, w Regensburgu, Tybindze i Monachium. Prof. Bogusławski jest autorem około 500 publikacji, w tym ponad 20 książek. Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Karola Ossietzky’ego w Oldenburgu (1999) oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (2012). Jest członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności, członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Językoznawczego.

Jakub Ignacy Waga urodził się 25 lipca 1800 r. w ziemiańskiej rodzinie osiadłej we wsi Grabowo na ziemi łomżyńskiej. Od wczesnych lat szkolnych interesował się przyrodą, w szczególności roślinami. Jako student Uniwersytetu Warszawskiego trafił na nowoczesne wykłady wykształconego we Francji, młodego uczonego, prof. Michała Szuberta, który umocnił w nim zamiłowanie do botaniki. Wkrótce, wraz z kolegami ze studiów, Szymonem Pisulewskim i Wojciechem Jastrzębowskim, wszedł do grona bliskich współpracowników swojego mentora, któremu towarzyszył w licznych wyprawach botanicznych. Był to czas gromadzenia kolekcji nowoutworzonego uniwersyteckiego Ogrodu Botanicznego, w którego projektowaniu Waga miał duży udział. Po studiach, już jako ceniony nauczyciel w różnych szkołach krajowych, Jakub Waga nie stracił kontaktu nauką. Pasja botaniczna, wiedza naukowa i znajomość roślin pchała go do botanicznego eksplorowania coraz to innych części kraju. Efektem tych podróży i badań była wydana w latach 1847-48 „Flora polska”, pierwsze w historii, nowoczesne, kompleksowe i krytyczne opracowanie prawie 1100 gatunków roślin naczyniowych występujących w granicach ówczesnego Królestwa Polskiego. Dzieło to na prawie 100 lat stało się biblią polskich botaników. Nie był to jedyny wkład Wagi w polską naukę o roślinach. Już jako emerytowany nauczyciel Gimnazjum w Łomży, którym przez lata kierował, przetłumaczył i rozszerzył jednotomowe opracowanie Ludwika Figuiera Histoire des plantes – Historyja roślin. Waga uzupełnił oryginalne wydanie o własny tekst i ryciny, tworząc praktycznie nowy, doskonały podręcznik botaniki na poziomie uniwersyteckim. Niestety nie doczekał druku swego dzieła, zmarł w Łomży 23 lutego 1872 r. Jego ogromny wkład w badania flory Polski i ziemi łomżyńskiej upamiętniono pomnikami, które stanęły w jego rodzimej Łomży oraz w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Wraz z bratem Antonim stał się także patronem Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów.

Przedstawiono drogi: życiową, zawodową i naukową doktora medycyny Zbigniewa Szlenka, lekarza pracującego w Olsztynie, Dziekanowie Leśnym i w Klinice Otolaryngologii Akademii Medycznej w Warszawie. Był zdolnym specjalistą otorynolaryngologiem, autorem ciekawych inicjatyw nie tylko w medycynie. Zostanie zapamiętany jako wybitny historyk otorynolaryngologii, znawca Polskiego Towarzystwa Otolaryngologów – Chirurgów Głowy i Szyi. Odznaczono go członkostwem honorowym tego Towarzystwa.Pod koniec lutego 2022 r. przez kilka dni telefon dr. Zbigniewa Szlenka niepokojąco milczał. Wtedy jeszcze nie wiedziałem, że Zbigniew już nigdy nie odezwie się do mnie.Doktor Zbigniew Szlenk przyszedł na świat 25 lipca 1931 r. jako pierwsze dziecko