Auswahl der wissenschaftlichen Literatur zum Thema „Kościół Św. Idziego, Krakow“

Kroniki parafialne oraz przekazy o podobnym charakterze stanowią nierzadko jedno z najważniejszych źródeł do historii określonej parafii, miejscowości i lokalnej społeczności. Kronika parafii Choceń autorstwa ks. Władysława Siemaszki została spisana w latach 1914-1918 i obejmuje okres od XII wieku do 1913 roku. Podzielona jest na dwie części. Pierwsza (30% całości kroniki), składająca się z czterech rozdziałów, poświęcona jest dziejom parafii Choceń od XII wieku do 1896 roku. Została w niej zarysowana historia wsi i parafii Choceń, ze szczególnym uwzględnieniem uposażenia parafii oraz krótką charakterystyką jej rządców. Druga część (70% całości kroniki), zawierająca dziewięć rozdziałów, opowiada o nowych dziejach parafii choceńskiej, czyli od momentu przybycia do niej w styczniu 1897 roku ks. W. Siemaszki. Autor kolejno przedstawia stan materialny i sytuację społeczno-gospodarczą w parafii, którą zastał po przyjeździe do Chocenia (kościół, budynki parafialne, grunty parafialne, wsie należące do parafii, dwory, strukturę własnościową, liczbę ludności). Dużo zapisów dotyczy budowy nowej plebanii, nowych budynków gospodarczych i nowego kościoła oraz wysiłków podejmowanych w związku z tymi przedsięwzięciami. Kronikę kończy opis wizyty i konsekracji kościoła dokonanej przez bp. Stanisława Zdzitowieckiego we wrześniu 1913 roku. Edycja kroniki parafii choceńskiej (diecezja włocławska) ks. Siemaszki jest realizacją postulatu zgłaszanego przez historyków, a dotyczącego edycji źródeł do dziejów Kościoła w Polsce, w tym zwłaszcza kronik parafialnych.

W 1850 r. kościół i klasztor Dominikanów w Krakowie spłonął w czasie wielkiego pożaru miasta; wkrótce potem ruszyła odbudowa kompleksu. W czasie prac na dachu nawy głównej kościoła św. Trójcy, 19 października 1863 r., w kuli wieńczącej sygnaturkę umieszczono „kapsułę czasu”. Znalazł się w niej m.in. pergaminowy dyplom memoratywny, spisany przez przeora o. Piotra Wilhelma. Opisuje on wielki pożar Krakowa oraz odbudowę dominikańskiej świątyni, a także katastrofę budowlaną w kościele z kwietnia 1855 r. Dokument wymienia wybitne postacie związane z konwentem na przestrzeni wieków oraz członków obecnego i wcześniejszego komitetu odbudowy kościoła. Przedstawiono także sposoby pozyskiwania funduszy potrzebnych do restauracji świątyni. Dalej dyplom informuje o odpuście udzielonym przez papieża Piusa IX dla ofiarodawców, uroczystościach 600-lecia śmierci św. Jacka i powtórnym pochówku szczątków księcia Leszka Czarnego w 1857 r. Dokument opisuje także ówczesny stan prac w kościele oraz podaje sumę pieniędzy zebranych ze składek i ofiar wiernych. Pod koniec tekstu głównego o. Wilhelm wspomina o trwającym wówczas powstaniu styczniowym oraz „jubileuszu tysiąclecia istnienia narodu”, nawiązując do 1 000. rocznicy rozpoczęcia przez śś. Cyryla i Metodego działalności misyjnej w Państwie Wielkomorawskim. Pod tekstem widnieje ponad 60 autografów osób z różnych warstw i grup społecznych, uczestników uroczystości umieszczenia „kapsuły czasu” w kuli sygnaturki. Dyplom stanowi interesujące świadectwo uniwersalnego ludzkiego pragnienia pozostawienia po sobie materialnego śladu. Lodge of Memory. Document from a sphere in the flèche of the Dominican church in Krakow from 1863 In 1850, the Dominican church and priory in Krakow burned down during the Great Fire. Shortly after this disaster, the Order began rebuilding them both. While the works on the roof of the central nave of the Holy Trinity Church were underway, a “time capsule” was placed in a sphere at the top of the flèche on 19 October 1863. A document written on parchment by Piotr Wilhelm was put inside. The text describes the Great Fire of Krakow and the rebuilding of the Dominican temple, as well as a construction disaster in April 1855. text names prominent people associated with the friary over the centuries, as well as members of the last two church rebuilding committees. The document also contains a description of funding sources necessary to restore the temple. The text then speaks of the indulgence granted by Pope Pius IX for benefactors, the 600th anniversary of St. Hyacinth’s death, and the second funeral of Leszek II the Black’s remains in 1857. The source also describes the state of works in the church and provides information concerning the amount of money accumulated through contributions and collections of the congregation. At the end of the main text, Father Wilhelm mentions the ongoing January Uprising and the “millennium jubilee of the nation’s existence”, alluding to the 1 000th anniversary of St. Cyril and St. Methodius beginning their missions in Great Moravia. The document concludes with over 60 signatures of people of various rank and social status, who participated in the celebration of placing the “time capsule” in a sphere at the top of the flèche. The source is an interesting testimony of universal human aspirations to leave behind a material vestige.