Walentego i Marii Szlenków w Pajęcznie, w powiecie radomszczańskim, niegdyś XVI-wiecznym mieście królewskim, potem miasteczku powiatowym na północnym skraju Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Od wczesnego dzieciństwa jego życie naznaczone było pasmem cierpień i tragedii. Najpierw w 1936 r. osierociła go matka, która prawdopodobnie zmarła na gruźlicę. Wtedy to jako pięcioletnie dziecko ogarnęła go przerażająca bezradność w obliczu śmierci. Podobno już wtedy pojawiła się w nim niesłychana chęć pomocy i ratowania bliźnich. Trzy lata później przeżył hekatombę wojny. Bombardowanie Wielunia, kiedy to w godzinach wczesnoporannych pierwszego dnia wojny z potwornym hukiem nadleciał szwadron Luftwaffe z emblematami czarnych krzyży i zaatakował oraz zniszczył prawie 90% zabudowań Wielunia, szczególnie zapadło mu w pamięć. Do końca życia nie dochodziło do jego świadomości, że okrucieństwo wojny najpierw musiało dotknąć miejscowy szpital wraz z personelem i chorymi. Cios niemieckiego żołnierza pięścią w twarz spowodował u niego wstrząśnienie mózgu oraz złamanie nosa. Całą wojnę Zbigniew przeżył w głodzie, chłodzie oraz przerażeniu. Jego ojciec walczył w ruchu oporu, w związku z tym w domu bywał bardzo rzadko.Po wojnie w 1950 r. ukończył liceum im. Henryka Sienkiewicza w Częstochowie, a następnie w latach 1950–1955 studia lekarskie w Akademii Medycznej w Łodzi. W 1953 r. poślubił koleżankę z roku – Larysę z domu Wilkowską. Z małżeństwa tego zrodziło się czworo dzieci: Larysa jr. (1954), Maria (1955), Krzysztof (1959) oraz Zbigniew jr. (1964).Pierwszym miejscem zatrudnienia Rodziny Szlenków od 1956 r. był Biesal, wieś koło Gietrzwałdu, położona na trasie Ostróda–Olsztyn. Stąd Zbigniew codziennie dojeżdżał koleją do Oddziału Laryngologicznego Szpitala Wojewódzkiego w Olsztynie, kierowanego przez doc. Bolesława Laszkę, aby zdobywać lekarskie doświadczenie i specjalizować się. Mimo nawału pracy zawodowej Zbigniew zawsze znajdował czas dla bliskich, którym bezgranicznie był oddany. Uwielbiał nauczać dzieci botaniki i zoologii, lasy i jeziora były więc wymarzonym do tego miejscem, a były to przepiękne i czyste okolice Mazur, z uroków których korzystała i cieszyła się cała rodzina. Uwielbiał przyrodę oraz czas spędzony na łonie natury, dlatego wypady z dziećmi do lasów czy nad jeziora, wpierw rowerem, a potem na skuterze Osa lub w dużej łodzi, tylko początkowo budziły zdziwienie okolicznej ludności. Drugą jego pasją były góry – szczególnie lubił odwiedzać Zakopane. Fascynowały go niekończące się wycieczki na tatrzańskich szlakach, które znał prawie na pamięć. Podążął nimi podczas różnych warunków pogodowych, szczególnie w towarzystwie swoich dzieci. Potem to wszystko uwieczniał na fotografiach, a fotografował perfekcyjnie. Na początku lat 50. posiadał już kilka aparatów fotograficznych i wykonywał setki zdjęć. Sam dokonywał także ich obróbki chemicznej. Fotograficzna pasja przydała mu się wiele lat później do dokumentacji stanu wojennego, z którym, jak znaczna większość Polaków, nie mógł się pogodzić. W czasach kiedy telewizja nie była jeszcze dostępna, wyświetlał dzieciom bajki przez specjalny projektor z rzutnikiem na ścianę. Dzieciaki uwielbiały, gdy opowiadał różnorakie opowieści, budując perfekcyjnie nastrój i zaciekawienie.Następnie krótko mieszkał w Ostródzie, aby w 1958 r. przenieść się do Inowrocławia, skąd po 10 latach znalazł się w Dziekanowie Leśnym, gdzie wraz z żoną podjął pracę w Wojewódzkim Szpitalu Dziecięcym. Po paroletniej pracy w tym szpitalu ordynował w Instytucie Reumatologii na Spartańskiej w Warszawie, bardzo ściśle współpracując naukowo w otolaryngologii z prof. Tadeuszem Bardadinem. Po jego śmierci zatrudnił się w Klinice Otolaryngologii Warszawskiej Akademii Medycznej. W 1962 r. uzyskał drugi stopień specjalizacji z chorób uszu, nosa, gardła i krtani.Sprawnie poruszał się w różnych działach laryngologii. Szczególnie cenne były jego dokonania naukowe dotyczące metod przywracania funkcji połykania i głosu po usunięciu krtani, gardła i części przełyku przeszczepami z jelita czczego i krętniczo-kątniczego chorym z powodu nowotworów złośliwych. Był jednym z inicjatorów wprowadzenia fonorynospirometrii etc.W 1981 r. dotknęła go tragedia. Jego syn – Krzysztof, student drugiego roku medycyny, stracił życie podczas zimowej wyprawy w słowackie Tatry. Tragiczna śmierć jednak nie przerwała górskiej pasji Zbigniewa. Nie ominęły go dalsze rodzinne zawirowania. W 1982 r. córki opuściły Polskę, a cztery lata później również syn Zbigniew jr. Dzieci pozostały jednak w dobrym kontakcie z rodzicami.Nade wszystko był jednak (nie waham się użyć określenia) wybitnym historykiem otorynolaryngologii. Zainicjował powstanie Sekcji Historycznej Polskiego Towarzystwa Otolaryngologicznego, która finalnie została założona 22 października 1985 r. w Warszawie. Wybrano go sekretarzem Sekcji, której przewodniczył doc. Eugeniusz Olszewski z Krakowa. W tymże 1985 r. dr Szlenk zaczął własnym sumptem wydawać periodyk Sekcji – „Materiały Naukowe Sekcji Historycznej Polskiego Towarzystwa Otolaryngologicznego” (od 1992 r. – „Materiały Sekcji Historycznej Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów – Chirurgów Głowy i Szyi”). Czasopismo zawsze było otwarte na współpracę z lekarzami „zakażonymi bakcylem historycznym”. Ukazuje się ono nieprzerwanie do dzisiaj i zawiera wprawdzie nierecenzowane prace, ale niejednokrotnie o znacznej wartości historycznej. Dostępne są one w zbiorach Biblioteki Narodowej, Głównej Biblioteki Lekarskiej oraz Biblioteki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Dr Zbigniew Szlenk bardzo dobrze poznał Polskie Towarzystwo Otolaryngologiczne, wszak jego działalność w latach 1921–1970 była tematem jego pracy doktorskiej. Opublikował setki artykułów, niektórych o znacznej naukowej wartości. Ta niezwykle bogata, wnikliwa i różnorodna działalność wymaga naukowej analizy. Byłaby doskonałym materiałem doktorskiej dysertacji.Działalność naukowa dra Zbigniewa Szlenka została doceniona. W 2006 r. uhonorowano go członkostwem honorowym Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów – Chirurgów Głowy i Szyi.Po przejściu na emeryturę dalej prowadził wraz z żoną, okulistką, gabinet lekarski w Łomiankach. Mimo zaawansowanego wieku kontynuował swoja pracę. Jego