Jan Zapolski (1619–1689) herbu Pobóg w 1643 r. został opatem cysterskiego opactwa w Lądzie; wcześniej był kanonikiem katedry krakowskiej i sekretarzem króla Władysława IV. W 1661 r. kapituła cysterskiej prowincji wybrała go wikariuszem generalnym i komisarzem Polskiej Prowincji Cystersów, pełnił ten urząd przez 28 lat – do śmierci. W styczniu 1651 r. opat Zapolski podpisał z architektem Tomassem Poncinem kontrakt na remont i rozbudowę gotyckiego klasztornego kościoła w Lądzie. Konflikt z niesumiennym architektem i proces sądowy zatrzymały tę inwestycję. W 1679 r. Zapolski zdecydował się wznieść w Lądzie nowy kościół według planów królewskiego architekta Giuseppe Simone Bellottiego. Do 1687 r. zbudowano prezbiterium i transept nowego kościoła. Sklepienia udekorowały stiuki wykonane przez włoskich sztukatorów według projektu Bellotiego, w prezbiterium ustawiono stalle – dzieło warsztatu brata Bartłomieja Adriana. Prawdopodobnie w 1687 r. powstał portret Jana Zapolskiego, na którym opat trzyma plan nowego kościoła w Lądzie. Autorem portretu jest prawdopodobnie cysterski malarz Łukasz Latkowski. Portret ten stał się wzorem dla innych wizerunków: portretu trumiennego Zapolskiego (1689); jego wizerunku w Sali Opackiej klasztoru (1722); portretu opata Mikołaja A. Łukomskiego (1747). Summary: Jan Zapolski (1619–1689) of the Pobóg coat of arms in 1643 became the abbot of the Cistercian abbey in Ląd; previously he was a canon of the Krakow cathedral and secretary of King Władysław IV. In 1661 the Cistercian chapter of the province elected him vicar general and commissars of the Polish Cistercian Province, he held this office for 28 years – until his death. In January 1651 abbot Zapolski signed a contract with the architect Tomasso Poncino for the renovation and expansion of the Gothic monastery church in Ląd. The conflict with the unscrupulous architect and the lawsuit stopped this investment. In 1679 Zapolski decided to build a new church in Ląd according to the plans of the royal architect Giuseppe Simone Bellotti. Until 1687 the presbytery and the transept of the new church were built. The vaults were decorated with stuccoes made by Italian stucco makers according to the design of Bellotti (figs. 3–4); stalls were placed in the presbytery - the work of the workshop of brother Bartholomew Adrian (fig. 5). Probably in 1687 a portrait of Jan Zapolski was created (fig. 2), on which the abbot holds a card with a plan for a new church in Ląd. The author of the portrait is probably the Cistercian painter Łukasz Latkowski. This portrait became a model for other images: the coffin portrait of Zapolski (1689; fig. 8), his image in the Abbey Hall (Sala Opacka) of the monastery (1722; fig. 9); portrait of abbot Mikołaj A. Łukomski (1747; fig. 10).