altruistyczna postawa budzi podziw do dziś w Łomiankach i okolicy.Odszedł od nas 25 lutego 2022 r. w Szpitalu Bielańskim. Spoczywa na cmentarzu parafialnym św. Małgorzaty w Kiełpinie.Zbigniew był człowiekiem o szerokich horyzontach, człowiekiem czynu, niezwykle intelektualnie ruchliwym. Równie dobrze poruszał się zarówno w sferze literatury pięknej, szczególnie poezji, jak i w technicznych nowinkach, pewnych odkryciach naukowych, które zazwyczaj trafnie potrafił skomentować.Praca zawodowa pochłaniała go praktycznie całkowicie, lecz znajdował jeszcze czas, by udzielać się społecznie. Był animatorem wielu szlachetnych akcji m.in. propagowania idei honorowego krwiodawstwa w Inowrocławiu, gdzie pod egidą Polskiego Czerwonego Krzyża zorganizował pierwszy bank krwi dla dużego, miejskiego szpitala. Była to bardzo potrzebna akcja dla darczyńców i mieszkańców tego miasta, która została zorganizowana i nagłośniona przez społeczeństwo. Upowszechniając ten szlachetny ruch, zorganizował loterię. Wszyscy darczyńcy brali w niej udział, a nagrodzeni otrzymali nagrody wręczane w miejscowym teatrze podczas uroczystego koncertu.W Dziekanowie Leśnym przewodniczył Radzie Zakładowej Szpitala, zorganizował teatr złożony z pracowników szpitala, który regularnie grał spektakle. Sam układał ich program. Czasem tworzył małe formy poetyckie: pantomimę, małe scenki komiczne i scenki o wydźwięku dramatycznym. Do dzisiaj niektórzy „aktorzy”, obecnie już seniorzy, wspominają, jakim przeżyciem było dla nich występować w „teatrze doktora”.Doktor Zbigniew Szlenk był radnym pierwszej kadencji Rady Powiatu Warszawa-Zachód. Dzięki jego inicjatywom i nieustępliwym staraniom udało się zrealizować wiele ważnych dla mieszkańców projektów i inwestycji. W Łomiankach, gdzie mieszkał, brał udział w organizacji miejscowego liceum ogólnokształcącego, Centrum Dydaktyczno-Sportowego i wielu innych, cennych inicjatyw.Doktor Zbigniew Szlenk niósł pomoc w każdym momencie i o każdej porze roku, tak relacjonuje tysiące osób, którym pomagał. To była jego pasja i posłannictwo. Do autora niniejszego wspomnienia doszło kilka listów, ukazujących jego szlachetną postawę. Podziwiano jego spokój, cierpliwość, dokładność oraz nieprawdopodobną życzliwość. Nie tylko pacjenci dziękowali Opatrzności, że pozwoliła na ich drodze spotkać takiego Człowieka. Nie zabiegał o honory, a gdy go honorowano, czuł się zażenowany. Nigdy nie pozostawiał swoich chorych bez nadziei – w myśl zasady dum spiramus, speramus [1]. A więc podziwiano te cechy, które my, jego koledzy i przyjaciele, poznaliśmy u niego aż nadto.Nigdy nie godził się z narzuconym Polsce systemem totalitarnym. Udowadniał to swoją zawsze nonkonformistyczną postawą. Zaangażował się bezgranicznie w nowopowstały ruch „Solidarności” poprzez przewodnictwo Sekcji Samarytańskiej w Prymasowskim Komitecie Pomocy Bliźniemu, przez organizację „Rodziny św. Łukasza” – zrzeszenia lekarzy z własnym czasopismem, które pomagało w różnoraki sposób potrzebującym. W 1981 r. w wigilijną noc stanu wojennego zapalił „Gwiazdę Betlejemską” na Krzyżu Giewontu etc. Szerzej jego „tatrzańską działalność” oraz inne akcje, np. utworzenie Towarzystwa Katyńskiego w celu sprowadzenia prochów ofiar tego ludobójstwa do kraju etc., przedstawił Stanisław Bień w ciepłej i serdecznej publikacji [2] oraz autor niniejszego wspomnienia w odrębnej pracy kilkanaście lat temu [3].Był człowiekiem niezwykle tolerancyjnym, ale nie akceptował chamstwa i głupoty. On, pomysłodawca wielu akcji oraz pomysłów nieraz szalonych, za którymi nie nadążali jego znajomi i przyjaciele – brak realizacji wielu postulatów przyjmował jako śmierć nadziei na odżycie polskości. Czynił to przy każdej nadarzającej się okazji, bo Polskę kochał bezgranicznie. Jako Polak uczył jak być mądrze dumnym z Polski. Już nie będziemy mogli z nim rozmawiać o historii, którą tak rozumiał, o polityce, której czasami, tak jak i my – jego przyjaciele, nie potrafił rozumem objąć. Taką postawę prezentował w dziesiątkach listów pisanych zawsze starannym, prawie kaligraficznym pismem nieraz z dokładnymi projektami licznych działań, akcji, poczynań itp., w setkach godzin podczas telefonicznych rozmów.Z okazji niedawnego jubileuszu 90-lecia urodzin dra Szlenka autor niniejszego wspomnienia, charakteryzował Jubilata i wspominał, że w świetle jupiterów Zbyszek czuł się zawsze nieswojo, napisał wtedy: „Bo On już taki jest. Skromny. Nienarzucający się. Niedościgniony wzór cnót wszelakich. Obdarzony wielką wiedzą, a równocześnie niesamowicie skromny. A jednocześnie zacny i prawy. Jego życzliwość i otwartość na drugiego człowieka znana jest szeroko także poza naszym środowiskiem. Zawsze z zapalonym zielonym światłem w sercu” [4].Swoją biografię pisał latami. Latami ciężkiej sumiennej pracy w której znajdował źródło radości. Władał dobrze skalpelem, władał także dobrze piórem. Jest człowiekiem wyznającym chrześcijańskie zasady. Lekarzem, dla którego zawód jest misją. Polakiem miłującym swój kraj, patriotą z krwi i kości. Jednak przede wszystkim był dobrym, spokojnym i niezwykle skromnym człowiekiem, który razem z Żoną Larysą, stworzył dom stojący otworem dla potrzebujących pomocy i to nie tylko medycznej [4].Sens życia odnalazł w swej pasji, która była jednocześnie powołaniem. Zresztą wszystko czynił z pasją. Swoją wiarą nie epatował. Swoim zaangażowaniem, uczciwością, szlachetnością, prawością, starannością, gorliwością, sumiennością pokazywał komu wszystko zawdzięcza i skąd czerpie siły.Wspomnienie to nie jest wspomnieniem hagiograficznym. Nie potrzebował go i na takie nie zgodziłby się nigdy. Ludzi o tak niezwykłej osobowości, prawości i zacności, wrogów konformizmu, obojętności, którzy dali z siebie tak wiele, a żądali od życia tak niewiele w dzisiejszych czasach spotyka się niezmiernie rzadko. A duchowo skonstruowany był w taki sposób, że prawie każdy z jego znajomych czuł się równocześnie jego przyjacielem.Kończąc, warto przytoczyć słowa Antoine de Saint-Exupéry’ego (wiem, że „Mały Książę” zajmował jedno z naczelnych miejsc w przepastnej bibliotece dra Zbigniewa Szlenka): „Nawet w obliczu śmierci przyjemna jest świadomość posiadania przyjaciela”. Zbigniewie, my, twoi przyjaciele, pragniemy cię zapewnić, że masz ich bardzo wielu i choć odszedłeś na zawsze, wciąż pozostajesz z nami.

Placówka utworzona z inicjatywy trzech kierowników zakładów Towarzystwa Naukowego Warszawskiego: Kazimierza Białaszewicza, Romualda Minkiewicza i EdwardaFlataua, którzy w 1918 r. wystąpili z inicjatywą połączenia ich placówek w jedną, organizacyjną całość pod nazwą Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego. Istotny wpływ pozwalający na realizację tego celu miał wysoki legat złożony w 1909 roku przez najbliższą współpracowniczkę Nenckiego Nadieżdę Sieber-Szumową. W latach 1938-1939 Instytut tworzyły trzy zakłady: 1. Biologii Ogólnej, kier. Romuald Minkiewicz; 2. Fizjologii, kier. Kazimierz Białaszewicz; 3. Neurobiologii, kier. Kazimierz Orzechowski i trzy stacje terenowe: 1. Stacja Hydrobiologiczna nad Wigrami, kier. Alfred Lityński; 2. Stacja Morska na Helu, kier. Mieczysław Bogucki; 3. Stacja Biologiczna w Pińsku, kier. Jerzy Wiszniewski oraz Biblioteka, kier. Aniela Szwejcerowa. Drugą wojnę światową przeżyli Mieczysław Bogucki i Aniela Szwejcerowa. Materialnie zakłady, stacje terenowe i biblioteka przestały istnieć. Instytut został odbudowany od podstaw w Łodzi (1946-1956) i przeniesiony do nowej, zbudowanej w Warszawie siedziby przy ul. Pasteura 3. Szczególny wkład w jego odrodzenie wniosły trzy pary małżeńskie: Jan i Stanisława Dembowscy, Włodzimierz i StellaNiemierkowie, Jerzy Konorski i Liliana Lubińska. Instytut im. Nenckiego został upaństwowiony w 1946 roku, włączony do placówek Polskiej Akademii Nauk w roku 1952 i wtym też roku Rada Naukowa Instytutu nabyła uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego. Początkowo badania w Instytucie rozwijały się w kierunkach zapoczątkowanych w latach trzydziestych, następnie skoncentrowały się na aktywności i plastyczności mózgu, chorobach neurodegeneracyjnych związanych ze starzeniem, na funkcjach białek odpowiedzialnych za ruchy, roli jonów w tych procesach, transdukcji sygnałów, działaniach mitochondriów w normie i patologii, zjawiskach ruchliwości komórek, mechanizmach ekspresji genów, jak również sprawach związanych z chorobami neurodegeneracyjnymi, nowotworowymi i problemami starzenia. Instytut od lat wydaje i redaguje kwartalnik Acta Neurobiologiae Experimentalis i prowadzi zakrojoną na szeroką skalę akcję upowszechniania nauki skierowaną do dorosłych, młodzieży i dzieci. Po drugiej wojnie światowej Instytutem kierowali kolejno dyrektorzy: Jan Dembowski, Włodzimierz Niemierko, Jerzy Konorski, Kazimierz Zieliński, Maciej Jan Nałęcz, Jerzy Duszyński, Adam Szewczyk. Od lutego 2018 r. po raz pierwszy w stuletniej historii na czele Instytutu Nenckiegostoi kobieta, Agnieszka Dobrzyń.

Towarzystwo Naukowe Warszawskie (TNW) działało od 25 XI 1907 r. do 31 XII 1952 r., kiedy to przejęte zostało, wraz z Akademią Umiejętności, przez powstająca Polską Akademię Nauk. TNW miało na celu rozwijanie i popieranie badań we wszystkich dziedzinach wiedzy oraz ogłaszanie drukiem tychże badań. Aby wspierać działalność naukową, przy Towarzystwie powstała sieć prężnie działających bibliotek. Była to pierwsza zorganizowana i konsekwentna sieć bibliotek naukowych w Warszawie. W artykule omówiona została działalność zarówno Biblioteki Centralnej TNW, jak i bibliotek jednostek organizacyjnych Towarzystwa. Opis składa się z następujących elementów: pełna nazwa, data powołania i zakończenia działalności; lokalizacja; liczba zbiorów; charakterystyka księgozbioru; prace biblioteczne (gromadzenie, opracowanie, udostępnianie); wydawnictwa własne. W większości przypadków udało się także ustalić miejsce obecnego przechowywania księgozbioru poszczególnych placówek.

Profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i rektor tej uczelni (1926-1928). Polityk narodowej demokracji, ekonomista i historyk, minister skarbu oraz dwukrotny premier II RP. Auto reformy walutowej. Członek i kierownik wielu towarzystw naukowych m.in. Prezes Towarzystwa Ekonomistów i Statystyków Polskich (1928-1934), Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Prezes Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych. Autor około 150 prac, dotyczących zagadnień ze sfery ekonomii, bankowości, nauk politycznych, agronomii społecznej, historii i socjologii wsi. Prace „Wieś i folwark” (1930) oraz „Historia wsi w Polsce” (1930) do dziś są wysokiej wartości.

Artykuł poświęcony jest Bibliotece utworzonego w 1820 r. Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego (TLW). Księgozbiór powiększał się głównie dzięki darom lekarzy, którzy przekazywali do Biblioteki TWL swoje prace naukowe i kolekcje prywatne. Autorka opisuje te, najważniejsze i najliczniejsze, darowizny książkowe. Oprócz indywidualnych ofiarodawców zbiory Biblioteki TWL zasilały także krajowe i zagraniczne towarzystwa oraz uczelnie lekarskie. Autorka podkreśla, że gromadzone w ten sposób zbiory stały się wysokiej wartości warsztatem naukowym dla lekarzy polskich – do końca 1938 r. zgromadzono 68 382 woluminy, 204 tytuły czasopism w 17 językach, 186 rękopisów oraz eksponaty anatomiczne, medale pamiątkowe, ikonografię i inne materiały. Znaczenie Biblioteka TWL zawdzięczała również swoim opiekunom; w okresie 123 lat jej istnienia opiekę nad zbiorami sprawowało 20 bibliotekarzy, członków Towarzystwa. Autorka pokrótce przedstawia ich sylwetki w dalszej części artykułu.

Michał Federowski zajmował się etnografią i folklorystyką polską i białoruską. O jego życiu i działalności traktuje pierwsza część artykułu. Druga część dotyczy jego zainteresowań książką. Był zbieraczem archiwaliów, książek i grafiki; zajmował się działalnością antykwaryczną; był autorem czterech opracowań z zakresu bibliofilstwa i kolekcjonerstwa. Kolejna część artykułu zawiera charakterystykę zbiorów Federowskiego. Szczegółowo Autorka scharakteryzowała część księgozbioru etnografa przekazaną przed II wojną światową Bibliotece Zakładu Etnologii Instytutu Nauk Antropologicznych i Etnologicznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Po wojnie ocalałe zbiory Federowskiego z tej biblioteki (193 zidentyfikowane książki) trafiły do Biblioteki Zakładu (Katedry) Etnografii Uniwersytetu Warszawskiego. Natomiast w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie znalazł się inwentarz Biblioteki Zakładu Etnologii, w którym zapisane zostały m.in. tytuły dzieł należących niegdyś do Federowskiego (288 książek w 416 woluminach). Na tej podstawie Autorka zidentyfikowała 288 pozycji z kolekcji etnografa i podała ich spis na końcu artykułu. Opisy pozycji zawierają informacje o proweniencjach, w tym o ekslibrisie Federowskiego.

Autorka prezentując na wstępie dzieje księgozbioru Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk (TWPN), podejmuje w dalszej części artykułu analizę pozostałości po kolekcji (1007 dzieł w 2131 woluminach) filozofa, przyrodnika, działacza i pisarza politycznego Stanisława Staszica (1755-1826). Księgozbiór tego uczonego znalazł się zbiorach TWPN w 1826 r. i razem z nimi trafił w 1834 r. do Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie (BUW). Na podstawie badań proweniencyjnych U. Paszkiewicz zidentyfikowała w zbiorach BUW 106 dzieł w 132 woluminach należących niegdyś do S. Staszica, charakteryzując je pod względem wydawniczym, fizycznym, proweniencyjnym i treściowym. Autorka dowodzi, że księgozbiór Staszica odzwierciedla jego wszechstronne zainteresowania naukowe, społeczne i ekonomiczne. Zarazem stwierdza, że wszystkie zachowane zbiory tworzące zasób dawnej Biblioteki TWPN winny być przedmiotem szczegółowych badań. Funkcjonująca w latach 1802-1832 Biblioteka TWPN pretendowała bowiem do roli polskiej książnicy narodowej, mającej na celu zabezpieczenie dorobku narodu polskiego i przechowanie go dla przyszłych pokoleń.